1. Ecologische voetafdruk
|
|
- Elias Lambrechts
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2 VW0 THEMA 7 MENS EN MILIEU EXTRA OPDRACHTEN 1. Ecologische voetafdruk In de basisstoffen heb je geleerd dat we voedsel, zuurstof, water, energie en grondstoffen uit ons milieu halen. Ook gebruiken we het milieu voor recreatie en voor de verwerking van ons afval. De bomen en planten die ons voedsel en grondstoffen leveren, nemen ruimte in omdat ze groeien. De gewassen waarmee dieren worden gevoed die bijvoorbeeld melk, vlees, wol of leer leveren, nemen ook ruimte in. Fossiele brandstoffen die worden gebruikt voor transport of als grondstof, zijn ontstaan uit de resten van planten en dieren die miljoenen jaren geleden op aarde hebben geleefd. Zij hebben dus ook ruimte ingenomen. De hoeveelheid ruimte die een persoon per jaar inneemt om zijn voedsel en overige producten te produceren en te transporteren, zijn huis te verwarmen, zijn afval te verwerken en te recreëren wordt de ecologische voetafdruk genoemd. Deze ecologische voetafdruk is afhankelijk van de leefstijl van een persoon. Een gemiddelde Nederlander had in 2011 een ecologische voetafdruk van 6,3 hectare. Er was dus per persoon jaarlijks 6,3 hectare grond nodig om te voorzien in de behoefte aan voedsel en andere producten, transport en energie. Hierbij was vooral het aandeel koolstofdioxide hoog, in Nederland gemiddeld 3,2 hectare per persoon. Zoals uit afbeelding 1 blijkt, heeft niet iedereen in de wereld een even grote voetafdruk. Afb. 1 De Ecologische Voetafdruk per persoon in 2007 Voetafdrukken in de wereld. Hoe donkerder de kleur, des te groter de Ecologische Voetafdruk per persoon ( = mondiale hectare) > Gegevens ontoereikend Als de aarde eerlijk verdeeld zou worden onder alle mensen,>10.5 zonder de aarde uit te putten, zou iedereen een voetafdrukgegevens van ontoereikend ( = mondiale hectare) 1,8 hectare hebben. Dit noemen we het Eerlijke Aarde-aandeel of de beschikbare biocapaciteit. Maar uit berekeningen blijkt dat de mens een gemiddelde voetafdruk heeft van 2,7 hectare. Dit betekent dat de natuurlijke reserves van de aarde uitgeput raken. 1
2 opdracht 1 1 Een voetbalveld moet minimaal 90 meter lang en 45 meter breed zijn. Hoeveel van deze voetbalvelden passen in een ecologische voetafdruk van een gemiddelde Nederlander? 2 Nederland heeft een oppervlak van km 2. Stel dat er evenveel mensen in Nederland zouden kunnen leven als het totaal van de gemiddelde ecologische voetafdrukken van deze Nederlanders. Hoeveel mensen zouden er dan in Nederland kunnen leven? 3 In Nederland wonen ongeveer 16 miljoen mensen. Hoeveel procent van de bevolking zou volgens de berekening hierboven uit Nederland moeten verhuizen om de oppervlakte van Nederland te matchen met de totale ecologische voetafdruk van het aantal Nederlanders? 4 Hoeveel te groot is onze ecologische voetafdruk voor de oppervlakte van ons land? 5 Ontwikkelingslanden hebben een kleinere ecologische voetafdruk dan landen in bijvoorbeeld Noord-Amerika. In de VS was de ecologische voetafdruk in 2007 bijvoorbeeld 8,0 hectare per persoon en in India 0,9 hectare per persoon. Sinds 2007 is de gemiddelde welvaart in India gestegen. Wat is hiervan het gevolg voor de ecologische voetafdruk van India? 2
3 6 Het aandeel van CO 2 in onze ecologische voetafdruk is hoog door het gebruik van fossiele brandstoffen. Noem drie manieren om je eigen ecologische voetafdruk te verkleinen door het aandeel van CO 2 terug te dringen. Afb. 2 Vloerverwarming door geothermische energie. groen wonen Om hun ecologische voetafdruk te verkleinen stappen veel mensen over op groene energie. In basisstof 2 heb je geleerd dat groene energie wordt opgewekt uit duurzame bronnen zoals wind, zon, water en biomassa. Een andere vorm van groene energie is geothermische energie: de warmte van de kern van de aarde wordt gebruikt om energie op te wekken of huizen te verwarmen. Om huizen te verwarmen wordt warm water uit diepe aardlagen opgepompt en door dunne buisjes vlak onder de vloer van de huizen geleid. De vloer van de woningen wordt hierdoor verwarmd (vloerverwarming). Hoe verder het water onder de vloer stroomt, hoe verder het afkoelt. Afgekoeld water stroomt terug in de warme aardlagen waar het door de aardwarmte weer opgewarmd wordt (zie afbeelding 2). In sommige (vulkanische) gebieden is het temperatuurverschil tussen het oppervlak van de aarde en het grondwater zo hoog dat het vrijwel kokend hete water gebruikt kan worden om turbines aan te drijven die elektriciteit opwekken. 3
4 Afb. 3 Isolatie van een gevel door planten. Groene energie is een van de middelen om je voetafdruk te verkleinen, een ander middel is energie besparen. Om energie te besparen kunnen muren, daken, vloeren en leidingen geïsoleerd worden. Andere mogelijkheden zijn een thermostaat, led-lampen of spaarlampen en tochtstrips. Sommige mensen leven of werken in een echt groen huis. Zij beplanten hun daken en/of muren met (vet)planten en isoleren op deze manier hun woning of kantoor. De planten die voor de groene huizen worden gebruikt, moeten meerjarig zijn. Ook moeten ze langere tijd zonder water kunnen en mogen de wortels de daken en muren niet aantasten. De overheid streeft ernaar om in 2050 een volledig duurzame energievoorziening in Nederland te hebben. Tot die tijd is de zogenaamde grijze energie nog noodzakelijk om in onze energiebehoefte te voorzien. Grijze energie is de energie die opgewekt wordt door de verbranding van fossiele brandstoffen of uit kernenergie. opdracht 2 1 In Den Haag-Zuidwest wordt vanuit een diepe grondlaag (2200 meter diep) water opgepompt van 75 0 C. Dit warme water wordt gebruikt om huizen, kantoren, scholen en winkels via vloerverwarming te verwarmen. Het afgekoelde water stroomt terug de aarde in en wordt daar door de aardwarmte weer opgewarmd. De geothermische dieptemaat is een getal dat aangeeft hoeveel de temperatuur toeneemt met de diepte van de aarde. De maat wordt uitgedrukt in aantal graden Celsius per kilometer diepte ( 0 C/km). De gemiddelde temperatuur in Nederland is 10 0 C. Wat is de geothermische dieptemaat van de bodem onder Den Haag-Zuidwest? 2 Dit water is niet geschikt om elektriciteit op te wekken. Waarom niet? 3 Leg uit dat door groene daken en groene gevels de biodiversiteit in een gebied toeneemt. 4
5 4 In Nederland werd in 2011 ongeveer 2000 megawatt elektriciteit door windmolens opgewekt. Dit moet in 2020 gegroeid zijn tot 6000 megawatt, vooral door de aanleg van windmolenparken in het noordoosten van Nederland en in de Noordzee. Waarom worden vooral op deze plaatsen windmolenparken aangelegd? opdracht 3 In deze opdracht stel je een plan op voor een milieuactie voor jullie school. Je werkt samen in een groep van vier of zes leerlingen. Jullie school heeft geld gekregen om de school aan te passen aan de groeiende milieueisen. Er is echter maar budget voor één actie voor het milieu. Samen met je groep maak je een promotieposter en een korte speech voor jullie actie. Je presenteert je actie door middel van de poster en de speech aan de klas. Werkwijze Als groep maak je een keuze voor een bepaalde milieuactie. Mogelijke acties zijn: het dak van de school bedekken met zonnepanelen; een (mini)windmolen plaatsen op het schoolplein of op het dak van de school; het dak of één gevel van de school isoleren met planten; alle lampen in de school vervangen door led-lampen; alle ramen van de school van isolerende folie voorzien; nieuwe afvalbakken plaatsen zodat leerlingen voortaan afval gescheiden kunnen weggooien. Iedere actie mag in de klas maar één keer worden gekozen. Verdeel jullie groep in tweeën. Het ene deel van jullie groep gaat maximaal 30 minuten op zoek naar informatie over de voordelen van jullie actie voor de school. Denk hierbij ook aan de ligging van jullie school (ligt de as van de school bijvoorbeeld noord-zuid; waar zitten de grootse ramen; zijn er bomen op het schoolplein; enzovoorts) en aan bijkomende voordelen zoals een verhoogd milieubesef van alle leerlingen of een andere sfeer op school door jullie actie. Schrijf samen een korte speech van maximaal 3 minuten. Spreek af wie van jullie de speech gaat houden. Het andere deel van jullie groep maakt in 30 minuten een ontwerp op A3-formaat papier waarin duidelijk wordt hoe de school eruit gaat zien als jullie actie uitgevoerd wordt. De poster zal door jullie worden getoond tijdens de speech. Na 30 minuten krijgt iedere groep 3 minuten spreektijd om zijn actie te promoten. Elke groep krijgt na afloop van twee klasgenoten een tip om de speech of de poster te verbeteren. Elke groep krijgt ook van minstens twee klasgenoten een top (compliment) over de speech of poster. 5
Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid
Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen
Dat kan beter vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/82623 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom
Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen
Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
De Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Duurzame stroom in het EcoNexis huis
Groepsopdracht 1 Duurzame stroom in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit, en de welvaart stijgt ook steeds meer. Daarom neemt de vraag naar energie (elektriciteit, gas, warmte) wereldwijd
Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting
Intersteno Ghent 2013- Correspondence and summary reporting DUTCH Wedstrijd Correspondentie en notuleren De wedstrijdtekst bevindt zich in de derde kolom van de lettergrepentabel in art. 19.1 van het Intersteno
Alternatieve energiebronnen
Alternatieve energiebronnen energie01 (1 min, 5 sec) energiebronnen01 (2 min, 12 sec) Windenergie Windmolens werden vroeger gebruikt om water te pompen of koren te malen. In het jaar 650 gebruikte de mensen
Basisles Energietransitie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel
28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Geothermie als Energiebron
Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie
Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd
Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd Doelstellingen De leerlingen weten dat er naast een watervoetafdruk ook een ecologische voetafdruk bestaat en begrijpen welke factoren in grote lijnen
Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje
ENERGIE Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg
Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8
Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.
De samenwerkende bedrijven van Green Well Westland gaan naar verwachting per jaar 7.000.000 m3 aardgas en 13.000.000 kilo aan CO2 besparen.
Fig. 73 6. Wat is het verschil tussen beide verdeelstukken? 7. Teken een verdeelstuk na. 8. Zet pijlen in de buizen in de richting van de warme waterstroom. 9. Wat is de functie van mengklep? 10. Wanneer
Men gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.
Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,
Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per
1. De ecologische voetafdruk
1. De ecologische voetafdruk Alles wat je eet, koopt en gebruikt moet ergens gemaakt worden of moet ergens groeien. Daar heb je plaats voor nodig. En soms is dat meer plaats dan je denkt. Zo heb je voor
Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis
Werkblad 1, mbo Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit al jaren vrij stevig. En de wereldwijde behoefte aan energie groeit mee: we kúnnen simpelweg niet meer zonder
EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Hoe kunnen treinen op wind rijden? Les in de Groene Top Trein
ctie produ Hoe kunnen treinen op wind rijden? Les in de Groene Top Trein lesboekje02.indd 1 20-11-2015 13:20 Welkom in de Groene Top Trein! Het gaat deze trein voor de wind, want deze trein rijdt op wind.
Duurzame stroom in het EcoNexis huis
Groepsopdracht 1, vmbo Duurzame stroom in het EcoNexis huis Vooraf Er zijn steeds meer mensen op de wereld. En die hebben gemiddeld ook steeds meer geld te besteden. Daarom is er steeds meer energie nodig.
Ontwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Energie opties Jouw adres,
Jouw Naam Jouw adres Jouw plaats YECT energie report 18 Dec 2014 Energie opties Jouw adres, De inschatting van de energie veranderingen bij jullie thuis leveren jullie 1.000,- Euro per jaar op. Voorgestelde
1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd
1E SCHOOL duurzaam gerenoveerd DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST INHOUD PRESENTATIE 1 Niet duurzame school 2 Duurzaam bouwen & leven 3 Duurzame energie, kleinschalig opgewekt 4 Passief
Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst
Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst Van warme douche, autorit en vliegvakantie tot het verwarmen van ons huis: alles wat we in ons dagelijks leven doen, leidt tot uitstoot van broeikasgassen.
Module 4 Energie. Vraag 3 Een bron van "herwinbare" energie is: A] biomassa B] de zon C] steenkool D] aardolie E] bewegend water
Module 4 Energie Vraag 1 Wat hoort bij het indirect energieverbruik van een apparaat? Kies het BESTE antwoord A] De energie wat het apparaat nuttig verbruikt. B] De energie die het apparaat niet nuttig
Rapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie)
Rapport Klimaatvoetafdruk 21 van Van Vessem & Le Patichou (openbare versie) Auteur: drs. Han van Kleef Datum: 4 april 211 Document: 2724RAPP1144 Rapport Klimaatvoetafdruk 21 Van Vessem & Le Patichou 1.
Les Koolstofkringloop en broeikaseffect
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm
Flipping the classroom
In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest
Helmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Huis & Erf steekt energie in uw woning. Isolatiemaatregelen
Huis & Erf steekt energie in uw woning Isolatiemaatregelen Huis & Erf steekt energie in uw woning Huis & Erf steekt energie in uw woning in de vorm van een compleet isolatiepakket voor uw hele woning.
Building a sustainable home www.deceuninck.com
Building a sustainable home www.deceuninck.com Deceuninck Kerncijfers - 2015 Top 3 designer & producent van PVC raamsystemen en bouwproducten 16 productievestigingen = 220.000 ton compound Verkoop in >
Duurzaamheid. Sander Niessing. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76953
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Sander Niessing 11 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76953 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Les Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015 Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Elke bijdrage is er één Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Een unieke samenwerking van Amersfoortse bedrijven die:» Elkaar
Fossiele brandstoffen? De zon is de bron!
Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een
4 Duurzame energiebronnen
6 WARMING-UP 4 Duurzame energiebronnen LEES DUURZAME ENERGIEBRONNEN. a Wat zijn de twee belangrijkste kernmerken van duurzame energiebronnen? b Omcirkel de woorden die passen bij het begrip duurzaam. prijzig
Zelf energie opwekken vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/82624 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
WARMTE VAN KRINGLOOPENERGIE
ONGEMERKT GOED BEZIG MET WARMTE VAN KRINGLOOPENERGIE tot 75% schonere energie WARMTE VAN KRINGLOOPENERGIE: BETROUWBAAR, GROEN EN TOEKOMSTBESTENDIG WAT IS KRINGLOOPENERGIE? KringloopEnergie van HVC levert
Voor het welzijn van kind en school. Klas 3!
Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te
Bedreigingen. Broeikaseffect
Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd
Wie wind niet durft, verliest!
Wie wind niet durft, verliest! Onderzoek naar de (on)haalbaarheid van de doelstellingen van de gemeente Hellendoorn op het gebied van duurzame energie en CO2-reductie met en zonder windmolens 1 Inhoudsopgave
Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Warmte. Hoofdstuk 2. Vaak zetten we Chemische energie om in Warmte
Warmte Hoofdstuk 2 Warmte is Energie Vaak zetten we Chemische energie om in Warmte Brandstoffen verbranden: Brandstof Zuurstof voldoende hoge temperatuur (ontbrandingstemperatuur) 1 Grootheid Symbool Eenheid
Kenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energiebesparing bij een sportclub 23 januari 2017 Inhoudsopgave Energiebesparing bij een sportclub 3 Energiezuinige sportveldverlichting 3 Opwekken
Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier
Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier Info: Wat is energie? Energie geeft kracht, licht, warmte en beweging. De zon geeft ons licht en warmte. Voedsel is de brandstof van mensen en dieren. Door te eten
Tropisch Nederland. 1. Aanzetten. 1.a Tropisch Nederland
1. Aanzetten Tropisch Nederland 1.a Tropisch Nederland Jij gaat aan de slag met het dossier Tropisch Nederland. Welke onderdelen van het dossier ga jij maken? Overleg met je docent. GA IK DOEN STAP ONDERDEEL
DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES PRIMAIR ONDERWIJS
DE ACTIES PRIMAIR ONDERWIJS ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE REGERING De regering beloont mensen als hun koophuis minder warmte verliest (isoleren). De -meter daalt met 5 punten. Het kost 1500 euro. : -1500
Duurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52459 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Les Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Energie besparen Werkblad Les Energie besparen Werkblad Stel je voor dat fossiele brandstoffen morgen bijna op zouden zijn. De huizen zouden koud blijven. Er zou geen energie
Jouw ecologische voetstap
Jouw ecologische voetstap Een project van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 16 Doelgroep: basisonderwijs: groepen t/m 8 Jaargetijde: najaar/ winter Plaats: op school. Dit project is een voorbereiding
Vraag 1: wat voor soort stroom gebruikt u om uw huis van elektriciteit te voorzien?
Uitslagen enquête HISWA Vraag 1: wat voor soort stroom gebruikt u om uw huis van elektriciteit te voorzien? Uitsluitend grijze stroom van mijn energiebedrijf 43,6% 123 Uitsluitend groene stroom van mijn
Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN
NASK1 SAMENVATTING VERBRANDEN EN VERWARMEN Een verbranding is de reactie tussen zuurstof en een andere stof, waarbij vuurverschijnselen waarneembaar zijn. Bij een verbrandingsreactie komt warmte vrij.
De duurzaamheid van warmtenetten
De duurzaamheid van warmtenetten De duurzaamheid van verschillende warmtebronnen voor een warmtenet overzichtelijk in een CO 2 -ladder Een regionaal warmtenet in de regio Amsterdam Warmte. We kunnen niet
Hoofdstuk 3. en energieomzetting
Energie Hoofdstuk 3 Energie en energieomzetting Grootheid Energie; eenheid Joule afkorting volledig wetenschappelijke notatie 1 J 1 Joule 1 Joule 1 J 1 KJ 1 KiloJoule 10 3 Joule 1000 J 1 MJ 1 MegaJoule
Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam
Duurzame warmte in huis Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Een betrouwbare verwarming
2.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN 2.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN 2.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN 2.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN
WERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK? Dit werkboekje is van TEAM Naam : Naam : Naam : Naam : Instructie: Doe de opdrachten om en om, kies steeds een andere kleur. Kruis aan als je een opdracht gedaan hebt. Zuinig
Een dag zonder energie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82620 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
WAAROM ALLES-IN-HUIS?
WAAROM ALLES-IN-HUIS? ONTWIKKELD VOOR JOU Het Alles-in-Huis pakket is ontwikkeld met jou, de bewoner, als uitgangspunt. Een voorbeeld, wij weten dat veel mensen s nachts slapen met hun raam open. Daarom
Mozaïekpark. Groeien in het groen. Woningen Wageningen. Toelichting op het klimaatsysteem Wageningen 30 augustus 2012 Ronald Scheffer
Mozaïekpark Groeien in het groen Woningen Wageningen Toelichting op het klimaatsysteem Wageningen 30 augustus 2012 Ronald Scheffer Onderwerpen NIBE organisatie Installatie in uw woning Warmte- en koudeopslag
Veel gebouwen worden in Nederland verwarmd door installaties die op aardgas werken. Het verbranden van aardgas veroorzaakt het broeikasgas CO2.
Veel gebouwen worden in Nederland verwarmd door installaties die op aardgas werken. Het verbranden van aardgas veroorzaakt het broeikasgas CO2. Dit artikel beschrijft hoe een prijs op CO2 invloed heeft
DE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENWERKBOEK DE EINDOPDRACHT Team: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele
Zonnepanelen op school. Team 1: Meten Onderzoek naar de opbrengst van zonnepanelen. Jullie gaan meten wat zonnepanelen aan energie opbrengen
Zonnepanelen op school Team 1: Meten Onderzoek naar de opbrengst van zonnepanelen Jullie gaan meten wat zonnepanelen aan energie opbrengen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken in een team.
10 Materie en warmte. Onderwerpen. 3.2 Temperatuur en warmte.
1 Materie en warmte Onderwerpen - Temperatuur en warmte. - Verschillende temperatuurschalen - Berekening hoeveelheid warmte t.o.v. bepaalde temperatuur. - Thermische geleidbaarheid van een stof. - Warmteweerstand
BEWONERSBIJEENKOMST-WETERINGDUURZAAM- - 19-MAART-2013- - DE-TWEEDE-UITLEG-
! BEWONERSBIJEENKOMST-WETERINGDUURZAAM- - 19-MAART-2013- - DE-TWEEDE-UITLEG- The convenient Inconvenient sponsored by Philips. Ecologisch voetafdruk London heeft 48.868.000 global hectare nodig = 6.63
Waarom doen we het ook alweer?
Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest
Stichtse Vecht Isoleert 1.0 Nut & Noodzaak
Stichtse Vecht Isoleert 1.0 Nut & Noodzaak Doel van deze presentatie energie besparen lagere energie rekening comfort verhogend máár? Duurzame Vecht - van Dijk B&A isolatie actie bestaande bouw Nov. 2016
GROENE TEST. Naam:.. 1. Het verbruik van fossiele grondstoffen veroorzaakt ecologische problemen. Welke?
GROENE TEST Naam:.. 1. Het verbruik van fossiele grondstoffen veroorzaakt ecologische problemen. Welke? O Afkoeling van het klimaat O Meer vulkaanuitbarstingen O Zure regen O Zoete regen 2. Waarvoor dienen
DE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen
1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen
1 ENERGIE... 2 1.1. Inleiding... 2 1.2. Het omzetten van energie... 2 1.3. Fossiele brandstoffen... 5 1.4. Duurzame energiebronnen... 7 1.5. Kernenergie... 9 1.6. Energie besparen... 10 1.7. Energieverbruik
Achtergrondinformatie The Bet
Achtergrondinformatie The Bet Wedden dat het ons lukt in 2 maanden 8 % CO 2 te besparen! In 1997 spraken bijna alle landen in het Japanse Kyoto af hoeveel CO 2 zij moesten besparen om het broeikaseffect
Kopen en milieu vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73704
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73704 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel
Energie in de provincie Utrecht Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Doel van Onderzoek Dit onderzoek dient om: 1. Een nieuw overzicht samen te stellen van het energiegebruik
DE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten
TEAM 4, het verwarming- en isola7eteam
TEAM 4, het verwarming- en isola7eteam Naam:.. School:.. Groep:.. Eigen Energie op school p. 1 ONDERZOEK VERWARMING EN ISOLATIE Afspraken om van jullie team een superteam te maken Jullie gaan samenwerken
Informatieblad. Warmtepompen INLEIDING
INLEIDING Vanwege de oprakende fossiele brandstoffen worden we met zijn alle gedwongen op zoek te gaan naar verbeterde of alternatieve energieopwekkers. Van hout naar kolen naar olie naar gas en nu naar
2.5: WINDENERGIE GEBRUIKEN 2.6: ZONNEWARMTE GEBRUIKEN 2.7: ZONNESTROOM GEBRUIKEN 2.8: BIO-ENERGIE GEBRUIKEN
ERKBOEKJE LES 2: HOE KAN IK? Dit werkboekje is van TEAM Naam : Naam : Naam : Naam : Instructie: Doe de opdrachten om en om, kies steeds een andere kleur. Kruis aan als je een opdracht gedaan hebt. Zuinig
Groep 8 Basisles: Elektriciteit opwekken
Leerkrachtinformatie Lesduur: 35 tot 40 minuten Deze basisles kunt u op verschillende manieren organiseren: A. Klassikaal (35 minuten) U verzorgt en begeleidt de les. U gebruikt hierbij deze leerkrachtinformatie
Les Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne- energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Aardwarmte / Luchtwarmte
2015 Aardwarmte / Luchtwarmte Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over het onderwerp Aardwarmte/Luchtwarmte. Pagina 1 Inhoud 1.Aardwarmte / luchtwarmte...3 1.1 Doel van de
WONEN IN EEN ENERGIEZUINIGE WONING: PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS
WONEN IN EEN ENERGIEZUINIGE WONING: PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS Wonen Zuid vindt duurzaam en energiezuinig bouwen belangrijk. Dit is beter voor ons milieu en huurders kunnen hiermee besparen op hun energierekening.
Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan
Voldoende warm kleden zodat de verwarming een graadje lager kan Het is natuurlijk ook niet de bedoeling om kou te lijden in de klas. Een ideale temperatuur voor een klaslokaal is 19 à 20 C. Is het in jullie
1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Les De kosten van energie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De kosten van energie Werkblad Les De kosten van energie Werkblad Elke dag gebruiken we heel wat energie om het huis warm te houden en te verlichten, televisie te kijken,
Ik kan de meeste energie besparen door de volgende maatregel(en) toe te passen: 1. 2. 3.
Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. CO₂ uitstoot (ton per jaar ) Investeringen
Duurzaamheid: monumenten uit de schaduw. Erfgoedbeurs, gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost- Gelre, 2 november 2015
Duurzaamheid: monumenten uit de schaduw Erfgoedbeurs, gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost- Gelre, 2 november 2015 Begin bij het begin STAP 1 STAP 2 STAP 3 STAP 4 vermijd gebruik van energie spring zuinig
TEAM 1, het verlich0ng- en zonneverlich0ngteam. School:.. Team 1 - verlichting en zonlicht Eigen Energie op school p. 1
TEAM 1, het verlich0ng- en zonneverlich0ngteam Naam: School:.. Groep: Eigen Energie op school p. 1 ONDERZOEK NAAR ZONLICHT EN VERLICHTING Afspraken om van jullie team een superteam te maken Jullie gaan
Energie uit drinkwater en afvalwater
Energie uit drinkwater en afvalwater Inhoud 1. De cyclus van de stedelijke drinkwatervoorziening en afvalwater 2. Installeren van een turbine in het drinkwaternet 2.1. De druk in drinkwaternetten 2.2.
'Wat we ook voor een maatregelen nemen, het proces van de opwarming van de aarde kunnen we niet omkeren'
EenVandaag Opiniepanel enquête Klimaattop Kopenhagen 20.000 respondenten december 2009 Ik maak me grote zorgen over de verandering van het klimaat Helemaal mee eens 15,5% Mee eens 35,6% Neutraal 26,1%
Oefenopgaven havo 5 et-4: Warmte en Magnetisme 2010-2011 Doorgestreepte vraagnummers (Bijvoorbeeld opgave 2 vraag 7) zijn niet van toepassing.
Oefenopgaven havo 5 et-4: Warmte en Magnetisme 2010-2011 Doorgestreepte vraagnummers (Bijvoorbeeld opgave 2 vraag 7) zijn niet van toepassing. Opgave 2 Aardwarmte N2-2002-I -----------------------------------------------------------------
DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES VMBO
DE ACTIES VMBO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren te belonen. Zij krijgen een subsidie van vijfhonderd euro. Dit levert in totaal een
Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt
Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?
Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat
Les De kosten van energie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De kosten van energie Werkblad Les De kosten van energie Werkblad Elke dag gebruiken we heel wat energie om het huis warm te houden en te verlichten, televisie te kijken,
100% groene energie. uit eigen land
100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse