Gent Sociale veiligheid in de schoolomgeving

Transcriptie

1 Gent Sociale veiligheid in de schoolomgeving

2 Gent Sociale veiligheid in de schoolomgeving FOD Binnenlandse Zaken Algemene Directie Veiligheid en Preventie Directie Lokale Integrale Veiligheid 2014

3 Gent Sociale veiligheid in de schoolomgeving I. Projectbeschrijving 4 A. Context 4 B. Werking 5 C. Doelstellingen 7 D. Doelgroep 8 II. Middelen 9 III. Evaluatie 10 IV. Overdraagbaarheid 12 V. Meer info? 13 A. Contactpersoon 13 B. Ondersteuningsmateriaal 13

4 Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving Gent Sociale veiligheid in de schoolomgeving I. Projectbeschrijving A. Context In 2009 ontstond de stuurgroep sociale veiligheid in de schoolomgeving. Dit naar aanleiding van verschillende klachten in de schoolomgeving op de as van de Martelaarslaan. Hier zijn verschillende scholen uit het beroeps- en technisch onderwijs gelegen. In de stuurgroep bundelden mensen van politie, pedagogische begeleidingsdiensten van de verschillende netten, kabinet onderwijs en dienst lokale preventie en veiligheid hun krachten en dit in samenspraak met 6 verschillende scholen uit deze buurt. Er werd o.a. gestart met een incidentenregistratie. Bij deze registratie dienden scholen door te geven welke incidenten er hadden plaats gehad Je kunt het begrijpen, maar niet goedkeuren. (Paulette De Vetter, directrice PHTI) op school of in de schoolomgeving. Er kwamen echter heel weinig registraties door, hoewel men signalen opving dat er wel problemen waren. Daarom besloot men om het over een andere boeg te gooien en tijdens het schooljaar werd er in de 6 verschillende scholen een nulmeting doorgevoerd. De inspiratie voor de vragenlijst kwam uit Nederland. In deze nulmeting werden zowel leerlingen als onderwijzend personeel bevraagd over verschillende overlastthema s handelend over bewust de les verstoren, spijbelen, pesten, druggebruik, wapenbezit en -gebruik, seksuele intimidatie, Ook de schooldirecties werden bevraagd. De resultaten werden verwerkt en werden via een gesprek teruggekoppeld naar de verschillende schooldirecties. 4

5 B. Werking De resultaten van de nulmeting werden grondig geanalyseerd en besproken met de verschillende scholen. Van alle bevraagde leerkrachten heeft meer dan de helft niet geantwoord, maar zij die wel geantwoord hebben, zijn net de leerkrachten met ervaring en een grote betrokkenheid waardoor er kwalitatief heel veel naar voor gekomen is uit de vragenlijst. Voor de leerlingen werd de vragenlijst klassikaal toegelicht vooraleer ze deze digitaal konden invullen. Daarbij werden de spijbelaars wel niet bereikt. Als resultaat kreeg men een antwoord voor volgende thema s: wie zit en staat in de klas?, gekwetste en kwetsende jeugd en brede en smalle school (sociaal klimaat). Opvallend daarbij is dat 52% van de leerkrachten ooit met verbale agressie van leerlingen te maken kreeg. Naar aanleiding van de enquêtes heeft de stuurgroep besloten om in te zetten op de relaties tussen leerling en leerkracht, leerling en school, schoolomgeving en leerling en ouders en school. Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving Samen met de leden van de stuurgroep werd besloten om vanaf schooljaar op een aantal punten verder te werken. Schoolintern werken ze aan: Ondersteuning en versterking van de leerkrachten en dit samen met Uit de nulmeting bleek immers dat sommige leerkrachten een ondersteuning nodig hebben op vlak van omgang met leerlingen of klassengroepen die voor overlast zorgen. De klassenprojecten die door verzorgd worden, kunnen op deze manier versterkt worden, waarbij er dan specifieke aandacht gaat naar de ondersteuning van de leerkrachten. Vorming / intervisie van CLB-medewerkers en leerlingenbegeleiders. Opvallend in de nulmeting is dat een groot percentage leerlingen nieuw is op school. En dit niet enkel nieuw bij het begin van het schooljaar, maar vaak ingestroomd gedurende het schooljaar. Uit gesprekken met de schooldirecties bleek dat er vaak iets schort aan 5

6 Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving de informatieoverdracht van de ene school naar de andere school. CLB-medewerkers hebben natuurlijk hun beroepsgeheim. Maar hoe kan er voor gezorgd worden dat de informatieoverdracht tussen de oude en de nieuwe school vlot verloop ten gunste van een goede integratie van de nieuwe leerling? In de eerste plaats willen ze er voor zorgen dat leerlingenbegeleiders van de verschillende scholen en CLB-medewerkers van de verschillende netten elkaar kennen en op een vertrouwelijke manier bepaalde informatie kunnen delen. Schoolextern willen ze een inzet leveren op: Het versterken van (de samenwerking tussen) schoolspotters en JoJo ers door gemeenschappelijke vorming. Doordat deze verschillende personen elkaar beter leren kennen, is er een betere afbakening van de verschillende taken en verantwoordelijkheden op het terrein (de schoolomgeving). Tijdens de eerste vorming wordt er ook dieper ingegaan op de verschillende begeleiderstijlen. Tenslotte zou er moeten ingezet worden op een verhoogde betrokkenheid van de ouders. Rond dit thema zijn nog geen duidelijke acties afgesproken. Tijdens het projectbezoek in Gent kwam onder meer het aspect ouderbetrokkenheid aan bod. Een idee dat daarbij werd geopperd was de inzet van bv. brugfiguren die ouders en leerlingen vanuit diverse gemeenschappen het belang kunnen doen inzien van ieders verantwoordelijkheid in het opvoedingsverhaal. Daarnaast werd ook een woordje uitleg gegeven over de functie van de jeugdinspecteurs. Sinds 1 mei 2011 werken 6 politiemensen als een soort van wijkagent voor de jeugd in één specifieke buurt. Dit kwam er om vroegtijdig te kunnen ingrijpen op wijkniveau op kleinere criminaliteit en overlast. Het blijkt in de praktijk ook een effectieve meerwaarde te vormen voor zowel politie, scholen, jongeren als buurt. Hun werk richt zich niet enkel tot scholen, maar vooral tot de buurt in het algemeen. Daarbij zijn ze geregeld aanwezig op plaatsen en momenten waar jongeren zijn, zijn ze bezig met spijbeldossiers en huisarresten, Het laat hen toe om probleemjongeren en hun gezinnen te leren kennen en samen te werken met heel wat verschillende diensten. Ze volgen eerder kleine 6

7 criminaliteit op. De directrice die aanwezig was tijdens het projectbezoek gaf een aantal interessante ideeën mee: zo vertelde de schooldirectrice dat zij bij incidenten in of rond de school een brief stuurt naar de buurtbewoners met wat meer uitleg. Zelf staat ze heel open voor reacties van buurtbewoners. Dit zorgt ervoor dat er makkelijker gecommuniceerd kan worden tussen de school en de buurtbewoners. Inzicht in elkaars visie vermijdt vaak al heel wat problemen. Tot slot werd het belang benadrukt van het hebben van een vertrouwensfiguur voor leerlingen. Deze persoon dient begrip te hebben voor de leerlingen, maar moet eveneens duidelijke grenzen stellen. In Gent is er bij de politie ook een aanspreekpunt voor scholen dat voornamelijk instaat voor het verzamelen van informatie en het adequaat verdelen ervan naar de juiste personen. Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving C. Doelstellingen Scholen op de as Martelaarslaan (zowel leerlingen, leerkrachten, directie en partners uit de schoolomgeving) versterken in het omgaan met overlastveroorzakende factoren of met overlast: o Schoolintern komt men hieraan tegemoet door: Te werken aan ondersteuning en versterking van de leerkrachten via break, Vorming/intervisie te voorzien van CLB-medewerkers en leerlingenbegeleiders. o Schoolextern tracht men hieraan tegemoet te komen door: De schoolomgeving te versterken door middel van vorming aan schoolspotters en jojo s. Betere samenwerking tussen alle relevante partners om de veiligheidsperceptie en de objectieve veiligheid in de (school)omgeving te verhogen. 7

8 Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving D. Doelgroep leerlingen, onderwijzend personeel, schooldirecties, CLB-medewerkers, leerlingenbegeleiders, JoJo ers, schoolspotters, buurtbewoners, politie,... 8

9 II. Middelen Partners: Dienst Lokale preventie en veiligheid (trekker van het project: zowel inhoudelijke rol als communicatie omtrent het project), Pedagogische begeleidingsdiensten van de verschillende netten, Kabinet onderwijs (terugkoppeling inhoudelijk luik deel stuurgroep), Lokale politie Gent (terugkoppeling inhoudelijk luik deel stuurgroep), break (inhoudelijke versterking), Diverse scholen. Kost: Niet bekend. Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving 9

10 Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving III. Evaluatie Gezien de recente startdatum van het project is er nog geen diepgaande evaluatie beschikbaar. Wel waren er zowel bij de scholen als de pedagogische begeleidingsdiensten positieve signalen te horen. Positieve punten / meerwaarde: De functie van jeugdinspecteur biedt de mogelijkheid om een belangrijke rol te spelen bij de preventie van conflicten met jongeren in de buurt mede door hun kennis over de leefwereld waarin de jongeren zich bevinden. De stuurgroep onderwijs, preventie en politie laat toe om het project van nabij op te volgen en evoluties te bespreken. De inspanningen van scholen / leerkrachten / leerlingen lijken zich op het eerste zicht te vertalen in een betere sfeer op school. Op dit effect kan men verder bouwen naar nog meer engagement! Aanbevelingen: Als jeugdinspecteur is het van belang om een goed evenwicht te zoeken tussen enerzijds het bieden van hulp aan jongeren en anderzijds het respecteren van de geldende regels in de samenleving. Een belangrijk werkpunt dat tijdens het bezoek aan bod kwam, was toch de relatie tussen de ouders en de school. Deze is niet altijd evident, vooral niet met allochtone ouders (Nederlandse taal niet machtig, andere cultuur/ gewoonten, ). Vanuit preventie wil men bekijken wat men hieromtrent kan doen bv. in het kader van spijbelen en te laat komen. Ouders en onderwijspersoneel hebben wel eens verschillende verwachtingen ten opzichte van jongeren. Een bredere bewustmaking van ieders rol in de opvoeding van jongeren kan mogelijks een aantal onduidelijkheden ophelderen. Een optie die geopperd werd tijdens het projectbezoek is het werken met brugfiguren. Het kan interessant zijn om de ouders eveneens te betrekken bij de 10

11 reflectie over de resultaten van de nulmeting. Dit kan mogelijks bedragen tot een hogere betrokkenheid van de ouders bij het schoolgebeuren. Voor de ontwikkeling van toekomstige pistes voor het project is een evaluatie met de betrokken partners aan te raden. Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving 11

12 Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving IV. Overdraagbaarheid Dit project kan overgenomen worden door andere geïnteresseerde steden en gemeenten. Opvallend bij dit project is dat het in tegenstelling tot andere bezochte projecten niet valt onder de dienst jeugd of onderwijs of, maar onder de preventiedienst van de stad. Aandachtspunten: Een goede oorzaakanalyse is van belang vooraleer men van start gaat met het project. Daarbij moeten de knelpunten zorgvuldig geformuleerd en uitgeklaard worden. De gebruikte nulmeting kan toegepast worden in andere gemeenten, op voorwaarde dat men rekening houdt met lokale factoren. Het project is eerder aangewezen voor een buurtgerichte aanpak. De toepasbaarheid op het niveau van de stad is minder voor de hand liggen gezien niet alle scholen eenzelfde leerlingenpopulatie hebben en gelijkaardige omgevingsfactoren. 12

13 V. Meer info? A. Contactpersoon Marjolijn SABBE, Jongerenpreventiecoach Lokale Preventie en Veiligheid Stad Gent Keizer Karelstraat 1, 9000 Gent Tel.: B. Ondersteuningsmateriaal Enquête. Gent - Sociale veiligheid in de schoolomgeving Sleutelwoorden Overlast, relaties, samenwerking, communicatie, nulmeting, stuurgroep, Het is verboden om de inhoud van dit project te kopiëren, een uittreksel ervan te maken, te verspreiden of te wijzigen, zonder de schriftelijke goedkeuring van de projectverantwoordelijke, behalve als het gaat om gebruik voor strikt private doeleinden. 13

14 Voor meer informatie: Algemene Directie Veiligheid en Preventie Waterloolaan 76 T vps@ibz.fgov.be 1000 Brussel F V.U.: Philip Willekens, Directeur-generaal, Waterloolaan Brussel