4 doelstellingen. Woon- en Leefbaarheidsmonitor Belangrijkste uitkomsten. Beter leven met minder mensen. Over het Woon- en Leefbaarheidplan

Transcriptie

1 Woon- en Leefbaarheidsmonitor 2013 Belangrijkste uitkomsten Beter leven met minder mensen Dat is het uitgangspunt van het Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta. Om te kijken hoe de regio zich ontwikkeld en te monitoren of de doelstellingen van het Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta worden gehaald is een monitor ontwikkeld. In deze monitor wordt gestreefd naar de optimale mix tussen objectieve gegevens (wat zien we feitelijk), de mening van de inwoners (waar het uiteindelijk om gaat) en de verwachting voor de toekomst. Deze samenvatting geeft de resultaten van de 1 e monitor, uitgevoerd in Het volledige verslag kunt u downloaden op Over het Woon- en Leefbaarheidplan Koers Woon- en Leefbaarheidplan: 4 doelstellingen Mensen moeten zo lang mogelijk kunnen blijven wonen in hun eigen woning en woonomgeving. Woningen worden daarvoor geschikt gemaakt. Voorzieningen worden geconcentreerd om de kwaliteit te verhogen, de bereikbaarheid wordt verbeterd. Investeren in vitale gemeenschappen in de dorpen en buurten en daarmee in de sociale samenhang. Kwaliteit van wonen, woning en woonomgeving versterken. Nieuwe woningen in grotere dorpen en regionale centra, (grotendeels) in de plaats van elders gesloopte woningen. Geschikt voor bewoning door ouderen.

2 Demografie Jongeren verlaten de regio Eemsdelta om elders te gaan studeren of werken. Dit gebeurt al tientallen jaren en zien we terug in elke landelijke regio. Kenmerkend voor Eemsdelta is echter dat de jongeren in de gezinsfase nauwelijks zijn teruggekeerd. Hierdoor blijft verjonging achterwege en wonen er relatief veel ouderen in de regio en sterven er meer mensen dan er kinderen geboren worden. Deze trend leidt onomkeerbaar tot bevolkingskrimp. Deze bevolkingskrimp is de afgelopen vijf jaar wat lager geweest dan enkele jaren geleden verwacht. Daarbij spelen uiteenlopende factoren een rol, zoals de economische crisis, (tijdelijke) werkgelegenheid in de regio en administratieve correcties. De fluctuaties in de bevolkingsontwikkeling maken duidelijk dat flexibiliteit in de planvorming gewenst is, maar op lange termijn blijft de bevolking krimpen. Bevolking Krimp = é é ê ê Verwachtingen vs. Werkelijkheid Vergelijking werkelijke bevolkingsontwikkeling en Primosprognose Eemsdelta Periode /1/2013 Bron: CBS prognose werkelijk Appingedam Delfzijl Eemsmond Loppersum Minder krimp dan verwacht Economische crisis Moeilijker huis verkopen Minder nieuwbouw Trend: aantal inwoners omlaag, aantal huishoudens stabiel Leeftijdsopbouw % is in 2030 > 65 jaar % bevolking > 65 jaar % bevolking > 65 jaar % bevolking > 65 jaar Jaarlijks vertrekken 230 huishoudens meer uit de regio dan zich vestigen Vooral jongeren vertrekken Op late leeftijd komen zij niet terug Instroom: vooral gezinnen Uitstroom: vooral alleenstaand of stellen De verwachting was dat Appingedam zou groeien en de overige gemeenten (met name Delfzijl) zou krimpen. Echter in Delfzijl heeft zich minder krimp voorgedaan. En de bevolking van Appingedam is niet gegroeid.

3 Leefbaarheid & Sociale cohesie De bewoners van Eemsdelta zijn minder tevreden over de leefbaarheid en woonomgeving in de Eemsdelta dan op basis van objectieve kenmerken zou mogen worden verwacht. De intredende vergijzing, bevolkingskrimp en beperkte werkgelegenheid is de bewoners niet ontgaan. Dat heeft geleid tot een lage beoordeling van de leefbaarheid in de regio en veel gevoelens van onvrede. Ook de sociale cohesie heeft te lijden onder de sociaaleconomische ontwikkelingen in de regio. Leefbaarometer Objectieve kenmerken Ministerie van Binnenlandse Zaken Eens per 2 jaar Leefbaarometer Appingedam Delfzijl Loppersum Eemsmond WoON Subjectieve kenmerken Ministerie van Binnenlandse Zaken Eens per 3 jaar! Vrijwel overal in Nederland is de gevoelde leefbaarheid achteruit gegaan. De sterkste afname heeft plaatsgevonden in Oost- en Noordoost Groningen. Ook vergeleken met andere krimpregio s is de afname van de gevoelde leefbaarheid opvallend. Opmerkelijk: in 2006 waren de bewoners van de Eemsdelta van alle regio s in Nederland nog het meest positief over de leefbaarheid in haar regio. Pecentage tevreden over woonomgeving Afname aandeel bewoners met positief oordeel over leefbaarheid in directe omgeving Oost Groningen - 13% Noordoost Groningen - 14% Bewonersenquête Subjectieve kenmerken Woon- en leefbaarheidplan Eens per 2 jaar 65% is tevreden over regio 72% vindt dat mensen prettig met elkaar omgaan in de buurt 47% vindt dat ze in een prettige buurt woont 76% voelt zicht thuis in de buurt 7% vindt het vervelend om in de buurt te wonen De aardbevingen spelen bij deze beoordelingen uit 2012 nog slechts een beperkte rol. Aan de effecten van de aardbevingen op de leefbaarheid wordt een apart onderzoek gewijd. Ondanks het oordeel over de leefbaarheid in de regio is er een goede basis om op voort te bouwen. Zo hebben inwoners in het algemeen goede banden met hun buren en voelt men zich thuis in de buurt. Er blijven ook zaken die aandacht vragen, zoals het gesignaleerde gebrek aan ontmoetingsruimte.

4 Zorg & Welzijn De bewoners zijn (zeer) tevreden over de eerstelijnszorg. Om het voor ouderen mogelijk te maken langer zelfstandig te blijven wonen, zijn ook goede thuiszorg en een geschikte woningvoorraad een vereiste. Deze zaken blijven een aandachtsveld. Wonen & Zorg Transitie Intramuraal ê (verzorg- en verpleeghuizen) Extramuraal é (zelfstandig wonen met zorg) Zorgbehoevenden é Intramurale plaatsen Minder plaatsen nodig in toekomst Woningen geschikt maken Aanpasbaar Levensloopbestendig Nultredenwoningen 37% van de woningzoekenden wil een levensloopbestendige woning Tevredenheid over zorg 87% van de woningen is geschikt of kan geschikt gemaakt worden voor ouderen die zorg thuis nodig hebben Beleefde gezondheid en feitelijke gezondheid 88% tevreden over Thuiszorg is tevreden over Eerstelijns voorzieningen 75% Relatief meer mensen met mindere gezondheid in Eemsdelta!

5 Woningmarkt Op basis van de sloop-/nieuwbouwgegevens kan worden gesteld dat het aantal woningen netto ongeveer gelijk is gebleven en dat de beoogde vermindering van het aantal woningen nog niet gerealiseerd is. Wat de kwaliteit van de woningen betreft, geldt dat de bewoners uitermate tevreden zijn over de woningen. Op termijn kan er meer behoefte ontstaan aan specifiek voor ouderen geschikte woningen (appartementen), maar hoe omvangrijk deze behoefte is en wanneer deze zich exact zal manifesteren is onzeker. De vraag naar grondgebonden koopwoningen neemt waarschijnlijk af. Basis voor analyses: Basisadministratie gebouwen Waardering Onroerende Zaken Gemeentelijke Basis Administratie Corporatiegegevens Verdeling sociale huurwoningen en koopwoningen Leegstand Appingedam 3,8% Delfzijl 4,8% Eemsmond 6,5% Loppersum 3,9% Verhuisplannen 14% Is geneigd te verhuizen 45% Is misschien geneigd te verhuizen 61% 61% Van de starters wil regio verlaten Nieuwbouw vs. Sloop Periode

6 Centrumontwikkeling De voorgenomen concentratie van voorzieningen in de centra is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. Hetzelfde geldt voor de beoogde kwaliteitsimpuls die hieruit voort moet komen. Wat betreft deze kwaliteit geldt overigens dat de bewoners anno 2013 niet ontevreden zijn. Ten minste, niet voor wat betreft de (semi-)publieke voorzieningen. Over de winkelvoorzieningen is men met uitzondering van de inwoners van Appingedam minder tevreden. En: de leegstand van winkelpanden (maar ook maatschappelijk vastgoed) vormt een bedreiging voor de leefbaarheid. Tevredenheid over Sport 79% Basis- onderwijs 88% Voortgezet Onderwijs 73% OntmoeEngs plaatsen 56% Detailhandel 75% Banken / pin 62%! Er is een relatief negatief oordeel over de ontmoetingsgelegenheid in de regio. Er zijn grote verschillen per kern/wijk. Relatief laag scoren: Delfzijl-Noord, Fivelzigt, Termunten, Warffum, en Usquert. Voor de beide laatste geldt dat er wordt gewerkt aan nieuwe ontmoetingsruimte. Voor de overige locaties geldt dat er voldoende ruimte is, maar dit wordt niet zo ervaren. Basisonderwijs De demografische ontwikkelingen zorgen voor een toenemend aantal ouderen, maar ook voor een (sterk) afnemend aantal kinderen. Het inspelen op deze laatste trend is complex, omdat het aanbod aan kind voorzieningen moet afnemen met behoud van kwaliteit. De eerste belangrijke stappen zijn reeds gezet. Er zijn integrale kindvoorzieningen gerealiseerd en kleinere basisscholen gesloten. Afname basisscholen Aantal basisscholen 2010: 58 Aantal basisscholen 2013: 53 Afname jonge bevolking 0 4 jaar -9% 4 11 jaar (+50% 12-jarigen) -18% jaar (+50% 12-jarigen) -13% Voorsorteren op toekomst Kwaliteit scholen behouden Bereikbaarheid borgen Streven naar integrale kindvoorzieningen

7 Bereikbaarheid & Economie De afgelopen vijf jaar heeft de werkgelegenheid in de regio zich positief ontwikkeld. Hierbij zijn recente ontwikkelingen (zoals de sluiting van Aldel) niet meegenomen en geldt daarnaast als kanttekening dat het voor een deel om tijdelijke werkgelegenheid ging. De bereikbaarheid binnen de regio is een belangrijk aandachtspunt. Het aantal haltes voor het openbaar vervoer neemt af en tevredenheid van de inwoners over het openbaar vervoer is (met name in de woondorpen) laag. 62% is tevreden over openbaar vervoer voorzieningen Openbaar vervoer Aantal haltes Banen ê 3,6% Daling van de beroepsbevolking in de Eemsdelta sinds 2010 é 4,1% Stijging van het aantal banen (kanttekening: vooral tijdelijke banen Eemshaven) Meer informatie Meer informatie: Het WLP geeft aan dat er jaarlijks een monitor van de ontwikkelingen in de Eemsdelta moet worden uitgevoerd, om te toetsen of de beleidsdoelen worden gehaald en om te kijken of aanpassingen nodig zijn in de beleidsuitgangspunten van het WLP of dat andere acties nodig zijn. Het volledige verslag kunt u downloaden op De monitor 2013 is uitgevoerd door RIGO ( in opdracht van de Stuurgroep Wonen en Voorzieningen Eemsdelta. Voor meer informatie kunt u terecht bij Rob van Vliet, r.vanvliet@weusthuis.nl.