ALGEMEEN BESTUUR. Vergadering d.d. Agendapunt Onderwerp Portefeuillehouder

Transcriptie

1 ALGEMEEN BESTUUR Vergadering d.d. Agendapunt Onderwerp Portefeuillehouder : 31 oktober 2012 : 7.3 : Proces totstandkoming investeringsagenda 2020 : de heer drs. H.J. Kaiser Toelichting Het proces van de totstandkoming van de investeringsagenda Achterhoek 2020 valt uiteen in een drietal fasen: a. Regiocontract Het regiocontract met de provincie is gebruikt om programma s op te stellen en te financieren die bijdragen aan de doelstellingen van de Agenda Hiertoe worden er door gemeenten individueel, samen en door de 3 O s (Overheden, maatschappelijke organisaties en ondernemers) projecten uitgevoerd. Met het regiocontract is een totale investering in de toekomst van de Achterhoek gemoeid van ,=, waarvan 45% investeringen van derden zijn. Zie voor de investeringen die hiermee per partij gemoeid zijn bijlage 1. Voor de stand van zaken van de uitvoering van het regiocontract verwijzen wij naar een ander agendapunt van deze vergadering. b. Periode Structuurfondsen Voor diverse onderdelen van de Achterhoek Agenda 2020 worden momenteel langjarige actieplannen (tot 2020) voorbereid. Er is een Innovatieplan in voorbereiding bij het ACT, vanuit het project Interregproject Brainflow, LaGoTa wordt een aanzet gegeven voor het meerjarig actieplan arbeidsmarkt Zeer recent is het Interreg project Europe 2020 GoingLocal in Brussel afgerond en dat heeft geleid tot een meerjarig LocalActionPlan voor de Duurzame energie, energie-efficiency en duurzaam transport met een totaal aan investeringen van miljoen. Ook voor het project glasvezel kan in beeld gebracht worden welke investeringen er tot 2020 gemaakt gaan worden. Deze actieplannen bieden daarmee inzicht in de te realiseren projecten om de doelen Achterhoek 2020 te kunnen behalen en tegelijkertijd worden de te plegen investeringen door overheid maar voornamelijk door derden in beeld gebracht. De planning is erop gericht om medio 2013 een gebundeld concept te kunnen presenteren. Dit concept kan dan tevens gebruikt worden om een beroep te doen op Europese structuurfondsen, revolverende fondsen, tweede tranche Regiocontract etc. c. Periode na 2020 In de Agenda Achterhoek 2020 zijn een aantal majeure projecten opgenomen, die weliswaar in de periode tot 2020 hun voorbereidingen kennen, maar waarvan de realisatie na 2020 zal plaatsvinden. Voorbeelden van deze projecten zijn de doortrekking van de A18 Groenlo-Varsseveld, dubbel spoor Zevenaar-Doetinchem-Winterswijk; doortrekking grensoverschrijdende spoorlijn Winterswijk-Bocholt/Borken. Voor deze majeure projecten is bij de totstandkoming van het regiocontract een eerste inschatting gemaakt van de totale investering die hiermee gemoeid is. De besluitvorming over deze projecten en de wijze van financiering moet nog plaatsvinden. In bijlage 2 vindt u hiervan een overzicht. Dit maakt in ieder geval duidelijk dat het om enorme investeringen gaat die de Achterhoek niet alleen kan dragen. Dat is mede de reden om een beroep te doen op de Europese Structuurfondsen (zie fase b). Voorstel: Kennis nemen van het proces van de totstandkoming Investeringsagenda 2020.

2 Procedure: Vervolgactie: Bijlagen: Consequenties: DB d.d.: Voorlichting: actief/passief Meegezonden: Financieel: nee Programmateam d.d.: OR d.d.: Goedkeuring provincie: ja/nee Mededeling beslissing aan: Ter inzage: Plaats van inzage: - budget neutraal: ja Personeel: nee Beslissing: secretaris R. Swieringa voorzitter drs. H.J. Kaiser: Nadere informatie bij: mevrouw mr. J.W.T Emaus Tel.nr.: (0314) Classificatiecode: Registratiecode:

3 Bijlage 1 Totaaloverzicht projecten Regiocontract d.d. 18 september 2012 Programma/Speerpunt Project Projecttrekker Projectkosten Projectnummer Gemeente Provincie Derden Totaal Agenda 2020 Faciliteren van het transitieproces Agenda 2020 Faciliteren transitieproces Regio Achterhoek (Rik Swieringa) RCA Sub-totaal Regiocontract Innovatie en Duurzame Economie 1a. Innovatie Fieldlab Zorg Harry Ankoné RCA b. Toekomstbestendig maken Flexibilisering van de arbeidsmarkt Henk Dijk RCA onderwijs en arbeidsmarkt Sluitende aanpak scholing en werk Alain van de Haar RCA Regionaal Plan Herman Krikhaar RCA Onderwijsvoorzieningen Technieklokalen Hans Baan RCA Bevorderen (inter)sectorale mobiliteit Henk Korten RCA Verbinden 4 B's Joke Emaus RCA c. Energietransitie AGEM Arien Scholtens RCA (Joke Emaus) BION Roland Bus RCA d. Toekomstbestendig maken van woningen: energietransitie Toekomstbestendig maken van woningen RCA Sub-totaal

4 2. Vitale Leefomgeving 2a. Fact finding toekomst voorzieningen 2b. Toekomstbestendig maken kernen 2c. Realiseren vernieuwende Sportarrangementen 2d. Bevorderen eigen verantwoordelijkheid bewoners Regiocontract Anneke Ros RCA Diverse (WP VL) RCA13 Centrumplan Aalten RCA13a Masterplan Hengelo Gld Jeffrey Wassink RCA13b Neede RCA13c Ulft RCA13d Aalten/Groenlo/Winterswijk RCA13e Ap te Winkel (GC) RCA nog onbekend RCA Sub-totaal Slim en snel verbinden 3. Aanleg breedband Klaas Rus (Bronckhorst) RCA Sub-totaal Kansrijk Platteland: Meer rendement uit landschap, vrij tijd en cultuurhistorie 4a. Landschapsontwikkeling Gemeentegrensoverschrijdend Landschapsontwikkelingsplan Montferland Renate Meiland RCA b. Vrije tijd Parels en Rivieren 0 > Beleef de Berkel (Berkelland) Winny Scheeringa RCA

5 > Kwaliteitsimpuls Brummen Jan Ditzel RCA Bronckhorst (Bronckhorst) > Watermolen Berenschot Joyce Ras(+ RCA (Winterswijk) Waterschap) > Bredevoort Vestingstad (Aalten) Carla Snels RCA Toeristische infrastructuur totaal: > Uitvoeringsprogramma Marit rijke RCA22 volgt volgt volgt 0 Vrijetijdseconomie > Vergroten aanbod voor dagrecreatie Marit rijke RCA23 volgt volgt volgt 0 > Aanleg wandelnetwerk Achterhoek + Promotiecampagne EA Marit rijke RCA24 volgt volgt volgt 0 > Monitoring Marit rijke RCA25 volgt volgt volgt 0 4c. Cultuurhistorische parels Groenlo kansrijk op weg naar 2027 Guus Béguin RCA Gebiedsvisie Dru-Industriepark Eus Lionarons RCA Sub-totaal TOTAAL Regiocontract % 26,9 28,3 44,8 100

6 Bijlage 2 Overzicht majeure investeringen investeringsagenda Achterhoek 2020 Investeringsagenda e.v. Provincie Rijk EU Gemeenten en derden 1 A Innovatie B Onderwijs en Arbeidsmarkt C Energietransitie Agem Opwekking Duurzame energie Zonne-energie D toekomst bestendig maken woningen E Fysieke economische infrastructuur A Revitalisering kernen B Voorzieningen Algemeen C Sportarrangementen Eerstelijns gezondheidszorg Onderwijs Gezondheid en jeugd Gezondheid en zelfmanagement Juiste woning op de juiste plaats Wegen Openbaar vervoer Breedband Benutting en versterking landschappelijke kwaliteit Levend landschap is een ondernemend landschap Totaal

7 BIJLAGE 3 TEKST INVESTERINGSAGENDA 2020 MAJEURE INVESTERINGEN INNOVATIEVE EN DUURZAME ECONOMIE INNOVATIE INNOVATIESTRUCTUUR Optimaliseren van de innovatie-infrastructuur ACT: De huidige ACT financiering loopt tot Vanaf 2014 richten op inbedding in de regio met vrijmaken van middelen tot De locale innovatiecentra als CvJO, WIK, Rotor, Afbramerij en ondernemerschapshuis maken onderdeel uit van het innovatienetwerk Achterhoek INNOVATIEFONDS De provincie Gelderland heeft voor haar bestuursperiode een innovatiebudget beschikbaar gesteld. De Achterhoek vraagt van de provincie om een deel van het innovatiebudget te oormerken voor de Achterhoek: ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT TOEKOMSTBESTENDIG MAKEN ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT Door de toekomstige krimp op de arbeidsmarkt ontstaat er vanaf 2020 een discrepantie tussen de ontwikkeling van het aantal vacatures en de ontwikkeling van de beroepsbevolking. E zal een toenemende vraag naar goed geschoold personeel zijn. Inspanningen zullen moeten worden gericht op enerzijds een goede samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven als het gaat om her- om- en bijscholing van het zittende personeel en anderzijds op het realiseren van een personeelsbeleid dat maximaal aansluit bij de levensfasen van de werknemers. Dit alles met het doel om de inzetbaarheid en vitaliteit van de huidige beroepsbevolking te vergroten. Gedacht wordt aan het laagdrempelig aanbieden van gericht (beroeps)onderwijs. ENERGIETRANSITIE AGEM Na oprichting zal kapitaal benodigd zijn voor het kunnen financieren van kansrijke projecten, die niet in aanmerking komen voor reguliere financieringsconstructies. De verwachting is dat zowel gemeenten via kapitaal of garantstelling als de provincie via het revolving fund het bedrijfskapitaal bijeenbrengen. Voorlopig wordt uitgegaan van een revolving fund van 30 mln.

8 Hierover procesafspraken met provincie maken bij de totstandkoming van het RCprogramma. BIOGAS: AANSLUITSUBSIDIE AGRARISCHE ONDE RNEMERS Alliander realiseert de hoofdbiogasleiding. De aansluitkosten van de agrarische ondernemer naar de hoofdleiding komen voor rekening van de ondernemer. Een subsidie op de aansluiting op de biogasinfrastructuur heeft een stimulerende werking. ZONNE-ENERGIE: GROOTSCHALIGE AANPAK OP BRAAKLIGGENDE BOUWTERREINEN EN VUILSTORTEN Alle gemeenten hebben plannen tot realisatie van solarparken op vanwege demografische ontwikkelingen (schrappen nieuwbouwwijk) vrijkomende bouwgrond. Alle gemeenten denken erover hun braakliggende gronden in te zetten. Exacte locaties en ha moeten nog bepaald worden. Deze opgave loopt door tot De beide RBT s De Laarberg en A18 hebben plannen tot transformatie naar energieparken door oa aanbrengen van zonnepanelen daken van nieuwe en bestaande bedrijfspanden en derden hebben plannen tot realiseren van solarparken op voormalige stortplaatsen in de Achterhoek. TOEKOMSTBESTENDIG WONEN Provincie, gemeenten en corporaties hebben gezamenlijk, naast de Regionale woonvisie, ook een rapportage woningbouwopgave opgesteld. Daarin zijn de financiële consequenties voor de kwantitatieve slag voor de diverse partijen weergegeven. Voor de kwalitatieve slag, ligt de raming voor de gemeenten alleen al voor de periode tot boven de 100 miljoen euro. FYSIEKE ECONOMISCHE INFRASTRUCTUUR REVITALISERING BEDRIJVENTERREINEN De afgelopen jaren hebben de gemeenten een traject ingeslagen tot programmatische aanpak van de oude bedrijventerreinen. Door de economische recessie dreigt deze aanpak getemporiseerd te worden.het tijdig aanpakken van verloedering is essentieel voor het behoud van een kwalitatief goede uitstraling van de Achterhoek. Dit draagt bij aan het behoud en verbeteren van de leefbaarheid van de dorpen en grote kernen. INDUSTRIEEL ERFGOED HERONTWERPEN TOT ECONOMISCHE DRAGERS VAN DE TOEKOMST De Achterhoek kent veel oude fabriekspanden en/of voormalige publieksgebouwen, die er verlaten bij liggen, omdat zij hu (economische) functie verloren hebben. Goede voorbeelden zijn het DRU-complex in Ulft, voormalige ABTB-gebouwen, stationsgebouwen etc. Met dit programma wordt beoogd met maatwerk nieuwe economische dragers te zoeken, die bijdragen aan een gezonde (dorps)economie.

9 Voor de DRU is een specifieke aanvraag ingediend. Het verstrekken van een alternatieve functie aan industrieel erfgoed is van belang voor de economische infrastructuur. VITALE LEEFOMGEVING GEZONDHEID, ZORG EN JEUGD De samenleving moet een omslag maken van verzorgingsstaat naar het nemen van verantwoordelijkheid voor mensen zelf en hun omgeving. Deze omslag is ingezet met de komst van de Wmo, maar staat nog maar aan het begin. In het RC-programma zijn arrangementen opgenomen voor jongeren, maar als gevolg van de vergrijzing staat de Regio een grote opgave te wachten. Zowel in financieel opzicht als vanuit de maatschappelijke verantwoordelijkheden vanuit alle drie O s is het van belang vroegtijdig te onderkennen voor welke problematiek we gesteld worden. Er zullen zo n arbeidskrachten minder beschikbaar zijn terwijl de vraag naar zorg sterk toeneemt. Er moeten nieuwe vormen van ondersteuning worden ontwikkeld met behulp van ICT, mantelzorg zal steeds belangrijker worden en de vrijwilligers moeten voldoende ondersteuning krijgen zodat zij taken kunnen blijven vervullen. In dit programma zetten we sterk in op het ontwikkelen van preventie en zelfmanagement in allerlei vormen. Hier is overigens ook sprake van het nemen van eigen verantwoordelijkheid, hoe meer mensen zelf doen om hun gezondheid te bevorderen hoe beter de maatschappelijke opgave kan worden ingevuld. De drie O s nemen mede verantwoordelijkheid door de kennis te verbeteren van de individuele burger over vormen van ondersteuning via allerlei informatie kanalen en nieuwe arrangementen te ontwikkelen met behulp van onder meer ICT. Door ook grensoverschrijdend te gaan samenwerken met ziekenhuizen in Duitsland is het mogelijk allerlei Diagnose Behandelcombinaties te bieden waarvoor mensen anders een flinke afstand in Nederland moeten afleggen. VERDUURZAMING FYSIEK EN RUIMTELIJK KAPITAAL Als gevolg van de demografische ontwikkeling past het aanwezige woningbestand geleidelijk aan niet meer bij onze bevolking. De kernen hebben te maken met leegstand en verrommeling en verliezen hun aantrekkelijkheid. In het RC-programma is een aanzet gemaakt met het verduurzamen van fysiek en ruimtelijk kapitaal maar de opgave is gigantisch. Wil de Regio haar aantrekkelijkheid behouden en als toeristische trekpleister blijven fungeren dan moet er worden geïnvesteerd in de ruimtelijke opgaven en moet het woningbestand worden aangepast. In het ongunstigste geval zijn partijen genoodzaakt drastische maatregelen te nemen bijvoorbeeld door gedwongen een aantal woningen uit de voorraad te nemen of onverkoopbare woningen te slopen.

10 Als dergelijke maatregelen noodzakelijk blijken moeten er middelen beschikbaar zijn om de ergste nood op te lossen. In dit programma wordt gezocht naar onorthodoxe wegen om deze kramp om te buigen naar kansen, niet alleen voor grote partijen maar ook voor de individuele burger die zijn woning wil verkopen. Er moeten nieuwe verdienmodellen worden ontwikkeld, nieuwe oplossingen gevonden en nieuwe samenwerkingsarrangementen worden uitgewerkt. SLIM EN SNEL VERBINDEN WEGVERKEER De Achterhoek is omringd door een stelsel van autowegen: De A12-A15, A35, A1 en A3. Dwars door de Achterhoek ligt de A18 (tot Varsseveld) en de N18, als rechtstreekse verbinding tussen Arnhem en Enschede. Het is van groot belang de Achterhoek economisch, levenskrachtig en dynamisch te houden en dat wordt bereikt doordat er goede verbindingen zijn met de omringende gebieden. De realisatie van de ontbrekende dwars-schakels N18/A18 en goede aan- en afvoerroutes vanuit de 3 regionale economische centra (RBT Laarberg, RBT A18 en EBT Montferland) naar de omringende autowegen zijn essentieel voor de het maken van de transitie naar een toekomstbestendige Achterhoek. OPENBAAR VERVOER Prognoses wijzen uit dat de Achterhoek de komende 30 jaar van demografische samenstelling verandert. De bereikbaarheid van de Achterhoek per openbaar vervoer en daarmee een snelle ontsluiting naar de openbaar vervoersknooppunten vanuit Winterswijk nar Arnhem en Apeldoorn is essentieel voor het aantrekkelijk zijn als werkregio (forensen naar de Achterhoek) en woonregio (forensen uit de Achterhoek) en vrijetijdsregio (toeristen, dagjesmensen uit eigen regio en rest van het land). De Achterhoek is gelegen in de periferie van Nederland, maar heeft een groot achterland door de ligging aan de Duitse grens. De ontsluiting via openbaar vervoer is niet gerealiseerd. Er ontbreken spoorverbindingen richting Münster en station Emmerik is sinds enkele jaren geen stop meer voor de intercity s. De gewenste rechtstreekse busverbindingen Doetinchem- Emmerik/Kleve- en Doetinchem-Bocholt verbinden niet alleen de onderwijscentra maar ook de winkelcentra. Ontsluiting door openbaar vervoer stimuleert de grensoverschrijdende contacten, die essentieel zijn voor zowel de economische, de woon- als de vrijetijdsregio Achterhoek als ook het wederzijds volgen van beroepsonderwijs. KANSRIJK PLATTELAND ENERGIELANDSCHAP De ambitie is het aangaan van gezamenlijke alliantie met als doel een zelfvoorzienende regio voor energie en klimaatneutrale productie. Meer gebruik maken van biomassa, inclusief

11 afvalhout, bermafval en mest. Totaalplan voor Achterhoek voor toepassen van bioenergie voor CO2 neutraliteit, in de hele keten van biomassa tot verwarmingsinstallaties. Samenwerking van partijen om te streven naar energieneutraliteit Achterhoek. Burgers betrekken met hun verschillende kwaliteiten bij alternatieve energievoorziening en energiecoöperaties Energie opwekking afstemmen met de kringloop op landbouwbedrijven (productie/ bodem/lucht). LEVEND LANDSCHAP IS EEN ONDERNEMEND LANDSCHAP Als gevolg van de demografische en econmische ontwikkeling verandert en vermindert de huidige verdiencapaciteit van het platteland. De projecten initiëren en stimuleren nieuwe verdienmodellen. Nieuwe vormen van waardecreatie ontstaan en vergroten daarmee de toekomstbestendigheid van het platteland. Achterhoek food Stimuleren van multifunctionele landbouw gericht op het vermarkten van streekprodukten. Belangrijke pijlers zijn coördineren en ondersteunen van initiatieven en het vergroten van de samenwerking tussen partijen. Landbouwstructuurverbetering Toekomstbestendige landbouw gericht op duurzaam, maatschappelijk verantwoord agrarisch ondernemerschap; er is voldoende toekomstperspectief voor een duurzame landbouw in combinatie met de andere functies van het landschap en dragen bij aan de vergroting van de kwaliteit van het landschap Vergroten verdienmodellen, vergroten opbrengst en toekomst agrariërs Toename van de verdiencapaciteit per vierkante meter Duurzamere productie van voedsel en transitie naar toekomstige en economische gunstiger teelten Vergroten bewustwording bij de consument waar het voedsel vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd Vergroten mogelijkheden voor toeristische arrangementen Aantrekkelijke overgangsgebieden stad-platteland Het vergroten van het bedrijfseconomisch rendement van de bedrijven in het buitengebied in combinatie met versterking van het landschap en klimaatbestendigheid Vergroten afzetmarkt streekprodukten Toename van samenwerking bij ketenpartners BENUTTING EN VERSTERKING LANDSCHAPPELIJKE KWALITEIT Het karakteristieke Achterhoekse landschap is het decor voor allerlei activiteiten. Door diverse ontwikkelingen op het platteland komt dit decor in de verdrukking. Zo verandert de uitstraling

12 van de boerenbedrijven en dreigen subsidies voor het onderhoud van het landschap weg te vallen. Dat heeft invloed op het landschap en de economie. Om het landschap voor de toekomst blijvend te versterken worden projecten gestart gericht op het vinden van nieuwe structuren en oplossingen zodat naar de toekomst de waardering voor het landschap toeneemt en verrommeling en verpaupering geen kans krijgt. Herbestemming vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen Tegengaan van de verpaupering en verrommeling van het platteland als gevolg van de verwachte leegstand van voormalige agrarische gebouwen. Gewerkt wordt aan het in kaart brengen van de omvang van het probleem en het genereren van nieuwe en slimme oplossingen en dit in een aantal gebieden in de praktijk brengen. Realisatie groenblauwe diensten Door de inzet van groene en blauwe diensten een bijdrage leveren aan een aantrekkelijk en toegankelijk platteland. Hiervoor worden diverse initiatieven ontwikkeld zoals een streekfonds en het stimuleren van collectieven van ondernemers in het buitengebied Versterking landschap en klimaatbestendigheid Middels concrete inrichting van gebieden in combinatie met nieuwe structuren om de inrichting te realiseren een bijdrage leveren aan de toekomstbestendigheid van het landschap van de Achterhoek, gericht op het vergroten van de waardering voor het landschap en het vergroten van de veiligheid als gevolg van klimaatverandering. Versterking kwaliteit landschap Versterking leefomgeving doordat het voor de Achterhoek zo belangrijke landschap aantrekkelijk blijft en tegelijkertijd nieuwe verdienmodellen voor het platteland ontstaan. Vergroten toepassingsmogelijkheden van het buitengebied gericht op verdere economische ontwikkelingen. Het aantal leegstaande en onbenutte gebouwen verminderd De veiligheid van het gebied voor wateroverlast neemt toe Het beheer van landschappelijke elementen wordt onderdeel van activiteiten op het platteland Verminderen waardeverlies platteland.