BINNENKLASDIFFERENTIATIE: OBSERVATIEWIJZER
|
|
- Carla Simons
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BINNENKLASDIFFERENTIATIE: OBSERVATIEWIJZER Pieter-Jan Schittecat, Tom Smits, Els Tanghe Inleiding De lerarenopleiding is de plek bij uitstek waar aspirant-leraren vorming en tijd krijgen om te leren observeren in functie van het proactief en doel(groep)gericht differentiëren in elke klasgroep. Wij pleiten voor actief en doelgericht observeren (kijken en nadien in interactie gaan), niet enkel met oog op een les die de aspirant-leraar zelf gaat geven, ook met als doel te leren over (omgaan met) diversiteit en heterogeniteit in de klas. Observatiewijzer Een middel om dit te faciliteren, is het hanteren van een observatiewijzer (bijlage 1). Deze observatiewijzer werd uitgewerkt in het kader van het project Binnenklasdifferentatie van ELAnt en actief getest tijdens en bijgestuurd op basis van een opgezet leeronderzoek voor aspirant-leraren. In het kader van een leeronderzoek over binnenklasdifferentiatie hebben aspirant-leraren zich eerst verdiept in de bestaande literatuur over differentiatie. Nadien hebben de deelnemende studenten (aspirant-)leraren en lerarenopleiders aan de hand van de observatiewijzer geobserveerd tijdens het lesgeven. Na de observaties werd telkens een gesprek gevoerd met de (aspirant-)leraren/lerarenopleiders. Tijdens deze gesprekken werd besproken wat de aspirant-leraren hadden geobserveerd. Dit gebeurde aan de hand van een gesprekswijzer (bijlage 2). Samen met de begeleiders van het leeronderzoek analyseerden de aspirant-leraren vervolgens de verzamelde gegevens en destilleerden ze enkele voorzichtige conclusies. De resultaten van dit onderzoek, uitgevoerd op basis van de onderstaande observatie- en gesprekswijzer, worden wetenschappelijk gekaderd in een literatuuronderzoek naar binnenklasdifferentiatie en aangevuld met enkele praktische aanbevelingen voor lerarenopleidingen in het artikel Binnenklasdifferentiatie in het curriculum van de lerarenopleiding: Hardnekkige misvattingen wegwerken, gepubliceerd in het Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 36(3) ( De meerwaarde van een observatiewijzer Een belangrijke voorwaarde voor leereffect is het concrete niveau van de gehanteerde observatiewijzer: deze maakt kleine differentiatieacties zoals bv. het aanbieden van de leerstof op verschillende manieren, zichtbaar. Het gesprek met de geobserveerde leraar achteraf vertrekt uit de geobserveerde acties ( wat ) die de (aspirant-)leraar of lerarenopleider stelde en gaat ook over waarom de leraar op die manier handelde en welk effect hij daarmee beoogde. Daarnaast is het een meerwaarde dat aspirant-leraren de kans krijgen om de resultaten van hun observaties en gesprekken samen te leggen en hierover samen te reflecteren. Dit kan bv. ook tijdens een supervisiegesprek. Tijdens dit reflectiegesprek is er ruimte om in te gaan op vragen zoals hoe leraren spreken over hun leerlingen en kunnen overtuigingen over differentiatie geëxpliciteerd worden. Het is immers belangrijk om aspirant-leraren een
2 gemeenschappelijke taal aan te bieden over binnenklasdifferentiatie en hen te stimuleren in hun visievorming hieromtrent. Kritische reflectie over de observaties en gesprekken is wenselijk om eventuele overtuigingen over binnenklasdifferentiatie aan de oppervlakte te brengen en vooral om het waarom van het didactisch handelen van leraren te benadrukken. De observaties en gesprekken die de aspirant-leraren van de Specifieke Lerarenopleidingen van Universiteit Antwerpen en CVO Crescendo uitvoerden in het werkveld, blijken effectief te zijn om bestaande percepties over lesgeven en over de doelgroep te expliciteren. Achtergrondinformatie Het project Binnenklasdifferentiatie liep van januari 2013 tot september Het werd gedragen door CVO Crescendo, Karel de Grote-Hogeschool en de Universiteit Antwerpen. Het project had als centrale doelstelling het aan de orde stellen van binnenklasdifferentiatie in de lerarenopleiding zodat aspirant-leraren effectief de transfer maken in hun lespraktijk. In een eerste fase van het project werd er gewerkt aan visievorming en bewustmaking, het opmaken van een status quo van de huidige praktijken rond binnenklasdifferentiatie in de betrokken opleidingen. Er werd eveneens een actieplan opgesteld voor aanpassingen in het eigen curriculum. In de tweede fase werden de aanpassingen in functie van een leerlijn binnenklasdifferentiatie in de verschillende opleidingen doorgevoerd waarna in de derde fase de aanpassingen in het curriculum werden geëvalueerd; in deze fase werd er tevens onderzoek gedaan naar de transfer van de aspirant-leraren rond binnenklasdifferentiatie vanuit de lerarenopleiding in hun lespraktijk. ELAnt staat voor Expertisenetwerk Lerarenopleidingen Antwerpen en was een samenwerkingsverband tussen de lerarenopleidingen van Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen, CVO Crescendo, CVO Horito, CVO van de Provincie Antwerpen, HBO 5 Antwerpen, Karel de Grote-Hogeschool en Universiteit Antwerpen. ELAnt ondersteunde projecten van de aangesloten lerarenopleidingen door financiële en inhoudelijke ondersteuning en het zelf uitvoeren van projecten met als centrale uitgangspunt de professionele ontwikkeling van de lerarenopleiders. Daarnaast had ELAnt als doel de samenwerking te optimaliseren met het afnemende veld en het faciliterende veld (diverse stakeholders) ten einde de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de opleiding van leraren te realiseren, speelde ze in op de kansen en bedreigingen waarmee scholen in een grootstedelijke context worden geconfronteerd en droeg ze bij aan het verbeteren van de kwaliteit in de verschillende fasen van professionalisering van leraren. ELAnt is sedert september 2015 niet meer actief. Meer info: tom.smits@uantwerpen.be en els.tanghe@cvo-crescendo.be
3 BIJLAGE 1: OBSERVATIEWIJZER LEERONDERZOEK DIFFERENTIATIE NAAM OBSERVATOR: School: Vak: Datum: Richting: Lesthema: Aantal leerlingen: PRINCIPE 1: AANBIEDEN VAN INFORMATIE Richtlijn 1: Informatie opneembaar maken door verschillende zintuigen 1.1. Zorgt ervoor dat informatie en instructies opneembaar zijn via verschillende zintuigen In het lokaal is een variatie aan didactisch materiaal aanwezig. Richtlijn 2: Verduidelijken en structuur aanbieden 2.1. Brengt structuur aan in het aanbod aan informatie (bv. schema s, mindmaps, overgangswoorden, linken met voorkennis, ) Bouwt de les stapsgewijs op Verduidelijkt vaktermen Hanteert stappenplannen. Richtlijn 3: Verschillende mogelijkheden aanbieden 3.1. Verandert instructiemethode of manier van aanbieden van informatie als het niet werkt Vertraagt of versnelt het aanbieden van informatie indien nodig Geeft leerlingen de kans om via verschillende media (tekst, filmpje, schema,..) informatie te verwerven Leert leerlingen zelfstandig informatie verwerven: doelgericht informatie verzamelen, selecteren van bronnen, zoekstrategieën, PRINCIPE 2: ACTIE EN EXPRESSIE Richtlijn 4: Op verschillende manieren met de leerstof omgaan 4.1. Laat leerlingen zelfstandig informatie verwerken: analyseren, synthetiseren, lezen, schrijven, problemen oplossen 4.2. Laat leerlingen samenwerken: luisteren naar elkaar, feedback geven, tijdmanagement, duidelijke rollen, duidelijke taken, elkaar helpen, Geeft open opdrachten met veel ruimte voor interactie Stimuleert interactie in functie van de lesdoelstellingen en de doelgroep door middel van de klasopstelling Laat spontane interactie tussen de leerlingen toe als deze interactie relevant blijkt voor de lesdoelstellingen of de doelgroep Wisselt didactische werkvormen af in functie van de lesdoelstellingen of de doelgroep Geeft verdiepende of remediërende oefeningen op maat van elke leerling Bouwt herhalings- of oefenmomenten in Geeft leerlingen keuzevrijheid in de taken die ze tijdens de les uitvoeren Laat leerlingen het geleerde toepassen binnen de eigen leefwereld, in de stage of in andere situaties. Richtlijn 5: Op verschillende manieren aantonen wat je geleerd hebt 5.1. Geeft leerlingen regelmatig de kans om aan te tonen wat ze geleerd hebben Geeft leerlingen op verschillende manieren de kans om aan te tonen wat ze geleerd hebben Gebruikt wat hij/zij leert uit meetmomenten, feedbackmomenten en observaties om de les bij te sturen Geeft elke leerling voldoende tijd om te antwoorden Vraagt leerlingen mee te denken bij het zoeken naar oplossingen. Richtlijn 6: Ondersteuning bieden om doelen en prioriteiten te stellen 6.1. Observeert leerlingen tijdens het zelfgestuurd leren, stelt hen vragen en stuurt bij Evalueert het samenwerkingsproces samen met de leerlingen Evalueert de doelen van de les samen met de leerlingen. Zijn ze bereikt of nog niet? hoe kunnen we ze alsnog bereiken? 6.4. Merkt moeilijkheden op bij leerlingen en vraagt door om een oplossing te bereiken Informeert leerlingen over doelstellingen en evaluatiecriteria Betrekt leerlingen bij het verder opstellen van evaluatiecriteria en evaluatievormen.
4 PRINCIPE 3: BETROKKENHEID Richtlijn 7: Inspelen op interesses 7.1. Stelt in het lokaal producten van leerlingen tentoon Geeft leerlingen de kans om het lokaal zelf in te richten Laat de leerlingen zelf een onderwerp kiezen Geeft toepassingsgericht les en betrekt authentieke contexten Gebruikt voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen Bevordert dat leerlingen de onderwijsinhouden als zinvol en betekenisvol ervaren door o.a. ervaringen en de dagelijkse leefwereld van leerlingen te betrekken en het doel van de leerstof te verduidelijken. Richtlijn 8: Doorzetting creëren 8.1. Zorgt ervoor dat hij/zij regelmatig even een gesprekje kan voeren met een individuele leerling of een klein groepje leerlingen Uit vertrouwen in de leerlingen met opmerkingen als dit kunnen jullie vast wel en dit hebben we al eens gedaan en toen ging het goed Communiceert non-verbaal op een positieve manier naar alle leerlingen (lachen, oogcontact, schouderklopje,..) 8.4. Erkent de leerling als lerende: vallen en opstaan, tegen de muur lopen, kan. Als je er maar iets uit leert Expliciteert hoge verwachtingen van alle leerlingen Komt afspraken met of beloften aan leerlingen na Splitst lange termijndoelen op in korte termijndoelen Maakt met alle leerlingen oogcontact na het stellen van een vraag Neemt alle leerlingen mee op pad om het juiste antwoord te bereiken op een vraag. Richtlijn 9: Mogelijkheden tot inschatten en bijsturen 9.1. Geeft regelmatig concrete en gerichte feedback op leerresultaten, werkhouding en sociaalemotioneel functioneren Geeft feedback op sterktes, geeft positieve feedback Ziet onrechtvaardig gedrag van leerlingen en bespreekt dit Geeft duidelijke aanwijzingen voor gewenst gedrag en gewenste resultaten Maakt moeilijke onderwerpen bespreekbaar Bevordert zelfreflectie Besteedt aandacht aan het leren reflecteren over het eigen leer- en groeiproces. Bijkomende notities Legende van in te vullen symbolen + waargenomen nvt niet van toepassing (niet mogelijk in deze les) niet waargenomen (mogelijk in deze les, maar niet gezien)* zie bijkomende notities (voorbeelden e.d.) x doet het tegenovergestelde? meer informatie vragen tijdens gesprek Tom Smits, Karin Goosen, Els Tanghe & Sunna Lenaerts Aan de basis van deze observatiewijzer lagen:
5 OBSERVATIEWIJZER LEERONDERZOEK DIFFERENTIATIE 1. Kan u deze klas beschrijven? Wat is de beginsituatie van deze klasgroep? 2. Ik heb gezien dat u (zie Observatiewijzer, bv. af en toe een leerling individueel aanspreekt. ) A. Om welke reden deed u dat? B. In welke mate had dat het verhoopte resultaat (voor de leerlingen)? C. Waaruit bleek dat? 3. In welke mate wordt er binnen uw instelling gezamenlijk nagedacht over al deze besproken aspecten (= steun van collega s, visie van de school, professionalisering)?
Samenwerking over lerarenopleidingen heen:
Samenwerking over lerarenopleidingen heen: Hoe aspirant-leraren voorbereiden op inclusief lesgeven? Debbie De Neve, Ellen Vandervieren Overzicht Context Doel van het inclusietraject Verloop van het inclusietraject
Nadere informatieProfessionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs
Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische
Nadere informatie* schrappen wat niet past
SPECIFIEKE LERARENOPLEIDING LESEVALUATIEDOCUMENT Gelieve deze tabel in te vullen Naam cursist (lio /stagiair*): Naam vakmentor /stagebegeleider /liobegeleider*: Naam Stageschool/Lioschool*: Graad en leerjaar:
Nadere informatieTOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning. Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
TOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning Bjorn Carreyn Filip Dehaene Hendrik Despiegelaere Mieke Theys Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
Nadere informatieBEOORDELING STAGE DOOR DE VAKMENTOR
Opleidingsinstelling Adres Telefoon fax BEOORDELING STAGE DOOR DE VAKMENTOR Identificatie Naam student/cursist: Opleidingsonderdeel/module: Stageplaats: Vakmentoren: naam en contactgegevens Periode: O
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieTAALBELEID. Het geheel is meer dan de som van delen.
TAALBELEID Het geheel is meer dan de som van delen. Inhoud 1. Algemeen kader en doelstellingen van het project 2. Het proces: betrokken partners, werkwijze 3. Beschrijving van de "resultaten" en de implementatie
Nadere informatieOnderhandelen en afspraken maken
OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3)
ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk 2018-2019 Fase 3 (jaar 3) Kerntaak 1: Pedagogische adequaat handelen: opbouwende relatie met kinderen ontwikkelen, leiding geven aan de groep, zorgen voor een goed
Nadere informatieEEN BEETJE NEUROWETENSCHAP. 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 1
EEN BEETJE NEUROWETENSCHAP 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 1 3 GEINTEGREERDE NETWERKEN Het affectieve netwerk Het herkenningsnetwerk Het strategisch netwerk 19/03/2015 UDL-inspiratiedag 2 DE UDL-RICHTLIJNEN:
Nadere informatiePOP Martin van der Kevie
Naam student: Martin van der Kevie Studentnr.: s1030766 Studiefase: leerjaar 1 Datum: 18 okt 2009 Interpersoonlijk competent Overzicht wat leerlingen bezig houdt dit kun je gebruiken tijdens de les. Verder
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
Didactisch bekwaam D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leerlingen krijgen ruimte voor eigen inbreng en creatieve invulling van de opdracht. De leraar zorgt ervoor dat leerlingen zich
Nadere informatieVakdidactiek: inleiding
Vakdidactiek: inleiding Els Tanghe 1 1. Inleiding Een specialist in de wiskunde is niet noodzakelijk een goede leraar wiskunde. Een briljant violist is niet noodzakelijk een goede muziekleraar. Een meester-bakker
Nadere informatieBINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN
BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN - Situering - Lkr over binnenklasdifferentiatie - Binnenklasdifferentiatie? - Leerplannen - Binnenklasdifferentiatie in wiskunde Hilde De Maesschalck 8 oktober
Nadere informatieSamen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas
Samen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas VFO studiedag - 18 september 2014 Marlies Baeten & Mathea Simons Expertisenetwerk Lerarenopleidingen Antwerpen Universiteit Antwerpen Partners 2 Probleemstelling
Nadere informatieVanuit UDL aan de slag in de klas
Bachelor Buitengewoon onderwijs Studiegebied Onderwijs Academiejaar 2014-2015 Vanuit UDL aan de slag in de klas UDL kijkwijzer Boeckx Annelies Michielsen Loes 1 1. Formuleer in eigen woorden wat UDL inhoudt
Nadere informatieCompetentievenster 2015
Windesheim zet kennis in werking Competentievenster 2015 TWEEDEGRAADS LERARENOPLEIDING WINDESHEIM Inleiding 3 Het competentievenster van de tweedegraads lerarenopleidingen van Hogeschool Windesheim vormt
Nadere informatieFeedback. Soorten feedback Evaluatieve feedback: Goed gewerkt. Descriptieve feedback: Goed gewerkt. Je hebt alle belangrijke elementen opgenomen.
Feedback Wat is feedback? Feedback gaat over het terugkoppelen van informatie. Nicolien van Hamel 1 legt het kort en bondig uit: Feedback betekent letterlijk: terugkoppeling. Bij feedback hoor je van de
Nadere informatieBox 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel
Nadere informatieMICROTEACHING: een kort lesfragment door een student gegeven aan medestudenten.
Inhouden en doelen van de opdrachten in de praktijkcomponent van de SLO en de GLO van BEO MICROTEACHING: een kort lesfragment door een student gegeven aan medestudenten. de student geeft 10 à 20 minuten
Nadere informatieGROEIDOSSIER Praktijk SOV
GROEIDOSSIER Praktijk SOV 2017 2018 Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9 B-9000 Gent Tel.: 09 234 82 70 Fax: 09 234 80 01 www.arteveldehogeschool.be/oso/stage
Nadere informatieOverzicht curriculum VU
Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat
Nadere informatieMentorenvorming 2 BaKO 22 oktober 2018
Mentorenvorming 2 BaKO 22 oktober 2018 Bouwstenen praktijk Verkenningsdagen: (bijna) wekelijks, meestal donderdagen experimenteren, uitproberen, observeren, participeren, verantwoorden, Actieve stage:
Nadere informatieBox 4: Evaluatie HGW in het handelen van de student tijdens stage
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 4: Evaluatie HGW in het handelen van de student tijdens stage U kunt dit schema gebruiken om
Nadere informatieBijlage 8.7: Voorbeeldopdrachten bij de uitgangspunten van HGW
Bijlage 8.7: Voorbeeldopdrachten bij de uitgangspunten van HGW Deze bijlage bevat voorbeelden van opdrachten bij de zeven uitgangspunten van HGW. Bij elke opdracht staat aangegeven welke informatie uit
Nadere informatiepedagogie van het jonge kind PJK: Opvoeding en Coaching
BACHELOR pedagogie van het jonge kind PJK: Opvoeding en Coaching DE GEDRAGSINDICATOREN VOOR AFSTUDEERSTAGE (WIE DOET WAT? WELKE INDICATOREN? WELKE VERWACHTINGEN?) DEEL 1: WIE DOET WAT? ROL VAN DE STUDENT:
Nadere informatieKIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS
KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS Inleiding Uitgeverijen brengen heel wat publicaties op de markt die nuttig kunnen zijn voor leraren PAV en hun leerlingen. Daarnaast verkiezen veel leraren om volledig of gedeeltelijk
Nadere informatieTaalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)
Nadere informatieWELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen 12 mei 2016
WELKOM! Wil je op je A4 opschrijven wat je nu weet over Lesson Study? Evelien van Geffen e.c.van.geffen@hva.nl 12 mei 2016 1 UITKOMSTEN VORIG ONDERZOEK Een aantal conclusies uit het onderzoek van Amagir,
Nadere informatieDe rol van de beroepsstandaard van lerarenopleiders in het personeelsbeleid. Véronique van de Reijt en Quinta Kools Fontys Lerarenopleiding Tilburg
De rol van de beroepsstandaard van lerarenopleiders in het personeelsbeleid Véronique van de Reijt en Quinta Kools Fontys Lerarenopleiding Tilburg Context van de Fontys Lerarenopleiding Tilburg (FLOT)
Nadere informatieKijkwijzer formulier. Naam leerkracht. Groep leerkracht. Naam beoordelaar. Beoordeelde les. Datum. Bijzonderheden
Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam Naam leerkracht Groep leerkracht Naam beoordelaar Beoordeelde les Datum Bijzonderheden Dit formulier is bedoeld als invulformulier voor scholen die met de Kijkwijzer
Nadere informatieSTAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING/ Sonja van de Valk
Let op!!! Dit is een groeidocument. Dat wil zeggen dat dit werkplan regelmatig bijgesteld zal moeten worden. Bekijk per competentie eerst waar je mee wilt beginnen. Vul nog niet meteen alles in. Zorg er
Nadere informatieECTS- FICHE. centrum CVO Horito Campus Blairon. Bij aanvang van dit opleidingsonderdeel dient de cursist over de volgende competenties te beschikken:
HBO 5 orthopedagogie ECTS- FICHE ECTS-Fiche Observeren en rapporteren Code: 11515 Cluster: Academiejaar: 2016 2017 Studietijd: 40 lestijden Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling: Mogelijk Onderwijstaal: Nederlands
Nadere informatiePuberbrein als Innovatiekans. Beschrijving van de 4 basiscompetenties
Puberbrein als Innovatiekans Beschrijving van de 4 basiscompetenties Samenwerken Plannen en organiseren Omgaan met verandering en aanpassen Reflecteren Werkgroep Onderwijs, September 2011 Toelichting beschrijving
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieActieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO)
Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Deeviet Caelen Inge Landuyt Magda Mommaerts Iris Vansteelandt 1 Actieonderzoek als stimulans 1 Situering
Nadere informatieKijkwijzer (voorheen observatie instrument) ICALT. verdieping voor coach en leerkracht. leerkracht
Kijkwijzer (voorheen observatie instrument) Veiliger, vraagt naar algemeenheden: basis Overzichtelijk maar te globaal Niet gedifferentieerd in niveau ICALT Meer gedetailleerd, biedt mogelijkheden tot verdieping
Nadere informatieLeerpaden in Toledo.
Leerpaden in Toledo. 16 doelgroep BaKO BaLO BaSO SLO tijdperspectief : week maand semester opleiding traject regulier werk opleidingsonderdeel: vak p e d stage Uitdaging Het is belangrijk dat studenten
Nadere informatieBijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1
Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase
Nadere informatieDe lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK
De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK Krachtige leeromgeving Inbreken in de klas Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het lager onderwijs Diversiteit KVS
Nadere informatieScoreformulier Pro-U assessments Lijst met beoordelingen op SBL competenties en indicatoren
Scoreformulier Pro-U assessments Lijst met beoordelingen op SBL competenties en indicatoren Let op: momenteel wordt gewerkt aan een instrument dat beoordeelt aan de hand van de nieuwe bekwaamheidseisen
Nadere informatieHoe observeer je in de klas?
Hoe observeer je in de klas? Een vliegende start Donderdag 15 oktober 2015 Rosanne Zwart Welkom en voorstellen Ik begeleid startende docenten Ik werk op een school Ik werk op een universiteit of Hogeschool
Nadere informatieWELKOM! Overleg mentoren en studenten 3 BaKO- januari 2018
WELKOM! Overleg mentoren en studenten 3 BaKO- januari 2018 Met welke verwachtingen ben ik naar hier gekomen? Terugblik: ontmoeten en waarderen Inhoud 1. Focus van de opleiding: Waar richten we studenten
Nadere informatiezorgvisie Heilige familie Lagere school
zorgvisie Heilige familie Lagere school 1) Inleiding Onze school- en zorgvisie staat gesymboliseerd in ons schoollogo en in onze slogan sterk onderwijs, warme sfeer! : Ieder kind is van harte welkom in
Nadere informatieActieonderzoek: wat?
PRAKTIJKVERHAAL OVER ACTIEONDERZOEK VOOR LERAREN Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem Actieonderzoek: wat? Groot onderhoud van zelfevaluatie op microniveau Cyclisch proces Reflectie
Nadere informatieDe rol van de beroepsstandaard van lerarenopleiders in het personeelsbeleid. Voorloper Kwaliteit van lerarenopleiders
De rol van de beroepsstandaard van lerarenopleiders in het personeelsbeleid Voorloper Kwaliteit van lerarenopleiders Véronique van de Reijt en Quinta Kools Fontys Lerarenopleiding Tilburg Context van de
Nadere informatieVERSLAG VAN DE PROEFDOORLICHTING INSPECTIE 2.0 VBS Sint-Jansschool te Menen (19059)
VERSLAG VAN DE PROEFDOORLICHTING INSPECTIE 2.0 VBS Sint-Jansschool te Menen (19059) 1 IN WELKE MATE ONTWIKKELT DE SCHOOL HAAR EIGEN KWALITEIT? K1. Visie De school weet wat ze met haar onderwijs wil bereiken
Nadere informatiePRAKTIJK 3 AFSTUDEERSTAGE GROEIDOSSIER semester 7
PRAKTIJK 3 AFSTUDEERSTAGE GROEIDOSSIER 2017 2018 semester 7 Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9 B-9000 Gent Tel.: 09 234 82 70 Fax: 09 234 80 01 www.arteveldehogeschool.be/oso/stage
Nadere informatieNieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk
Interactieve werkvormen in de klaspraktijk Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Lia Blaton, medewerker Onderzoek naar onderwijspraktijk In het kader van de opdracht van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen
Nadere informatieten behoeve van het beoordelingsportfolio Startbekwaamheid Hoofdfase 3, ALO
Zelfevaluatie ten behoeve van het beoordelingsportfolio Startbekwaamheid Hoofdfase 3, AL pleiding Academie voor Lichamelijke pvoeding Februari 2013 Zelfevaluatie ten behoeve van het beoordelingsportfolio
Nadere informatieDe specifieke lerarenopleiding
geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht
Nadere informatieCompetenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht
Naam: School: Daltoncursus voor leerkrachten Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht Inleiding: De verantwoordelijkheden van de leerkracht zijn samen te vatten door vier beroepsrollen te
Nadere informatieOranje stappers maak je zo
Handleiding groep 3-8 Oranje stappers maak je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een oranje stapper van Jeelo maakt. Voor groep 3-4 wijzer 2008 Zo maak je oranje
Nadere informatieHieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.
Procedure en criteria voor het beoordelen van studenten in de beroepspraktijk Hieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester
Nadere informatieUitwisseling zal steeds gebeuren na overleg tussen docenten, stagebegeleiders, verantwoordelijken SLO van de instellingen.
Kader voor uitwisseling van docenten en studenten binnen de praktijkcomponent van de SLO en de GLO van BEO. 1. Uitgangspunten 1.1. Uitwisseling van studenten De uitwisselingsmogelijkheden zullen, binnen
Nadere informatieDidactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4
ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester
Nadere informatieECTS-fiche. Specifieke lerarenopleiding Praktijk oriëntatie
ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Specifieke lerarenopleiding Module Praktijk oriëntatie Code E1 Lestijden 40 Studiepunten 3 Ingeschatte totale 50 studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot NEEN
Nadere informatieEerste graad A-stroom
EINDTERMEN en ONTWIKKELINGSDOELEN Vijverbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde Het natuurlijk milieu Reliëf 16* De leerlingen leren respect opbrengen voor de waarde van
Nadere informatieGaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen?
Gaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen? Sanneke Bolhuis emeritus lector Fontys Lerarenopleiding senior onderzoeker Radboudumc zetel praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek Stuurgroep
Nadere informatieBeschrijving Basiskwalificatie onderwijs
universitair onderwijscentrum groningen hoger onderwijs Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs 2008-2009 september 2008 Basiskwalificatie onderwijs 2 Wat is de basiskwalificatie onderwijs (BKO)? De basiskwalificatie
Nadere informatiePuberbrein als Innovatiekans. Beschrijving van de 4 basiscompetenties
Puberbrein als Innovatiekans Beschrijving van de 4 basiscompetenties Samenwerken Plannen en organiseren Omgaan met (onverwachte) veranderingen Reflecteren Toelichting beschrijving van de basiscompetenties
Nadere informatieEINDTERMEN Bosbiotoopstudie
EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden
Nadere informatieKijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen
Kijkwijzer 2.0, Methodiek voor kwaliteitsverbetering in Brede Scholen Agenda 1. Kwaliteitsontwikkeling in Brede Scholen in Brussel en Kent - Verwachtingen? 2. Extended Schools & kwaliteitsontwikkeling
Nadere informatieVERSLAG VAN DE DOORLICHTING ZONDER JURIDISCHE CONSEQUENTIES GO! Basisschool Vogelzang (2221)
VERSLAG VAN DE DOORLICHTING ZONDER JURIDISCHE CONSEQUENTIES GO! Basisschool Vogelzang (2221) 1 IN WELKE MATE ONTWIKKELT DE SCHOOL HAAR EIGEN KWALITEIT? K1 K6 K2 K5 K3 K4 K1. Visie en strategisch beleid
Nadere informatieWerkproces 1: Interpersoonlijk competent: De leerkracht is zich bewust van zijn houding en gedrag en de invloed daarvan op de groep.
Werkproces 1: Interpersoonlijk competent: De leerkracht is zich bewust van zijn houding en gedrag en de invloed daarvan op de groep. Competentie 1.1: Stimuleert een respectvolle omgang binnen de groep.
Nadere informatieTool scan formatieve toetscyclus
Tool scan formatieve toetscyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de formatieve toetscyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen onderwijs. Score 1
Nadere informatieOmgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs
VELON/VELOV CONFERENTIE Brussel, 4-5 februari 2016 Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs Fontys Hogescholen, Eindhoven Dr. E. Klatter, Dr. K. Vloet, Dr. S. Janssen & MEd
Nadere informatieBetreft: Praktijk 3 de jaar Bachelor Lager Onderwijs. Beste mentor
Groep lerarenopleiding - Kleuter- en lager onderwijs Campus Oude Luikerbaan, Oude Luikerbaan 79, 3500 Hasselt - T 011 18 05 00 Betreft: Praktijk 3 de jaar Bachelor Lager Onderwijs Het is eind mei. Het
Nadere informatieWat Werkt in de klas. @YorickSaeijs Onderwijsadviseur OMJS yorick@onderwijsmaakjesamen.nl
Wat Werkt in de klas @YorickSaeijs Onderwijsadviseur OMJS yorick@onderwijsmaakjesamen.nl Doel: -Je weet wat een instructieles tot een goede les maakt. -Je hebt kennis opgedaan over de 9 didactische strategieën
Nadere informatieBEKWAAMHEIDSEISEN leraren VO met niveau-indicatoren jaar 3
BEKWAAMHEIDSEISEN leraren VO met niveau-indicatoren jaar 3 1. INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar die interpersoonlijk competent is, geeft op een goede manier leiding aan leerlingen (individueel en in
Nadere informatieDe lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK
De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK Krachtige leeromgeving Inbreken in de klas Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het lager onderwijs Diversiteit KVS
Nadere informatieStudenten leren met kansarmoede omgaan
Studenten leren met kansarmoede omgaan Op welke manier wordt hieraan gewerkt binnen de opleiding? - OF2: Module: Diversiteit - OF3: Module: Leren thuis leren Waardevolle initiatieven, maar we willen -
Nadere informatieInfo praktijk 2 BaLO Academiejaar
1. INHOUD EN ORGANISATIE PRAKTIJK 2 BaLO De student loopt gedurende het hele jaar stage in eenzelfde school. In samenspraak met de stageschool kiest hij twee graden (per semester een andere graad) waarin
Nadere informatieLeerWerkPlan VLO fase 2, Zwolle
12-10-2010 VLO fase 2, Zwolle Leerwerkplan leerjaar 1 Opmerkingen Werkplekbegeleider Handtekening Opdracht 1 Competentie gericht leren B4 Organisatorisch gedragsindicator: B 4.5 B6 Competent in het samenwerken
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatiePRAKTIJK 2 DOORGROEISTAGE STAGEOPDRACHT
PRAKTIJK 2 DOORGROEISTAGE STAGEOPDRACHT 2018 2019 Vooraf 3 OVERZICHT EN TIMING OPDRACHTEN 4 1 Vooraf: deelname canon cultuurdag 6 2 Opdracht tijdens de ingroeiweek van stageperiode 1 6 2.1 Verken de beginsituatie
Nadere informatieITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 1 (jaar 1)
ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk 2018-2019 Fase 1 (jaar 1) Kerntaak 1: Pedagogische adequaat handelen: opbouwende relatie met kinderen ontwikkelen, leiding geven aan de groep, zorgen voor een goed
Nadere informatieGELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT
GELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT Wat is diversiteit? Diversiteit betekent verscheidenheid. Mensen kunnen op heel veel vlakken van elkaar verschillen. Het is die veelheid die we in het begrip
Nadere informatieJannetta van Campenhout-Timmer, school opleider, is het gezicht van het Samen Opleiden voor de locatie Harderwijk-A van Landstede.
Jannetta van Campenhout-Timmer, school opleider, is het gezicht van het Samen Opleiden voor de locatie Harderwijk-A van Landstede. 34 Intervisiebijeenkomsten op de stageschool Werken en verwerken op de
Nadere informatieLeerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen.
Leerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen tom.robijns@ucll.be marieke.vandersmissen@ucll.be Aanleiding Integreren van relevante nieuwe inzichten over wat werkt in onderwijs in een nieuw ontwikkeld
Nadere informatieVITAAL Plus 1 e graad
VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT
Nadere informatie11): Uittreksel uit Referentie SLT-APT1 (RITS Brussel)
BIJLAGE 1 (Zie 11): Uittreksel uit Referentie SLT-APT1 (RITS Brussel) 1 BIJLAGE 2 (Zie 12, 33): Uittreksel uit Specifieke lerarenopleiding. Documenten ter ondersteuning van het assessment. LIO-traject
Nadere informatie«Iedere leraar een taalleraar» Waarom? Wat? Hoe?
«Iedere leraar een taalleraar» Esli Struys (estruys@vub.ac.be) Projectmedewerker taalbeleid IDLO Erasmushogeschool Brussel, 16 december 2009 Elke leraar is een taalleraar! Ik heb drie prioriteiten in verband
Nadere informatieGood practice Werken met leeruitkomsten in de onderwijspedagogische leerlijn FLOT
Good practice Werken met leeruitkomsten in de onderwijspedagogische leerlijn FLOT Annet Meinen & Rosan Bosma a.meinen@fontys.nl / r.bosma@fontys.nl FLOT-Focus, 2016-2021: De karaktervolle leraar. De afgelopen
Nadere informatieLEIDRAAD VOOR HET LEREN REFLECTEREN
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen ACADEMISCHE INITIELE LERARENOPLEIDING LEIDRAAD VOOR HET LEREN REFLECTEREN BEGRIPSOMSCHRIJVING De reflecterende handeling staat tegenover de routinehandeling.
Nadere informatieSTAGEOPDRACHT Praktijk SOV Dagonderwijs Afstandsleren (AL)
STAGEOPDRACHT Praktijk SOV Dagonderwijs Afstandsleren (AL) 2018 2019 Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9 B-9000 Gent Tel.: 09 234 82 70 Fax: 09 234 80 01 www.arteveldehogeschool.be/oso/stage
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieOnderzoekbevindingen en Good practices
Onderzoekbevindingen en Good practices 3e GoLeWe-projectconferentie Hasselt, 9 december 2010 Geert Speltincx Gert Vanthournout Vincent Donche Samenwerking tussen Universiteit Antwerpen (Onderzoeksgroep
Nadere informatie1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs
1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een
Nadere informatieEXAMINERING IN DE BEROEPSPRAKTIJK: HET EFFECT VAN UITWISSELING. Liza Goos en Dagmar Blom-Korevaar
EXAMINERING IN DE BEROEPSPRAKTIJK: HET EFFECT VAN UITWISSELING Liza Goos en Dagmar Blom-Korevaar 2 1. Beschikbaarheid van een heldere visie op examinering binnen de reële beroepscontext 2. Werkprocessen
Nadere informatieLes Dieren met een baan, thema vermaak
Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,
Nadere informatieINTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES
INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES WAAROM DEZE BIJSCHOLING? DE LEERDRIEHOEK Luisteren 5 tot 8% Lezen 11% Zien / horen (avm) 22% Leerkracht: docent Leerkracht: mediator Zien / horen (demo) 32% Erover
Nadere informatieWorkshop Netwerken Praktijkonderwijs. Harrie van den Brand
Workshop Netwerken Praktijkonderwijs Harrie van den Brand Inleiding Vanuit de reflectieve onderzoeksmatig houding. Hoe? Ik als directeur PrO vanuit vier posities: Externe maatschappelijke ontwikkelingen
Nadere informatieONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK
ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het
Nadere informatie1.3. Leerkrachten kennen de 7 uitgangspunten en passen enkele uitgangspunten bewust en systematisch toe.
1. Uitgangspunten HGW 2. Reflectie 3. Communicatie Implementatie HGW-OGW Leerkrachten Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 1.1. Leerkrachten kennen de 7 uitgangspunten van HGW niet maar passen deze (gedeeltelijk)
Nadere informatieONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE
ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE Onderwijs zoals we dat vroeger kenden, bestaat al lang niet meer. Niet dat er toen slecht onderwijs was, maar de huidige maatschappij vraagt meer van de leerlingen
Nadere informatieBeroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven
l Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven Pagina 1 van16 Werkprocessen en competenties gericht op het verpleegplan 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan
Nadere informatiePortfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring
Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Authentiek leiderschap Pedagogische tact Ruimte geven Hoge verwachtingen Authentiek contact! Ik heb zelfvertrouwen. Ik heb hoge
Nadere informatie