JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2006 JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V Jaarrekening Toelichting Jaarrekening 22 mei 2015 Dit verslag is vastgesteld overeenkomstig Artikel 23, lid 2 van de statuten

2 JAARVERSLAG 2014 PERSONALIA Raad van commissarissen H. Duthler (gehele jaar lid, voorzitter vanaf 24 februari 2014) Mr. J. Boven (lid vanaf 22 mei 2014) Ing. J.M.M. Orie (lid tot en met 16 november 2014) L. Zegers RA Statutaire directie Drs. A.F.J. Bakker (vanaf 22 mei 2014) Dr. A. van Vliet (vanaf 22 mei 2014) A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG (tot 22 mei 2014) Drs. P.D.H. Minco RBA (tot 22 mei 2014) Beleggingscommissie D. Wenting AAG RBA (lid tot 1 juli 2014, voorzitter) Drs. E.M. Knoope RBA Drs. J.B. Molenkamp RBA RO (voorzitter vanaf 1 juli 2014) Drs. H. van der Zwaag RA Drs. B.G. Broens Solvency II - risicomanagementfunctie Ir. J.P. Gondrie FRM CAIA, chief risk officer (tot en met 31 december 2014) Solvency II - actuariële functie Drs. E.F. van den Ende AAG, hoofd actuariaat (tot en met 31 december 2014) Solvency II - internalauditfunctie BDO Consultants B.V. (vanaf 5 mei 2014) Solvency II - compliancefunctie Mw. mr. E. Bakker, complianceofficer (tot 1 februari 2014) Mw. mr. drs. M.A.B. Ruitenbeek, complianceofficer (vanaf 1 februari 2014) Certificerende actuaris Drs. A.C. van Stee AAG, KPMG Advisory N.V. Accountant Drs. F.J.J. Glorie RA, KPMG Accountants N.V. 2

3 INHOUDSOPGAVE Jaarverslag 2014 Personalia 2 Inhoudsopgave 3 Kerncijfers 4 Curriculum vitae raad van commissarissen en directie 5 Verslag raad van commissarissen 7 Verslag directie 12 Pensioenen 19 Beleggingen 22 Vooruitzichten en ontwikkelingen in Jaarverslag 2006 Jaarrekening Balans per 31 december Winst- en verliesrekening over Kasstroomoverzicht over Toelichting op de jaarrekening Algemeen 34 Grondslagen voor waardering van activa en passiva en resultaatbepaling 36 Toelichting balans 40 Risicoparagraaf 49 Toelichting winst- en verliesrekening 53 Toelichting actuariële resultatenanalyse 60 Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum 62 Statutaire regeling betreffende resultaatbestemming 63 Voorstel tot resultaatbestemming over het boekjaar Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 64 3

4 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag KERNCIJFERS ULTIMO Aantal polissen Actieve deelnemers Arbeidsongeschikte deelnemers Premievrij verzekerden Gepensioneerden Bruto premies 43,5 51,4 Waardeoverdrachten: Inkomend 5,0 4,4 Uitgaand 7,6 2,6 Uitkeringen 47,7 47,7 Technische voorzieningen 1.734, ,9 Resultaat -20,0-42,2 Wettelijk benodigde solvabiliteit 70,4 54,4 Aanwezige solvabiliteit 61,6 81,6 Beleggingen en liquide middelen 1.818, ,9 Opbrengsten uit beleggingen 46,4 47,3 BEDRAGEN IN MILJOENEN EURO S 4

5 CURRICULUM VITAE RAAD VAN COMMISSARISSEN EN DIRECTIE Raad van commissarissen H. Duthler (man, 1952) Nevenfuncties: Benoemd: 19 december 2013 Aftreden volgens rooster: december directeur Upmountain Investment B.V. - lid van de raad van commissarissen Waard Leven N.V., Waard Schade N.V. en Hollands Welvaren Leven N.V. - lid van de raad van commissarissen Van Lanschot Chabot Holding B.V. - bestuurslid Stichting Goudse Pensioenbewaarder Mr. J. Boven (man, 1957) Nevenfuncties: Benoemd: 22 mei 2014 Aftreden volgens rooster: mei directeur Spar Participaties B.V. - lid van de raad van toezicht Independer.nl N.V. - lid van de raad van commissarissen Waard Leven N.V., Waard Schade N.V. en Hollands Welvaren Leven N.V. - vicevoorzitter raad van commissarissen D.A.S. Nederlandse Rechtsbijstand Verzekeringmaatschappij N.V. - voorzitter Bestuur Stichting Toezicht Ledenobligaties-vrij FrieslandCampina Ing. J.M.M. Orie, RvC-lid op voordracht gepensioneerden (man, 1946) Nevenfuncties: - gepensioneerd (voormalig plant manager Owens Corning Veil Netherlands B.V.) - betrokken bij en actief in diverse charitatieve instellingen Benoemd: december 2006 Herbenoemd: november 2010 Afgetreden volgens rooster: 16 november 2014 L. Zegers RA, RvC-lid op voordracht verzekeringnemers (man, 1968) Nevenfuncties: - financieel directeur en groepscontroller bij Loparex B.V. en Loparex Holding B.V. - bestuurslid diverse charitatieve instellingen Benoemd: december 2006 Herbenoemd: november 2011 Aftreden volgens rooster: november

6 JAARVERSLAG 2014 Statutaire directie vanaf 22 mei 2014 Drs. A.F.J. Bakker, algemeen directeur (man, 1961) Nevenfuncties: Geen Algemeen directeur sinds: 22 mei 2014 Dr. A. van Vliet, financieel directeur (man, 1967) Nevenfuncties: - lid van de raad van commissarissen van Coöperatieve Rabobank Vlietstreek-Zoetermeer tot 1 november lid van de beleggingscommissie van Stichting Ortec Pensioenfonds - lid van de beleggingscommissie van Onderlinge Verzekering Maatschappij ZLM U.A. Financieel directeur sinds: 22 mei 2014 Statutaire directie tot 22 mei 2014 Drs. P.D.H. Minco RBA, algemeen directeur (man, 1956) Nevenfuncties: - directeur van Fortunis Consultancy B.V. - lid beleggingscommissie Stichting Alcatel-Lucent Pensioenfonds - lid beleggingscommissie Stichting Pensioenfonds IBM Nederland - lid advisory board Aberdeen Balanced Property Fund - lid advisory board Institutional Investor - bestuurslid diverse charitatieve instellingen In dienst sinds: 2004 Algemeen directeur tot: 22 mei 2014 A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG (man, 1957) Nevenfuncties: Geen In dienst sinds: 1994 Statutair directeur tot: 22 mei

7 VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN Gedurende 2014 heeft de raad van commissarissen (RvC) van De Eendragt Pensioen N.V. (De Eendragt) vijftienmaal vergaderd, waaronder zes telefonische vergaderingen. Daarnaast hebben RvC-commissies gedurende het verslagjaar specifieke onderwerpen besproken. Tijdens de vergaderingen heeft de RvC zich gebogen over onder andere: - het jaarverslag de rapportage en aanbevelingen van de certificerende actuaris - de bevindingen en aanbevelingen van de accountant - de uitbesteding van de Solvency II-internalauditfunctie en de -risicomanagementfunctie - het internalauditcharter - het compliancehandboek en het compliancecharter en de compliancerapportage - behaalde resultaten en kosten (korte en lange termijn) - voorbereiding van de bestuurs- en aandeelhoudersvergaderingen - de beheers- en controlesystemen voor onder meer risicomanagement - het risicobeleid en beheersing van algemene en specifieke risico s - toekomstscenario s en stresstests onder verschillende omstandigheden - het beleggingsbeleid in algemene zin en de behaalde rendementen - de toereikendheidstoets, inclusief de ontwikkeling en review van het TRT-model - de afdekking van het renterisico op de verplichtingen - de versterking van het eigen vermogen - het indexatiebeleid voor de solidaire portefeuille - het kapitaalbeleid als onderdeel van Solvency II - de eigen risicobeoordeling (ERB) - de strategie van de vennootschap - de evaluatie en het terugtreden van de oude directie - de benoeming van de nieuwe directie - de benoeming van een nieuw RvC-lid - de honorering en de pensioenregeling van de oude en nieuwe directie - het eigen functioneren en de opleiding van de RvC - overleg met De Nederlandsche Bank (DNB) Jaarverslag 2006 In het verslagjaar heeft de RvC nieuwe reglementen vastgesteld voor de RvC en voor zijn auditcommissie en zijn remuneratiecommissie. Deze reglementen staan op de website van De Eendragt. De RvC heeft overlegd met de accountant, de certificerende actuaris van de vennootschap en de voorzitter van de beleggingscommissie. Het beleggingscomité van de RvC is in het verslagjaar opgeheven. In afwezigheid van de directie werd in januari 2014 het functioneren van de directie geëvalueerd, alsmede dat van de RvC-leden zelf. De strategische heroriëntatie en de negatieve ontwikkelingen in de solvabiliteit kregen veel aandacht. Deze onderwerpen hebben gedurende het gehele jaar centraal gestaan in de beraadslagingen van de RvC. Onder andere in het kader hiervan heeft de RvC, los van de directie, contact gehad met DNB. 7

8 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag Financiële soliditeit De RvC constateert dat de financiële soliditeit van de vennootschap in 2014 sterk is afgenomen. Conform het kapitaalbeleid heeft de teruggelopen eigen vermogenspositie per 31 december 2013 in de eerste maanden van 2014 tot een bijstelling van het risicoprofiel van de beleggingen geleid. Na deze derisking heeft De Eendragt per april 2014 een solvabiliteitpositie boven 100%, zowel onder Solvency I (het wettelijk kader) als Solvency II. Eind 2014 is de Solvency I-ratio echter onder de 100% uitgekomen. De zeer precaire financiële positie van De Eendragt en het perspectief op langere termijn hebben doorlopend de aandacht gehad van de RvC. In augustus heeft de RvC de door de directie ontwikkelde nieuwe strategie van De Eendragt goedgekeurd. Deze strategie is gericht op verkoop van De Eendragt in De RvC betreurt zeer dat in 2014 opnieuw de ruimte ontbrak om een toeslag te verlenen op de pensioenen in de solidaire portefeuille. De kans op toeslagverlening in de toekomst, acht de RvC nihil. Commissievergaderingen De RvC heeft ultimo verslagjaar een auditcommissie en een remuneratiecommissie. De auditcommissie wordt voorgezeten door de heer Zegers. Deze commissie verdiept specifieke onderwerpen op het gebied van de financiële rapportages en de sleutelfuncties onder Solvency II. De auditcommissie rapporteert aan de RvC over de resultaten van deze verdieping. De remuneratiecommissie is een RvC-commissie die zich buigt over de bezoldiging van de directie, de selectie van commissarissen en de directie, het personeelsbeleid en de organisatiestructuur in de brede zin. In deze commissie worden zaken als het salarisgebouw en de pensioenregeling van De Eendragt besproken. De remuneratiecommissie wordt voorgezeten door de heer Boven. De auditcommissie heeft in 2014 tweemaal vergaderd. In deze bijeenkomsten werd aandacht besteed aan: - het jaarwerk de voorbereiding van het jaarwerk het internalauditplan - de voortgang van de audits van BDO - de TRT-modelreview door Milliman - de nieuwe AG tafels en het ervaringssterfteonderzoek van TowersWatson - het accountantsverslag en de aanbevelingen van de certificerende actuaris - Solvency II, de ERB en het kapitaalbeleid - de toereikendheidstoets De remuneratiecommissie (voorheen HRM-commissie) heeft in het verslagjaar niet separaat vergaderd. De betreffende onderwerpen zijn in de voltallige RvC besproken. Tijdens de bijeenkomsten is gesproken over: - het personeelsbeleid en organisatiestructuur in brede zin - de versobering van de arbeidsvoorwaarden voor werknemers en het daardoor zo 8

9 veel mogelijk gelijktrekken daarvan met de CAO voor het verzekeringsbedrijf, de beëindiging van variabele beloningen, de afbouw van de hypotheekregeling voor werknemers en de versobering van de pensioenregeling - de directieremuneratie, inclusief de pensioenregeling - de voorbereiding van de opvolgingen in de RvC en de directie Samenstelling RvC De Eendragt onderschrijft de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars (sinds dit verslagjaar met de status van zelfregulering) en leeft deze zelfregulering zo veel mogelijk na; dat geldt ook voor de bepalingen in deze code over de RvC. Op de website van De Eendragt staat een document dat voor elk principe meldt of en hoe De Eendragt het naleeft, ingevuld volgens de leidraad van de Monitoring Commissie Governance Principes Verzekeraars. De RvC functioneert onder andere op grond van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de statuten van de vennootschap en het reglement van de RvC. De laatste versie van het RvC-reglement dateert van 15 december De RvC bestaat volgens zijn reglement en volgens de statuten van De Eendragt uit ten minste drie leden; dit is ook het minimum op grond van de Wft. Ultimo verslagjaar bestaat de RvC uit drie leden. De heer Duthler is vanaf 24 februari 2014 voorzitter; op deze datum heeft DNB ingestemd met de voorgenomen benoeming tot voorzitter. Benoeming van commissarissen geschiedt, na goedkeuring door DNB, door de algemene vergadering van aandeelhouders uit een voordracht door de RvC. De commissarissen worden volgens een rooster van aftreden benoemd voor een periode van vier jaar en zijn in principe eenmalig herbenoembaar. Het rooster van aftreden staat vermeld op de personaliapagina in dit jaarverslag. De Eendragt voldoet nog niet aan de op 1 januari 2013 ingegane inspanningsverplichting dat ten minste 30% van de RvC-leden uit vrouwen moet bestaan. Alle RvC-leden zijn man. Bij toekomstige benoemingen zal de RvC in het selectiebeleid met de inspanningsverplichting rekening houden. De onafhankelijkheid en kritische houding van de RvC zijn onderdeel van de externe evaluatie eens in de drie jaar, en zijn uitgewerkt in het reglement van de RvC en in de profielschets van de RvC. De deskundigheidseis en de plicht tot een evenwichtige afweging van belangen staan in de profielschets als bijlage bij het reglement van de RvC. Voor nieuwe leden van de RvC heeft De Eendragt een introductiepakket. In het verslagjaar is een cursus verzorgd door een hoogleraar verbonden aan NIBE-SVV. Tevens ziet de voorzitter van de RvC in nauwe samenwerking met de directie toe op de permanente educatie van de leden van de RvC. Twee commissarissen volgen een opleiding op Nijenrode. Een commissaris is registeraccountant en houdt ook uit hoofde van zijn RA-registratie bij de NBA zijn permanente educatie bij. De RvC heeft kritisch gekeken naar de nevenfuncties van de verschillende commissarissen en in 2014 geen belangenconflicten geconstateerd. Bovendien acht de RvC de met de nevenfuncties verbonden tijdsbesteding niet prohibitief voor een goede beschikbaarheid voor De Eendragt. De leden hebben de eed of de belofte afgelegd waarin zij zweerden of beloofden een zorgvuldige afweging te maken tussen alle belangen die bij De Eendragt als onderneming betrokken zijn, te weten die van de klanten, van de aandeelhouders, van de werknemers en van de samenleving waarin De Eendragt opereert. 9 Jaarverslag 2006

10 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag Ieder jaar vindt een zelfevaluatie plaats, waarvan periodiek - voor het laatst in onder leiding van een externe deskundige. In 2014 is de zelfevaluatie door de RvC verricht. Geconcludeerd werd dat permanente educatie nodig is. Hieraan is in 2014 invulling gegeven. Omdat in 2011 de laatste evaluatie onder begeleiding van een derde heeft plaatsgevonden, zou er in 2014 een dergelijke evaluatie dienen plaats te vinden. Gelet op de huidige situatie van De Eendragt is gekozen voor andere prioriteiten. Hierbij heeft de RvC meegewogen dat twee van de drie leden recent, namelijk eind 2013 en begin 2014 zijn aangetreden De RvC acht de achtergrond, opleiding en ervaring van de huidige leden evenwel voldoende voor het naar behoren vervullen van de toezichthoudende taak van de RvC en het nemen van besluiten door de RvC gegeven de omvang van De Eendragt en het not for profit karakter van de werkzaamheden in de tweede pensioenpijler. Bovendien acht de RvC zich voldoende deskundig, onafhankelijk, integer en beschikbaar. DNB heeft ingestemd met de voorgenomen benoemingen na de wettelijk verplichte toets op de geschiktheid en betrouwbaarheid. Wijzigingen in de RvC In februari 2014 is het selectieproces voor een nieuw lid van de RvC afgerond, waarna de nieuwe commissaris, de heer Boven, op de algemene vergadering van 22 mei 2014 kon worden benoemd. Onderdeel van het selectieproces was een toetsing door DNB. Voordien heeft de heer Boven als adviseur de RvC bijgestaan. Gedurende het verslagjaar is de heer Orie afgetreden als commissaris. Hij heeft jarenlang een belangrijke bijdrage geleverd aan het toezicht op, maar ook aan de ontwikkeling van De Eendragt. De RvC spreekt zijn waardering uit voor de inzet van de heer Orie en de prettige samenwerking binnen de raad. De RvC heeft ervoor gekozen de heer Orie niet te vervangen, gegeven waar De Eendragt staat. Wijzigingen in de directie Op 22 mei 2014 heeft de algemene vergadering twee nieuwe directieleden benoemd. Hiermee is de volledige directie vervangen. De directie van De Eendragt is de raad van bestuur van een naamloze vennootschap in de zin van 2:129 BW. De RvC heeft vanaf februari 2014 de werving van de nieuwe directie via een headhunter ter hand genomen. Daartoe heeft de RvC eerst een profiel opgesteld op basis waarvan de selectie heeft plaatsgevonden. Het proces is vooraf besproken in de RvC en er is frequent overleg geweest binnen de RvC. DNB heeft de nieuwe directie getoetst op geschiktheid en betrouwbaarheid. Tijdens de algemene vergadering op 22 mei 2014 hebben beide nieuwe directieleden de eed afgelegd De Eendragt voldoet nog niet aan de op 1 januari 2013 ingegane inspanningsverplichting dat ten minste 30% van de RvB-leden uit vrouwen moet bestaan. Bij toekomstige benoemingen zal de RvC in het selectiebeleid met de inspannings-verplichting rekening houden. Tot besluit De nieuwe directie is in zwaar weer aangetreden met als belangrijkste taken het wegwerken van achterstanden ontstaan door project Poseidon, het op orde brengen van de informatievoorziening inzake de TRT in het bijzonder en het ontwikkelen van de nieuwe strategie voor De Eendragt die ook onder de nieuwe solvencyregels haar 10

11 verzekerden en verzekeringnemers de zekerheid biedt van het uitkeren van de toegezegde nominale pensioenen. De RvC spreekt zijn waardering uit voor het door de directie gevoerde beleid. De voorbereiding op de nieuwe strategie vereist van allen (werknemers, directie en RvC) extra inzet. De RvC is de directie en alle werknemers van De Eendragt erkentelijk voor hun inzet bij de belangenbehartiging van de verzekerden en de verzekeringnemers. Jaarverslag 2006 Amsterdam, 22 mei 2015 H. Duthler, voorzitter J. Boven L. Zegers 11

12 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag VERSLAG DIRECTIE Inleiding Dit directieverslag begint met een samenvatting van de belangrijke gebeurtenissen voor De Eendragt in Daarna is er aandacht voor de ontwikkelingen in de governance van De Eendragt. Vervolgens wordt de voortgang binnen de Solvency II- functies risicomanagement, actuariaat, internal audit en compliance beschreven. Daarna worden de ontwikkelingen in verband met verzekeringnemers en producten geschetst. De directie geeft in dit verslag ook aan hoe zij omgaat met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het verslag eindigt met een vooruitblik. Belangrijke gebeurtenissen in 2014 In 2014 stond het versterken van de solvabiliteit van De Eendragt centraal. De solvabiliteit is de verhouding tussen het aanwezige eigen vermogen en het minimaal wettelijk vereiste eigen vermogen. De Eendragt heeft een eenzijdig productenpalet met een groot langlevenrisico. In september 2014 heeft het Actuarieel Genootschap nieuwe sterftetafels bekend gemaakt. Toepassing van deze AG 2014 tafels leidden tot een afname van het eigen vermogen. Daarnaast heeft de voltooiing en review van het interne model om de verplichtingen te berekenen tot een verhoging van het vereiste kapitaal geleid. Verder daalde de 30-jaars rente in 2014 sterk van 2,9% op 1 januari 2014 tot 1,5% op 31 december 2014, waardoor het aanwezige eigen vermogen daalde en het verplichte eigen vermogen toenam. De combinatie van deze factoren leidt in het verslagjaar tot een afname van de solvabiliteit van De Eendragt gemeten onder Solvency I tot 87% (2013: 150%). De solvabiliteit berekend volgens de regels van Solvency II was per 31 december 2013 gedaald tot onder de 100%. Dit percentage classificeerde zich binnen het toen geldende kapitaalbeleid als een trigger event voor het uitvoeren van vooraf gedefinieerde beheersmaatregelen. Direct na constatering hiervan in februari 2014 heeft de directie deze beheersmaatregelen uitgevoerd. Hierbij is vrijwel de gehele beleggingsportefeuille, bestaande uit vastgoed, aandelen en andere beleggingen, verkocht. Hierdoor was op dat moment de solvabiliteit - gemeten in Solvency II - weer tot boven de 100% gestegen. Gedurende het jaar is door de boven beschreven oorzaken - nieuwe AG 2014 sterftetafels, verbeteringen in het TRT-model en sterk gedaalde rente - de Solvency II ratio weer onder de 100% gedaald. Per 31 december 2014 bevindt deze ratio zich rond de 80%. Gedurende het jaar heeft de directie op diverse momenten rentegevoeligheidsanalyses van het eigen vermogen op de statutaire balans laten verrichten. Het beleid dat de directie sinds mei 2014 voert ten aanzien van renteafdekking is: zo veel als mogelijk afdekken van het eigen vermogen op de statutaire balans. De directie heeft in juli en augustus 2014 op basis van de inzichten die met het verbeterde TRT-model zijn verkregen, extra rentegevoeligheid in de beleggingsportefeuille aangebracht door de verkoop van kortlopende beleggingen en aankoop van lange stukken. Na toepassing van de nieuwe AG 2014 sterftetafels en verdere verbetering van het TRT-model is in december de daardoor toegenomen rentegevoeligheid, middels het verlengen van de duratie van de beleggingen, verkleind. Ook de rentegevoeligheidanalyse op de 31 december 2014 balans gaf aanleiding tot een verdere verlenging van de duratie van de beleggingen in Nederlandse en Duitse staatsobligaties. 12

13 In de afgelopen jaren heeft onderzoek plaatsgevonden naar de mogelijkheden om het weerstandsvermogen te versterken. Aangezien alle aandelen van De Eendragt in handen zijn van een stichting zonder eigen middelen, ontbreekt de mogelijkheid om het kapitaal intern of via de openbare kapitaalmarkt te vergroten. Onder het in 2014 geldend TSCregime en vooruitlopend op de inwerkingtreding van Solvency II per 1 januari 2016 blijft de noodzaak onverkort bestaan om te komen tot een verhoging van het eigen vermogen en/of een verlaging van het vereist eigen vermogen. De nieuwe directie van de vennootschap heeft prioriteit gegeven aan het ontwikkelen van een nieuwe lange termijn strategie voor De Eendragt die ook onder de nieuwe solvencyregels haar verzekerden en verzekeringnemers de zekerheid biedt van het uitkeren van de toegezegde pensioenen. De uitkomst daarvan is, dat voor de Eendragt aansluiting bij een grote Nederlandse verzekeraar middels overname van de aandelen van De Eendragt Pensioen N.V. wordt gezocht. In 2014 is daartoe een verkoopproces voorbereid, waarop nader wordt ingegaan in de paragraaf vooruitzichten. Jaarverslag 2006 Governance De Eendragt heeft een vergunning van DNB voor het uitoefenen van het bedrijf van levensverzekeraar en valt onder de Wet financieel toezicht (Wft). De Eendragt richt zich volledig op het aanbieden van regelingen voor collectieve pensioenen. De begin 2006 opgerichte vennootschap komt voort uit een pensioenfonds, waarvan de geschiedenis teruggaat tot Deze historie komt mede tot uitdrukking in de missie en de governance van De Eendragt. De Eendragt heeft geen winstoogmerk. De Eendragt heeft een van andere levensverzekeraars afwijkende bestuursstructuur (governance). Deze hangt samen met haar historie als pensioenfonds. Alle aandelen zijn in handen van een stichting, Stichting De Eendragt Pensioen (de Stichting), met een paritair samengesteld bestuur dat bestaat uit vertegenwoordigers van de werkgevers, werknemers en niet-actieven (gepensioneerden, gewezen deelnemers en arbeidsongeschikten) van alle ondernemingen die hun pensioenregeling bij De Eendragt hebben ondergebracht. In het verslagjaar zijn de statuten van de Stichting aangepast om de Stichting voor te bereiden op executie van de nieuwe strategie. De Stichting publiceert ieder jaar een separaat jaarverslag. De Stichting benoemt - in haar hoedanigheid van aandeelhouder van De Eendragt - de raad van commissarissen en de directie van de vennootschap. De RvC ziet toe op het adequaat functioneren van de pensioenverzekeraar en de directie daarvan. De directie vergadert wekelijks. Ook woont de directie de vergaderingen van het stichtingsbestuur en de algemene vergadering van aandeelhouders bij. De directieleden hebben ieder ruime elkaar aanvullende ervaring op het gebied van management, verzekeren, pensioenen, automatisering, administratie, institutioneel beleggen en risicomanagement. Risicomanagement De directie en de leidinggevenden zijn de first line of defence; zij zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor het risicomanagement van De Eendragt. De directie is verantwoordelijk voor het vaststellen, uitvoeren, monitoren en waar nodig bijstellen van het algehele risicobeleid van De Eendragt. De risicobereidheid wordt op voorstel van de directie tenminste jaarlijks ter beoordeling aan de RvC voorgelegd. Tussentijdse materiële 13

14 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag wijzigingen van de risicobereidheid worden eveneens ter goedkeuring aan de RvC voorgelegd. De risicomanagementfunctie en de compliancefunctie zijn de second line of defence. Deze tweede verdedigingslijn ondersteunt de directie en de leidinggevenden bij hun verantwoordelijkheid voor het voeren van een adequate risicobeheersing van de onder hun verantwoordelijkheid vallende bedrijfsactiviteiten. De ondersteuning krijgt vorm door middel van opgestelde en beoordeelde risicoanalyses en rapportages. In het verslagjaar is een grote stap gemaakt in het professionaliseren van de compliancefunctie. Verder is na een zorgvuldig proces, waarin de voor- en nadelen van het intern versus extern beleggen van de risicomanagementfunctie zijn afgewogen, deze functie per 1 januari 2015 uitbesteed. De derde verdedigingslijn is de internalauditfunctie. Deze functie is in het verslagjaar eveneens uitbesteed. Daarna volgt de controle door de certificerende actuaris en de externe accountant. De raad van commissarissen houdt als civielrechtelijk orgaan van de vennootschap toezicht en DNB en Autoriteit Financiële Markten (AFM) als bestuursrechtelijke toezichthouders. Vanwege het samengaan van de twee bedrijven Triple A en Talent & Pro zag de certificerende actuaris drs. R.A.J. van Besouw AAG zich in het verslagjaar genoodzaakt terug te treden ter voorkoming van een potentieel belangenconflict. Externe medewerkers van Talent & Pro werken namelijk al lange tijd bij De Eendragt aan de ontwikkeling van het TRT-model. Drs. A.C. van Stee AAG, KPMG Advisory N.V. is aangetrokken als nieuwe certificerende actuaris. De verdedigingslijnen zijn op elkaar aangesloten en komen terug in de ORSA/ERB, het compliancehandboek, het compliancecharter en het internalauditcharter. Deze documenten zijn in het verslagjaar opgesteld. De beide charters staan op de website. De Eendragt had tot en met december 2014 een chief risk officer (CRO), wiens taken het ex ante en ex post beoordelen en bewaken van de risico s van de onderneming omvatten. De risicomanagementfunctie ziet actief toe op alle risico s van De Eendragt en ontwikkelt daar pro-actief beleid op. De risicomanagementfunctie is een belangrijke adviseur van de directie, kan zelfstandig zowel de RvC als de beleggingscommissie informeren over mogelijke risico s en draagt hoofdverantwoordelijkheid voor de ORSA/ERB. De risicomanagementfunctie is per 1 januari 2015 uitbesteed. Hiervoor zijn in het verslagjaar uitgebreide voorbereidingen getroffen. De directie van De Eendragt heeft voor uitbesteding in het algemeen - mede op grond van de Wet financieel toezicht - een uitbestedingsbeleid vastgesteld alsmede een procesbeschrijving voor uitbesteding, inhuur en contractbeheer. De Eendragt verricht periodiek een risicoanalyse van de uitbestedingsrisico s. De overeenkomst van uitbesteding houdt rekening met de uitbestedingseisen in en op grond van de Wet financieel toezicht. Vanaf 2014 is De Eendragt wettelijk verplicht een eigen risicobeoordeling (ERB) in te dienen bij DNB. De ERB is vergelijkbaar met de Own Risk and Solvency Assessment (ORSA) zoals die onder de Solvency II-richtlijn verplicht zal zijn. Vanaf 2014 maakt De Eendragt jaarlijks, of vaker indien noodzakelijk door strategische beleidswijzigingen, een ORSA/ERB, die aan DNB wordt voorgelegd. 14

15 Financiële risico s Langlevenrisico Rentegevoeligheidsrisico Rentecurve risico Beleggingsrisico RISICOCATEGORIEËN Niet-financiële risico s Organisatie omvang risico Key man risico AO/IC risico Juridisch risico IT beheerrisico Jaarverslag 2006 In de ERB onderscheidt De Eendragt de volgende risicocategorieën. De belangrijkste risicocategorieën worden beschreven in de risicoparagraaf op pagina 49. Om uitkeringen en kosten te kunnen betalen, dient De Eendragt te allen tijde over voldoende liquide middelen te beschikken. Door de mogelijkheid om staatsobligaties op korte termijn te verkopen kan ruim worden voldaan aan de liquiditeitsbehoefte op korte termijn. Actuariaat Per 1 januari 2014 heeft DNB voor het verslagjaar 2014 een nieuw solvabiliteitskader ingesteld: het Theoretische Solvabiliteitscriterium (TSC). Dit regime vormt een overgang tussen het Solvency I-regime en het per 1 januari 2016 ingaande Solvency II-regime. Zowel het TSC als Solvency II vertalen de ondernemings- en balansrisico s naar minimaal vereist eigen vermogen (vereiste solvabiliteit). De Eendragt heeft zich daar in de afgelopen jaren op voorbereid. Onderdeel van deze voorbereiding was onder meer de opstelling van het kapitaalbeleid, dat aangeeft welke acties moeten worden genomen bij een bepaald solvabiliteitsniveau om het weerstandvermogen van de onderneming op peil te houden of te versterken. In het verslagjaar heeft een uitgebreide review plaatsgevonden van het gebruikte TRT-model, zowel intern als extern door Milliman. Financieel directeur dr. A. van Vliet vervult vanaf 1 januari 2015 tevens de functie van hoofd actuariaat ad interim. Op de afdeling actuariaat werken thans 3 fte s externe actuariële medewerkers onder wie één actuaris AG (AAG). Internal audit Voor de inrichting van de internalauditfunctie heeft de directie in overleg met de RvC verschillende oplossingsrichtingen bekeken. Na diverse gesprekken en analyses is in het verslagjaar besloten om deze functie uit te besteden. Dit is hetzelfde kantoor dat de risicomanagementfunctie verzorgt. In het kader van Chinese muren wordt deze functie door een ander team met een andere partner verzorgd. De overeenkomst van uitbesteding houdt rekening met de uitbestedingseisen in en op grond van de Wet financieel toezicht. Afgesproken is om gefaseerd de internalauditfunctie te implementeren. In 2015 zal deze volwaardig geïmplementeerd zijn. In het verslagjaar is een internalauditcharter opgesteld. Deze is op de website geplaatst. 15

16 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag Compliance De Eendragt staat onder toezicht van DNB, de AFM, het College bescherming persoonsgegevens (CBP) en de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De Eendragt is lid van het Verbond van Verzekeraars en acht zich gebonden aan de zelfregulering van het Verbond. De complianceofficer heeft in het verslagjaar alle complianceprocessen beschreven en vastgelegd in het compliancehandboek. De Eendragt heeft in het verslagjaar tevens een fraudebeleid opgesteld. Het compliancecharter van De Eendragt en alle regelingen staan op de website. De complianceofficer heeft in het verslagjaar een uitgebreide compliancerisicoanalyse verricht. De resultaten daarvan zijn verwerkt in het beleid en in de ERB. In het verslagjaar zijn voor alle werknemers en alle externe medewerkers drie compliancepresentaties met uitleg verzorgd door de complianceofficer. De directie hecht aan een goede toon aan de top. De Eendragt is gebonden aan Europese richtlijnen en verordeningen, een groot aantal wettelijke bepalingen onder andere uit de Wft en de Pensioenwet, circulaires, good practices, leidraden en visies van DNB, beleidsregels, leidraden en interpretaties van de AFM alsmede aan de zelfregulerende bepalingen en aanbevelingen van het Verbond van Verzekeraars. Het bijhouden hiervan en het rapporteren daarover is vastgelegd in procesbeschrijvingen De Eendragt onderschrijft de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars. Met ingang van 1 januari 2015 zijn de Governance Principes formeel geen gedragscode meer in de zin van artikel 2:391 lid 5 van het Burgerlijk Wetboek. Hoewel de wettelijke verplichting om te rapporteren over de code vervalt voor jaarverslagen die betrekking hebben op een boekjaar dat aanvangt op of na 1 januari 2014, blijft de rapportageverplichting voor De Eendragt (als lid van het Verbond van Verzekeraars) gelden op basis van zelfregulering. Op de website staat een document waarin De Eendragt per principe de naleving toelicht. De bedrijfsjurist/directiesecretaris fungeert als complianceofficer. Deze rapporteert per kwartaal aan de directie en de RvC. Alle werknemers, de directie en de externe medewerkers ondertekenen ieder jaar een nalevingsverklaring. Verzekerde ondernemingen Eind 2014 liep een aantal uitvoeringsovereenkomsten af. Acht uitvoeringsovereenkomsten werden verlengd. Vier verzekeringnemers hebben hun pensioenregeling elders ondergebracht. Gedurende 2014 uitgebrachte offertes hebben niet geleid tot nieuwe verzekeringnemers. De Eendragt voert per 1 januari 2015 de pensioenregelingen uit voor 37 verzekeringnemers: - toegezegde uitkering (defined benefit): 22 uitvoeringsovereenkomsten, middelloon en eindloon; - toegezegde premie (defined contribution): 4 uitvoeringsovereenkomsten; - collectief defined contribution: 11 uitvoeringsovereenkomsten. Daarnaast biedt De Eendragt, afhankelijk van de pensioenregeling, pensioenbeleggen en ANW-suppletie en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid aan. 16

17 Productontwikkeling In 2014 heeft De Eendragt nettopartnerpensioen op risicobasis ontwikkeld. Dit product komt tegemoet aan fiscale wijzigingen per 1 januari Voor dit product is een productacceptatietoets (PARP) verricht. Personele en organisatorische aangelegenheden De Eendragt heeft in het verslagjaar gebruik gemaakt van externe deskundigheid aan de actuariële kant van de organisatie, waar de normale werkzaamheden, de voorbereidingen voor Solvency II en het TSC veel inzet vergden. Daarnaast ging de ontwikkeling en review van het TRT-model gepaard met tijdelijke werkzaamheden door een team externe actuariële specialisten. Bij de medewerkers zijn de arbeidsvoorwaarden per 1 januari 2015 versoberd en meer in lijn gebracht met de CAO voor het verzekeringsbedrijf en de gemiddelde markt. Alle variabele beloningen zijn afgeschaft. In het verslagjaar is wegens de strategische heroriëntatie afscheid genomen van drie voltijd werknemers. Tevens is een contract voor bepaalde tijd niet verlengd. De directie spreekt haar waardering uit voor de bijdrage die de medewerkers het afgelopen jaar hebben geleverd aan de organisatie in het belang van onze verzekerden. Jaarverslag 2006 Raad van commissarissen In 2014 trad de heer Orie af. De directie dankt de heer Orie voor zijn inzet in zijn zittingsperiode van twaalf jaar als toezichthouder bij De Eendragt. In januari 2014 is het selectieproces voor een nieuw lid van de RvC afgerond, waarna de nieuwe commissaris, de heer Boven, op de algemene vergadering van 22 mei 2014 kon worden benoemd. De directie is verheugd over het aantreden van een ervaren commissaris die in het verslagjaar een constructieve bijdrage heeft geleverd aan het RvC-toezicht op de directie. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Ten aanzien van het beleggingsbeleid voert De Eendragt sinds 2008 een maatschappelijk verantwoord beleid met bindende richtlijnen voor haar vermogensbeheerders. Voor aandelenbeleggingen hanteert De Eendragt een uitsluitingslijst van ondernemingen die zich niet houden aan internationale verdragen, mensenrechten schenden, gebruik maken van kinderarbeid en/of slavenarbeid, moedwillig ernstige schade aan het milieu veroorzaken, zich voornamelijk bezighouden met of direct betrokken zijn bij de ontwikkeling en productie van en/of de handel in wapens die zich vooral richten op het berokkenen van blijvende schade aan de burgerbevolking en/of op volgens internationale conventies verboden wapentuig, waaronder clusterbommen, landmijnen en wapens bedoeld voor atomaire, bacteriologische of chemische oorlogsvoering, en ondernemingen die zich schuldig maken aan fraude of ernstige corruptie. De Eendragt belegt voornamelijk in Nederlandse en Duitse staatsobligaties. De Eendragt belegt niet in staatsleningen van landen die moedwillig de mensenrechten schenden. Ten aanzien van de vastgoedbeheerders voert De Eendragt een actief beleid dat streeft naar duurzaamheid in brede zin. De sector besteedt hieraan de laatste jaren aanzienlijk meer aandacht, wat mede tot uitdrukking komt in de energie- en milieuvriendelijkheid van gebouwen en het beperken van onnodige leegstand. 17

18 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag Aangaande de alternatieve beleggingen heeft De Eendragt, als relatief kleine partij, weinig mogelijkheden om richtlijnen af te dwingen, behoudens bij de selectie van de beheerders. Deze alternatieve beleggingen zijn in het verslagjaar verkocht. De Eendragt, als zuiver dienstverlenende organisatie, kan in haar eigen bedrijfsvoering weinig doen om de duurzaamheid van haar activiteiten te verbeteren. Het kantoor heeft een A-energielabel. Nieuwe verzekerden krijgen standaard het verzoek om in te stemmen met elektronische verzending van de te verstrekken informatie, teneinde het papierverbruik en het transport te verminderen. Vooralsnog heeft dat een beperkte invloed op de totale vervanging van papieren documenten. Veel verstuurde post heeft een wettelijk basis en is daardoor niet te vermijden. De werknemers van De Eendragt vormen een afspiegeling van onze multiculturele samenleving. 18

19 PENSIOENEN Acquisities/verlengingen De solvabiliteitspositie van De Eendragt is aanleiding geweest om gedurende 2014 geen gerichte acquisitie van nieuwe klanten te doen en geen offertes uit te brengen voor nieuwe relaties. Met het oog op de verlengingen per 1 januari 2015 heeft De Eendragt alle daarvoor in aanmerking komende uitvoeringsovereenkomsten tijdig opgezegd en de betreffende ondernemingen een nieuw verlengingsvoorstel met een uitgebreide prognoseberekening doen toekomen. Deze voorstellen zijn daarna met alle ondernemingen besproken en toegelicht. De meeste overeenkomsten zijn verlengd. Alle verlengingen zijn voor een periode van vijf jaar, met een jaarlijkse wederzijdse opzegmogelijkheid. Per 1 januari 2014 zijn op dat moment in werking getreden fiscale wijzigingen doorgevoerd. De maximale opbouwpercentages zijn verlaagd en de pensioenrichtleeftijd werd 67 jaar. Per 1 januari 2015 zijn opnieuw fiscale wijzingen van kracht geworden. Ook deze aanpassingen maximering van het pensioengevend salaris en beperking van de opbouwpercentages - zijn tijdig in alle regelingen doorgevoerd. Jaarverslag 2006 Pensioenpremie In 2014 bedroeg de geboekte pensioenpremie van de ondernemingen 43,5 miljoen (2013: 51,4 miljoen). De afname in de pensioenpremie houdt ondermeer verband met de hogere rente op 1/1/2014 ten opzichte van 1/1/2013, minder bijdragen voor overgang naar de solidaire portefeuille, en het vertrek van een aantal aangesloten ondernemingen per eind Pensioensparen en beschikbare premie (premieovereenkomsten) Eind 2014 bedroeg de voorziening verzekeringsverplichtingen voor premieovereenkomsten 72,9 miljoen (2013: 70,9 miljoen). In samenhang met de wettelijke zorgplicht voert De Eendragt voor premieovereenkomsten een zogeheten life-cycle benadering, waarbij de deelnemers op basis van hun leeftijd worden ingedeeld in risicoklassen. Voor nadere informatie over deze aanpak wordt verwezen naar de beleggingsparagraaf. Technisch resultaat Onder technisch resultaat wordt het resultaat op arbeidsongeschiktheid, overlijden en kosten verstaan. In de uitvoeringsovereenkomsten zijn bepalingen opgenomen over winstdeling in het technische resultaat van de verzekeraar. Het resultaat over de drie genoemde componenten wordt gecumuleerd over de contractsperiode. Winstdeling geschiedt indien het gecumuleerde bedrag positief is. In principe vindt winstdeling na vijf jaar plaats. Op 3 februari 2015 is het door de directie voorgestelde beleid, om zowel de maatschappijwinstdeling als de technische winstdeling per 1 januari 2015 af te schaffen, door het bestuur goedgekeurd. In mei 2015 zal De Eendragt alle verzekeringsnemers benaderen om hiertoe een aanvulling op de uitvoeringsovereenkomst te ondertekenen, waarna het opgebouwde saldo een technische winstdeling per 31 december 2014 zal worden afgerekend. 19

20 JAARVERSLAG 2014 Jaarverslag Arbeidsongeschiktheid In 2014 is het resultaat op arbeidsongeschiktheid wederom positief geweest, namelijk 0,8 miljoen (2013: 1,1 miljoen). In de voorziening verzekeringsverplichtingen is op basis van de ontvangen risicopremie in het verslagjaar het uitlooprisico opgenomen van de gesloten uitvoeringsovereenkomsten. Overlijden In 2014 is een resultaat op overlijden behaald van nagenoeg nul. De ontvangen risicopremies vermeerderd met de vrijval uit de contractuele voorziening wegens overlijden waren in 2014 ongeveer gelijk aan de benodigde toevoeging van de voorziening wegens overlijden. Kosten In de voorziening verzekeringsverplichtingen is een administratiereserve en een opslag voor excassokosten opgenomen. Daarnaast betalen de verzekeringnemers, afhankelijk van het aantal verzekerden, een procentuele kostenopslag, berekend over de som van de pensioengevende grondslagen. Deze drie beschikbare kostenopslagen waren niet voldoende om de kosten, na aftrek van de beleggingskosten, te dekken. Pensioenadministratie In 2014 waren er weer meerdere releases van het administratieve systeem DEPAS. De wettelijke en andere wijzigingen in de regelingen zijn tijdig en succesvol geïmplementeerd, hetgeen De Eendragt uniek maakt in Nederland. Verder heeft De Eendragt een nieuwe pensioenplanner gelanceerd, waarin deelnemers doorlopend hun actuele pensioengegevens kunnen opvragen en toekomstscenario s kunnen doorrekenen. Deze planner is door de deelnemers met veel enthousiasme ontvangen. Toeslagverlening (indexatie) De Eendragt kent de mogelijkheid voor de verzekeringnemer om de niet-actieven onder te brengen in de solidaire portefeuille. Als niet-actieven worden beschouwd: de pensioentrekkenden, gewezen deelnemers en de verzekerden aan wie wegens arbeidsongeschiktheid vrijstelling van premiebetaling is verleend. Indien een verzekerde in de solidaire portefeuille is opgenomen, geldt een voorwaardelijke indexatie. Deze indexatie dient te worden gefinancierd uit de Algemene Reserve Solidaire Portefeuille (ARSP). De stand van de ARSP bedraagt per eind ,2 miljoen (2013: -17,7 miljoen). Gegeven deze negatieve stand van de ARSP is de kans op toeslagverlening in de toekomst nihil. Toereikendheidstoets Elke verzekeraar is wettelijk verplicht de voorziening verzekeringsverplichtingen conform de Wet financieel toezicht (Wft) en het Besluit prudentiële regels Wft te rapporteren aan de toezichthouder (DNB) en op te nemen in de balans. Dit geschiedt volgens de zogenaamde toereikendheidstoets (TRT). De TRT levert uiteindelijk een zogeheten toetsvoorziening op. Deze toetsvoorziening is gelijk aan het maximum van de afkoopwaarde en de actuele waarde van de voorziening verzekerings-verplichtingen. 20