Het managen van agressie in de forensische zorg. met behulp van het Forensisch Protocol Vroegsignalering.
|
|
- Eva Hermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het managen van agressie in de forensische zorg met behulp van het Forensisch Protocol Vroegsignalering. ntroductie Wanneer een patiënt met een psychiatrische stoornis een ernstig delict heeft gepleegd, kan de rechter Tbs met dwangverpleging opleggen. De patiënt wordt dan opgenomen in een Tbs- kliniek. De dwangverpleging en behandeling die dan plaatsvindt heeft tot doel de delictgevaarlijkheid te verminderen. Sociotherapeuten moeten in de forensische zorg interacties met hun patiënten effectief managen om een veilige leef- en leeromgeving te creëren en deze te handhaven voor alle patiënten op de afdeling (Fluttert 2011, Rask & Brunt 2006). Het functioneren in de forensische zorg vraagt van sociotherapeuten een voortdurend manoeuvreren tussen verschillende rollen. n figuur 1 zijn de belangrijkste roldimensies weergegeven (Mason 2009). Dit geeft de complexiteit en het krachtenveld aan waarin sociotherapeuten hun taken moeten uitvoeren. Medische kennis Overdracht Angst P O S T F Succes Winnen Gebruik Vertrouwen Publieke opinie Figuur 1: Rol- dimensies in de sociotherapie Misbruik Falen Verliezen Tegenoverdracht N G A T F Links in de figuur zijn roldimensies weergegeven die positief worden ervaren, de rechter die van de negatieve. en korte toelichting: Wanneer een ontvluchte Tbs- gestelde een incident veroorzaakt reageert de publieke opinie en politiek vaak emotioneel met de roep om meer beveiliging. Dergelijke reacties staan nogal eens op gespannen voet met de professionele kennis over risico s voor delictgevaarlijkheid. Als vervolgens verloven ingetrokken worden en meer patiënten in de kliniek verblijven is de ergernis en het onbegrip van patiënten merkbaar op de groep. Uit onderzoek blijkt dat het verschil tussen professionele forensische kennis en de maatschappelijke druk tot meer repressie na incidenten spanningsverhogend is voor het werk van sociotherapeuten (Mason e.a. 2009). Voor de meeste forensische patiënten is het centrale probleem het beheersen van agressie (Nicholls et al. 2009). Agressie is gedefinieerd volgens Morrison (1990): eder verbaal, non- verbaal, of fysiek gedrag dat bedreigend is (aan de patiënt zelf, aan anderen, of aan objecten), of fysiek gedrag dat daadwerkelijk schade aanricht (aan de patiënt zelf, aan anderen, of aan objecten). Martin (2006) heeft de invloed van agressie op medewerkers in een forensische instelling onderzocht en concludeert dat een geïntegreerde en samenhangende riskmanagement benadering nodig is om forensische zorgverleners te ondersteunen. Wanneer dit gebeurt neemt het zelfvertrouwen en gevoel van veiligheid toe. en belangrijke stap in het beheersen van agressie van patiënten bestaat uit de ontwikkeling van strategieën waarin sociotherapeuten en patiënten in een gezamenlijk
2 inspanning: (1) individuele vroege risicosignalen van agressie herkennen in de eerste fase waarin deze optreden, en daarmee (2) preventieve acties uitvoeren om het risico van het optreden van agressie te minimaliseren. De Methode Vroegsignalering De Methode Vroegsignalering (verder aangeduid met Vroegsignalering) streeft ernaar sociotherapeuten een gestructureerde riskmanagement strategie aan te bieden die hen in staat stelt om patiënten effectief te ondersteunen bij het beheersen van hun agressie (Fluttert et al. 2008). Fluttert et.al. (2002) hebben hiervoor het oorspronkelijke GGZ- protocol ter preventie van psychosen bij patiënten met schizofrenie (Van Meijel, 2003) verder ontwikkeld naar het Forensische Protocol. Dit forensisch protocol dient ter preventie van agressie bij Tbs- gestelden. Centrale visie achter vroegsignalering is dat ontwrichtend gedrag, waaronder agressie, gradueel ontwikkelt en dat vooral in de eerste fase van gedragsontsporing er mogelijkheden zijn voor stabiliserende interventies (Figuur 2: Fasen van toenemende gedragsontsporing). Symptomen Stress Crisis Fase van toenemende gedragontsporing basislijn Herstel Vroege interventie crisisinterventie (stressor) Vroegsignalering Tijd Figuur 2: Fasen van toenemend gedragsontsporing Bij vroegsignalering van agressie wordt er in het bijzonder aandacht gegeven aan sociale en interpersoonlijke factoren die van invloed zijn op het individu dat zich agressief gedraagt. Patiënten leren de zogenaamde vroege waarschuwingsignalen te herkennen en te registreren in een signaleringsplan. Vroege waarschuwingsignalen zijn gedachten, waarnemingen of gedrag dat optreedt in de fase van toenemende gedragsontsporing. Bijkomend voordeel van het monitoren van gedrag in die eerste fase is dat patiënten beter in staat zijn om zelf hun gedrag te monitoren en dat daarmee het zelfmanagement van risicogedrag bevorderd kan worden. Vroegsignalering is een interactieve riskmanagement methode tussen sociotherapeuten en patiënten. n het Forensisch Protocol Vroegsignalering is de toepassing van de methode voor sociotherapie precies beschreven. Het protocol en de gesprekken tussen sociotherapeut en patiënten worden verricht in vier achtereenvolgende fasen: 1. ntroductiefase : De patiënt wordt verteld hoe het werken met een signaleringsplan in zijn werk gaat en tegelijk inventariseert de sociotherapeut welke factoren deze interventie kunnen beïnvloeden.
3 2. nventarisatiefase: Met de patiënt wordt besproken welke vroege waarschuwingsignalen in het signaleringsplan beschreven worden. 3. Monitoring: De patiënt wordt geleerd om zijn gedrag te scoren aan de hand van de vroege waarschuwingssignalen die in het signaleringsplan beschreven staan. 4. Actiefase: stabiliserende acties worden beschreven. en belangrijk opstakel in de huidige klinische praktijk is dat er nauwelijks instrumenten beschikbaar zijn om patiënten en sociotherapeuten te ondersteunen om gezamenlijk relevante vroege waarschuwingsignalen van agressie op een gestructureerde wijze te beoordelen. Voor dit doel is de Forensic arly Signs of Aggression nventory (FSA) ontwikkeld (Fluttert et al. 2011b). Met behulp van de FSA kunnen sociotherapeut en patiënt gezamenlijk een eerste beeld krijgen van de aard van de vroege waarschuwingsignalen die voor deze patiënt gelden. Deze kunnen vervolgens in het signaleringsplan verder worden uitgewerkt. Onderzoek n de FPC Dr. S. Van Mesdag, de strengst beveiligde Tbs- kliniek van Nederland, is onderzoek verricht naar Vroegsignalering (Fluttert et al. 2010, 2011b). De hypothese van dit onderzoek was dat patiënten die de principes van Vroegsignalering actief toepassen, minder agressief zijn en daardoor minder vaak gesepareerd hoeven te worden. De belangrijkste onderzoeksvraag was of er een afname te zien is in het aantal separaties, alsmede van de ernst van agressief gedrag, nadat Vroegsignalering was toegepast. n het FSA- onderzoek werden twee deelstudies verricht: (1) De ontwikkeling van de FSA, (2) De onderzoeksvraag wat de specifieke aard is van vroege waarschuwingssignalen van agressie zijn gemeten met de FSA in twee steekproeven forensische patiënten. Relatie tussen Vroegsignalering en incident gedrag bij Tbs- gestelden Ten behoeve van het onderzoek Vroegsignalering werd een gefaseerde implementatie van Vroegsignalering uitgevoerd met zogenaamde wachtgroepen. De 16 deelnemende afdelingen werden toegewezen aan drie onderzoeksgroepen. De interventie Vroegsignalering werd op alle afdelingen gestart met zesmaandelijkse intervallen tussen de onderzoeksgroepen over een totale periode van 30 maanden. Met het gebruik van een one- way case- crossover design, waar cases hun eigen controle waren, werden de effecten van Vroegsignalering onderzocht door het aantal incidenten tijdens Treatment As Usual (TAU) te vergelijken met de periode waarin Vroegsignalering werd uitgevoerd. De uitkomstmaten waren het aantal separaties en de ernst van agressie- incidenten, op grond van de in dossiers gescoorde incidenten op de Staff Observation Aggression Scale- Revised (Nijman 1999). Van het totaal van 189 beschikbare mannelijke patiënten, werden 168 (88.9%) patiënten daadwerkelijk betrokken in het onderzoek. enentwintig patiënten (11.1%) weigerden, dit betroffen psychopaten. Uit dit onderzoek is gebleken dat deze methode voor sociotherapeuten goed toepasbaar is en dat de toepassing bijdraagt aan significante afname van het aantal separaties en de ernst van agressie. Dit gold vooral voor de volgende subgroepen patiënten: patiënten met schizofrenie, patiënten met een antisociale persoonlijkheidsstoornis en patiënten met middelenafhankelijkheid. Patiënten die veroordeeld waren voor een seksueel delict lieten geen significante verbeteringen zien.
4 De ontwikkeling van de Forensic arly Signs of Aggression nventory [FSA] Voor de ontwikkeling van de FSA werden zowel kwalitatieve en kwantitatieve onderzoekstrategieën toegepast. Honderdzevenenzestig signaleringsplannen uit twee forensische klinieken, die in totaal 3768 omschrijvingen van vroege waarschuwingsignalen bevatten, werden bestudeerd en vervolgens gecategoriseerd. De validiteit en inter- rater betrouwbaarheid werd getoetst en als voldoende adequaat en betrouwbaar beoordeeld. De FSA bevat 44 vroege waarschuwingsignalen van agressie onderverdeeld in 15 hoofdcategorieën, zoals bijvoorbeeld: Sociale afzondering, lichamelijke veranderingen, somberheid en angst, ontremming, impulsiviteit en irreële belevingen. Metingen met behulp van de FSA n dit beschrijvende onderzoek werden signaleringsplannen van 171 patiënten van twee forensische klinieken bestudeerd op vroege waarschuwingssignalen van agressie. De resultaten laten zien dat de 171 signaleringsplannen 1478 vroege waarschuwingssignalen bevatten. Bijna de helft van deze waarschuwingsignalen (48.7%) vielen binnen de categorieën Woede, frustratie en /of spanning, Sociale afzondering, Verminderd sociaal contact en Veranderde dagactiviteiten. Patiënten die gekenmerkt kunnen worden als ernstige psychopaten scoorden echter relatief vaker op het item n toenemende mate over een ander zijn grenzen gaan, vernedering en/of cynisme/sarcasme. De vroege voortekenen zijn binnen de subgroepen patiënten met schizofrenie en patiënten met een persoonlijkheidsstoornis in hoge mate vergelijkbaar. Discussie Rekening houdend met de beperkingen van het huidige onderzoek Vroegsignalering wordt verder onderzoek aanbevolen. Bij voorkeur zou een dergelijk onderzoek opgezet moeten worden op basis van een design waarbij patiënten at random toegewezen worden aan een interventie of controle conditie. Daarnaast zijn er vervolgonderzoeken met gecontroleerde designs nodig waarin de toepassing van Vroegsignalering in de rehabilitatiefase centraal staat, waarmee onderzocht wordt of de Vroegsignalering vaardigheden ook gehandhaafd blijven in andere behandelomstandigheden en na ontslag uit het Forensisch Psychiatrisch Centrum. De verwachting is dat de FSA een bruikbare lijst is van vroege waarschuwingsignalen bij forensische patiënten, die kan bijdragen aan het opstellen van signaleringsplannen voor de preventie van agressief gedrag in de forensische psychiatrie. Meer onderzoek is echter nodig voor verdere validering van deze lijst. r is nog geen kennis bekend over de relatie tussen de vroege waarschuwingssignalen, zoals beschreven in het signaleringsplan, en de feitelijke gedragingen en signalen ten tijde van agressieve incidenten. Ook is er nog niets bekend over de relatie tussen vroege waarschuwingssignalen en delictgedrag. Op dit moment wordt er in de Mesdagkliniek een vervolgonderzoek gedaan waarbij bestudeerd wordt hoe het huidige Forensische Protocol kan worden herzien gericht een post- incident evaluatie tussen patiënt en sociotherapeut. Het doel van deze analyse is de verkenning van de relatie tussen incident gedrag en vroege waarschuwingssignalen. Dergelijk onderzoek is een belangrijke stap naar een goede basis voor Vroegsignalering van agressie gebaseerd op evidence based practice woorden
5 Literatuur 1. Fluttert, F.A.J., Meijel. B. Van, Webster, C., Nijman, H., Bartels, A. & Grypdonck, M. (2008). Risk management by early recognition of warning signs in forensic psychiatric patients. Archives of Psychiatric Nursing Vol.22, No.4 (August), Fluttert, F., Meijel, B. Van, Nijman, H., Bjørkly, S. & Grypdonck, M. (2010). Preventing aggressive incidents and seclusions in forensic care by means of the arly Recognition Method. Journal Clinical Nursing, 19, Fluttert F.A.J. (2011). Sociotherapie. n:handboek Forensische Geestelijke Gezondheidszorg. Tijdstroom, Lochem. 4. Fluttert F., B. Van Meijel, M. Van Leeuwen, S. Bjørkly, H. Nijman, M. Grypdonck (2011b). The development of the Forensic arly warning Signs of Aggression lnventory [FSA]: Preliminary findings. Towards a better management of inpatient aggression. Archives of Psychiatric Nursing, 25(2), Hiday, V.A. (1997). Understanding the connection between mental illness and violence. nternational Journal of Law and Psychiatry, 20, Martin T. & Daffern M. (2006). Clinician perceptions of safety and confidence to manage inpatient aggression in a forensic setting. Journal of Psychiatry and Mental Health Nursing, 13, Meijel, B van, Gaag, M. van der, Kahn, R.S.& Grypdonck, M. (2003). Relapse prevention in patients with schizophrenia Arch Psychiatr Nurs. Jun;17(3): Mason, Y., King, L. & Dulson, J. (2009). Binary construct analysis of forensic psychiatric nursing in the UK: High, medium and low security services. nternational Journal of Mental Health Nursing, 18, Morrison,.F. (1990) Violent psychiatric inpatients in a public hospital. Scholarly nquiry for Nursing Practice. An nternational Journal, 4, Nicholls, T., Brink, J., Greaves, C., Lussier, P., & Verdun- Jones, S. (2009). Forensic psychiatric inpatients and aggression: An exploration of incidence, prevalence, severity, and interventions by gender. nternational Journal of Law and Psychiatry. 32: Nijman, H., & Palmstierna, T. (2002). Measuring aggression with the Staff Observation Aggression Scale revised. Acta Psychiatric Scandinavia Suppl. (412): Rask, M. & Brunt, D. (2006). Verbal and social interactions in Swedish forensic psychiatric nursing care as perceived by the patients and nurses. nternational Journal of Mental Health Nursing, 15,
Het crisisontwikkelingsmodel Trifier
Het crisisontwikkelingsmodel Trifier Inleiding Het crisisontwikkelingsmodel is een eenvoudig model dat handvatten biedt voor het tijdig en gepast reageren op de oplopende spanning in een situatie. Het
Nadere informatie'Van Tegenwerking naar Samenwerking' Een verslag van het project Dwang & Drang in de Pompestichting
'Van Tegenwerking naar Samenwerking' Een verslag van het project Dwang & Drang in de Pompestichting 'Van Tegenwerking naar Samenwerking' Een verslag van het project Dwang & Drang in de Pompestichting Datum:
Nadere informatiePreventie van agressie in de kliniek moet beter
Freerk Scheffers 1 Preventie van agressie in de kliniek moet beter Systematisch inzetten van evidence-based interventies helpt Opinie Agressief gedrag van patiënten is een veelvoorkomend probleem op acute
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieM. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD
De interventie Bed op Recept voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis laat patiënten groeien in autonomie, zelfmanagement en vaardigheden M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieBehandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel
Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:
Nadere informatieRichtlijn Terugvalpreventie Anorexia Nervosa
Richtlijn Terugvalpreventie Anorexia Nervosa Tamara Berends, Verpleegkundig Specialist, Altrecht Eetstoornissen Rintveld. Algemeen: Anorexia nervosa is een eetstoornis met zowel lichamelijke als geestelijke
Nadere informatieDe introductie van pictogrammen in de forensische psychiatrie. Een verkennend verpleegkundig onderzoek in de Tbs.
De introductie van pictogrammen in de forensische psychiatrie. Een verkennend verpleegkundig onderzoek in de Tbs. Fluttert, F., P., Fonteijn, M., van der Sleen & S. van der Meulen Gepubliceerd in TVZ Dec.
Nadere informatieInstrument voor Forensische Behandel Evaluatie
Instrument voor Forensische Behandel Evaluatie IFBE Besluitvorming omtrent de voortgang van de behandeling gebeurt bij een forensisch psychiatrische patiënt doorgaans op basis van geschreven bijdrages
Nadere informatieARTIKEL: GGZ Wetenschappelijk Vroegsignalering en vroege interventie
ARTIKEL: GGZ Wetenschappelijk 2005 Vroegsignalering en vroege interventie bij forensische signaleringplannen. F.A.J. Fluttert, B. Van Meijel, M. Grypdonck & A. Bartels Inleiding In december 1999 werd in
Nadere informatieMENSEN DIE LANGDURIG IN EEN GGZ INSTELLING VERBLIJVEN. Drs. Irma de Hoop Verpleegkundig specialist GGZ Opleider VS GGZ Voorzitter V7 VN VS
MENSEN DIE LANGDURIG IN EEN GGZ INSTELLING VERBLIJVEN Drs. Irma de Hoop Verpleegkundig specialist GGZ Opleider VS GGZ Voorzitter V7 VN VS DISCLOSURE BELANGEN SPREKER (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieLangdurige Forensische Psychiatrie
Risicomanagement Checklijst Langdurige Forensische Psychiatrie Drs. Peter C. Braun, Dr. Erik Bulten Persoonlijke gegevens van de patiënt: Naam tbs-gestelde: Geboortedatum: TBS nummer: Verblijfplaats ten
Nadere informatiePERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN BIJ ADOLESCENTEN
amenvatting Dit proefschrift gaat over het diagnosticeren van persoonlijkheidsstoornissen (P) in adolescenten, de ziektelast die adolescenten en volwassenen met een (borderline) persoonlijkheidsstoornis
Nadere informatiePositioneren van de SPV
Regiobijeenkomst SPV-en Friesland 27 november 2014 Positioneren van de SPV Gerard Lohuis Historie van SPV Eind jaren 60 vorige eeuw - Opnamebekorten - Opname voorkomen - Professional die in de thuissituatie
Nadere informatiePsychosociale en institutionele interventies bij adolescenten met disruptieve gedrag stoornissen
Psychosociale en institutionele interventies bij adolescenten met disruptieve gedrag stoornissen Sabine Tremmery,MD MSC PhD; An de Decker, Ma PhD Liesbeth Bruckers, Ma PhD Forensische behandeling Forensische
Nadere informatieHet Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.
Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on
Nadere informatieEindrapport: Zorg voor ongedwongenheid PWO 044/
Eindrapport: Zorg voor ongedwongenheid PWO 044/ 2011-2013 Els Peters Geert Rogiers Hogeschool PXL Elfde-Liniestraat 24 B-3500 Hasselt www.pxl.be - www.pxl.be/facebook 1 Partners Onderzoeksopzet Doelstelling:
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatieLijst met publicaties
Lijst met publicaties Forensische psychiatrie (boeken) Hornsveld, R. H. J., & Kanters, T. (2015). Held zonder seksueel geweld, deel 3. Tweede editie: Cognitieve vervormingen (draai- en werkboek). Rijswijk:
Nadere informatieDE EFFECTIVITEIT VAN ONLINE EN OFFLINE COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE VOOR SUÏCIDE PREVENTIE
DE EFFECTIVITEIT VAN ONLINE EN OFFLINE COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE VOOR SUÏCIDE PREVENTIE SPREKER: JASPER WIEBENGA FUNCTIE: PROMOVENDUS & PSYCHOLOOG, AFDELING PSYCHIATRIE, GGZ INGEEST & VUMC VAN BLENDED
Nadere informatieBeïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
Samenvatting In dit proefschrift wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de ontwikkeling en het testen van een verpleegkundige interventie gericht op de preventie van psychosen bij patiënten met schizofrenie
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatie2017 was voor FPC Dr. S. van Mesdag een pittig jaar. De verwachting was dat het aantal bij ons geplaatste patiënten zou afnemen.
2017 2017 was voor FPC Dr. S. van Mesdag een pittig jaar. De verwachting was dat het aantal bij ons geplaatste patiënten zou afnemen. We moesten daarentegen echter alle zeilen bijzetten om een onverwachte
Nadere informatiePSYCHOPATHIE EN EMOTIEVERWERKING PSYCHOPATHY AND EMOTIONAL PROCESSING
PSYCHOPATHIE EN EMOTIEVERWERKING PSYCHOPATHY AND EMOTIONAL PROCESSING M.E.Slaats-Gels 836470258 Dr. M. J. Cima-Knijff Eerste scriptiebegeleider Prof. Dr. L. Lechner Tweede scriptiebegeleider Open Universiteit
Nadere informatieEFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS
EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHOLLAND Congres Zorg voor mensen met
Nadere informatieSuïcide en suïcidepreventie
Suïcide en suïcidepreventie D. Linszen, psychiater Suïcide(preventie), de rol van verpleegkundigen en verzorgenden Reehorst, Ede 2017 Amsterdam First Episode Study: Critical Period RCT (1998-2007): relapse
Nadere informatieInhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Validatie van het EHF meetinstrument tijdens de Jonge Volwassenheid en meer specifiek in relatie tot ADHD Validation of the EHF assessment instrument during Emerging Adulthood, and more specific in relation
Nadere informatieWERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?
WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE
Nadere informatieLECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose
LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder
Nadere informatieVirtual Reality Game for Aggression Impulse Management (VR-GAIME)
Virtual Reality Game for Aggression Impulse Management (VR-GAIME) DR. DANIQUE SMEIJERS SENIOR ONDERZOEKER POMPESTICHTING D.SMEIJERS@POMPESTICHTING.NL Inhoud Achtergrond - Behandeling agressie - Waarom
Nadere informatieDe invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten. Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT
De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT 19 juni 2019 Vignet 33 jarige man, boerenzoon. Sinds 2010 bekend
Nadere informatieWorkshops Verpleegkundige zorg voor schizofrenie: Yes we can! 17 april 2009
Workshops Verpleegkundige zorg voor schizofrenie: Yes we can! 17 april 2009 1) Lotgenotengroep Wat kunnen jullie verwachten in deze workshop? Informatie over het wat, hoe en waarom van een lotgenotengroep
Nadere informatiee-exercise bij knie en heup artrose
e-exercise bij knie en heup artrose Ontwikkeling, evaluatie en implementatie Corelien Kloek (TiU, NIVEL, UMCU, HU) Daniël Bossen (HvA), Joost Dekker (VUmc), Dinny de Bakker (TiU, NIVEL), Cindy Veenhof
Nadere informatieThe Whole is More. A Contextual Perspective on Attitudes and Reactions of Staff towards Aggressive Behaviour of Clients with ID in Residential
The Whole is More. A Contextual Perspective on Attitudes and Reactions of Staff towards Aggressive Behaviour of Clients with ID in Residential Institutions M.H. Knotter Samenvatting Het onderzoek in dit
Nadere informatieVirtual Reality in de forensische context. Festival Forensische Zorg Stéphanie Klein Tuente
Virtual Reality in de forensische context Festival Forensische Zorg Stéphanie Klein Tuente 22-01-2019 1968 Sword of Damocles Kracht van Virtual Reality Realistisch, maar niet echt Je lichaam en geest reageren
Nadere informatieExecutief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression
Executief Functioneren en Agressie bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag Executive Functioning and Aggression in a Forensic Psychiatric Population in PPC The Hague Sara Helmink 1 e begeleider:
Nadere informatieIDFA
IDFA 2016 https://vimeo.com/ondemand/burningout Gegevens medisch specialisten Ja. Burnout een probleem Begrip vanaf jaren 80 bekend. Richtlijn voor stress gerelateerde stoornissen Spanningsklachten maar
Nadere informatie1. HIC vanuit Forensisch Perspectief: het model in het kort CONCEPT dd
NB dit hoofdstuk is een concept. U wordt uitgenodigd om input te geven. Copyright ligt bij de projectgroep FHIC. info@fhic.nl 1. HIC vanuit Forensisch Perspectief: het model in het kort CONCEPT dd 05-08-2016
Nadere informatieOnderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018
Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe Inleiding
Nadere informatieOmgaan met suïcide risico. Crisisinterventies. Jeroen Decoster, MD PhD. Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit
Omgaan met suïcide risico Crisisinterventies Jeroen Decoster, MD PhD Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit psychiatrische hospitalisatie = enkel een noodzakelijk middel om een
Nadere informatieCijfers & bijzonderheden 2018
Cijfers & bijzonderheden 218 1 Wat is TBS Nederland? TBS Nederland is een initiatief van de forensisch psychiatrische centra en klinieken in Nederland. In een forensisch psychiatrisch centrum (fpc) en
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatieAgressie en extreem gedrag bij Huntington
Agressie en extreem gedrag bij Huntington Welmoed Liefrinck Neuropsycholoog/GZ-Psycholoog 8 HNN 11-06-2018 Agressie Veel voorkomend probleem bij de ziekte van Huntington 22-66% Vroeg stadium van de ziekte
Nadere informatiePreventie van agressieve incidenten
Preventie van agressieve incidenten door H. Nijman, W. Allertz, M. v.d. Boogaard, E. Chatrou, M. Dassen, W. Fleuren, T. Goertz en C. de Schinkel Gepubliceerd in 1996, no. 10 Samenvatting Aan de hand van
Nadere informatiePrestatie-indicatoren forensische psychiatrie verslagjaar 2013
Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie verslagjaar 2013 Versie 1.0 Status: Vastgesteld Pagina 1 van 18 Colofon Afzendgegevens Directie Forensische Zorg Turfmarkt 147 2511 DP Postbus 30132 Den Haag
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatieAgressie-incidenten in de klinische forensische zorg
Agressie-incidenten in de klinische forensische zorg Festival Forensische Zorg 22 Januari 2019 Anneloes Huitema en Nienke Verstegen Opzet presentatie Onderzoeksopzet Frequentie van Ernst van Aanleiding
Nadere informatieMeetinstrumenten voor een landelijk onderzoek bij seksueel geweldplegers in een. forensisch psychiatrische instelling
Meetinstrumenten voor een landelijk onderzoek bij seksueel geweldplegers in een forensisch psychiatrische instelling Risicotaxatieinstrumenten De Historical Clinical Risk Management-20, versie 3 (HCR-20
Nadere informatieCentrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht
Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Vaardig en veilig verder helpen Een diversiteit aan mensen In Veldzicht bieden we een beschermde omgeving voor het intensief behandelen van mensen met
Nadere informatieIFBE Instrument Naam instrument Instrument voor Forensische Behandel Evaluatie
Forensische Psychiatrie IFBE Risico Instrument Naam instrument Instrument voor Forensische Behandel Evaluatie Code IFBE Versie/uitgever 2012 en 2015 Meetpretentie De IFBE brengt informatie van verschillende
Nadere informatieDe invloed van slapeloosheid op psychiatrische stoornissen en agressie
De invloed van slapeloosheid op psychiatrische stoornissen en agressie - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Agressie en dwangtoepassing leren van elkaar
Nadere informatieOp weg naar beter. Een continu veranderproces. Machiel Polak psychiater/ Raad van Bestuur de Kijvelanden en FPC 2 Landen
Op weg naar beter Een continu veranderproces Machiel Polak psychiater/ Raad van Bestuur de Kijvelanden en FPC 2 Landen 7 juni 2012 EFP jubileumcongres The future of forensic care: solutions worth sharing
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieForensischezorg: circuit of kortsluiting?
Forensischezorg: H. Beeuwsaert I. Cogneau J. De Ridder DG EPI Dienst Gezondheidszorg Gevangenissen Forensische zorg: Het is moeilijk goed te doen als geïnterneerde. Van zodra je een stap verkeerd zet,
Nadere informatieBorderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant
Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant Inleiding - Stellingen. - Ontstaan psychiatrische aandoeningen. - Wat zien naastbetrokkenen. - Invloed van borderline op
Nadere informatieOptimisme kun je leren. Madelon Peters Elke Smeets Yvo Meevissen Marjolein Hanssen Jantine Boselie Faculty of Psychology and Neuroscience
Optimisme kun je leren Madelon Peters Elke Smeets Yvo Meevissen Marjolein Hanssen Jantine Boselie De overtuiging dat men in het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven Scheier & Carver, 1985
Nadere informatieDe invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening
De invloed van curriculum-herontwerp op beeldvorming over wijkverpleegkunde en interventiekeuzen in de zorgverlening Margriet van Iersel MSc m.van.iersel@hva.nl Kenniscentrum ACHIEVE, Faculteit Gezondheid,
Nadere informatieInvloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten
Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen bij Voormalige Borstkankerpatiënten Influence of Coping and Illness Perceptions on Depression and Anxiety Symptoms among Former Breast
Nadere informatieBegeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten
Begeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten Dr. Stynke Castelein Dr. Richard Bruggeman Dr. Jooske T. van Busschbach Dhr. Pieter Jan Mulder Dr. Rikus Knegtering Prof.dr.
Nadere informatieBeat Victimization! Onderzoek naar een psychomotorische weerbaarheidstraining met kickboks-oefeningen voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid
Beat Victimization! Onderzoek naar een psychomotorische weerbaarheidstraining met kickboks-oefeningen voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid Pilot studie Onderzoeksteam Elise van der Stouwe Bertine
Nadere informatieErvaren tevredenheid over de geboorte
Ervaren tevredenheid over de geboorte een meetinstrument voor moeders na de bevalling Introductie Inzicht krijgen in moeders ervaringen over de geboorte van haar kind kan worden gerealiseerd door gebruik
Nadere informatieAngst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest
Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,
Nadere informatieWeer stabiel? Tijd om het signaleringsplan te ontwikkelen of bij te stellen
Weer stabiel? Tijd om het signaleringsplan te ontwikkelen of bij te stellen T.H. Daggenvoorde Dimence, SCBS Bipolaire Stoornissen Symposium Stabiel en dan? November 2017 Achtergrond Bipolaire stoornis.
Nadere informatieZorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis
Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding
Nadere informatieSamenvatting. Aanleiding onderzoek
Samenvatting Aanleiding onderzoek In Nederland kan aan individuen met een psychische stoornis die een ernstig misdrijf hebben gepleegd, de maatregel terbeschikkingstelling (tbs) worden opgelegd. Indien
Nadere informatieHELP!! Crisisinterventie bij mensen met een verstandelijke beperking. M. Clerkx, februari 2013
HELP!! Crisisinterventie bij mensen met een verstandelijke beperking M. Clerkx, crisisinterventie wat is dat? Acuut/spoed Ingrijpen bij ontregeling Herstel van evenwicht Kortdurend Intensief Verdere escalatie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatieTerugkoppeling onderzoek: Vroegtijdige afsluiting van poliklinische behandeling Madicken Jellema
Terugkoppeling onderzoek: Vroegtijdige afsluiting van poliklinische behandeling Madicken Jellema Binnen stichting Transfore wordt wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd. In 2015 en 2016 is een onderzoek
Nadere informatieSamenvatting. Adviesaanvraag
Samenvatting Adviesaanvraag De antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) is een psychiatrische stoornis die wordt gekenmerkt door een duurzaam patroon van egocentrisme, impulsiviteit en agressiviteit.
Nadere informatieDe behandeling van paniekstoornis
De behandeling van paniekstoornis Cognitieve gedragstherapie, SSRI of de combinatie van beide Najaarscongres VGCt 15 november 2013 Onderzoeksgroep: Franske J. van Apeldoorn, Wiljo J.P.J. van Hout, Peter
Nadere informatieOnderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie
Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek
Nadere informatieActuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ)
Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, Jeugdbescherming Regio Amsterdam Claudia van der Put, Universiteit van Amsterdam Jeugdbescherming Ieder kind veilig GGW FFPS
Nadere informatieStress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening
Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek
Nadere informatieExterne brochure : toelichting
Externe brochure : toelichting Doel: profilering Veldzicht Doelgroep: stakeholders Veldzicht Optionele uitwerking: boekje centrum voor transculturele psychiatrie VAARDIG EN VEILIG VERDER HELPEN In Veldzicht
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatie(F)ACT-LVB: wat levert het op?
(F)ACT-LVB: wat levert het op? Festival forensische zorg 2019 Laura Neijmeijer Opzet Ontwikkeling van (F)ACT LVB Kenmerken van (F)ACT LVB (F)ACT LVB in internationaal perspectief Promotieonderzoek en deelstudies
Nadere informatieHilde Niehoff. Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek
Hilde Niehoff Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek 1 Behandelprogramma agressie van wetenschap naar praktijk Specialisatie agressieproblematiek De specialisatie
Nadere informatie24/09/2014. Indeling. Definitie Klinisch Pad. Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later. Sabine Buntinx
Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later Sabine Buntinx Indeling Intro KP Methodiek ontwikkelen zorgpad Hoe verliep het proces voor zorgpad Korsakov? Conclusie 11/9/ 2014 Icuro Q&S slide 2 Definitie
Nadere informatieVoorblad van werkstukken, verslagen, opdrachten
Voorblad van werkstukken, verslagen, opdrachten Informatie zoals weergegeven op dit voorblad zal worden opgenomen in het opleidingsoverzicht dat samen met het getuigschrift bij de diplomering zal worden
Nadere informatieDe Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS
Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering
Nadere informatieOnderzoek in een AOT-praktijk
Onderzoek in een AOT-praktijk Symposium: Weet wat je doet bij onverklaarde klachten 25 juni 2011 Els Anthonissen 1 Wie ben ik? 1981 - Docent lichamelijke opvoeding, psychomotorisch therapeut 1995 - Centrum
Nadere informatieLezing, 10 december 2004
Lezing, 10 december 2004 Contextuele invloeden op het ontstaan van psychiatrische ziekten Prof. dr. Jim van Os Hoogleraar psychiatrie en werkzaam in het samenwerkingsverband van de GGZ instellingen in
Nadere informatieHet voorspellen van agressie tijdens de behandeling van forensisch psychiatrische patiënten aan de hand van de hcr-20
oorspronkelijk artikel Het voorspellen van agressie tijdens de behandeling van forensisch psychiatrische patiënten aan de hand van de hcr-20 n. mudde, h. nijman, w. van der hulst, j. van den bout achtergrond
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieVerpleegkundige, hoor je mij wel?
Femke Tolsma 1 Verpleegkundige, hoor je mij wel? Een kwalitatief onderzoek naar helpende interventies en attitude van verpleegkundigen vanuit patiëntenperspectief Inleiding In Nederland werd tot enkele
Nadere informatieOpnemen (z)onder dwang Hoe dan? Congres Agressie en Dwangtoepassing in de Psychiatrie Ede, Woensdag 13 februari 2013
Opnemen (z)onder dwang Hoe dan? Congres Agressie en Dwangtoepassing in de Psychiatrie Ede, Woensdag 13 februari 2013 Achtergrond Ambulantiseren: 30% bedden afbouwen Scheiden wonen en zorg Forensische doelgroep
Nadere informatieWaar moet het heen? Wat is het doel? What works? (Andrews & Bonta, 2010) What works? Hoe kunnen we het risico per individu bepalen?
Waar moet het heen? Wat is het doel? Wineke Smid wsmid@hoevenkliniek.nl VFS Symposium, Utrecht, Nederland, 22-01-2014 Het terugbrengen van het aantal slachtoffers! What works? What works? (Andrews & Bonta,
Nadere informatiewaardoor een beroerte kan worden gezien als een chronische aandoening.
amenvatting Elk jaar krijgen in Nederland zo n 45.000 mensen een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd. Ongeveer 60% van hen keert na opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum
Nadere informatieAgressie en vrijheidsbeperkende maatregelen in een high risk forensische context
Agressie en vrijheidsbeperkende maatregelen in een high risk forensische context Eddy Impens, algemeen directeur psychiatrisch centrum Sint-Jan-Baptist Overzicht 1. Snelcursus Forensische Psychiatrie 2.
Nadere informatieUniversitair Medisch Centrum Groningen
Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieOnderzoek met de SAPROF
Onderzoek met de SAPROF De Vries Robbé & De Vogel SAPROF 2 e Editie handleiding, 2012 Betrouwbaarheid en validiteit Retrospectief dossieronderzoek In verschillende internationale instellingen wordt momenteel
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis
Nadere informatieMEMANTINE-ADDITIE AAN CLOZAPINE 1. Memantine-additie aan Clozapine bij Therapieresistente Schizofrenie
MEMANTINE-ADDITIE AAN CLOZAPINE 1 Memantine-additie aan Clozapine bij Therapieresistente Schizofrenie (Memantine Add-On Therapy to Clozapine in Refractory Schizophrenia) David M.H. Buyle David M.H. Buyle
Nadere informatie18/03/2016. inhoud. Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie
inhoud Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen Jongeren als doelgroep Burden of disease in praktijk Slot: New horizont Marijana Cvitan Sutterland psychiater OPZ Geel, Maart, 2016 Juridische grens
Nadere informatie