Startnotitie Windpark Nij Hiddum-Houw

Transcriptie

1 Startnotitie Windpark Nij Hiddum-Houw Voornemen tot het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan ten behoeve van de realisatie van Windpark Nij Hiddum-Houw in de gemeente Súdwest-Fryslân. 26 oktober

2 Inhoudsopgave Begrippenlijst: Inleiding Aanleiding, en projectbeschrijving Windpark Kop Afsluitdijk Projectbeschrijving Beleid en ruimtelijke kwaliteit Eerdere provinciale besluitvorming Ruimtelijke kwaliteit en duurzaam ruimtegebruik Overige ruimtelijk en ecologisch beleid Maatschappelijke kaders en randvoorwaarden Taakstelling provincie Betrekken van omwonenden Kaders omtrent compensatie en financiële participatie van omwonenden Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De procedure van het PIP Juridisch kader Rollen en taken Reikwijdte NRD, MER en PIP Planning op hoofdlijnen...15 Bijlagen:...16 Bijlage 1. Tijdsplanning van te nemen stappen...17 Bijlage 2: Brief gemeente Súdwest-Fryslân:

3 Begrippenlijst: Awb - CvA - CHW - EHS - FAMKE - FFDW - de m.e.r. - het MER - MW / KW / GW - NBwet - NLVOW- NRD - NWEA - PB - PIP- VR - Wro - Algemene wet bestuursrecht Commissie van Advies van het traject Fryslân foar de Wyn Crisis en Herstelwet Ecologische hoofdstructuur Friese Archeologische Monumentenkaart Extra Fryslân foar de Wyn de procedure milieueffectrapportage het Milieueffectrapport Megawatt / Kilowatt / Gigawatt Natuurbeschermingswet Nederlandse Vereniging van Omwonenden van Windmolens Notitie Reikwijdte en Detailniveau Nederlandse WindEnergie Associatie Passende Beoordeling provinciaal inpassingsplan Verordening Romte Wet Ruimtelijke ordening 3

4 1. Inleiding In deze startnotitie leggen Provinciale Staten van Fryslân (hierna: PS) de inhoudelijke en procesmatige uitgangspunten vast voor het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan (PIP) ten behoeve van de aanleg van het windpark Nij Hiddum-Houw op de Kop van de Afsluitdijk. Het proces en het tijdspad worden beschreven en PS geven randvoorwaarden mee waar Gedeputeerde Staten (GS, bevoegd gezag) en initiatiefnemer (Nuon Wind Developments, samen met de lokale partners Brouwer Windturbines BV en Windpark A7 BV) bij de verdere uitwerking rekening mee dienen te houden. Het beoogde windpark moet netto ca. 36 MW aan de bestaande capaciteit van de locatie toevoegen. Dat betekent dat bij sanering van bestaande windturbines binnen het gebied de capaciteit die daarmee verloren gaat gecompenseerd dient te worden. Het windpark ligt op de kop van de Afsluitdijk met als vertrekpunt het huidige windpark Hiddum-Houw, ten noorden en ten zuiden van de A7 in de gemeente Súdwest-Fryslân. Ter onderscheiding van dit bestaande park wordt het thans te ontwikkelen initiatief Nij Hiddum-Houw genoemd. Deze startnotitie behandelt achtereenvolgens: De voorgeschiedenis en aanleiding voor het PIP en de projectomschrijving Het ruimtelijke beleidskader en ruimtelijke randvoorwaarden; De politieke, maatschappelijke en wettelijke randvoorwaarden (waaronder omgevingsparticipatie); De procedurestappen en benodigde besluitvorming; De tijdsplanning. 2. Aanleiding, en projectbeschrijving 2.1. Aanleiding In september 2013 zijn in het kader van het Nationaal Energieakkoord landelijk afspraken gemaakt tussen het Rijk en provincies over de realisatie van Megawatt (MW) aan windenergievermogen op land in Voor Fryslân betekent dit dat in ,5 MW aan windenergievermogen is gerealiseerd. In het Coalitieakkoord staat de actuele provinciale ambitie voor duurzame energie. Daarbij wordt de genoemde Friese taakstelling geaccepteerd. We willen dat in % en in % van het energieverbruik in Fryslân duurzaam wordt opgewekt. Voor het halen van de ambitie gaan we uit van een brede duurzame energiemix. Deze bestaat allereerst uit windenergie; andere onderdelen van de energiemix zijn zon, biomassa en warmte. Het aandeel van windenergie in deze ambitie is ongeveer 42% 1. Op 17 december 2014 hebben PS besloten om de Friese taakstelling op de volgende wijze in te vullen: een windpark in het IJsselmeer (bij voorkeur langs en op de Afsluitdijk) (windpark Fryslân) van 316 MW; een windpark op de Kop van de Afsluitdijk van 36 MW; het Friese deel van het windpark Noordoostpolder van 18 MW; bestaande molens met een totaal van 160 MW. 1 Beleidsbrief Duurzame Energie

5 De wens van Provinciale Staten om de windturbines op en langs de Afsluitdijk te plaatsen, is door de minister van EZ en de Tweede Kamer niet gehonoreerd. Het Rijk heeft wel de ontwikkeling van Windpark Fryslân verder doorgezet, waarbij de provincie uitgaat van de realisatie van 316 MW aan opgeteld vermogen van windenergie. Voor de invulling van de resterende taakstelling moet dus daarnaast een windpark op de Kop van de Afsluitdijk (in casu Nij Hiddum-Houw) ontwikkeld worden. In het Coalitieakkoord is dit bevestigd. In paragraaf 4.1 wordt verder ingegaan op deze taakstelling en worden nut en noodzaak van het park nader beargumenteerd Windpark Kop Afsluitdijk In de brief van 19 januari 2016 aan Provinciale Staten hebben Gedeputeerde Staten aangegeven bereid te zijn de voorbereiding van het planologisch traject voor het realiseren van een windpark op de kop van de Afsluitdijk te starten. Dit vloeit voort uit het hierboven genoemde PS-besluit van december De gemeenteraad van de gemeente Súdwest-Fryslân heeft op 31 maart 2016 beleid vastgesteld met betrekking tot windenergie. Dit beleid houdt in dat het plaatsen van nieuwe windturbines in de gemeente, waaronder de locatie Kop Afsluitdijk ongewenst is dan wel niet aan de orde is. In het geval de provincie de ontwikkeling van een windpark in het gebied met behulp van een PIP doorzet, heeft de raad tevens besloten om op het aanbod van de provincie in te gaan om dit plan zoveel mogelijk in samenspraak te ontwikkelen. De raad heeft hiertoe uitgangspunten vastgesteld over de afbakening van het plangebied, draagvlak, opruiming solitaire windturbines en landschappelijke inpassing. Het besluit van de raad is per brief door de gemeente aan de provincie van 13 juni 2016 bevestigd. Deze brief, inclusief raadsvoorstel en raadsbesluit, is als bijlage bij deze startnotitie gevoegd. Het besluit van de raad brengt met zich mee dat de gemeente de benodigde 36 MW in de vorm van Windpark Nij Hiddum-Houw planologisch niet mogelijk zal maken. Voor windparken met een vermogen van 5 MW tot 100 MW is de provincie op grond van artikel 9e, lid 1 van de Elektriciteitswet bevoegd gezag voor het vaststellen van een inpassingsplan. Provinciale Staten hanteren deze bevoegdheid indien de betreffende gemeente geen bestemmingsplan voor het initiatief wil vaststellen en een initiatiefnemer zich schriftelijk heeft gemeld bij PS. Voorwaarde is dat het initiatief past in de provinciale taakstelling en de locatie voldoet aan het provinciale beleid. Naar aanleiding van het GS-besluit van 19 januari 2016 heeft een tweetal initiatiefnemers een verzoek voor het maken van een inpassingsplan voor een windpark ingediend. Op 29 juni 2016 hebben Provinciale Staten besloten in te stemmen met het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan ten behoeve van het initiatief van Nuon Wind Developments, samen met de lokale partners Brouwer Windturbines BV en Windpark A7 BV. 5

6 2.3. Projectbeschrijving Het betreffende inpassingsverzoek voorziet in de bouw van een cluster windturbines op de Kop van de Afsluitdijk; het aantal turbines dat feitelijk wordt gerealiseerd is afhankelijk van de opstellingsvariant en het vermogen per turbine waarvoor uiteindelijk gekozen wordt. De locatie ligt ter weerszijden van de A7, zie figuur hieronder. De tien bestaande turbines van het huidige park Hiddum-Houw, met een totaalvermogen van 5 MW, zullen worden gesaneerd. Daarnaast is het streven om in een straal van ca. 2,5 km vanuit het midden van het huidige Hiddum-Houw nog meerdere (kleine) solitaire windturbines te saneren om zo de ruimtelijke kwaliteit te vergroten, mits dit technisch, financieel en ruimtelijk mogelijk en acceptabel is. Conform het PS-besluit van december 2014 zal de planvorming gericht moeten zijn op het toevoegen van netto 36 MW. Het saldo van gesaneerde windturbines wordt bij het nieuwe park toegevoegd. Dat houdt in dat het nieuwe park ongeveer 42 MW groot zal moeten worden. 6

7 3. Beleid en ruimtelijke kwaliteit 3.1. Eerdere provinciale besluitvorming In de ontwerp Structuurvisie Fryslân Windstreek 2012 zijn de provinciale zoekgebieden voor windenergie aangegeven: de locatie IJsselmeer, de locatie Kop Afsluitdijk en de locatie klaverblad Heerenveen. Naar aanleiding van de vele kritische reacties hebben GS toen een knip gemaakt: de Structuurvisie werd beperkt tot het zoekgebied IJsselmeer; de overige gebieden zijn uit de Structuurvisie 2 gehaald. Voor het Friese vaste land werd op initiatief van Fryslân Foar de Wyn 3 (FFDW) een nieuw zoekproces in gang gezet. Op basis van de Eindrapportage FFDW, het advies van de Commissie van Advies (CvA) hierover, de ambtelijke Adviesnotitie Wind naar Ruimte, en zeven hoorzittingen, hebben PS in december 2014 het in paragraaf 2.1 genoemde besluit genomen over de locaties voor windenergie in Fryslân. Het project waar thans een PIP voor wordt ontwikkeld maakt deel uit van dit besluit. De CvA heeft destijds ook een advies gegeven over de omvang en globale locatiekeuze voor het project. Het advies van de CvA is het uitgangspunt voor het PIP en komt overeen met het in paragraaf 2.3 beschreven zoekgebied. De besluitvorming vormt aldus het resultaat van een proces van trechtering waarin de opgaven, de dilemma s en de keuzemogelijkheden m.b.t. windenergie steeds scherper in beeld zijn gekomen. Het Streekplan Fryslân 2007 en de Structuurvisie Windstreek 2000 hielden nog geen rekening met de door PS op 17 december 2014 gekozen windlocaties, waaronder Kop Afsluitdijk/ Hiddum-Houw. Ook in de Verordening Romte Fryslân 2014 (VR) zijn deze windlocaties nog niet verwerkt. Wanneer het PIP te zijner tijd door PS wordt vastgesteld, zal dit gelden als het meest actuele en dus als het vigerende beleid voor windenergie voor de betreffende locatie Ruimtelijke kwaliteit en duurzaam ruimtegebruik In het provinciale visiedocument Houtskoolschets Windstreek 2011 is de Kop Afsluitdijk vanuit landschappelijk oogpunt geschikt beoordeeld voor een cluster windturbines; begin 2011 hebben PS op hoofdlijnen met dit visiedocument ingestemd. Hierbij zijn de schaal en openheid van het gebied in aanmerking genomen, evenals het feit dat hier al meerdere turbines aanwezig zijn. In de thematische Structuurvisie Grutsk op e Romte 2014 staan de cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten die karakteristiek zijn voor Fryslân en haar ontwikkelingsgeschiedenis. Het gaat om samenhangende structuren en niet om losse landschappelijke of cultuurhistorische elementen. Het projectgebied ligt in het Kleigebied Westergo / kleiterpenlandschap. Een cluster windturbines kan passen in dit gebied - met inbegrip van de grootschalige openheid van IJsselmeer/ Waddenzee - mits de opstelling, de hoogte en de uitstraling van de turbines zorgvuldig worden afgestemd op de omgeving. Dit vergt maatwerk en zal in het Milieu Effect Rapport (MER) worden onderzocht. In hoofdstuk 5 wordt nader ingegaan op het MER. 2 PS hebben de Structuurvisie Fryslân Windstreek 2012 niet vastgesteld. 3 FFDW is een samenwerkingsverband van Platform Duurzaam Fryslân, de Friese Milieu Federatie en het Comité Hou Fryslân Mooi. De drijfveer van FFDW is het van onderop ontwikkelen van initiatieven voor windturbineprojecten met maatschappelijk draagvlak. 7

8 Hierbij nemen we in aanmerking dat in het gebied al meerdere windturbines aanwezig zijn. Vervanging van oude turbines door een eenvormig cluster van nieuwe windturbines kan de ruimtelijke kwaliteit ten goede komen wanneer er een rustiger en eenduidiger beeld ontstaat. In de verdere procedure zal worden aangegeven op welke manier rekening is gehouden met: de ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap; de kenmerken/ kwaliteiten van landschap en van bebouwing in de omgeving; de inpassing van de cluster in de wijdere omgeving (grotere landschapseenheid); de maatregelen die nodig zijn voor een goede inpassing van de cluster Overige ruimtelijk en ecologisch beleid Vanuit milieu, ruimte en ecologie zijn er ook diverse aandachtspunten waar in de verdere ontwikkeling rekening mee gehouden dient te worden. Bij de plaatsing en in de gebruiksfase van de windturbines zal, zeker in relatie tot woningen, nadrukkelijk rekening moeten worden gehouden met geluidhinder, veiligheid, slagschaduw, uitzicht e.d. Uitgangspunt is dat hinder en evt. waardeverlies zo beperkt mogelijk zijn. Het plangebied ligt deels in een weidevogelkansgebied (ten noorden van de A7) en een ganzenfourageergebied (ten zuiden van de weg). Het MER zal de gevolgen van een windpark in beeld brengen. Het plangebied ligt buiten de ecologische hoofdstructuur (EHS) en de Natura 2000 gebieden IJsselmeer en Waddenzee. In een zogenaamde voortoets wordt beoordeeld of significant negatieve effecten op het Natura2000-gebied zijn uit te sluiten ten gevolge van de aanleg en in gebruik zijn van het windpark. Wanneer dit niet het geval is, zal een Passende Beoordeling worden opgesteld (PB). Waar verder in dit stuk over MER wordt gesproken, wordt bedoeld MER, indien nodig inclusief PB. Het PIP en het bijbehorende MER zullen in alle situaties aandacht moeten schenken aan de gevolgen van het windcluster voor de natuurlijke waarden in deze gebieden; dan gaat het met name om de gevolgen voor vogels. Ook de geluidbelasting op het stiltegebied Waddenzee is relevant. Op de locatie dient rekening te worden gehouden met de mogelijkheid dat archeologische waarden aanwezig zijn, conform FAMKE 4. Verder zal onder andere rekening moeten worden gehouden met niet gesprongen explosieven en met de invloed op de bodem en waterhuishouding. In zijn algemeenheid zal moeten worden aangetoond dat de ruimtelijke inpassing/kwaliteit van het project voldoet aan rijks- en provinciaal beleid en regelgeving. Wat hiervoor precies onderzocht dient te worden, wordt te zijner tijd vastgelegd in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau, een notitie die aangeeft wat er zal worden onderzocht in het MER. De NRD wordt eerst in ontwerp ter inzage gelegd. Dit wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk 5. 4 Friese Archeologische Monumentenkaart Extra 8

9 4. Maatschappelijke kaders en randvoorwaarden 4.1. Taakstelling provincie. Zoals in par. 2.1 is aangegeven is zowel in het PS besluit van 17 december 2014 als in het Coalitieakkoord de Friese taakstelling van 530,5 MW in het energieakkoord geaccepteerd. Daarbij is ook het thans te ontwikkelen park Nij Hiddum-Houw als enige nog op het land te ontwikkelen windpark meegerekend. In het Coalitieakkoord wordt ook aangegeven dat dit het maximum is wat de provincie aan windturbines wenst te accepteren. Bestaande molens mogen vervangen worden, maar alleen door molens van dezelfde hoogte. Hoewel er landelijk wel gesproken is over een aanvullende taakstelling voor provincies (tot 7000 MW of meer aan opgesteld vermogen landelijk) willen Provinciale Staten dit in Fryslân niet. De provincie gaat er vanuit dat er, naast Windpark Fryslân in het IJsselmeer en het thans te ontwikkelen Nij Hiddum-Houw, geen nieuwe windturbinelocaties meer bijkomen. Met het realiseren van Nij Hiddum-Houw moet de taakstelling dus gehaald worden. Met betrekking tot realiseren van de taakstelling is er echter nog een aantal variabelen. Ten eerste is de omvang van het Windpark Fryslân (WPF) in het IJsselmeer nog niet bekend. Gezien de eisen van het Rijksinpassingsplan kan dit variëren van ca. 270 MW tot ca. 400 MW. In het PS besluit van 17 december 2014 is uitgegaan van een omvang van 316 MW. Dit is nog steeds ons uitgangspunt. Ook de Minister van Economische Zaken gaat in zijn brief aan de Tweede Kamer van 3 april 2015 en de Monitor Wind op Land van deze omvang uit. Hierover zal echter pas zekerheid zijn nadat de initiatiefnemer van Windpark Fryslân een besluit heeft genomen over de te leveren windturbines. Dit zal waarschijnlijk niet eerder dan begin 2018 zijn. Een tweede variabele is het opgestelde vermogen van de bestaande windturbines. Het PS besluit van 2014 ging uit van 160 MW aan bestaand opgesteld vermogen op land. Doordat er op dat moment nog een aantal plannen voor vervanging van windturbines in procedure was is dit totale vermogen nog gestegen tot 168 MW in december 2015 en 184 MW medio Omdat er buiten WPF en Nij Hiddum-Houw verder geen nieuwe molens bijkomen, zal dit getal niet veel meer stijgen. Eerder het omgekeerde: een aanzienlijk deel van de Friese windturbines is in 2020 echter 20 jaar of ouder. In totaal gaat het om ca. 64 MW aan opgesteld vermogen. De verwachting is dat een deel van deze molens tegen die tijd buiten gebruik zal zijn gesteld door de combinatie van toenemende onderhoudskosten en de lage energieprijzen. En hoewel het is toegestaan om molens te vervangen door nieuwe molens van dezelfde hoogte zal dit lang niet altijd gebeuren. Dit omdat dergelijke kleinere molens óf niet meer beschikbaar zijn, óf te weinig rendabel zijn. Er zal dus een zekere autonome sanering van oude windturbines gaan plaatsvinden. Het is vrijwel onmogelijk om deze ontwikkeling op voorhand accuraat in te schatten. Maar wij achten het aannemelijk dat deze buitengebruikstelling in Fryslân tegen het jaar 2020 de groei van het aantal megawatts van de afgelopen twee jaren teniet zal hebben gedaan. Uit bovenstaande, het PS besluit van 17 december 2014 en het Coalitieakkoord van 2015, volgt dat de 36 MW toevoeging van Nij Hiddum-Houw deel uit maakt van onze taakstelling voor Omdat de gehele planprocedure inclusief realisatie ongeveer 4 jaar zal duren, dient de procedure nu gestart te worden teneinde het windpark tijdig te hebben gerealiseerd. 5 Bron: 9

10 Wij geven daarom als randvoorwaarde aan GS mee dat het, naast de te saneren MW s, het toe te voegen totale vermogen aan de locatie Nij Hiddum-Houw de 36 MW zo dicht mogelijk dient te benaderen ongeacht windontwikkelingen elders in de provincie Betrekken van omwonenden Wij achten het van zeer groot belang dat de omgeving zo goed mogelijk in het proces kan participeren. Hierbij maken wij onderscheid tussen inhoudelijke participatie (zo veel mogelijk meedenken en meepraten met betrekking tot het ontwikkel- en ontwerpproces) en de financiële participatie. Dit laatste komt in de volgende paragraaf aan de orde. Beide zaken zijn van belang. De inhoudelijke participatie begint met een open en actieve communicatie. Reeds vanaf het eerste begin dient afstemming gezocht te worden met de omgeving en alle relevante stakeholders. Daarbij hebben provincie en initiatiefnemers elk hun eigen rol. Deze verdeling is als volgt: - De provincie communiceert over het proces van het Inpassingsplan, de inspraakmomenten t.b.v. o.a. NRD, MER en PIP, maar ook het windbeleid en de locatiekeuze. - De gemeente communiceert, aansluitend op het door provincie gecoördineerde proces, over de omgevingsvergunning. In de praktijk zijn er twee sporen die parallel lopen. Aan de ene kant de provincie en gemeente die het ruimtelijke spoor uitzetten en bijbehorende afwegingen maken. En aan de andere kant de initiatiefnemers die het project inhoudelijk vormgeven door te onderzoeken op welke manieren het project kan worden uitgevoerd. De initiatiefnemers zullen zo goed mogelijk rekening houden met de wensen van de omgeving en de Omgevingsadviesraad (zie hieronder). Omwonenden kunnen ook andere punten inbrengen die te maken hebben met de realisatie van het windpark. Elke partij zal over zijn spoor informeren en hierbij de omgeving betrekken. Waar mogelijk zullen overheid en initiatiefnemers gezamenlijk optrekken. Dit gebeurt in ieder geval op alle informatie- en inspraakbijeenkomsten. De provincie, gemeente en initiatiefnemers werken deze rolverdeling uit als onderdeel van een communicatie- en participatieplan. Het doel van dit plan is het versterken van draagvlak en mentaal eigenaarschap bij de omgeving van het windpark door inhoudelijke participatie in het proces en financiële participatie in het project. Speerpunt in het communicatie- en participatieplan is de oprichting van een omgevingsadviesraad. Ten behoeve van de inhoudelijke participatie vinden wij het van groot belang dat er een Omgevingsadviesraad wordt ingesteld. Een dergelijke Omgevingsadviesraad moet in ieder geval de volgende functies vervullen: Periodiek bijeenkomen van een aantal vertegenwoordigers van de omgeving en relevante stakeholders met initiatiefnemers en provincie en gemeente. Een zelfstandig orgaan dat de eigen agenda bepaalt en waar initiatiefnemers desgevraagd informatie kunnen aanleveren over actuele zaken of vragen die spelen. Planinhoudelijk de voortgang bespreken. Bespreken: waar liggen de pijnpunten en hoe gaan we hiermee om? 10

11 Advies geven hoe de omgeving het meest optimaal kan meedoen, hoe direct omwonenden gecompenseerd worden en hoe compensatie aan de regio vorm kan krijgen Kaders omtrent compensatie en financiële participatie van omwonenden Wij willen dat de omgeving ook moet kunnen meeprofiteren van het windpark en bij voorkeur zo dat degenen die dichterbij wonen meer profiteren. Ook de initiatiefnemers van het windpark Nij Hiddum-Houw hechten hier sterk aan. Daartoe zullen de initiatiefnemers vroegtijdig met omwonenden overleggen. De initiatiefnemers zullen in overleg met de omgeving een communicatie-/participatieplan (gebaseerd op de NWEA richtlijn) opstellen. De NWEA richtlijn is voor ons overigens niet meer dan een minimale richtlijn. We gaan uit van een faire en eerlijke compensatie van eventuele nadelige effecten en van maximale aandacht voor de wensen van de omgeving. Afhankelijk van de wensen en belangstelling van die omgeving moet er ruimte zijn voor een financiële omgevingsparticipatie van maximaal 25%. Dit vergt maatwerk: indien bijvoorbeeld de omgeving er de voorkeur aan geeft om een extra windmolen uit de directe omgeving te saneren en de eigenaar in ruil daarvoor ook te laten participeren in Nij Hiddum-Houw, zou dit ook binnen deze 25% moeten kunnen plaatsvinden Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Het zoveel mogelijk meenemen van en luisteren naar de omgeving is een onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar dit is meer. Wij streven naar een duurzame, maatschappelijk verantwoorde samenleving. Dat houdt in dat er bij ontwikkelingen in Fryslân wordt gekeken naar de mogelijke gevolgen daarvan elders. Gedacht wordt daarbij aan de wijze van winning van benodigde grondstoffen, respect voor mens en natuur, etc. Wij stellen als randvoorwaarde dat het gehele project op een maatschappelijk verantwoorde wijze wordt ontwikkeld en geven aan Gedeputeerde Staten mee daar zo goed mogelijk op toe te zien. 11

12 5. De procedure van het PIP 5.1. Juridisch kader Provinciaal inpassingsplan Op grond van artikel 3:26, eerste lid Wro jo. artikel 9 e, eerste lid Elektriciteitswet zijn Provinciale staten bevoegd een provinciaal inpassingsplan (PIP) vast te stellen. Volgens het tweede lid van artikel 9 e, eerste lid geven Provinciale Staten in ieder geval toepassing aan de bevoegdheid op grond van het eerste lid indien een initiatiefnemer een voornemen tot de aanleg van een windpark met een vermogen tussen de 5 en 100 MW schriftelijk bij hen heeft gemeld en de betrokken gemeente een aanvraag van die initiatiefnemer tot vaststelling dan wel wijziging van een bestemmingplan ten behoeve van de realisatie van dat voornemen heeft afgewezen. Zoals in par. 4.1 is aangegeven, is een windpark van netto 36 MW op de Kop van de Afsluitdijk nodig om de Friese taakstelling voor windenergie in 2020 te kunnen halen. De gemeente Súdwest-Fryslân wil zelf geen bestemmingsplan voor een dergelijk windpark vaststellen. Hiermee ontstaat voor de provincie een inpassingsplicht. Het maken van een PIP brengt daarnaast de verwachte wezenlijke versnelling van de realisatie van het initiatief. Het PIP is vergelijkbaar met een gemeentelijk bestemmingsplan. Een verschil is dat het initiatief en de regie bij de provincie berusten in plaats van bij de gemeente. Een PIP stelt het onderliggende bestemmingsplan buiten werking voor zover het gaat om de onderwerpen die het PIP regelt. Het juridisch bindend gedeelte van het PIP bestaat uit een verbeelding (plankaart) en planregels. De verbeelding en planregels worden voorzien van een toelichting. Verbeelding en planregels moeten voldoen aan de wettelijke eisen van digitalisering volgens de landelijke RO-standaarden. Dat wil zeggen dat een vaste indeling van verbeelding en planregels moet worden aangehouden en dat de verbeelding geschikt is voor digitale toepassingen en uitwisseling met verschillende instanties. Provinciale coördinatieregeling De coördinatieregeling in artikel 3.33 Wet ruimtelijke ordening (Wro) maakt het voor PS mogelijk om het PIP procedureel te coördineren en de noodzakelijke uitvoeringsbesluiten om een windpark te realiseren (artikel 3.33, lid 1 sub b Wro). Coördinatie is zelfs verplicht op grond van artikel 9f, lid 2 Elektriciteitswet. Procedurele coördinatie houdt in dat de ontwerp-besluiten die voor een project nodig zijn (zoals vergunningen en ontheffingen) tegelijkertijd met het ontwerp-pip ter inzage worden gelegd. Op dat moment kan een ieder zienswijzen indienen. Daarna liggen de definitieve besluiten opnieuw tegelijk ter inzage. Als een belanghebbende het niet eens is met een of meer van de besluiten, kan deze beroep instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, indien zij eerder een zienswijze heeft ingediend. Er is geen bezwaarfase bij het bevoegd gezag of beroepsfase bij de rechtbank Rollen en taken Het is voor alle betrokkenen, niet in het minst de omwonenden, van belang dat het proces transparant, maar ook vlot verloopt. Een lange ontwikkelprocedure zal alleen extra onzekerheid in het gebied tot gevolg hebben. 12

13 Ter wille van een snelle voortgang van het proces belasten wij GS met de uitvoering van deze coördinatie. De uiteindelijke vaststelling van het definitieve MER en het PIP blijft voorbehouden aan PS. Gemeente Súdwest-Fryslân Wij willen dat ook de gemeente Súdwest-Fryslân zo veel mogelijk haar rol kan spelen in deze procedure. Daarom stemmen wij er mee in dat GS het bevoegd gezag voor het afgeven van de benodigde omgevingsvergunning(en) en meldingen Activiteitenbesluit bij de gemeente laat, mits dit niet leidt tot vertraging van de procedure. Overige vergunningverleners Hoewel waarschijnlijk niet aan de orde zij hier voor de volledigheid genoemd dat Rijkswaterstaat bevoegd gezag blijft voor een eventueel benodigde vergunning op grond van de Waterwet. Deze is nodig wanneer gebouwd wordt in/op of nabij een waterkering. In dat geval wordt RWS ook bevoegd gezag voor overige benodigde watervergunningen, waarvoor normaliter Wetterskip Fryslân het bevoegd gezag is. De provincie coördineert dus de besluitvorming in de procedure van PIP, MER en vergunningen en zal waar dat nodig is voor het proces en de wettelijk te volgen procedure, de afstemming met de andere overheden (Rijkswaterstaat en gemeente Súdwest-Fryslân) en het Wetterskip verzorgen. Voor het windpark Nij Hiddum-Houw gaat het naar verwachting om de volgende besluiten: omgevingsvergunning voor het bouwen en het uitvoeren van werken; een omgevingsvergunning milieu (incl. projectmer); melding Activiteitenbesluit; een vergunning op grond van de Waterwet (incl. projectmer), als er gebouwd wordt in/op of nabij een waterkering (RWS is in dat geval bevoegd gezag voor vergunningaanvragen Waterwet) of: een vergunning op grond van de Waterwet, buiten het gebied van de waterkering en in het beheergebied van Wetterskip Fryslân. In dat geval neemt de provincie de besluitvorming over van Wetterskip Fryslân (Wetterskip Fryslân wordt in dat geval om advies gevraagd); in verband met verstoring van beschermde soorten, kan een ontheffing op grond van de Flora- en faunawet en/of een vergunning op grond van de Natuurbeschermingswet 1998 (NBwet) zijn vereist; zo nodig een vergunning op grond van de NBwet indien negatieve effecten op het Natura 2000 gebied IJsselmeer of Waddenzee niet uit te sluiten zijn; diverse vergunningen, ontheffingen en besluiten in verband met de werkzaamheden tijdens de aanleg (verkeersbesluiten, omgevingsvergunningen voor het kappen van bomen, etc.); voor de aansluiting van de windturbines op het openbare net is mogelijk een omgevingsvergunning vereist op grond van het vigerende bestemmingsplan. Conform bovenstaande worden GS door PS belast met: ter inzageleggen van de ontwerp-notitie Rijkweidte en Detailniveau (NRD); het vaststellen van de NRD op basis van de ingekomen zienswijzen, het advies van de betrokken overheidsorganen, het advies van de wettelijke adviseurs en het advies van de Commissie voor de m.e.r.; ter inzage leggen van het ontwerp-pip en het ontwerp-mer en de benodigde ontwerpbesluiten voor vergunning(en). PS stellen uiteindelijk het PIP vast op grond van ingekomen zienswijzen, adviezen van de betrokken overheidsorganen, het advies van de wettelijke adviseurs en het advies van de Commissie voor de m.e.r. 13

14 Op dit project is de Crisis- en Herstelwet van toepassing. Dit leidt tot een snellere afwikkeling van beroepsprocedures: andere overheden, zoals de gemeente maar ook het Wetterskip, kunnen geen beroep instellen tegen het PIP, indieners van zienswijzen kunnen geen pro forma beroep instellen en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State moet binnen zes maanden na afloop van de beroepstermijn uitspraak doen Reikwijdte NRD, MER en PIP Zoals gezegd liggen het aantal windturbines, de masthoogte en de rotordiameter nog niet vast. De opstellingsvarianten zullen nog nader worden onderzocht. Hiertoe wordt eerst de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) opgesteld en daarna het Milieueffectrapport. Deze twee rapporten vormen onderleggers voor het uiteindelijk vast te stellen PIP. In de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) zal worden aangegeven wat er zal worden onderzocht het MER. De NRD wordt eerst in ontwerp ter inzage gelegd. Daar kunnen dan ook nog zienswijzen en adviezen over worden ingediend. Het MER is een hulpmiddel om bij het nemen van besluiten het milieubelang een volwaardige plaats te geven. Op grond van het Besluit m.e.r. moet voor een windpark met een gezamenlijk vermogen van 15 MW of van tien windturbines of meer, worden beoordeeld of het opstellen van een MER nodig is. Het gezamenlijke vermogen van het windpark Nij Hiddum-Houw is netto 36 MW. Daarmee is sprake van formele m.e.r.-beoordelingsplicht. Gelet op het vermogen van het windpark Nij Hiddum-Houw in relatie tot de nabijheid van het Natura 2000 gebieden IJsselmeer en Waddenzee, vinden we dat voor het PIP een MER moeten worden opgesteld en wordt daarom een m.e.r. procedure gevolgd. Indien niet is uit te sluiten dat een activiteit/ ontwikkeling negatieve effecten op de natuurwaarden in een Natura 2000 gebied kan hebben, moet op grond van artikel 19j, lid 2 NBwet een Passende beoordeling worden opgesteld. Daarin wordt beoordeeld in hoeverre negatieve effecten kunnen optreden. In dat geval moet volgens artikel 7.2a, lid 1 Wet milieubeheer bij de voorbereiding van een PIP ook een MER worden opgesteld. Vooruitlopend op de NRD kunnen we nu al zeggen dat in het MER minimaal de volgende zaken beschreven zullen moeten zijn: Het doel, nut en noodzaak De voorgenomen activiteit en te onderzoeken alternatieven, met daarin o.a. de verschillende opstellingsvarianten Welke plannen, besluiten en wet- en regelgeving van toepassing zijn De huidige situatie en autonome ontwikkeling De effecten en beoordelingskader, waaronder; - geluidseffecten - slagschaduweffecten - veiligheidseffecten - energieopbrengst en vermeden emissies - effecten op bodem, water, archeologie, landschap en cultuurhistorie Een vergelijking van de beschouwde alternatieven Mitigerende en compenserende maatregelen Leemten in informatie Een samenvatting Zowel de NRD als het MER (incl. wettelijke adviezen en zienswijzen) zullen voor advies worden voorgelegd aan de Commissie voor de m.e.r. 14

15 In het PIP wordt uiteindelijk de benodigde ruimte en voorschriften opgenomen voor het realiseren van windpark Nij Hiddum-Houw. Dit betekent dat, naast de ruimte voor de windturbines zelf, het PIP ook ruimte reserveert voor bijbehorende voorzieningen t.b.v. ontsluiting, onderhoud en beheer inclusief de optie tot het plaatsen van een windmeetmast. Voor zover nodig wordt ook een regeling opgenomen voor kabels en leidingen en een netaansluiting. 6. Planning op hoofdlijnen Wij zijn van mening dat het gehele ontwikkelproces zeer zorgvuldig en met maximale betrokkenheid van de omgeving zijn beslag dient te krijgen. Het gehele proces van ontwikkeling tot aan realisatie en begin exploitatie van het park zal naar verwachting ongeveer 4 jaar in beslag nemen. Dat houdt in dat het (onder voorbehoud van de uitkomsten van het MER e.d.) mogelijk is het park in 2020 gerealiseerd te hebben. Voor PS is echter de planning tot aan de vaststelling van het PIP het meest van belang. In onderstaande figuur is de planning opgenomen. Een meer gedetailleerde planning, waarin ook de inspraakmomenten duidelijk zijn aangegeven, is opgenomen in de bijlagen. 15

16 Bijlagen: Tijdsplanning van de te nemen stappen. Brief gemeente Súdwest-Fryslân 13 juni

17 Bijlage 1. Tijdsplanning van te nemen stappen Fase Start Afronding Opstellen startnotitie Juli 2016 Oktober 2016 Vaststellen startnotitie door Oktober 2016 PS Opstellen NRD Oktober 2016 Maart 2017 Inspraakmogelijkheden op NR&D Vaststellen NRD door GS April 2017 Opstellen ontwerpen van Oktober 2016 Mei 2017 MER, PIP en vergunningen Ontwerpen van MER, PIP en vergunningen ter inzage leggen door GS en B&W SWF Juni 2017 Juli 2017 Inspraakmogelijkheid d.m.v. zienswijzen Besluitvorming PIP, en November 2017 vergunningen door PS, GS en B&W Mogelijkheid voor bezwaar (RvS) Aanbesteding September 2018 September 2019 initiatiefnemers Realisatie September 2019 September 2020 Start exploitatie Oktober 2020 Het proces van opstellen en vaststellen van een PIP met MER bestaat uit de volgende fasen: de initiatieffase; bestuurlijk voornemen / formele planvorming; concept ontwerpfase PIP en opstellen concept ontwerp MER; de ontwerpfase PIP, MER en ontwerp omgevingsvergunningen; bekendmakingen; beroepsfase; van kracht en in werking; uitvoeringsfase. Stap 1: Initiatieffase (juli oktober 2016) organisatie van het planproces; opstellen van startnotitie voor het PIP en het MER; Gedeputeerde Staten melden het voornemen tot het opstellen van een PIP aan de gemeenteraad Gemeenteraad geeft schriftelijk aan dat de gemeente zelf niet een ruimtelijk plan ten behoeve van het initiatief zal opstellen (zie bijlage 2) Stap 2: Bestuurlijk voornemen/ formele start planvorming (oktober 2016 februari 2017) GS stemmen in met de startnotitie en horen schriftelijk de gemeenteraad (art. 3.26, lid 1 Wro) PS stellen Startnotitie vast; PS geven hiermee aan dat ze na het doorlopen van de procedure een wettelijk besluit over het PIP nemen; PS nemen tegelijk met de Startnotitie een besluit over het coördineren van besluiten (NBwet, Flora- en Faunawet, Omgevingsvergunningen, evt. Waterwet) en het PIP; 17

18 Opstellen en ter inzage leggen van ontwerp- NRD; raadplegen van wettelijke adviseurs en betrokken bestuursorganen over NRD, het organiseren van een informatiebijeenkomst; Ruimte voor inbrengen van zienswijzen op de ontwerp-nrd. Onafhankelijk advies vragen aan de Commissie voor de m.e.r. Opstellen van reactienota, n.a.v. zienswijzen en wettelijke adviezen op de NRD; GS stellen advies op voor de initiatiefnemer; Het advies (reactienota en de NRD) vormen de richtlijn voor de initiatiefnemer voor het opstellen van het MER. De provincie (PS; in mandaat GS) geeft d.m.v. publicatie kennis van het voornemen om een PIP vast te stellen (art Bro). Stap 3: Concept ontwerpfase PIP, concept ontwerp-mer (januari juni 2017 GS en initiatiefnemer verzorgen de communicatie met organisaties en burgers in de omgeving; vroegtijdig in gesprek met de omgeving, o.a. op basis van participatieplan; Opstellen van een concept ontwerp PIP (verbeelding, bestemmingen, regels en toelichting); Initiatiefnemer laat MER opstellen, mede aan de hand van het advies van GS in de vorm van de NRD; GS leggen concept ontwerp MER en PIP voor aan haar wettelijke partners; Houden van informatiebijeenkomsten o.a. voor omwonenden en belanghebbenden; Eventueel aanpassen van concept ontwerp PIP naar aanleiding van het wettelijke vooroverleg en input van omwonenden en belanghebbenden. Stap 4: Ontwerpfase PIP, MER en ontwerp besluiten op vergunningaanvragen, inclusief besluitvorming (juni 2017 november 2017) GS stellen ontwerp PIP, ontwerp MER, en ontwerpen van Nbwetvergunning, vergunning Flora- en Faunawet vast en B&W van SWF stellen de ontwerpomgevingsvergunning vast; GS leggen ontwerp PIP en ontwerp MER ter inzage (art. 3.8 Wro, afd. 3.4 Awb en Chw), tegelijk met de ontwerpen van NBwetvergunning, vergunning Flora- en Faunawet, en Omgevingsvergunning; mogelijkheid voor het indienen van zienswijzen door een ieder; Ontwerp MER en overige stukken (eventueel ingediende zienswijzen en wettelijke adviezen) worden naar Commissie voor de m.e.r. gestuurd; Opstellen reactienota n.a.v. ingediende zienswijzen en wettelijke adviezen; verwerken advies Commissie voor de m.e.r.; beoordelen zienswijzen m.b.t. ontwerp vergunningen; (Zo nodig) Aanpassen van ontwerp PIP, ontwerp-m.e.r. en ontwerp vergunningen n.a.v. ingediende zienswijzen en advies Commissie voor de m.e.r.; GS verlenen NBwetvergunning, ontheffing Flora- en Faunawet, en B&W van SWF verlenen de Omgevingsvergunning; GS behandelen de zienswijzen (art. 3:14 t/m 3:17 Awb) en stellen PS voor om (aangepast) PIP en Reactienota vast te stellen, en daarbij het MER en het advies van de Commissie voor de m.e.r. te betrekken; Stap 5. PS stellen het PIP vast en verlenen, gecoördineerd met de overige vergunningverleners, de relevante vergunningen en evt. ontheffingen. (Stap 5. Bekendmaken (december 2017) GS doen mededeling van de besluiten aan indieners van zienswijzen en andere belanghebbenden; GS geeft kennis van de besluiten d.m.v. publicatie (art. 3.8, lid 3 Wro). 18

19 Stap 6. Beroepsfase (december 2017 februari 2018) GS handelen het vervolg van de procedure af; Indieners van zienswijzen kunnen beroep instellen (art. 8.2 Wro) bij Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 6 weken (wettelijke termijn). Stap 7. Van kracht en in werking (februari 2018) Het besluit tot vaststellen van het PIP treedt in werking na afloop van de beroepstermijn (art. 3.8, lid 5 Wro) of, ingeval van een verzoek om een voorlopige voorziening, op het moment dat dit verzoek is afgewezen. Hetzelfde geldt voor de vergunningen. Stap 8. Uitvoeringsfase (februari 2018) start realisatie (eind 2019) Wanneer PIP en vergunningen in werking zijn getreden, kan de initiatiefnemer in principe beginnen met de aanleg van het windpark; de initiatiefnemer geeft hierbij ook uitvoering aan het participatieplan. Na onherroepelijk worden van het PIP en de vergunningen (augustus 2018) start de initiatiefnemer de aanbesteding. Na afronding van deze aanbesteding kan worden gestart met de bouw van het park (eind 2019). Een jaar na het starten van de bouw kan met de exploitatie worden gestart (eind 2020). Voor eind 2020 moet het project gereed c.q. in exploitatie zijn om de provinciale energiedoelstellingen te behalen. 19

20 Bijlage 2: Brief gemeente Súdwest-Fryslân: Gemeente Swc/ivest-FrysIän Uw kenmerk: - Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslan T.a.v. de heer J. Bruinsma Ons nummer: U Postbus HM LEEUWARDEN Behandeld door: mevrouw L. l/atrtferßtjl Telefoon: Doe. nr.: Class, nr.: VERZONDEN 13 JUN 2016 Ingek.: 1 4 JUN 2016 Sneek, 13 juni 2016 Onderwerp: windpark Kop Geh. door: I Afd. Hoofd AWB..weken Geachte heer Bruinsma, voor kennlsg. aangenomen/tel. afgedaan Besluit raad Op 31 maart 2016 heeft de raad beleid vastgesteld met betrekking tot windenergie. Dit beleid houdt in dat het realiseren van nieuwe windturbines in de gemeente onwenselijk is. De raad heeft daarmee aangegeven tegen een nieuw windpark op de Kop Afsluitdijk te zijn. Wel is besloten op uw aanbod in te gaan om het voor het windpark benodigde Provinciaal Inpassingsplan (PIP) zoveel mogelijk in samenspraak te ontwikkelen. De raad heeft daartoe een aantal uitgangspunten vastgesteld. De besluiten van de raad zijn door wethouder Akkerman reeds mondeling gecommuniceerd met gedeputeerde Kielstra. Ten behoeve van het op te stellen startdocument voor het PIP hebben wij gemeend de besluiten van de raad ook nog schriftelijk met u te moeten delen en daar waar nodig van een toelichting te voorzien. Toelichting beleid Zoals bekend zijn wij geen voorstander van het windpark dat in het IJsselmeer wordt gerealiseerd. Het park zal bestaan uit 89 windturbines. Wij zijn van mening dat met dit windpark onze gemeente meer dan voldoende bijdraagt aan de provinciale opgave. Bovendien vinden wij dat dit park, in combinatie met het beoogde park op Kop Afsluitdijk, een te grote aanslag betekent op het landschap van de entree van onze gemeente. De raad pleit er dan ook voor de 36 MW die is beoogd voor het windpark Kop Afsluitdijk op te nemen binnen het windpark in het IJsselmeer. Uitgangspunten windpark Afsluitdijk Om de negatieve invloed van het windpark op de Kop Afsluitdijk zoveel mogelijk te beperken heeft de raad een aantal uitgangspunten vastgesteld. Het wordt dan ook zeer op prijs gesteld dat in de startnotitie van het Provinciaal Inpassingsplan (PIP) voor het windpark hier rekening mee wordt gehouden. Het gaat om de volgende uitgangspunten: Afbakening gebied De locatie Hiddum-Houw is de basis van het nieuwe windpark. Dit voorkomt dat er een sterke toename plaatsvindt van het aantal windturbines in het gebied dan wel de turbines verspreid komen te staan in een veel groter gebied dan nu het geval is. Draagvlak/participatie Het windpark moet draagvlak hebben in de omgeving. Er worden participatiemogelijkheden geboden aan derden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het aanbieden van participaties of certificaten óf het leveren van goedkopere stroom. Gemeente Südwest-Frysiän T Gemeenteloketten Postbus F Kerkstraat 1, Bolsward 8600 HA Sneek E info@sudwestfryslan.nl Marktstraat 15, Sneek IBAN NL42BNGH W Merk 1, Workum Kvk nr (tijdelijk gesloten) 20

21 Opruimen solitaire molens Eigenaren van windturbines in een straal van 3-4 km rondom Hiddum-Houw moet aangeboden worden te participeren in het nieuwe park. De molens van die eigenaren kunnen dan worden gesaneerd. Landschappelijke inpassins In overleg wordt gekomen tot een door alle partijen gedragen landschappelijke inpassing. Het plangebied wordt daarbij zo klein mogelijk gehouden. Met vriendelijke groet, / ' / namenssf^bllege van burgemeester en wethouders van Südwest-Fryslan, teammanag'er Ruimtelijke Ontwikkeling en Economische Zaken, Bijlage(n): besluit gemeenteraad d.d. 31 maart 2016 (o ) 21

22 Gemeente Südwest-fryslän Ons nummer; R Raadsvoorstel gemeente Siidwest-Fryslan Onderwerp beleid windenergie Raadsvergadering van 31 maart 2016 Commissie Doarp, Stêd en Omkriten Commissievergadering van 15 maart 2016 Portefeuillehouder G. Akkerman-Wielinga Team Behandelend ambtenaar Ruimtelijke Ontwikkeling en Economische Zaken L. van der Bijl Voorstel: 1. uit te spreken dat behoudens het windpark in het IJsselmeer het realiseren van nieuwe windturbines in de gemeente ongewenst wordt geacht; 2. uit te spreken dat het beoogde vermogen (36 MW) voor het windpark Kop Afsluitdijk bij voorkeur toegevoegd wordt aan het windpark in het IJsselmeer; 3. over de ontwikkeling op de Kop Afsluitdijk in gesprek te blijven met de provincie; 4. in het gesprek met de provincie de in dit raadsvoorstel genoemde uitgangspunten in te brengen. Inleiding: Klimaatverandering en toenemende schaarste van fossiele energiebronnen maken het gebruik van duurzame energiebronnen steeds belangrijker. Nederland heeft als doel het aandeel duurzame energie te vergroten van 4% in 2010 naar 14% in 2020, 16% in 2023 en een volledig duurzame energievoorziening in Windenergie op land speelt een belangrijke rol bij het behalen van de doelstellingen op korte termijn. De reden hiervoor is dat deze categorie, vergeleken met andere duurzame opties, relatief kosteneffectief is en ook significant kan bijdragen aan het realiseren van de duurzame energiedoelstelling. Het Rijk en de provincies streven in 2020 naar 6000 MW opgesteld vermogen aan windturbines op land. Specifiek voor de provincie Fryslan geldt een taakstelling van 530,5 MW opgesteld vermogen in ,5 MW is al gerealiseerd. Resteert een opgave van 350 MW. In december 2014 hebben Provinciale Staten (PS) besloten dat deze opgave gerealiseerd kan worden door het bouwen van een windpark van 316 MW in het IJsselmeer en een windpark van 36 MW op de Kop Afsluitdijk. Sinds afgelopen zomer mogen wij er definitief van uitgaan dat er een windpark in het IJsselmeer (Windpark Fryslan) wordt gebouwd, bestaande uit 89 windturbines. Daarnaast hebben Gedeputeerde Staten (GS) recent besloten om te starten met de voorbereidingen voor het opstellen van een Provinciaal Inpassingsplan (PIP). Dit om ook een windpark op de Kop van de Afsluitdijk mogelijk te maken. Dit besluit betekent dat de nieuwbouwopgaaf voor windenergie definitief volledig binnen SWF landt. Een meerderheid van de Nederlandse bevolking is voorstander van windenergie. Lokaal bestaat echter weerstand tegen de komst van (grootschalige) windparken. Dit vooral vanwege de zorgen over aantasting van het landschap en hinder voor andere functies zoals wonen, recreatie en natuur. Het spanningsveld tussen de positieve en negatieve gevolgen van duurzame energie vraagt om een actueel beoordelingskader. Doel: Het Rijk en de Provincie bieden SWF geen mogelijkheden om te bepalen waar ruimte is voor windenergie. Toch vinden wij het belangrijk dat SWF eigen beleid vaststelt dan wel een eigen 22

23 Gemeente Stfrfivest-Fryslän standpunt inneemt. Beleid dat, en een mening die inspeelt op recente ontwikkelingen en duidelijkheid biedt aan burgers en ontwikkelaars over de beschikbare ruimte voor windenergie in SWF. Dit voorstel beschrijft de visie van SWF op windenergie en windturbines. Argumenten: Gemeentelijk beleid tot nu toe In de in 2013 vastgestelde notitie bijgestelde kaders Windenergie is vastgelegd dat op land ruimte is voor opschaling van de bestaande locaties Hiddum-Houw op de Kop Afsluitdijk, A7 bij Witmarsum en Beabuorren bij Tjerkwerd. Voorgenomen werd deze kaders te verwerken in een beleidsnotitie en op basis daarvan verder onderzoek te doen. In overleg met uw raad is dit uitgesteld omdat er onder andere eerst meer duidelijkheid moest komen over het windpark in het IJsselmeer. Ook is toen afgesproken vooralsnog geen medewerking te verlenen aan eventuele verzoeken omdat tussen initiatieven op land en in het IJsselmeer sprake dient te zijn van communicerende vaten, die breed dienen te worden afgewogen. Dit voorgenomen beleid is in 2014 ingehaald door provinciaal beleid in de vorm van de inwerkingtreding van de Verordening Romte. Hierin is bepaald dat de bouw van nieuwe windturbines in Fryslan niet is toegestaan, met uitzondering van een windpark in het IJsselmeer. Sindsdien is SWF niet meer vrij in de keuze om nieuwe windturbines te plaatsen. Vervanging van bestaande turbines is nog wel mogelijk, mits deze al zijn toegestaan op grond van het geldende bestemmingsplan. Het gaat dan om turbines van dezelfde afmetingen. Sommige bestemmingsplannen bieden de mogelijkheid om via een binnenplanse afwijking de afmetingen met 10% te vergroten. Stand van zaken windpark in IJsselmeer Windpark Fryslan (WPF) realiseert een windpark in het IJsselmeer bestaande uit 89 windturbines. Uitgangspunt is dat de windturbines identiek zijn. De exacte afmetingen van de turbines en het vermogen (aantal Megawatts (MW)) van het park zijn nog niet bekend. Het besluit van PS om een park in het IJsselmeer te realiseren van 316 MW wordt vaak genoemd als het beoogde vermogen voor WPF. Het is een soort richtgetal voor het windpark geworden. In de praktijk weten we dat de rekenkundige benadering van de provincie met betrekking tot het behalen van haar taakstelling, die uitkomt op precies 316 MW vermogen, uiteindelijk niet de werkelijkheid zal zijn. Voor het realiseren van een bedrijfseconomisch optimaal windpark is het voor WPF essentieel dat er voldoende flexibiliteit is wat betreft de afmetingen van de windturbines. Om die reden is in het Rijks Inpassingsplan (RIP), maar ook in de te verlenen omgevingsvergunning een reikwijdte aangehouden van m voor de rotordiameter, m voor de ashoogte en een maximale hoogte van 183 m. Op basis van de milieueffectrapportage wordt uitgegaan van een vermogen van een molen tussen de 3 en 5 MW. Deze flexibele afmetingen maken voldoende concurrentie mogelijk tussen windmolenfabrikanten en -types voor een goede aanbesteding. Een zo laag mogelijke kostprijs per eenheid opgewekte energie is ook het uitgangspunt om voor rijkssubsidie (SDE-subsidie) in aanmerking te komen. De aanbesteding vindt naar verwachting eind 2018 plaats. Dit brengt met zich mee dat er voorlopig geen zekerheid is over het totale vermogen dat in het IJsselmeer wordt gerealiseerd. Dit kan namelijk meer (maximaal 5 MW X 89 = 445), maar ook minder (minimaal 3 MW x 89 = 267) zijn dan de beoogde 316 MW van de provincie. Voor een uitgebreide uiteenzetting over het hoe en waarom WPF een reikwijdte hanteert verwijzen wij naar bijlage 1. Windmolenpark Kop Afsluitdijk De voorlopige onduidelijkheid over het vermogen van WPF heeft GS doen besluiten om een Provinciaal Inpassingsplan (PIP) op te stellen dat een windpark van 36 MW op de Kop Afsluitdijk mogelijk maakt. Dit voor het geval er niet voldoende vermogen in het IJsselmeer zal worden gerealiseerd om de provinciale doelstelling van totaal 530 MW in 2020 te behalen. De provincie is bevoegd orgaan wanneer het gaat om windturbines met een totaal vermogen tussen de 5 en 100 MW. GS hebben in een brief aangegeven dat zij bereid zijn om het PIP zoveel mogelijk in samenspraak met de gemeente te willen ontwikkelen (bijlage 2). 23