Handleiding eventscan Festival

Transcriptie

1 Festival Contactpersoon Tine Bosschaert Projectverantwoordelijke Ecolife vzw. Valkerijgang Leuven 016/

2 2 1. Inleiding Het streven naar afvalarme evenementen is al vele jaren een belangrijke doelstelling van de OVAM. In het kader van het evenementenbeleid werkte Ecolife in opdracht van de OVAM de eventscan uit. Een evenement moet in de eerste plaats geslaagd zijn en een afvalarme en milieuvriendelijke organisatie ervan kan hier alleen maar toe bijdragen. Met deze eventscan kan u zelf de Ecologische Voetafdruk van uw evenement berekenen. Door de berekening jaarlijks te herhalen, wordt de evolutie op termijn duidelijk zichtbaar. De Ecologische Voetafdruk alleen kan niet gebruikt worden om na te gaan of de organisator van het evenement goed of slecht bezig is. Wel kan het gebruikt worden om de milieu-impact editie na editie te vergelijken en om evenementen die gelijkaardig zijn van type en grootteorde, onderling te vergelijken. De eventscan heeft als doel evoluties van uitgevoerde acties en veranderingen in de Ecologische Voetafdruk in kaart te brengen. Alvorens u begint met het invullen van de eventscan, raden we u aan deze handleiding volledig door te nemen. Zo vermijdt u dat u de verkeerde data invult, en voorkomt u een foutieve meting van de Ecologische Voetafdruk van het evenement. Wij wensen u alvast een geslaagd evenement toe!

3 3 2. De eventscan De eventscan is een tool die online geraadpleegd en ingevuld kan worden.

4 4 2.1 Nieuw Nadat u ingelogd bent, kan u een evenement aanmaken door in het menu links Nieuw aan te klikken. Voor elk nieuw evenement is de scan onderverdeeld in verschillende onderdelen: Startmeting Het is erg belangrijk om te weten welke engagementen de organisatie zelf aangaat om de afvalberg te verkleinen. Hiertoe wordt de organisatie van het evenement gevraagd om na te gaan of de acties in de lijst Checklist doorgevoerde acties al dan niet op het evenement uitgevoerd worden. Op deze manier kunnen genomen acties geëvalueerd en opgevolgd worden. De organisatie geeft aan dat een actie werd uitgevoerd door de bijhorende checkbox aan te vinken. Er is ook steeds ruimte voorzien om opmerkingen toe te voegen.

5 5 De eventscan is een meetinstrument om afvalstoffen die ontstaan op het evenement, in kaart te brengen. Hiernaast is het belangrijk om te weten welke engagementen de organisatie aangaat om de afvalberg te verkleinen. In het kader hiervan wordt aan de organisatie van het evenement gevraagd om na te gaan of de acties in de lijst Checklist doorgevoerde acties al dan niet op het evenement uitgevoerd worden. De verschillende acties zijn opgedeeld in 7 thema s. Een achtste thema is voorzien om eigen acties die nog niet eerder aan bod kwamen, mee te geven. Op deze manier kunnen uitgevoerde acties geëvalueerd en opgevolgd worden. Meer info en toelichting over onderstaande acties rond afvalbeleid kan u terugvinden op de CD-rom Afvalarme evenementen die Ecolife in opdracht van de OVAM uitwerkte. Organisatoren van evenementen kunnen met een klik tal van voorbeelden consulteren die duidelijk maken dat ze wel degelijk leuke evenementen ook afvalarm kunnen organiseren. Alle aspecten met betrekking tot de eigenlijke organisatie komen aan bod: van het bekendmaken en het houden van het evenement, tot het organiseren van de selectieve inzamelingen de verwerking van het afval. (Meer info over het evenementenbeleid van OVAM: Organisaties en lokale besturen kunnen gratis een exemplaar krijgen via een mailtje naar evenementen@ovam.be. 1. Algemeen Er is een milieu(afval)plan Er is een milieuverantwoordelijke aangesteld. Er is een milieuteam. Geef het aantal personen in die hier deel van uitmaken: Er wordt een infovergadering belegd waar de afvalarme maatregelen aan alle medewerkers toegelicht worden. Iedereen engageert zich om mee te werken aan een doorgedreven selectieve afvalinzameling tijdens de opbouw- en afbraakperiode van het evenement. 2. Sensibilisatie

6 6 3. Tijdens het evenement worden de bezoekers aangespoord mee te werken aan het afvalarm beleid. Licht toe: Bij het informeren van de bezoekers gebruikt de organisatie communicatiemedia die zelf geen afval opleveren. Licht toe: Medewerkers en bezoekers worden opgeroepen geen nodeloos afval mee te brengen. Licht toe: Milieumedewerkers assisteren en informeren bezoekers om verontreiniging van de selectieve fracties te vermijden. Bezoekers Er worden Er worden Er worden Bezoekers gescheiden inzamelrecipiënten voorzien voor het publiek met name: voldoende vuilnisbakken voorzien op het evenement. Licht dit toe: voldoende vuilnisbakken voorzien op de camping. Licht dit toe: mogen geen drank in wegwerpmateriaal en glas mee te brengen. 4. Promotie van eigen evenement De promotie met flyers, brochures en affiches van het eigen evenement wordt tot een minimum beperkt. Licht dit toe: Affiches en flyers worden gedrukt op gerecycleerd papier. Na het evenement wordt de hoeveelheid promotiemateriaal geëvalueerd. Deze gegevens worden bijgehouden. Evaluatie van de huidige editie: Na het evenement worden in en rond het festival alle affiches, aanwijzingsborden e.d. verwijderd. 5. Promotie op het evenement Sponsors ondertekenen een milieucharter waarin zij zich ertoe verbinden om op milieuvriendelijke wijze promotie te voeren. Licht dit toe: Er worden afspraken gemaakt over het moment van uitdelen. Licht toe: Aan sponsors wordt gevraagd om flyers te vermijden. Aan sponsors wordt gevraagd om geen wegwerpgadgets aan te bieden, hoogstens duurzame giften met voldoende waarde voor de ontvanger. Aan sponsors wordt gevraagd om de verpakkingen van gadgets op voorhand te verwijderen. Aan sponsors wordt gevraagd de verpakte samples zoals blikjes gesloten te laten. Zo kan de ontvanger zelf kiezen wanneer hij die opent. Sponsors en promotievoerders worden verplicht om alle overblijvend promotiemateriaal, alsook het verpakkingsafval terug mee te nemen. Bepaalde vormen van promotie, zoals het plaatsen van flyers of folders achter ruitenwissers, zijn verboden. Licht toe: Er is een algemeen verbod op het voeren van promotie. Er wordt gezorgd voor een effectieve controle door een milieuverantwoordelijke. Licht toe: Er wordt gezorgd voor voldoende alternatieven voor promotie (bv. lichtreclame). Licht toe: Met ambulante verkopers bedoelen we diegenen die voor en na een concert of een fuif koopwaar aanbieden, zoals posters, T-shirts, cd s. 6. Ambulante verkopers worden gestimuleerd hun koopwaar niet in te pakken. Ambulante verkopers staan zelf in voor hun afval. Catering Een doorgedreven selectieve afvalinzameling voor cateraars is verplicht. Licht toe: Om verpakkingsafval te voorkomen bij het aankopen van drank worden cateraars verplicht te tappen uit vaten. Om verpakkingsafval te voorkomen bij het aankopen van drank worden cateraars verplicht te schenken uit retourflessen. Om verpakkingsafval te voorkomen worden cateraars verplicht voedingswaren aan te kopen in grootverpakkingen en retourverpakkingen.

7 7 Bij de verdeling van drank en voedsel aan het publiek wordt zo weinig mogelijk gebruik gemaakt van eenmalige verpakkingen. Licht toe: Eenmalige verpakkingen, vb plastiek bordjes, worden vermeden bij de verkoop van snacks en andere etenswaren. Licht toe: Drank wordt verkocht in herbruikbare bekers en de selectieve inzameling hiervan wordt gestimuleerd. Licht toe hoe de inzameling gebeurt: Herbruikbare bekers worden niet bedrukt in het kader van dit evenement opdat ze ook op andere evenementen kunnen gebruikt worden. Aan sponsors die voedsel aanbieden wordt in eerste instantie gevraagd onverpakte producten aan te bieden. Aan sponsors die voeding of drank aanbieden wordt gevraagd zoveel mogelijk te kiezen voor herbruikbare of recycleerbare verpakkingen. 7. Sanitaire voorzieningen Indien de bestaande sanitaire voorzieningen niet voldoen, worden plaspalen, plasgoten of andere geïnstalleerd om wildplassen te vermijden. Er worden toiletwagens geïnstalleerd. Afvalwater wordt niet geloosd in oppervlaktewateren. Licht toe: 8. Eigen acties Geef nog eigen initiatieven aan en licht toe: Hier word u uitgedaagd om creatief te zijn. Waarom reikt u bijvoorbeeld geen prijs uit aan de meest milieuvriendelijke werknemer of aan die werknemer die met het creatiefste idee op de proppen komt?

8 8 Algemene gegevens In dit onderdeel worden er een aantal algemene gegevens gevraagd. De duur van het evenement wordt uitgedrukt in aantal dagen. Hiernaast wordt ook gevraagd naar de duur van de opbouw- en afbraakperiode. Dit wordt uitgedrukt in aantal dagen. Het aantal dagen dat de locatie wordt gebruikt voor andere doeleinden. Het aantal bezoekers kan gekend zijn adhv het aantal verkochte tickets of er kan een schatting gemaakt worden. Het aantal bezoekers wordt uitgedrukt in bezoekersdagen: de som van het aantal dagen dat iedere bezoekers aanwezig is. Ruimtegebruik De Ecologische Voetafdruk van de gebruikte oppervlakte is het meest tastbaar aangezien het gaat om de feitelijke in beslag name van grondgebied. Daarom wordt het aantal vierkante meter grondoppervlakte dat door het evenement in beslag wordt genomen, opgevraagd. Breng ook de parkeerterreinen en de campings rondom het evenement in rekening. Een exacte meting is omslachtig en niet noodzakelijk. Het is wel belangrijk een goede schatting te maken van de totale in beslag genomen oppervlakte. Raadpleeg hiervoor de verantwoordelijke of de eigenaar van het terrein. Een meetwiel kan een hulpmiddel zijn om zelf te meten.

9 9 Energie, elektriciteit en water Energieverbruik neemt een speciale plaats in binnen de EV-methodologie. Het verbruik van energie genereert afval in de vorm van een koolstofdioxide (CO2) uitstoot. Deze uitstoot blijft enkel binnen de draagkracht van de aarde als er voldoende jonge bomen aanwezig zijn die tijdens hun groei deze CO2-uitstoot fixeren. De energievoetafdruk wordt dus bepaald door de oppervlakte bos die hiervoor nodig is. Gegevens die hier opgevraagd worden, zijn: Hoeveel kwh elektriciteit werd er verbruikt? Hoeveel % van de gebruikte elektriciteit is afkomstig van hernieuwbare energiebronnen? Hoeveel kwh aardgas werd verbruikt? Hoeveel liter stookolie werd verbruikt? Al deze gegevens zijn op te vragen bij de energieleverancier. Contacteer hiervoor de verantwoordelijke bij de boekhouding of de verantwoordelijke die de controle op de facturen uitvoert. Let er wel op dat de gegevens betrekking hebben op de tijdsduur van het evenement en dat u de gegevens in de juiste meeteenheid invult. Waterverbruik heeft een relatief kleine voetafdruk, maar omdat het een waardevolle natuurlijke grondstof is, dient er zuinig mee omgesprongen te worden. Om deze reden maken we ook een onderscheid tussen leiding- en regenwater. De voetafdruk van het waterverbruik wordt bepaald aan de hand van volgende parameters: Hoeveel m³ leidingwater werd er verbruikt? Welk percentage van het totale waterverbruik is regenwater?

10 10 De gegevens over het leidingwaterverbruik (in m³) kunnen bij de verantwoordelijke opgevraagd worden. De facturen van de watermaatschappij tonen het waterverbruik. Naast leidingwater kan ook een verbruikscijfer voor regenwater ingevuld worden. Hier bestaan uiteraard geen facturen voor, u zal dus een inschatting moeten maken van het percentage. Mobiliteit Net als bij energieverbruik wordt mobiliteit binnen de EV-methodologie voornamelijk opgenomen als een bron van CO2-uitstoot. Een kleiner aandeel van de Ecologische Voetafdruk is afkomstig van wegeninfrastructuur en de assemblage van voertuigen. Bij dit onderdeel wordt een onderscheid gemaakt tussen het vervoer van de bezoekers en de mobiliteit van organisatie/leveranciers en eventuele artiesten. Bezoekers De volgende indicatoren peilen naar het vervoer van de bezoekers, zowel naar als van het evenement: Hoeveel persoonskilometers werden er afgelegd per vliegtuig. Hiernaast wordt gevraagd naar het aantal vluchten? (Let op: heen en terug zijn 2 vluchten!) Hoeveel persoonskilometers werden er afgelegd met de bus-tram-metro? Hoeveel persoonskilometers werden er afgelegd met de trein? Hoeveel persoonkilometers werden er afgelegd met de fiets/te voet? Hoeveel voertuigkilometers werden er afgelegd met personenwagens? Hoeveel voertuigkilometers werden er afgelegd met de touringbus? Voor bus-tram-metro, trein en touringbus dienen de afgelegde km per persoon ingegeven te worden. (Een touringbus met dertig bezoekers die 30 km aflegt, geeft dus 900 km met de touringbus). Bij de wagen daarentegen dient het aantal km per voertuig ingegeven te worden.

11 11 Hierbij speelt het aantal inzittenden geen rol. Meer inzittenden per auto zal uiteraard wel leiden tot minder voertuigkilometers. Bij vliegtuigreizen wordt naast de totale afgelegde afstand ook gevraagd naar het aantal vluchten. Dit is binnen de berekening van de milieu-impact een belangrijk gegeven, aangezien de milieubelasting per kilometer niet constant is tijdens een vlucht. Zo is het brandstofverbruik van een vliegtuig per kilometer groter tijdens het opstijgen en dalen dan tijdens het vliegen aan constante snelheid. Het is niet altijd eenvoudig om deze gegevens te verkrijgen. Een effectieve methode kan zijn om bij de bezoekers enkele steekproeven te laten uitvoeren door vrijwilligers en dit resultaat te extrapoleren naar het totaal aantal bezoekers. Een andere methode is een online bevraging van de bezoekers. Organisatie/leveranciers en eventuele artiesten De volgende indicatoren peilen naar het vervoer van de organisatie/leveranciers en eventuele artiesten. Hoeveel km werd er afgelegd per vliegtuig. Er wordt ook gevraagd naar het aantal vluchten? (Let op: heen en terug zijn 2 vluchten!) Hoeveel km werd er afgelegd met de bus-tram-metro? Hoeveel km werd er afgelegd met de trein? Hoeveel km werd er afgelegd met personenwagens? Hoeveel km werd er afgelegd met de touringbus? Hoeveel km werd er afgelegd met de vrachtwagens? Hoeveel km werd er afgelegd met lichte vrachtwagens? Hoeveel km werd er afgelegd met de fiets/te voet? Voor bus-tram-metro, trein en touringbus dienen de afgelegde km per persoon ingegeven te worden. (10 mensen die elk 50 km afleggen met de trein geeft dus 500 treinkilometers). Bij de wagen, de vrachtwagen en de lichte vrachtwagens daarentegen dient het aantal km per voertuig ingegeven te worden. Een vrachtwagen met een lading van meer dan 3,5 ton wordt tot de zware vracht gerekend. Medewerkers kunnen gevraagd worden hun verplaatsingen in het kader van dit evenement bij te houden. Misschien gebeurt dit reeds met het oog op eventuele terugbetalingen en kunnen deze gegevens bij een administratieve dienst of verantwoordelijke opgevraagd worden. In het geval van veel leveranciers, medewerkers of vrijwilligers kan ook hier opnieuw de steekproefmethode toegepast worden. Indien dit niet het geval is, kan overwogen worden de gehele organisatie hierover te bevragen.

12 12 Catering De voedingsconsumpties zijn onderverdeeld in zes subcategorieën: groenten/fruit, vlees/vis, zuivelproducten, deegwaren/granen en dranken. Zowel voor groenten, vlees/vis, zuivelproducten en deegwaren/granen wordt er gevraagd naar de oorsprong van de producten. Deze oorsprong is door de leveranciers meestal geweten, of staat in sommige gevallen vermeld op de eindrekening. We maken op vlak van oorsprong een ruwe onderverdeling, waarbij de mogelijke oorsprong zich beperkt tot lokaal, Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Azië/Oceanië, Afrika en exotisch per vliegtuig. We spreken in dit geval van lokaal wanneer het product afkomstig is uit België. Naast de oorsprong zijn er bij groenten en fruit twee bijkomende factoren die bepalend zijn voor de milieu-impact van het product, nl. seizoensgebondenheid en de teeltwijze (biologische versus gangbaar). Om te weten wanneer welke groente of fruit seizoensgebonden is kunt u een seizoenskalender raadplegen. (Raadpleeg hiervoor de seizoenskalender van VELT vzw: option=com_docman&task=doc_download&gid=254&itemid=108). Hoeveel kg seizoensgebonden groenten werden er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde seizoensgebonden groenten waren biologisch geteeld? Hoeveel kg niet-seizoensgebonden groenten werden er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde niet-seizoensgebonden groenten waren biologisch geteeld? Hoeveel kg seizoensgebonden fruit werd er geconsumeerd? Hoeveel % van het geconsumeerde seizoensgebonden fruit was biologisch geteeld? Hoeveel kg niet-seizoensgebonden fruit werd er geconsumeerd? Hoeveel % van het geconsumeerde niet-seizoensgebonden fruit was biologisch geteeld?

13 13 Voor vlees/vis zijn er de volgende soorten: varkensvlees, rundvlees, gevogelte en vis. Hoeveel Hoeveel Hoeveel Hoeveel kg kg kg kg varkensvlees werd er geconsumeerd? rundvlees werd er geconsumeerd? gevogelte werd er geconsumeerd? vis werd er geconsumeerd? Onder de subcategorie zuivelproducten vallen melk, kaas, yoghurt en eieren. Naast de oorsprong van het product wordt hier ook gevraagd naar de teeltwijze: Hoeveel liter melk werd er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde melk was biologisch? Hoeveel kg kaas werd er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde kaas was biologisch? Hoeveel kg yoghurt werd er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde yoghurt was biologisch? Hoeveel kg eieren werd er geconsumeerd? Hoeveel % van de geconsumeerde eieren waren biologisch? De deegwaren/granen opgenomen in de calculator zijn brood, pasta en rijst: Hoeveel kg brood werd er geconsumeerd? Hoeveel kg pasta werd er geconsumeerd? Hoeveel kg rijst werd er geconsumeerd? Tenslotte wordt de voetafdruk berekend van de geconsumeerde dranken: Hoeveel Hoeveel Hoeveel Hoeveel Hoeveel liter bier werd er geconsumeerd? liter wijn werd er geconsumeerd? liter frisdrank (gesuikerd) werd er geconsumeerd? kg koffie werd geconsumeerd? kg thee werd geconsumeerd? Het verzamelen van de nodige gegevens voor de catering vraagt enige inspanning van de cateraars. In het geval van de catering voor de organisatie zelf, zou dit weinig problemen moeten opleveren aangezien dit meestal toch beperkt blijft. Indien er veel leveranciers zijn die de catering voor de bezoekers verzorgen, raden wij aan ook hier steekproeven uit te voeren en deze te extrapoleren naar het totaal aantal cateraars.

14 14 Afval De productie van de tickets, affiches en flyers die gebruikt worden in een communicatiecampagne voorafgaand aan het evenement, wordt opgemeten. Hier wordt rekening gehouden met de aard van het gebruikte papier. Hoeveel kg tickets werden geproduceerd in het kader van het evenement? Welk percentage hiervan is gemaakt van gerecycleerd papier? Hoeveel kg affiches en flyers werden geproduceerd in het kader van het evenement? Welk percentage hiervan is gemaakt van gerecycleerd papier? Hoeveel kg karton (verpakking) werd er gebruikt? Welk percentage hiervan is gemaakt van gerecycleerd materiaal? Deze gegevens kunnen eenvoudig opgevraagd worden bij de producent van het promotiemateriaal. Verder wordt er gevraagd naar het aantal en het type bekers dat op het evenement gebruikt wordt. Een uitgebreide milieuanalyse van het type bekers voor grote en kleine evenementen kan u terugvinden op de website van de OVAM via onderstaande link: Volgende fracties worden apart bevraagd: Hoeveel kg glasafval werd er selectief ingezameld? Hoeveel kg papierafval werd er selectief ingezameld? Hoeveel kg GFT-afval werd er selectief ingezameld? Hoeveel kg PMD-afval werd er selectief ingezameld? Hoeveel kg plastieken verpakkingen werd er selectief ingezameld? Hoeveel kg restafval werd er opgehaald? Bij het restafval wordt ook gevraagd worden naar een schatting van de samenstelling van het afval. Hiervoor kunnen een aantal steekproeven uitgevoerd worden op het evenement zelf, waarbij

15 15 op iedere locatie gekeken wordt naar de samenstelling van het afval. Een vuilniscontainer hoeft niet volledig geanalyseerd te worden, maar de samenstelling van de inhoud wordt bekeken en geschat. Op deze manier wordt er rekening gehouden met de specificiteit van de afvalstromen van elk evenement en kunnen de resultaten meer doelgericht geanalyseerd worden. De steekproeven kunnen uitgevoerd worden door vrijwilligers, personeel of jobstudenten. Het is belangrijk hen hiervan op voorhand voldoende in te lichten. Iedere eventorganisator kan het aantal steekproeven en de nauwkeurigheid van de schatting zelf bepalen. Percentage glasafval in het restafval? Percentage papierafval in het restafval? Percentage GFT-afval in het restafval? Percentage PMD-afval in het restafval? Percentage bekers (herbruikbare of wegwerp) in het restafval? Analyseer zelf ook het percentage overige fracties die opmerkelijk aanwezig zijn in het restafval? (vb plastic trays, wegwerpgadgets, ) en trek hier de nodige conclusies uit. Opgelet! In de berekening wordt het gewicht van de tickets afgetrokken van de hoeveelheid selectief opgehaald papier, omdat aangenomen wordt dat bij het innen van de tickets deze selectief verzameld worden of door de bezoeker of deelnemer op het evenement weggeworpen wordt. De Ecologische Voetafdruk van het papierverbruik omvat reeds het afvalaspect en zo wordt dubbeltellen vermeden. In de eventscan wordt de voetafdruk van het selectief opgehaalde GFT-afval op 0 gezet, omdat de voetafdruk van de catering het afvalaspect van voeding reeds omvat. Zo worden opnieuw dubbeltellingen vermeden. De afvalgegevens kunnen eenvoudig opgevraagd worden bij de firma die verantwoordelijk is voor het ophalen en/of verwerken van het afval. Een klein evenement dat zijn afval niet laat ophalen door een gespecialiseerde firma, kan op volgende manier de hoeveelheid afval meten: Indien het evenement werkt met afvalzakken/bakken/dozen en de mogelijkheid (tijd en middelen) heeft om deze te wegen, dan verdient dit de voorkeur. Indien deze mogelijkheid niet bestaat, dan is het mogelijk om de volgende zaken te registreren: volume van de zak/container (liter), inhoud (half of volledig gevuld) en aantal zakken/containers voor restafval, PMD en papier/karton. Voor glas is het enkel mogelijk om het gewicht (in kg) te wegen, omdat voor deze afvalfractie geen standaard volumes beschikbaar zijn. Omzettingscijfers: De volgende omrekeningsfactoren zijn gebaseerd op statistieken van de OVAM. Op basis van deze gegevens kan u verdere omrekeningen doen, indien bepaalde afvalophalers/verwerkers containers of zakken van andere afmetingen gebruiken. Restafval: 1 zak van 60 l = 8 kg 1 zak van 30 l = 4 kg 1 container van 1100 l = 124 kg PMD-afval: 1 zak van 60 l = 2 kg Papier-karton gemengd: 1 m³ papier en karton = 120 kg

16 16 Evenementen gaan ook (nog) vaak gepaard met aanzienlijke hoeveelheden zwerfvuil op de publieke toegangswegen naar en van het eventterrein. Het is de gemeente of de stad die instaat voor het verwijderen van dit afval. Om ook dit zwerfvuil in rekening te brengen kan contact opgenomen worden met de gemeente of stad om de beschikbare gegevens op te vragen. Het is noodzakelijk de bevoegde diensten hierover vóór het plaatsvinden van het evenement in te lichten opdat deze gegevens bijgehouden en geregistreerd kunnen worden. Hoeveel kg zwerfuil werd er ingezameld op het terrein Hoeveel kg zwerfuil werd er ingezameld op de toegangswegen en parkings? Hoeveel kg zwerfuil werd er ingezameld op de camping(s)?

17 17 Resultaat Op de resultaatspagina kan een overzicht teruggevonden worden van de berekening van de ecologische voetafdruk opgesplitst per categorie. Eerst wordt er een overzicht gegeven van de Ecologische Voetafdruk die toegeschreven kan worden aan de organisatie van het evenement.

18 18 Vervolgens wordt een overzichtstabel en grafiek getoond van het evenement inclusief mobiliteit en catering van de bezoekers. Wanneer u nog verder naar beneden scrollt, wordt een meer gedetailleerd overzicht gegeven van de totale voetafdruk van het evenement. Tips

19 19 Op het tabblad Tips wordt een uitgebreid overzicht gegeven van tips die nog niet toegepast worden en die u als organisator kan gebruiken bij de organisatie van uw evenement.

20 20 Print De printpagina dient om u de mogelijkheid te bieden en printbare versie van de resultaten van de scan te genereren.

21 21 Simulaties Het tabblad simulaties tenslotte, geeft u als organisator de mogelijkheid bepaalde situaties te simuleren en zo de milieuwinst te ontdekken. Zo kan u bijvoorbeeld kijken naar de impact op de EV van een daling van 10% in restafval of naar de impact van het overschakelen op groene stroom. Dit kan u helpen bij het plannen en uitvoeren van nieuwe acties of engagementen naar de toekomst toe.

22 Overzicht Op de overzichtspagina wordt een overzicht van alle door u ingegeven evenementen getoond. Per evenement kan u duidelijk aflezen welke categorieën er reeds volledig ingevuld werden en welke u nog dient aan te vullen. U kan de algemene gegevens van een evenement bewerken door het icoontje aan te klikken. Het invoeren van de gegevens per categorie kan u doen door een categorie te selecteren. Een evenement verwijderen doet u door te dubbelklikken op de prullenbakje. 2.3 Trends De calculator laat toe jaarlijks de Ecologische Voetafdruk van uw evenement te berekenen. Aangezien deze calculator vooral bedoeld is om tijdsevoluties te tonen, is het belangrijk dat de eventscan met een vaste regelmaat (bijvoorbeeld bij elke editie of jaarlijks) wordt ingevuld. Om verschillende jaargangen onderling te kunnen vergelijken is het essentieel dat de data telkens op een uniforme manier worden verzameld en ingevuld. Op deze manier vormt deze eventscan een handig instrument om de milieu-impact van uw evenement te meten, te vergelijken, en het effect van maatregelen zichtbaar te maken. Op de pagina Trends kan u een type evenement kiezen om een trendsgrafiek te genereren over de verschillende edities van dit type. Op deze grafiek kan niet alleen de totale ecologische voetafdruk over meerdere edities heen vergeleken worden, maar kan ook de evolutie van een bepaalde categorie (catering, afval,...) bestudeerd worden.

23 Gebruiksbeheer Gebruiksgegevens kunnen ingevoegd en aangepast worden in het onderdeel Gebruiksbeheer. Dit tabblad wordt geopend door via het menu aan de linkerkant.

24 24 3. Ter info: de Ecologische Voetafdruk als meetinstrument Hoe wordt de Ecologische Voetafdruk gemeten? In de eerste plaats wordt bekeken hoeveel bruikbare aarde er is. Dit wordt de bioproductieve ruimte genoemd, waarbij een onderscheid gemaakt wordt tussen verschillende soorten land. Landsoort Akkerland Graasland Bosland Visland Bouwland Beschikbare oppervlakte (wereldwijd) ca. 1,6 miljard globale hectaren ca. 4,8 miljard globale hectaren ca. 4,0 miljard globale hectaren ca. 2,8 miljard globale hectaren (visland =totaal van de gebieden waar 95% van de wereldwijde visvangst gebeurt) ca. 0,17 miljard globale hectaren Tabel 1: beschikbare landsoorten wereldwijd (bron: ecological footprint atlas 2008, Global Footprint Network) Wat niet meegerekend wordt, is alle niet-bioproductief land zoals woestijnen, hooggebergten, zee buiten de visgronden, poolkappen en dergelijke. Het totaal van de bioproductieve ruimte komt via deze berekening op 13,6 miljard hectare wereldwijd (Living Planet Report 2008). Dit komt neer op een beschikbare bioproductieve ruimte van 2,1 hectare per mens op aarde (bevolking 2005). Bij de methodologie van de voetafdruk wordt ook rekening gehouden met de behoeftes aan bioproductief land voor het behoud van de bestaande fauna en flora. Als we dit deel, dat is vastgelegd op een richtcijfer van 12% aftrekken, blijft er nog 1,8 hectare beschikbare ruimte per mens op aarde. Dit wordt ook het eerlijke aarde aandeel genoemd. De tweede stap is het berekenen van het totale gebruik aan fysieke oppervlakte aarde, uitgedrukt in hectaren. Het gaat over ruimte nodig voor: het telen van alle gebruikte organische producten (akkerbouw, veeteelt en bosteelt) het winnen van alle gebruikte grondstoffen en fossiele energiebronnen. alle menselijke gebouwen: huizen, wegen, industrie, diensten Deze nemen ruimte in die daardoor niet meer bioproductief is. het absorberen van alle afval. het verwerken van de CO2-uitstoot van het energiegebruik. Bij het verbranden van brandstoffen komt er CO2 vrij, om die te absorberen is bosland nodig. Het is de oppervlakte van dit virtuele bos die wordt meegeteld. Om dit aardegebruik te omschrijven wordt in de methodologie van de Ecologische Voetafdruk een onderverdeling in soorten bioproductieve aarde gebruikt: akkerland: het land dat we innemen voor telen van alle gewassen, zowel voor voeding als textiel, zowel voor de menselijke consumptie als voor krachtvoeders voor de veeteelt graasland: voor produceren van vlees, melk, wol, leder, visland: als visland wordt meegerekend de gebieden waar 95% van de wereldwijde visvangst gebeurt; in totaal 2,3 miljard hectaren houtland: de oppervlakte gebruikt voor onze houtwinning bebouwd land: een nieuwe categorie; aangenomen wordt dat voor bebouwd land vooral goede akkergrond wordt ingenomen, energieland : de oppervlakte bosland die nodig zou zijn om de CO2-uitstoot van fossiele brandstofverbruik op te nemen. Elk van deze categorieën heeft een eigen specifieke bioproductiviteit: dat is de gemiddelde hoeveelheid biomassa die per hectare per jaar geproduceerd of verwerkt kan worden. De

25 25 onderlinge verhouding tussen die bioproductiviteiten wordt uitgedrukt in de equivalentiefactor (zie onderstaande tabel). De equivalentiefactor maakt het mogelijk om het beslag dat de wereldburgers leggen op de verschillende soorten bioproductieve aarde op te tellen tot een Ecologische Voetafdruk uitgedrukt in oppervlakte aarde aan gemiddelde bioproductiviteit, waarbij het gebruik van de verschillende types land onder één noemer wordt gebracht. Op die manier is het mogelijk om een product als verse melk (bestaat vooral uit graasland-voetafdruk) te vergelijken met bijvoorbeeld een houten kast (bestaat vooral uit houtland-voetafdruk) in termen van hun ruimtebeslag gewogen naar relatieve bioproductiviteit. Landsoort Equivalentiefactoren (globale ha/ha) energieland 1,33 akkerland 2,64 graasland 0,50 houtland 1,33 bouwland 2,64 visland 0,40 Tabel 2: Equivalentiefactoren (bron: ecological footprint atlas 2008, Global Footprint Network) De berekeningen van de Ecologische Voetafdruk gaan in de mate van het mogelijke uit van officiële statistieken (FAO1-statistieken). Dit niet alleen uit nood aan beschikbare en eenvormige data, maar ook om aan te tonen dat de registratie-instrumenten van de overheden ook indicaties kunnen geven naar noden op vlak van duurzaamheid of kunnen leiden tot beleidskeuzes waarbij duurzaamheid een rol speelt. De berekeningswijze van de Ecologische Voetafdruk is in principe voorzichtig. Gezien het vaak onmogelijk is juist en volledig te zijn in metingen en conversies van productie- en consumptiewaarden, wordt consequent gekozen voor een conservatief-voorzichtige aanpak. Dit betekent dat de impact van de consumptie eerder zal onderschat worden en de draagkracht van de aarde eerder overschat. Sterktes en (Meet)beperkingen In de zoektocht naar duurzaamheidindicatoren is de voetafdruk een interessant instrument omdat: het tracht alle aspecten van het milieu-impact in één enkel cijfer uit te drukken. Zo krijgen we een geïntegreerde indicator, die toelaat uiteenlopende zaken te vergelijken (zodat appelen en peren inderdaad kunnen vergeleken worden). de methode een eenvoudig, begrijpelijk en aansprekende eenheid gebruikt: vierkante meter aarde in plaats van bijvoorbeeld nitraatgehalte, ozongehalte, kleine stofdeeltjes enzovoort. de berekening niet enkel een voetafdrukscore oplevert, maar dit cijfer vergelijkbaar is met een duidelijk en relevant maximum; de beschikbare aarde. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de CO2-uitstoot; de Belg scoort zo n 12 ton; waarbij niet zo duidelijk is waarom die score (te) veel is. Tegelijk zijn er enkele beperkingen aan de Ecologische Voetafdruk methode. Volgende elementen worden bijvoorbeeld niet gemeten: Verbruik van grondstoffen: enkel de energie en ruimte nodig om grondstoffen te winnen wordt meegerekend, niet de uitputting van de grondstoffen. 1 Food and Agriculture Organization