SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december 2010"

Transcriptie

1 SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december pagina 1/x Afdeling Communicatie

2 Vooraf: Rol SER-adviezen Draagvlak voor beleid: commitment van sociale partners + kroonleden Geen onderzoeksbudget Wel adviseurs: PBL, CPB, SCP, externe deskundigen

3 Adviesproces Start: eind mei 2010; Cie Ruimtelijke Inrichting & Bereikbaarheid Twee hoofdvragen: Rol van bedrijfsleven bij inspelen op bevolkingsdaling Kansen voor landelijk gebied Procedure: Hoorzitting, werkbezoek, praktijkervaring, literatuuronderzoek 9 December volgende commissievergadering Achterbanraadpleging Vaststelling in raad van 18 februari 2011 Dus: werk in uitvoering

4 Uitgangspunten Verdere bewustwording bij sociale partners en maatschappelijke middenveld Bevolkingskrimp biedt kansen op heroriëntatie toekomstige sociaaleconomische vitaliteit Pioniersfunctie: bestuurlijke, economische en maatschappelijke innovatie Bevolkingskrimp is transitieproces - Bevolkingsgroei was regel -> aanvaarding bevolkingsdaling - Eindpunt: economisch draagvlak voor vitale regio

5 Observaties (1) Demografisch tweestromenland: verbinding economisch kerngebied rest Nederland Naast bevolkingskrimp ook: vergrijzing, ontgroening, krimpende beroepsbevolking, minder huishoudens Bevolkingskrimp katalyseert: zorgproblematiek Bevolkingskrimp onderdeel bredere dynamiek: bijv. schaalvergroting Convergerende analyses van knelpunten en oplossingsrichtingen

6 Observaties (2) Eerste generatie krimpregio s: - Perifeer t.o.v. kerngebied maar veel onderlinge verschillen -> maatwerk - Grote herstructureringsopgaven: kwaliteitsimpuls noodzakelijk - Leren en experimenteren Tweede generatie krimpregio s: groot deel van Nederland maar (vooral) buiten kerngebied - Anticiperen voorkomt overinvesteringen - Leren van eerste generatie

7 Verandering bevolking Blauw=bevolkinsdaling Niet alleen de (3) usual suspects! Bron: Atlas voor Gemeenten 2010

8 Migratie jaar, Blauw=positieve migratie Jonge mensen migreren naar attractieve steden dus.. Source: Atlas voor Gemeenten 2010

9 Bewustwording bedrijfsleven Gebruik bestaande kanalen en netwerken: - SER-advies - Kamers van Koophandel - Regionale ondernemersorganisaties - Provinciale SER en - Brancheorganisaties - Bedrijfsschappen Adviesaanvraag heeft al doorwerking in regio s: adviezen provincies, regionale netwerkbijeenkomsten bedrijfsleven

10 Rol bedrijfsleven bij herstructureringsopgaven - Bedrijfsleven bij fysieke en infrastructurele herstructurering veelal niet leidend maar partner - Mogelijkheden bij publieke en commerciële functiemenging op een locatie - Innovatieve concepten in de sfeer van onderwijs, zorg en welzijn

11 Bestuurlijke randvoorwaarden (1) Bovengemeentelijke, functionele afstemming en samenwerking vaak vereist -> bundeling voor meer bestuurskwaliteit en slagkracht Provincie moet hier waar nodig druk op uitoefenen Provincie verantwoordelijk voor samenhangend regionaal beleid -> provinciale en regionale lt structuurvisies gericht op duurzame ontwikkeling Structuurvisies met betrokkenheid van maatschappelijke stakeholders en burgers

12 Bestuurlijke randvoorwaarden (2) Rijksoverheid faciliteert: - Krimpproof maken van wet- en regelgeving - Creëren van experimenteerruimte - Afstemming met buurlanden - Adequate financieringsstromen: - Provincie- en Gemeentefonds - bundeling projectfinanciering

13 Kansen in de landelijke krimpregio s Grote verscheidenheid van initiatieven: Berenschot-studie Provincies en regio s zoeken niches o.b.v. eigen kwaliteiten Advies gaat in op: - Mogelijkheden in landelijk gebied - Natuur, landschap en agrarische sector - Vrijetijdseconomie - Tweedewoningbezit - Biobased economy Nieuwe tijd-ruimtedimensie? - andere woon-werkpatronen - minder locatiegebonden werken: nieuwe werken, zzp ers, projectgebonden werk

14 Slotopmerkingen SER-advies onderdeel van reeks beleidsnota s, adviezen, studies, congressen, conferenties... Bewustwording groeit, convergentie in analyses en beleidsrichtingen Sleutelbegrippen: samenwerking, maatwerk, integrale aanpak Meer aandacht nodig voor tweede generatie krimpgebieden: voorkomen is beter dan genezen Ambitieuze aanpak biedt kansen, maar vraagt veel van bestuurlijk apparaat Traditionele werkvormen, ingesleten procedures en bestaande instrumenten volstaan (vaak) niet meer.

15 Krimp in 2010 als Kans maar ook als Wake Up Call

Schema 1 - Aanbevelingen uit hoofdstuk 4 voor de aanpak van herstructureringsopgaven in krimpgebieden: begeleiden van bevolkingskrimp

Schema 1 - Aanbevelingen uit hoofdstuk 4 voor de aanpak van herstructureringsopgaven in krimpgebieden: begeleiden van bevolkingskrimp 2 Samenvatting De SER is gevraagd te adviseren over de rol en betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de aanpak van de bevolkingskrimp die zich in een toenemend aantal Nederlandse regio s voordoet. Ook

Nadere informatie

ADVIES 11/03 Maart 2011. Bevolkingskrimp benoemen en benutten

ADVIES 11/03 Maart 2011. Bevolkingskrimp benoemen en benutten ADVIES 11/03 Maart 2011 Bevolkingskrimp benoemen en benutten ADVIES 11/03 Maart 2011 Bevolkingskrimp benoemen en benutten UITGEBRACHT AAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, EN DE

Nadere informatie

Krimp in Fryslân. Inwonertal

Krimp in Fryslân. Inwonertal Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige

Nadere informatie

Leegstand agrarisch vastgoed

Leegstand agrarisch vastgoed Leegstand agrarisch vastgoed Aard, omvang, duiding en oplossingsrichtingen 26 mei 2016, Edo Gies, Alterra Wageningen UR 2 Een stille revolutie op het platteland Dynamiek in de landbouw (1950 2016) 4 x

Nadere informatie

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010 Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp Den Haag -14 oktober 2010 Programma 10.30 uur -Welkom voorzitter WWI 10.35 uur -Algemene inleiding door Pim de Bruijne, gedeputeerde Groningen 10.45

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke

Nadere informatie

2 Bevolkingsdaling in perspectief

2 Bevolkingsdaling in perspectief 2 Bevolkingsdaling in perspectief Toekomstige demografische veranderingen in een notendop De omvang en samenstelling van de bevolking veranderen constant 1. Structurele veranderingen vinden echter stapsgewijs

Nadere informatie

Demografische krimp in Gelderland

Demografische krimp in Gelderland Demografische krimp in Gelderland Factsheet Opgesteld door Dirk Vreugdenhil Demografische krimp in Gelderland In de nabije toekomst zal het inwoneraantal en het aantal huishoudens in grote delen van Gelderland

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen : onzekerheid en regionale diversiteit

Demografische ontwikkelingen : onzekerheid en regionale diversiteit Demografische ontwikkelingen 2010-2040: onzekerheid en regionale diversiteit Jan Ritsema van Eck Frank van Dam Carola de Groot Andries de Jong PBL Ruimteconferentie 21 mei 2013 Opbouw presentatie 1) Vragen

Nadere informatie

NO Brabant: leefbaarheid Ben van Essen Strateeg provincie Limburg

NO Brabant: leefbaarheid Ben van Essen Strateeg provincie Limburg NO Brabant: leefbaarheid 2020 Ben van Essen Strateeg provincie Limburg Dialoog-conferentie NO Brabant 4 april 2013 N.O. Brabant: grote potenties Sterke gemeenschappen Prettig wonen Innovatieve economische

Nadere informatie

update kennisagenda krimp

update kennisagenda krimp update kennisagenda krimp update van de kennisagenda van het KKNN Waarom een update van de kennisagenda? Het KKNN is gebaseerd op drie pijlers, te weten: kennisnetwerk opzetten, kennis delen en kennis

Nadere informatie

Aanknopingspunten Economische Strategie Schouwen-Duiveland

Aanknopingspunten Economische Strategie Schouwen-Duiveland Aanknopingspunten Economische Strategie Schouwen-Duiveland Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Schouwen-Duiveland Buck Consultants International Nijmegen, 28 maart 2011 Inleiding In deze notitie worden

Nadere informatie

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kenmerk Uw kenmerk Goede voortgang in uitvoering samenwerkingsafspraken

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kenmerk Uw kenmerk Goede voortgang in uitvoering samenwerkingsafspraken > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Bestuurdersconferentie Krimp als kans 17 juni 2009 VERSLAG workshop Ruimtelijke veranderingen

Bestuurdersconferentie Krimp als kans 17 juni 2009 VERSLAG workshop Ruimtelijke veranderingen Bestuurdersconferentie Krimp als kans 17 juni 2009 VERSLAG workshop Ruimtelijke veranderingen Locatie: Van Nelle Ontwerpfabriek Rotterdam Workshop: Ruimtelijke veranderingen Bestuurlijk trio: Rijk; Minister

Nadere informatie

lei wageningen ur doet onderzoek naar knelpunten en kansen Bevolkingskrimp biedt kansen voor recreatie 26 nritmagazine

lei wageningen ur doet onderzoek naar knelpunten en kansen Bevolkingskrimp biedt kansen voor recreatie 26 nritmagazine lei wageningen ur doet onderzoek naar knelpunten en kansen Bevolkingskrimp biedt kansen voor Tekst: Tom Kuhlman, LEI Wageningen UR recreatie 26 nritmagazine In de komende decennia zal de bevolkingsgroei

Nadere informatie

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Regiodeal Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Fries-Groningse Regio Deal t.b.v. aanpak particuliere woningvoorraad in regio s die te maken hebben of krijgen met bevolkingsdaling. Ruimtelijke

Nadere informatie

prognoses in tijden van crisis

prognoses in tijden van crisis prognoses in tijden van crisis over demografische veranderingen, flinke bouwopgaven en stagnerende woningbouw --- Bouwberaad West-Brabant 1 maart 2012 --- Niek Bargeman senior adviseur bevolking en wonen

Nadere informatie

Een gemeentelijk dorpenbeleid. Plattelandsacademie Leuven, 28 april

Een gemeentelijk dorpenbeleid. Plattelandsacademie Leuven, 28 april Een gemeentelijk dorpenbeleid Plattelandsacademie Leuven, 28 april Trends in de dorpen Wonen In het buitengebied neemt bevolking tot 2030 globaal toe In sommige gemeenten zal er krimp zijn Groei zal ook

Nadere informatie

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod in Noord-Nederland 19

Nadere informatie

Krimp en Onderwijs in Drenthe

Krimp en Onderwijs in Drenthe Krimp en Onderwijs in Drenthe Demografische ontwikkelingen, gevolgen en kansen voor het basisonderwijs Roosje van Leer, projectleider Onderwijs en Krimp STAMM Assen, 7 december 2012 Krimp? Krimp? - Krimp

Nadere informatie

inanciën Onderwijs Wonen Bestuurskracht Welzijn en Handreiking paragraaf demografische ontwikkeling elzijn en zorg Vrije tijd Mobiliteit Ruimte Werken

inanciën Onderwijs Wonen Bestuurskracht Welzijn en Handreiking paragraaf demografische ontwikkeling elzijn en zorg Vrije tijd Mobiliteit Ruimte Werken Handreiking paragraaf demografische ontwikkeling onen Bestuurskracht Welzijn en zorg Vrije tijd Mobiliteit Ruimte erken Financiën Onderwijs Wonen Bestuurskracht elzijn en zorg Vrije tijd Mobiliteit Ruimte

Nadere informatie

Bevolkingskrimp & leefbaarheid

Bevolkingskrimp & leefbaarheid Bevolkingskrimp & leefbaarheid 15 juni 211 Discussiebijeenkomst Van krimp naar kans Gebiedsplatform Alblasserwaard Vijfheerenlanden Anja Steenbekkers Sociaal en Cultureel Planbureau INHOUD 1. Bevolkingsontwikkeling

Nadere informatie

Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte

Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte PBL Ruimteconferentie 2013 21 mei 2013 Bart van Bleek Opbouw presentatie Aanluitend op presentatie Jan Ritsema van Eck 1. sociaal demografische

Nadere informatie

CONCEPT-Business model Werkplein Campus

CONCEPT-Business model Werkplein Campus CONCEPT-Business model Werkplein Campus Introductie Stichting Werkplein Campus het Bildt De stichting Werkplein Campus wil door het innoveren van het beroepsonderwijs samen met het bedrijfsleven opleidingen

Nadere informatie

De SER en chronisch zieke werkenden

De SER en chronisch zieke werkenden Chronisch ziek en werken in Nederland, operationaliseren van de beleidsadviezen 2016. Een plan van aanpak waaruit Vlaanderen kan leren of aanzet tot gezamenlijke actie? 25 januari 2018 00-00-2009 pagina

Nadere informatie

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011 Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011 ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends - prognoses - beleidseffecten --- Congres Regio West-Brabant 23 maart 2012

Nadere informatie

Naar een inclusieve regio

Naar een inclusieve regio Naar een inclusieve regio 1 Ontwikkeling werknemersbanen 2008-2017 (per kwartaal t.o.v. hetzelfde kwartaal voorgaand jaar) 2 2 Dr. Arjen Edzes University of Groningen, Department of Economic Geography,

Nadere informatie

Rol PBL in het natuurbeleid Netwerk Land en Water. Petra van Egmond 21 maart 2014

Rol PBL in het natuurbeleid Netwerk Land en Water. Petra van Egmond 21 maart 2014 Rol PBL in het natuurbeleid Netwerk Land en Water Petra van Egmond 21 maart 2014 Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) Het PBL draagt bij aan de kwaliteit van de politiek-bestuurlijke afweging door het

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn analyses - achtergronden - opgaven

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn analyses - achtergronden - opgaven BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn --------------------- analyses - achtergronden - opgaven workshop Scheiden van Wonen en Zorg de Kievitshorst -

Nadere informatie

Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014

Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014 Noordoost-Brabant, Agri Food capital Regionale detailhandelsfoto Felix Wigman 19 februari 2014 204X00472 Opzet presentatie 1. Aanpak en resultaten regionale detailhandelsfoto 2. Algemene trends en ontwikkelingen

Nadere informatie

Reacties op bevolkingsdaling

Reacties op bevolkingsdaling Reacties op bevolkingsdaling Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl w.derks@beoz.unimaas.nl 1 Inhoud 1996-2006 Structurele bevolkingsdaling

Nadere informatie

Innovatiegericht inkopen

Innovatiegericht inkopen Innovatiegericht inkopen & Maatschappelijke (transitie) vraagstukken Baldwin Henderson 3 oktober 2018 Selectie onder de drempel 1 PROGRAMMA Innovatiegericht inkopen & MVI Waarom, wat & Hoe (een beetje

Nadere informatie

Brabant in demografisch perspectief

Brabant in demografisch perspectief Brabant in demografisch perspectief Actuele bevolkingsontwikkelingen, prognoses en provinciaal (ruimtelijk) beleid Provinciale Raad voor de Leefomgeving 4 november 2016 Niek Bargeman Senior adviseur bevolking

Nadere informatie

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends prognoses beleidseffecten - opgaven

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends prognoses beleidseffecten - opgaven BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends prognoses beleidseffecten - opgaven Regionale Collegebijeenkomst Regio West-Brabant 19 september 2012 Niek Bargeman

Nadere informatie

Ontwikkelprogramma Demografische ontwikkelingen

Ontwikkelprogramma Demografische ontwikkelingen Ontwikkelprogramma Demografische ontwikkelingen Leefbare en vitale dorpen in Berkelland 5 Doelenboom Wat speelt er? 6 Bewust worden? Veranderingen in Berkelland en de regio Achterhoek door de krimp lijken

Nadere informatie

Titel. Evaluatie Economisch Actieplan 8/12. Subtitel

Titel. Evaluatie Economisch Actieplan 8/12. Subtitel Titel Evaluatie Economisch Actieplan 8/12 Subtitel Doel van het Economisch Actieplan behouden en stimuleren van de bedrijvigheid; verbeteren van het (gemeentelijk)ondernemersklimaat; onderhouden van goede

Nadere informatie

Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio

Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio George Gelauff TPE Workshop Opzet Theorie: subsidiariteit Opgaven ruimtelijk beleid Beleid: verantwoordelijkheden van Rijk en van regio Effectmeting Conclusie:

Nadere informatie

Economische Agenda De Bevelanden

Economische Agenda De Bevelanden Economische Agenda De Bevelanden 2016-2021 Regio De Bevelanden 19 september 2016 2 3 4 5 6 Bron: Stec Groep, 2016 7 8 9 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2015

Nadere informatie

Noord-Brabant in demografisch perspectief

Noord-Brabant in demografisch perspectief Noord-Brabant in demografisch perspectief over prognoses, trends en ontwikkelingen en de opgaven op het vlak van wonen met zorg en welzijn --- Inspiratiebijeenkomst Wonen met zorg en welzijn Futura / Provincie

Nadere informatie

Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan!

Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan! Ruimte voor oplossingen het inzetbare platteland! Kabinetsformatie 2017: de P10 biedt aan! RUIMTE VOOR OPLOSSINGEN 1 Inleiding Het inzetbare platteland Nederland kent de komende jaren een aantal urgente

Nadere informatie

Provinciaal Omgevingsplan Limburg

Provinciaal Omgevingsplan Limburg Provinciaal Omgevingsplan Limburg Presentatie t.b.v. Regionalrat Düsseldorf, Provinciale Staten Gelderland en Provinciale Staten Limburg Arnhem, 7 maart 2012 POL POL = Provinciaal Omgevingsplan Limburg,

Nadere informatie

Health Campus Zeeland

Health Campus Zeeland Health Campus Zeeland Bundeling van kennis en kracht voor een vitale regio www.goes.nl 2 Wat is een campus? De filosofie van een campus is gebaseerd op het uitgangspunt dat het samenbrengen van activiteiten

Nadere informatie

Ambitiedocument 2016-2020 Regio Rivierenland

Ambitiedocument 2016-2020 Regio Rivierenland Ambitiedocument 2016-2020 Regio Rivierenland Werkdocument, versie 3 Drie speerpunten voor een ijzersterke regio Agribusiness Economie en Logistiek Recreatie en Toerisme 30 september 2015 Geacht raadslid,

Nadere informatie

Opdrachtformulering G. Jansen Krimp

Opdrachtformulering G. Jansen Krimp Doetinchem 5 september 2013 Opdrachtformulering Liesbeth Spies, Onafhankelijk Voorzitter Achterhoek Agenda 2020 Aanleiding Opdrachtformulering G. Jansen Krimp In de Achterhoek is een ingrijpende demografische

Nadere informatie

Hoe staan we ervoor? De regionale arbeidsmarkt dynamiek en de kansen voor MBO-ers in Fryslân

Hoe staan we ervoor? De regionale arbeidsmarkt dynamiek en de kansen voor MBO-ers in Fryslân De regionale arbeidsmarkt dynamiek en de kansen voor MBO-ers in Fryslân Presentatie voor RvT s van het Friesland College en ROC Friese Poort Van der Valk Hotel, Leeuwarden, 19 maart 2018 Jouke van Dijk,

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland

Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland Jan Dirk Gardenier 17 april 2015 Lokale verschillen in leefbaarheid veel gesloten platteland Economie is afhankelijk van ruimtelijke gebiedsontwikkeling en de

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst gemeenteraden. 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo

Informatiebijeenkomst gemeenteraden. 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo Informatiebijeenkomst gemeenteraden 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo Waarom aandacht voor demografie? Demografische prognoses naar beneden bijgesteld Actualisering regionaal woningbouwprogramma Vergrijzing

Nadere informatie

Ontwikkelen met kwaliteit: ervaringen uit Overijssel

Ontwikkelen met kwaliteit: ervaringen uit Overijssel R Ontwikkelen met kwaliteit: ervaringen uit Overijssel 17 april 2018, Wuustwezel Ingrid Nij Bijvank van Herel en Harry Stoffer Hoe maakbaar is het landelijk gebied? 1. Even voorstellen 2. Bestuursfilosofie

Nadere informatie

Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007

Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007 AV/CAM/2007/30945 Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007 Nr. Departement Onderwerp 1. VROM Tweede Duurzaamheidsverkenning 2. VROM Sociaal-economische en ruimtelijke gevolgen van een veranderende

Nadere informatie

Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed. Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013

Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed. Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013 Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013 Doel, resultaat & uitgangspunten Inhoudelijke visie m.b.t. zorg(leefbaarheid)

Nadere informatie

Thuisgeven in de toekomst. Toekomstbestendig Bronckhorst. Kenmerken Bronckhorst. Ontwikkelingen Bronckhorst. Visie gemeente Bronckhorst

Thuisgeven in de toekomst. Toekomstbestendig Bronckhorst. Kenmerken Bronckhorst. Ontwikkelingen Bronckhorst. Visie gemeente Bronckhorst Thuisgeven in de toekomst Samenscholing De realiteit dwingt tot keuzes Toekomstbestendig Bronckhorst Duurzaam en betrokken Jacqueline Arends Beleidsmedewerker Strategie Kenmerken Bronckhorst 37.800 inwoners

Nadere informatie

Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010

Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010 Is bevolkingskrimp een ramp of biedt het ook kansen?! Willy Doorn Burgemeester gemeente Landerd Mei 2010 Opbouw verhaal Wie ben ik Aanleiding onderzoek Pilotgemeente vergrijzing- en ontgroeningscan PON

Nadere informatie

LEADER in POP3. Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt alvast aan de slag* Ochtend programma

LEADER in POP3. Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt alvast aan de slag* Ochtend programma *Deze presentatie wordt gedurende 2014 geactualiseerd zodra nieuwe informatie beschikbaar is LEADER in POP3 Ochtend programma Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt

Nadere informatie

Aard,omvang en oplossingsrichtingen huidige en toekomstige leegstand agrarische vastgoed Nederland

Aard,omvang en oplossingsrichtingen huidige en toekomstige leegstand agrarische vastgoed Nederland Agrarisch Vastgoed Aard,omvang en oplossingsrichtingen huidige en toekomstige leegstand agrarische vastgoed Nederland 9 maart 2017, Edo Gies, Wageningen Environmental Research (Alterra) 2 Agrarische ontwikkeling

Nadere informatie

Demografische krimp in. Noord-Nederland

Demografische krimp in. Noord-Nederland HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Demografische krimp in In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Noord-Nederland Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

Economische en geografische dynamiek in stad en regio

Economische en geografische dynamiek in stad en regio Economische en geografische dynamiek in stad en regio Beeld van Nederland en NO Fryslan Overwegingen voor strategie Presentatie voor Netwerk Noordoost, Burgum 12 april 2016 Pieter Tordoir GPIO, Universiteit

Nadere informatie

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland en de Provincie Gelderland 22 maart 2016 Overwegende dat: De provincie Gelderland veel waarde hecht aan de aanwezigheid van onderwijs/kennisinstellingen in haar Provincie. Uiteraard in hun functie van

Nadere informatie

Krimp: de sociaal-culturele kant

Krimp: de sociaal-culturele kant Krimp: de sociaal-culturele kant Dr. Nol Reverda, Lector Hogeschool Wetenschappelijk Directeur NEIMED 1 Wat is krimp? Krimp in enge zin betekent minder mensen door demografische verandering Demografische

Nadere informatie

Structuurvisie Noord-Holland. Achtergrondinformatie

Structuurvisie Noord-Holland. Achtergrondinformatie Structuurvisie Noord-Holland Achtergrondinformatie Structuurvisie: waarom en wat? - Inwerkingtreding Wro 1 juli 2008 - elke overheidslaag stelt eigen structuurvisie op (thema of gebied) - structuurvisies

Nadere informatie

Lijst van uitnodigingen tc behandelen in de vergadering van burgemeester en wethouders van dinsdag 29 oktober 2013

Lijst van uitnodigingen tc behandelen in de vergadering van burgemeester en wethouders van dinsdag 29 oktober 2013 Lijst van uitnodigingen tc behandelen in de vergadering van burgemeester en wethouders van dinsdag 29 oktober 2013 Ingekomen van 4- activiteit: Afgevaardigde: Krimp-cafés Zuid-Holland Thema: wat betekenen

Nadere informatie

Verslagen workshops Expertmeeting Bevolkingsdaling 22 april 2009

Verslagen workshops Expertmeeting Bevolkingsdaling 22 april 2009 Verslagen workshops Expertmeeting Bevolkingsdaling 22 april 2009 1. Samenvatting verslagen workshops Expertmeeting 2 2. Verslag workshop Financiële gevolgen van bevolkingsdaling 4 3. Verslag workshop Wonen

Nadere informatie

Gezamenlijke routekaart voor de gastvrijheidseconomie van Gastvrij Nederland en het Interprovinciaal Overleg (IPO)

Gezamenlijke routekaart voor de gastvrijheidseconomie van Gastvrij Nederland en het Interprovinciaal Overleg (IPO) Gezamenlijke routekaart voor de gastvrijheidseconomie van Gastvrij Nederland en het Interprovinciaal Overleg (IPO) Kasteel de Haar, Haarzuilens 8 februari 2011 Gastvrij Nederland en IPO spannen zich in

Nadere informatie

Regionale woonvisie Alblasserwaard - Vijfheerenlanden

Regionale woonvisie Alblasserwaard - Vijfheerenlanden Regionale woonvisie Alblasserwaard - Vijfheerenlanden Gemeenteraad Gorinchem toelichting op deel II van de visie Aanleiding - Uitwerking op Visie 2030 Open, voor elkaar - Oude visie is gedateerd - Provincie

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing

Demografische ontwikkelingen: krimp en vergrijzing 1 Onderwijs en Arbeidsmarkt: schieten op bewegende doelen Presentatie conferentie 100% Ondernemend Vennekerk Oldambt, Winschoten, 10 september 2012 Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse

Nadere informatie

'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s'

'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s' 'Innovatieve financiering en bekostiging van gebiedsgerichte bereikbaarheidsprogramma s' Leerplatform MIRT-bijeenkomst Den Haag, 24 mei 2018 Inhoud 1. Houd de groeiende stad in beweging 2. Alternatieve

Nadere informatie

Verstedelijking Zuidelijke Randstad. Bouw en vastgoedthemabijeenkomst 2016

Verstedelijking Zuidelijke Randstad. Bouw en vastgoedthemabijeenkomst 2016 Verstedelijking Zuidelijke Randstad Bouw en vastgoedthemabijeenkomst 2016 Leiden Rotterdam Inhoud Stedelijke vraag Ruimtelijke kansen Woningbouwplanning Druk op woningmarkt Regionale afstemming Samenwerking

Nadere informatie

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Op 11 september 2018 zijn zo n 80 medewerkers van verschillende Noord- en Midden-Limburgse gemeenten, het Waterschap, het Rijk, Provinciale Staten, andere

Nadere informatie

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Inleiding In deze voortgangsrapportage staat een actualisatie van de demografische gegevens over inwoners en huishoudens. Ook zijn een aantal algemene

Nadere informatie

PS2011RGW : Statenvoorstel rapport Randstedelijke Rekenkamer Vitaal Platteland Provincie Utrecht. Ontwerp-besluit pag. 5

PS2011RGW : Statenvoorstel rapport Randstedelijke Rekenkamer Vitaal Platteland Provincie Utrecht. Ontwerp-besluit pag. 5 PS2011RGW02-1 - Provinciale Staten statenvoorstel Datum : 16 mei 2011 Nummer PS: PS2011RGW02 Afdeling : SGU Commissie : RGW Steller : Drs. H. Schoen Portefeuillehouder : n.v.t. Registratienummer : 2011INT268900

Nadere informatie

ondersteunt uw gemeentelijk detailhandelsbeleid

ondersteunt uw gemeentelijk detailhandelsbeleid ondersteunt uw gemeentelijk detailhandelsbeleid Een vernieuwend gemeentelijk detailhandelsbeleid: een uitdaging! Een goede mix van winkelen, wonen en werken is de basis van een gezonde handelskern in steden

Nadere informatie

Interbestuurlijke Voortgangsrapportage Bevolkingsdaling 2012

Interbestuurlijke Voortgangsrapportage Bevolkingsdaling 2012 Interbestuurlijke Voortgangsrapportage Bevolkingsdaling 2012 Rijk, VNG, IPO Inhoudsopgave Samenvatting pag. 3 1. Inleiding pag. 5 2. Hoofdlijnen aanpak bevolkingsdaling pag. 6 3. Knelpunten wet- en regelgeving

Nadere informatie

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011 Nieuwe Kijk op Wegen in het Landschap Ontwerponderzoek december 2011 14 1. Inleiding 15 16 1.1 AANLEIDING Infrastructuur is de ruggengraat van het landschap. De komende jaren wordt er veel geïnvesteerd

Nadere informatie

Werkwijze: Na de presentatie van de stelling reageren de bestuurders op deze stelling, waarna discussie plaatsvindt.

Werkwijze: Na de presentatie van de stelling reageren de bestuurders op deze stelling, waarna discussie plaatsvindt. Bestuurdersconferentie Krimp als kans 17 juni 2009 VERSLAG workshop Scholing en Arbeidsmarkt Locatie: Van Nelle Ontwerpfabriek Rotterdam Workshop: Scholing en Arbeidsmarkt Bestuurlijk trio: Odile Wolfs,

Nadere informatie

De volkshuisvestelijke opgaven. Gennep, 6 januari 2015 Anne-Fleur Dijkstra

De volkshuisvestelijke opgaven. Gennep, 6 januari 2015 Anne-Fleur Dijkstra De volkshuisvestelijke opgaven Gennep, 6 januari 2015 Anne-Fleur Dijkstra We hebben geen ruimte om ruimte te maken Agenda A. Cijfers B. Wat doen we met overcapaciteit? C. Hoe gaan we om met knelpunten

Nadere informatie

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015

Nadere informatie

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012 Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland 21 juni 2012 Luc Dietz dagvoorzitter Michaël Kortbeek Voorzitter KvK Midden-Nederland Het probleem Kantorenmarkt: leegstand, fors aanbod Bedrijventerreinen:

Nadere informatie

Onderzoek bedrijventerreinenbeleid

Onderzoek bedrijventerreinenbeleid Onderzoek bedrijventerreinenbeleid Door: Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen Voor: Burgerronde Datum: 21 maart 2012 Aanleiding en doel Aanleiding: Initiatief van NVVR Kring Oost Gezamenlijk onderzoek van

Nadere informatie

Bevolkingsdaling: gevolgen voor gemeentefinanciën

Bevolkingsdaling: gevolgen voor gemeentefinanciën Verschenen in het tijdschrift Bank en Gemeente, 2008. Bevolkingsdaling: gevolgen voor gemeentefinanciën drs. E.A.M. Goedvolk en prof. dr. A.F.A. Korsten Eva Goedvolk is adviseur van de Raad voor de financiële

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Nederland Betreft

Nadere informatie

Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland

Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland Kansen in Krimp Over het verduurzamen van naoorlogse woningen in dorpen en wijken in krimpgebieden in Noord Nederland Workshop 21 februari 2014 Programma 10.45 Ontvangst 11.00 Welkom en opening door Mieke

Nadere informatie

STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015. Verbinden, inspireren en activeren

STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015. Verbinden, inspireren en activeren STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015 Verbinden, inspireren en activeren Radboud Vorage, juli 2010 ACHTERGROND Netwerkprogramma loopt af Rol GAN continueren, vanuit het bedrijfsleven Aansluiten bij behoefte deelnemers/participanten

Nadere informatie

Secretaris. Don van Sambeek. Zorgcoöperatie Voorzitter

Secretaris. Don van Sambeek. Zorgcoöperatie Voorzitter Secretaris Don van Sambeek Zorgcoöperatie Voorzitter Zoektocht naar Nieuwe Perspectieven We zitten in boeiende en verontrustende tijden Zekerheden nemen af, we kunnen steeds minder steunen op vertrouwde

Nadere informatie

Mooi Prachtig Ongerept. En boeren?

Mooi Prachtig Ongerept. En boeren? Mooi Prachtig Ongerept En boeren? Schoonheid Pracht en praal Genieten Miljoenen mensen ORGANISATIE PROJECT OPDRACHTGEVER RCE LLTB Provincie Limburg OPDRACHTNEMER Heusschen Copier SatijnPlus EVALUATIE

Nadere informatie

Jeroen Geerdink, Stimuland Dedemsvaart 1 april 2015

Jeroen Geerdink, Stimuland Dedemsvaart 1 april 2015 Jeroen Geerdink, Stimuland Dedemsvaart 1 april 2015 Zichtbare veranderingen Minder voorzieningen. Dienstverlening/retail verandert. Digitalisering communicatie en werkprocessen. Sociale levenstructuren

Nadere informatie

Bestuurdersconferentie Krimp in beweging!

Bestuurdersconferentie Krimp in beweging! Bestuurdersconferentie Krimp in beweging! Den Haag, 2 december 2010 Wim Deetman, Jan Mans en Pieter Zevenbergen Adviescommissie-Deetman Opdracht van provincie Limburg Strategisch meerjarenperspectief voor

Nadere informatie

Beter leven voor minder mensen

Beter leven voor minder mensen 1 Beter leven voor minder mensen Het verbeteren van de leefbaarheid in de regio Eemsdelta is het centrale uitgangspunt van het Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta. Om te kijken hoe de regio zich ontwikkelt

Nadere informatie

Nieuwe dynamiek voor binnensteden

Nieuwe dynamiek voor binnensteden Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Nieuwe dynamiek voor binnensteden Drs. I.R.M. Ploegmakers MRICS Manager Retail Consultancy bij WPM Groep De binnensteden van de toekomst Ingrid Ploegmakers

Nadere informatie

Nieuwsbrief Regio Zwolle

Nieuwsbrief Regio Zwolle Nieuwsbrief Regio Zwolle December 2011, Special Dag van de Economie 4 november 2011 Dag van de Economie succesvol Samenwerken is ook samen investeren! Er is een noodzaak grensoverschrijdend samen te werken

Nadere informatie

Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil

Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil Bevolkingsontwikkeling: Lichte groei, stabilisatie of lichte daling? Worden we daar beter of slechter van? Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl

Nadere informatie

Bijlage Specifieke toetsingscriteria per doelstelling

Bijlage Specifieke toetsingscriteria per doelstelling Bijlage Specifieke toetsingscriteria per doelstelling A. Subsidies voor incidentele activiteiten en projecten A.1 Doelstelling: Herkenbare en onderscheidende culturele identiteit door behoud en ontwikkeling

Nadere informatie

Bijlage 1) Was-wordt tabellen t.b.v. herinrichting begroting 2015

Bijlage 1) Was-wordt tabellen t.b.v. herinrichting begroting 2015 Bijlage 1) Was-wordt tabellen t.b.v. herinrichting begroting 2015 Conform de toelichting in het hoofdstuk beleidsmatige actualisatie is hieronder de was/wordt tabel weergegeven waarin de bestaande plandoelen

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Geen klimaatadaptatie zonder participatie! Onze integrale en innovatieve aanpak voor toekomstbestendige buitenruimte

Geen klimaatadaptatie zonder participatie! Onze integrale en innovatieve aanpak voor toekomstbestendige buitenruimte Geen klimaatadaptatie zonder participatie! Onze integrale en innovatieve aanpak voor toekomstbestendige buitenruimte Inhoud Kennismaken Wie zijn wij? Wie zijn jullie? Interpretatie van de opgave Werkwijze

Nadere informatie

Een zoektocht door grensland om de leefbaarheid in regio s met bevolkingskrimp te versterken. Grensoverschrijdende samenwerking

Een zoektocht door grensland om de leefbaarheid in regio s met bevolkingskrimp te versterken. Grensoverschrijdende samenwerking Een zoektocht door grensland om de leefbaarheid in regio s met bevolkingskrimp te versterken Grensoverschrijdende samenwerking Leefbaarheid Bron: Irene van Kamp, Kees Leidelmeijer, Gooitske Marsman en

Nadere informatie

Mienskip als basis voor een vitaal Friesland een beschouwing vanuit demografische ontwikkelingen met een verbinding naar het sociale domein

Mienskip als basis voor een vitaal Friesland een beschouwing vanuit demografische ontwikkelingen met een verbinding naar het sociale domein Mienskip als basis voor een vitaal Friesland een beschouwing vanuit demografische ontwikkelingen met een verbinding naar het sociale domein Dr. Evelyn Finnema, 12 mei 2016 Werkconferentie samen werken

Nadere informatie

MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject

MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject Reisschema langs Midsize NL Het waarom: voor op het nachtkastje Waar ligt midsize NL? 7 trends en veel meer vragen Blik vooruit: scenario s

Nadere informatie

KLAAR VOOR 4 JAAR! De Omgevingswet: wat komt eraan? Pascale Georgopoulou Adviseur VNG Programma Invoering Omgevingswet

KLAAR VOOR 4 JAAR! De Omgevingswet: wat komt eraan? Pascale Georgopoulou Adviseur VNG Programma Invoering Omgevingswet KLAAR VOOR 4 JAAR! De Omgevingswet: wat komt eraan? Pascale Georgopoulou Adviseur VNG Programma Invoering Omgevingswet Omgevingswet-kenner? Waar gaan wij het over hebben? 1. Omgevingswet: achtergronden,

Nadere informatie