BUITEN. spelen

Transcriptie

1 BUITEN spelen

2 VOORWOORD Spelen is leren, maar spelen kan ook leuk en uitdagend zijn. Buiten spelen draagt bij aan je conditie. Al rennend, springend en klimmend gebruik je het lichaam en werk je ongemerkt aan je conditie. Bij het buiten spelen leren kinderen hun eigen grenzen kennen. Welke uitdaging ga ik aan en welke niet? Natuurlijk stoot je daarbij af en toe je hoofd of je knie, dat hoort er bij. Spelen is essentieel voor een gezonde ontwikkeling. Door spelen ontwikkelt een kind lichamelijke en sociale vaardigheden, ruimtelijke oriëntatie, taal, begripsvorming en creativiteit. Bij een prettige buitenruimte spelen kinderen vaker buiten. Daarom moet er ruimte zijn om te spelen. Voor u ligt de kort en bondige notitie genaamd: BUITENspelen in gemeente Geertruidenberg. De notitie is de opvolger van de nota "ruimte om te spelen gemeente Geertruidenberg. Door middel van een BUITENspelen poster geven we in één oogopslag weer waar de belangrijke speerpunten binnen het spelen in gemeente Geertruidenberg liggen. Daarnaast gaat notitie in op de essentiële aspecten van het spel, de speelterreinen, de veiligheid en het onderhoud van de toestellen. Wij wensen u een spelende kijk op de notitie en veel leesplezier. Gemeente Geertruidenberg 2

3 3

4 1. SPELEN Spelen is ontzettend belangrijk en de waarde van kinderspel enorm! Spelen is zelfs bepalend voor de ontwikkeling van kinderen. Door nieuwsgierigheid worden kinderen gedreven om nieuwe dingen te ervaren, te proberen, herhalen en te oefenen. Op deze manier worden vaardigheden verworven, mogelijkheden gecreëerd en obstakels overwonnen, bij het kind van binnen en in de leefomgeving. 2. LOCATIES Er zijn 54 openbare speelplekken in gemeente Geertruidenberg; 43 locaties met speeltoestellen, drie skatebanen en acht sportveldjes. Openbare speellocaties gemeente Geertruidenberg Raamsdonksveer telt 31 locaties, in Geertruidenberg zijn er 15 en Raamsdonk 8 heeft acht locaties. Sommige locaties hebben Raamsdonksveer een dubbele functie, bijvoorbeeld een 15 trapveldje en een basketbalveldje. Vanuit de 31 Geertruidenberg gebruiker gezien is zo n dubbele plek één Raamsdonk grote voorziening. Deze worden hier dan ook als één voorziening geteld. 3. AFSTAND 52% Van de speelvoorzieningen heeft een functie op blokniveau (100 m). Het percentage van het aantal voorzieningen op buurtniveau (400 m) is 37%. De rest (11%) heeft een functie op wijkniveau (= 1000 m). Planologisch gezien is dit een goede verdeling. Het is natuurlijk logisch dat er meer blokvoorzieningen zijn dan buurt- en wijkvoorzieningen. Daarbij komt dat een aantal locaties op buurt- en wijkniveau ook een functie op blokniveau vervullen. 4. BEHEER & ONDERHOUD Beheer Het beheer van de speelterreinen bestaat uit het bewaken van de kwaliteit van de speelvoorzieningen. Veiligheid, maar ook speelwaarde en variatie spelen hierbij een belangrijk rol. Ook het bewaken van de financiën behoort tot het beheer. Onderhoud We onderscheiden verschillende vormen van onderhoud: inspectief, herstellend, verzorgend en vervangend onderhoud. Het Warenwetbesluit Attractie en Speeltoestellen (WAS) heeft grote invloed op het inrichten, beheer en onderhoud van speelvoorzieningen, zowel toestellen als ondergronden. Door het continu monitoren van de veiligheid en het bijhouden van een digitaal logboek per speelobject wordt gewaarborgd dat de speelvoorzieningen aan de eisen van de WAS voldoen. Figuur 1 speeltuin Benraadshoef Raamsdonksveer 4

5 5. KWALITEIT Hieronder wordt een aantal voorwaarden genoemd waaraan een goede speelruimte in een woonomgeving moet voldoen. Een aantal van deze voorwaarden is met elkaar verbonden. Voor de duidelijkheid is een indeling gemaakt naar voorwaarden, die te maken hebben met situering, veiligheid, speelmogelijkheden en betrokkenheid. 5.1 Voorwaarden op het gebied van situering Verkeersveiligheid Of kinderen van hun ouders/verzorgers vaak buiten mogen spelen hangt nauw samen met de mate van verkeersveiligheid in de woonomgeving. Als de verkeersfunctiecirculatie in een gebied niet is afgestemd op de verblijfsfunctie zullen kinderen hiervan hinder ondervinden bij hun spel buiten. In eerste instantie kijkt de gemeente bij de aanleg van een nieuw en/of verplaatsing van een speelterrein naar een geschikte locatie in de wijk. Echter kan het soms voorkomen dat er een plek gevonden wordt grenzend aan een verkeersader. Wanneer dit het geval is, bekijkt de gemeente per speelterrein wat hiervoor eventueel de juiste maatregel is. Denk hierbij aan het plaatsen van een hekwerk of een haag. Bereikbaarheid Speelruimte moet goed bereikbaar zijn. Hierbij speelt het aantal straten dat overgestoken moet worden een rol, maar ook de afstand. Onderzoek heeft aangetoond dat jonge kinderen (0 6 jaar) onder begeleiding dicht bij huis spelen, niet verder dan100 meter. Schoolkinderen ( 6 12 jaar) gaan verder van huis weg (ongeveer 400meter). Integratie Kinderen spelen in de hele woonomgeving. Ze beperken zich daarbij niet tot enkele op zichzelf staande voorzieningen/plekken. Daarom is de mate van integratie in de woonomgeving een belangrijk aspect van de situering van speelruimte. Men is snel geneigd om een dode hoek van de buurt voor kinderen te reserveren. Echter speelruimte langs veel gebruikte routes wordt vaak beter gebruikt dan afgelegen speelruimte. Spreiding In een woongebied moeten speelvoorzieningen evenwichtig verspreid zijn. Er moet in het gebied een opbouw zijn van speelmogelijkheden van blokniveau tot gemeentelijk niveau. Zichtbaarheid Een belangrijke overweging bij het al dan niet buiten laten spelen van kinderen is voor veel ouders/verzorgers de zichtbaarheid van de speelplek. Het allerliefste wil men vanuit het huiskamerraam een oogje in het zeil kunnen houden. Op zijn minst moet het kind door andere volwassenen gezien kunnen worden, men verwacht daar een natuurlijke sociale controle van. Het probleem dat zich bij het vinden van een locatie voor een speelvoorziening voordoet is dat bewoners spelen belangrijk vinden, maar dat ze dit niet in hun directe omgeving willen hebben. Dit is het zogenaamde Not In My Backyard principe. Er moet dus altijd een balans gevonden worden tussen de zichtbaarheid van een voorziening en de mate waarin het mogelijk overlast geeft voor de omwonenden. Figuur 3 speeltuin Sluisakker Raamsdonk Figuur 2 speeltuin Statenlaan Geertruidenberg 5

6 5.2 Voorwaarden op het gebied van veiligheid Veiligheid van water in de woonomgeving Water heeft een grote aantrekkingskracht op kinderen. Water op of in de nabije omgeving van een speelplek kan een beruchte spelbreker zijn. Speciale voorzieningen kunnen getroffen worden. Aandachtspunten daarvoor zijn voorzieningen die het water afschermen en voorzieningen die het makkelijk maken om uit het water te klimmen. Veiligheid van groenvoorzieningen in de woonomgeving Naast waterveilig moet de speelplek ook groenveilig en kindvriendelijke gemaakt worden. Sommige planten zijn giftig of hebben doornen en zijn daarom absoluut niet geschikt voor plaatsing in de buurt van grijpgrage kinderhandjes. Veiligheid van constructies De constructie van speeltoestellen en van andere speelobjecten is een punt waaraan aandacht moet worden geschonken. Door een wijziging in de aansprakelijkheidswetgeving en de komst van het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen ofwel het WAS, welke in 1997 van kracht is geworden, wordt extra aandacht voor de veiligheid van toestellen verlangd. Figuur 4 speeltuin Gijselsweer Raamsdonksveer Onderhoud Slecht onderhouden of kapotte speeltoestellen zijn gevaarlijk. Losse verbindingen of uitstekende onderdelen kunnen gemene verwondingen geven. Daarom moet een speelplek goed beheerd en onderhouden worden. Tot dat onderhoud behoort ook het schoonhouden van de speelplaats. In ieder geval moeten glas en hondenpoep regelmatig worden verwijderd. In gemeente Geertruidenberg worden door de maandelijkse controlerondes en de opmerkingen van buurtbewoners eventuele gebreken snel gesignaleerd en opgelost. De gemeente heeft wettelijk gezien de verplichting tot het bijhouden van alle onderhoudswerkzaamheden in een logboek. Gemeente Geertruidenberg maakt hiervoor gebruik van een digitaal logboek waarin alle opmerkingen, reparaties en inspecties worden bijgehouden. Risico Tot slot een paar relativerende opmerkingen over veiligheid. De belangrijkste vuistregel om te voorkomen dat kinderen risico s lopen, is het gevaar zichtbaar maken voor kinderen zodat zij er rekening mee houden. Risico s lopen hoort bij het spelen en draagt bij aan de ontwikkeling van het kind. In het spel moet een kind ook de gelegenheid krijgen om daar mee om te gaan. Het WAS is erop gericht om onaanvaardbare risico s uit te sluiten. Onder onaanvaardbare risico s worden die situaties verstaan die tot blijvend letsel Figuur 5 speeltuin Benraadshoef Raamsdonksveer kunnen leiden, zoals loszittende onderdelen waardoor kinderen gemeen ten val kunnen komen. 6

7 5.3 Voorwaarden op het gebied van speelmogelijkheden Variatie Kinderen waarderen een zekere mate van variatie. Te denken valt hierbij aan verschillen in hoogte, kleuren, materialen, afmetingen, bodembedekking en dergelijke. De speelplek moet zo ingericht zijn dat er verschillende spelvormen mogelijk zijn: rust, fantasiespel, constructiespel, balspel en ontmoeting. Het is daarom belangrijk om binnen de gemeente variatie te hebben in verschillende soorten terreinen, stijlen en toestellen. Bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid Ook kinderen met een functiebeperking moeten ruimte en mogelijkheden hebben om te spelen. Voorkeur hierbij gaat uit naar toestellen waarbij kinderen met een functiebeperking en kinderen zonder functiebeperking samen kunnen spelen. De vogelnestschommel is een goed voorbeeld van een toestel dat geschikt is voor kinderen met een functiebeperking, maar waarop kinderen zonder functiebeperking ook graag spelen. 6. ALTERNATIEVE SPEELVOORZIENINGEN Kinderen spelen in principe overal waar ze de mogelijkheid zien. Dat kan op straat of op de stoep zijn, maar ook in parken of op speciaal aangelegde speelplekken. Een nieuwe ontwikkeling in het spelen is Natuurlijk spelen. Hierbij valt te denken aan heuveltjes, tunnels, paadjes, zandvlaktes en waterspeelplekken. Om kinderen de kans te geven in de natuur te spelen, zijn de laatste jaren verschillende initiatieven ontwikkeld op het gebied van natuurlijk spelen. Dan gaat het bijvoorbeeld om bestaande natuurterreinen in de buurt die zijn aangepast zodat kinderen daar kunnen spelen, of parken die worden aangelegd met de intentie kinderen kennis met de natuur te laten maken en de sociale samenhang in buurten te versterken. Gemeente Geertruidenberg kent haar eerste natuurlijke spelen plek in het Koningspark te Raamsdonksveer. Figuur 6 Park achter de Hoeven Raamsdonksveer Voor het natuurlijk spelen gelden andere regels dan voor de speeltoestellen, die moeten voldoen aan de Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS). Onder de natuurlijke speelaanleidingen vallen de speelelementen die niet worden aangemerkt als speeltoestel. Enkele voorbeelden zijn: Toestellen die als element van hun spel door kinderen onder toezicht worden vervaardigd (boomhut). Toestellen die geen constructie of doelbewuste bewerking hebben ondergaan. Constructies zonder speelwaarde (doolhof, hut van wilgentakken). Constructies die door de natuur zelf zijn ontstaan (omgevallen bomen). Op de volgende pagina vindt u overzicht van criteria om te bepalen of een toestel onder de WAS valt of gezien kan worden als natuurlijke speelaanleiding. 7

8 7.FINANCIËN In de begroting zijn onder speelterreinen drie posten opgenomen: 1. Duurzame goederen 2. Onderhoud en beheer 3. Diensten van derden Uit duurzame goederen worden de nieuwe toestellen en terreinen betaald. Als er een herinrichting bij een speelterrein plaatsvindt, wordt dit budget ingezet om de speeltuin weer volwaardig te maken. Ook wanneer er een toestel is afgekeurd, wordt het vervangende toestel uit dit budget betaald. Vanuit het budget onderhoud en beheer worden de onderhoudswerkzaamheden, zoals het vervangen van een onderdeel, het repareren van rubbermatten of het schilderen van toestellen betaald. Onder diensten van derden vallen de kosten die!go in rekening brengt. Het gaat hier om kosten voor de voorjaarsschoonmaak en het onderhouden van de groenvoorziening in en om de speelvoorzieningen, het opruimen van afval en het reinigen en bijvullen van de zandondergronden. Tevens wordt de jaarlijkse inspectie bekostigd uit deze post. Figuur 7 speeltuin Gijselsweer Raamsdonksveer Per jaar is er in de begroting van 2016 t/m 2018 een totaal bedrag van afgerond opgenomen. 8

9 7. BETROKKENHEID Het streven is buurtbewoners te betrekken bij de aanleg en het onderhoud van speelterreinen. Dit proberen wij te bereiken door bij de (her)inrichting van terreinen bewoners niet alleen naar hun wensen voor de inrichting te vragen, maar hen ook aan te spreken op hun verantwoordelijkheidsgevoel. Wij proberen mensen aan te sporen om de terreinen netjes te houden. Hierbij moet gedacht worden aan klein onderhoud, zoals het aanvegen van de stoep, het harken van het zand, het vullen van diepe kuilen, het verven van bankjes en het verwijderen van onkruid. Hierdoor kan de kwaliteit van een speelterrein beter in stand gehouden worden. Als een terrein goed onderhouden wordt, heeft dit een preventieve werking op vervuiling, overlast en vernieling. Ook heeft het een versterkende werking op de sociale samenhang in de buurt. Goede voorbeelden zijn de speelterreinen in de Hertogshoef, de Roemer Visscherstraat, het Oranje Bastion, de Commandeurstraat en de Margrietstraat. Bij deze speelvoorzieningen zijn actieve speeltuincomité s gevormd die mede zorg dragen voor het onderhoud. Ook houden zij een oogje in het zeil. Dit blijkt als zeer positief ervaren te worden, waardoor de terreinen met een speeltuincomité veelvuldig bezocht worden en toch netjes blijven. De eindverantwoordelijkheid voor het onderhoud blijft bij de gemeente. Het onderhoud en de inspecties worden door de gemeente uitgevoerd. De wetgeving stelt strenge eisen aan onderhoud van toestellen en de veiligheid moet altijd worden gewaarborgd. Figuur 8 geverfd bankje Hertogshoef Raamsdonksveer 8. NIEUWE TERREINEN, HERINRICHTING EN OPHEFFEN Nieuwe terreinen De spreiding en de kind/speelvoorziening verhouding is in heel de gemeente goed. Mocht er een vraag voor een nieuw openbaar speelterrein van projectontwikkelaars en/of bewoners binnenkomen wordt deze nader bekeken. De aanvraag wordt aan de hierboven beschreven voorwaarden voor speelterreinen getoetst om te kijken of realisatie mogelijk is. Herinrichten De speelwaarde van het terrein aan de Berendonk laat momenteel te wensen over. In 2014 en 2015 is er al enkele keren op een bewonersavond met de buurt gesproken. De buurt heeft het burgerinitiatief geopperd voor het renoveren van de gehele openbare ruimte. Echter is dit initiatief door ontbreken van draagvlak niet van de grond gekomen. In opnieuw het speelterrein aan de Berendonk onderzoeken. Vervolgens een besluit nemen over mogelijke herinrichting dan wel opheffing van het speelterrein aan de Berendonk. Een optie kan zijn opheffing speelterrein Berendonk om vervolgens het iets verder gelegen speelterrein aan de Everdonk op te knappen/ her in te richten. Tevens zijn er twee speelterreinen die de komende jaren onderzocht moeten worden. Namelijk het speelterrein aan de Bianchiweg en de Burggravenlaan. Op deze terreinen staan (houten) toestellen die verouderd zijn, waardoor de speelwaarde zeer sterk verminderd is. In de komende 2 jaar wordt er gekeken, in samenspraak met buurtbewoners en aangrenzende stichtingen wat de wens is met betrekking tot deze twee terreinen. 9

10 Opheffen Speelterreinen worden geplaatst voor een gemiddelde duur van ca. 15 jaar. De wijk en de leeftijd van de kinderen in de wijk is dynamisch en kan na 15 jaar anders zijn. Als er verschillende toestellen op het terrein verouderd zijn wordt er tevens gekeken naar de effectiviteit van het speelterrein. Ligt het nog op de juiste plek? Wordt er nog veel gebruik van gemaakt? En wonen er nog veel kinderen in de buurt? Als blijkt dat hierin ten opzichte van jaren geleden veel is veranderd kan het zijn dat gemeente Geertruidenberg het voornemen heeft het speelterrein op te heffen. Dit wordt uiteraard altijd gecommuniceerd met omwonenden en wijkbewoners. Groen renovatie speelterrein Het speelterrein aan de Sluisakker in Raamsdonk wordt getekend door wortelopdruk van een mooie grote boom in het midden. De boom geeft momenteel wortel opdruk. Om de veiligheid van het speelterrein te kunnen waarborgen moet er binnen twee jaar een oplossing komen voor de wortel opdruk. Bekeken wordt welke opties er mogelijk zijn om tot een adequate oplossing te komen. Figuur 9 houten boom-bank Benraadshoef Raamsdonksveer Alle gemeentebomen worden 3-jaarlijks ( ook in- en rondom de speelterreinen) gecontroleerd op veiligheid. Mocht er worden geconstateerd dat een boom de veiligheid van spelende kinderen bij het speelterrein in gevaar brengt, dan wordt er gezocht naar een oplossing. 9. UITVOERINGSPROGRAMMA Ieder jaar controleert een externe inspecteur in november alle speeltoestellen en speelterreinen in gemeente Geertruidenberg. Naar aanleiding van de controle wordt er een rapport opgesteld. Het rapport dient als basis voor het onderhoudsprogramma van het eerstvolgende jaar. Naast het jaarlijks onderhoud (n.a.v. van het rapport) wordt er incidenteel onderhoud uitgevoerd. Te denken aan schade en/of vernielingen van speeltoestellen. Tot slot wordt er per jaar gekeken waar eventuele nieuwe en/of herinrichting van speelterreinen wenselijk is. In de notitie staan de kaders voor de aanleg, veiligheid en onderhoud van speelterreinen beschreven. Echter de uitkomst van dit proces is niet vastgelegd. Dit wordt bepaald met en door bewoners. 10. TOT SLOT Participatie van burgers houdt in dat burgers actief deelnemen aan de verbetering van hun naaste woonen leefomgeving. Door onder anderen de boven beschreven aanpak voor speelterreinen geeft Gemeente Geertruidenberg invulling aan burgerparticipatie. De uitkomst van het proces van herinrichtingen, nieuwe toestellen en nieuwe terreinen is niet vastgelegd, waardoor de burger ruimte en mogelijkheid krijgt haar wensen en ideeën kenbaar te maken. In de rol van meewerkende gemeente, die actief burgerinitiatieven ondersteunt, zal per initiatief worden gezocht naar een vorm van samenwerking voor het beheer en onderhoud van speelplekken. Gemeente Geertruidenberg kent veel mooie speelplekken. Samen met burgers zorgen we ervoor dat het buitenspelen in openbare ruimte leuk, creatief en naar wens van omwonenden wordt ingevuld en dat kinderen met veel plezier kunnen spelen. 10