Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010

Transcriptie

1 Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp Den Haag -14 oktober 2010

2 Programma uur -Welkom voorzitter WWI uur -Algemene inleiding door Pim de Bruijne, gedeputeerde Groningen uur -Presentatie Voorzieningen door Harry van Waveren, gedeputeerde Zeeland uur -Presentatie Onderwijs door Odile Wolfs, gedeputeerde Limburg uur -Presentatie Wonen door Pim de Bruijne uur -Vragen en discussie uur -Lunch in Nieuwspoort

3 Bevolkingskrimp in Nederland Verankering in beleid voor de komende decennia noodzakelijk Pim de Bruijne Gedeputeerde provincie Groningen

4 Aantal inwoners

5 Bevolkingskrimp Geen groei meer maar daling Aantal jongeren neemt af, aantal ouderen neemt toe In ruim een kwart van de Nederlandse gemeenten daalt het aantal inwoners met 2,5% of meer de komende 30 jaar In totaal krimpt de bevolking in deze gemeenten met een kwart miljoen Nu al in Noord/Oost Groningen, Parkstad Limburg en Zeeuws-Vlaanderen

6 Gevolgen krimp Leegstand woningen en verpaupering woonomgeving Jonge kansrijke huishoudens verlaten het gebied Wegvallen draagvlak voorzieningen, o.a. onderwijs en zorg We kunnen krimp niet tegengaan, maar wel de bakens verzetten.

7 Interbestuurlijk Actieplan VNG, IPO en Rijk geven richting aan gezamenlijke beleidsaanpak van bevolkingsdaling (2009). 1) Aanpak urgente opgave op wonen in de gebieden met huishoudensdaling 2) Experimenten waaruit lering getrokken kan worden voor de krimpaanpak, in krimpregio s en anticipeergebieden

8 Op provinciaal niveau Experimenten, op terreinen zoals Herstructurering en transformatie woningvoorraad Basisonderwijs en voorschoolse voorzieningen Zorg, onderwijs en arbeidsmarkt Nieuwe ruimte (door sloop) Oprichting Nederlands Kennisinstituut Maatschappelijke Effecten Demografische Krimp (NEIMED) Inventarisatie regelgeving van het rijk die in krimpregio s belemmerend werkt

9 Samenwerking! Gezamenlijke aanpak is noodzakelijk: gemeenten, provincie, Rijk, woningcorporaties, maatschappelijke organisaties.

10 Wat vragen we van u? Structureel probleem, met grote impact op heel Nederland: verankering in beleid van de komende decennia is nodig. Regio aan zet, Rijk schept randvoorwaarden: Herverdeling middelen Aanpak regelgeving Regionaal-economische beleid Coördinerende minister bevolkingsdaling

11 Thema Voorzieningen Voorzien is vooruitzien Harry van Waveren Gedeputeerde Provincie Zeeland

12 Ontwikkelingen leiden tot problemen Door krimp (personen en huishoudens), ontgroening en vergrijzing verandert het volume en wordt het draagvlak van voorzieningen aangetast. Minder mensen, minder vraag en een andere vraag! Opgeteld bij een lage bevolkingsdichtheid leidt dit tot problemen en afkalving van het voorzieningenniveau; Vicieuze cirkel: door krimp moeten bepaalde voorzieningen sluiten waardoor een gebied z n aantrekkelijkheid voor nieuwkomers dreigt te verliezen; Sluiten van voorzieningen leidt tot de reflex om een voorziening koste wat kost in stand te houden.

13 Belangrijke aspecten bij oplossingsrichtingen Koerswijziging voorzieningenstructuur: van meer naar beter (minder voorzieningen met meer kwaliteit) en van meer naar anders (slimme combinaties van voorzieningen) Draagvlak voor die koerswijziging vraagt bewustwording bij bestuurders en burgers dat voorzieningen sec geen voorwaarde zijn voor een leefbare samenleving. Niet de concurrentie aangaan, maar de samenwerking (niet in de reflex schieten!). Een lange termijnvisie als het gaat om inrichting van voorzieningen, rekeninghoudend met demografische veranderingen. Voorzien is vooruitzien. Regionale afstemming van het voorzieningenniveau

14 Wat vragen we van u? De consequenties van de bevolkingsontwikkeling grijpen in op het voorzieningenniveau in de regio. Voor het behoud van vitale voorzieningen en de leefbaarheid in regio s is regionale afstemming van voorzieningen essentieel. Biedt regio s de ruimte voor experimenten, ondersteun en stimuleer deze financieel en zet eventuele blokkades in regelgeving opzij. Voorzieningen dreigen anders onnodig verloren te gaan!

15 Krimp en onderwijs Investeren en verbinden coalitieakkoord Odile Wolfs Gedeputeerde provincie Limburg

16 Wat is de opgave? Krimp is een lange termijn opgave, met korte termijn urgenties, zoals onderwijs; Voorbeeld Limburg: sterke daling leerlingaantal sinds Daling versneld: Primair Onderwijs - 25 %, Voortgezet Onderwijs - 28% (tot 2025), Middelbaar Beroeps Onderwijs -12% (tot 2020) Effecten: afname aanbod, spreiding en kwaliteit. Voorbeeld Limburg: Primair Onderwijs daalt met leerlingen = 115 scholen minder.

17 Wat is de opgave? vervolg De opgave: zorgen voor een toekomstbestendige onderwijsinfrastructuur kwaliteit van onderwijs spreiding diversiteit aansluiting arbeidsmarkt bereikbaarheid/vervoer

18 Wat doen we zelf? Vraagstuk in kaart gebracht Werken aan bewustwording (schoolbesturen, gemeenten ) Taskforce Onderwijs en Demografie Provinciale agenda Onderwijs/Arbeidsmarkt Handboek Krimp voor het onderwijs Voorbeeld: Masterplan Stg. Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg Inventarisatie regelknelpunten

19 Wat hebben we van U nodig? Oplossen van regelknelpunten: Algemeen: bekostigingssystematiek; PO: opheffingsnorm, kleine scholen toeslag, combifuncties, leerlingenvervoer; VO: fusietoets, samenwerking VMBO-MBO, Eis 4 profielen, Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen; Statement: Geef ons (experimenteer-)ruimte, in regels en middelen.

20 Bevolkingskrimp in Nederland Thema Wonen Pim de Bruijne Gedeputeerde provincie Groningen

21 Leegstand door krimp Neerwaartse spiraal van verpaupering woonomgeving en waardeontwikkeling van (goedkope) woningen tegengaan Slopen EN nieuwbouw met meer kwaliteit Regionale afstemming is een voorwaarde

22 Knelpunten Regionale samenwerking is wel een voorwaarde maar geen sinecure Belemmerende regelgeving Experimenten particuliere woningverbetering moeizaam door ontbreken financiën gemeenten en woningcorporaties

23 Wat vragen we van u? Transitiefonds van het Rijk voor sanering en verbetering van de woningvoorraad, waarbij sprake is van cofinanciering met gemeenten, woningcorporaties en provincie.

24 Vragen en discussie