Oudnederlands. < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p
|
|
- Nienke van der Linden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p
2 1. Waarom neemt men aan dat de schrijver van het beroemde zinnetje "hebban olla vogala" afkomstig was uit West-Vlaanderen?
3 1. Dat is onder meer af te leiden uit zijn problemen met de klank h: hij schrijft hic in plaats van ic en abent in plaats van habent. (p. 11)
4 1. Dat is onder meer af te leiden uit zijn problemen met de klank h: hij schrijft hic in plaats van ic en abent in plaats van habent. (p. 11) => taalinterne argumenten
5 [a] West-Vlaams of Kents?
6
7
8
9 [a] Het West-Vlaams
10
11 Cf. Nu nog steeds kun je in West- Vlaanderen horen: Dat is hoed ( Dat is goed ) (p. 12)
12 wxucny1e0o&feature=related (Gerrit Callewaert) In de gloria Xm8Q (Gerrit Callewaert en Hallo televisie)
13 = Gerrit
14 hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hi(c) (e)nda thu uu(at) unbida(n) (uu)e nu
15 hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hi(c) (e)nda thu uu(at) unbida(n) (uu)e nu Hypercorrectie! (cf. ook de Latijnse vertaling!)
16 2. In het zinnetje dat bekend staat als het oudste Nederlandse zinnetjes treffen we de volgende woordvormen aan: hebban, olla, vogala, nestas, hagunnan, enda, unidan. Wat valt op als je deze vormen vergelijkt met hun equivalenten Middelnederlands (en het hedendaagse Nederlands)? Geef een woordje uitleg.
17 2. p. 12 & vorig college uitgangen zijn nog niet verdoft Oudnederlands nestas vogala Middel/Nieuwnederlands nesten vogels
18 3. Op p. 12 lees je: "Het is echter de vraag of het Nederlands van 1000, of 900, of nog eerder, met recht Nederlands genoemd mag worden." Leg uit.
19 3. p. 12 & vorig college afbakeningsproblemen (temporeel, geografisch) Als er toch een tijdstip wordt vastgesteld,dan is dat het resultaat van overwegingen achteraf: de taalgebruikers zelf zullen zo n breuk niet hebben ervaren (p. 12)
20 4. Eveneens op p. 12: "Het is zelfs maar de vraag of de liedregels over de vogels en hun nestjes uit de elfde eeuw al tot het Nederlands gerekend mogen worden." Leg uit.
21 4. p Helemaal anders dan het Nederlands nu Geen algemene, overkoepelende taal Dialecten, meer of minder onderling verstaanbaar & meer of minder verwant
22 4.! Als we deze oude teksten Nederlands noemen, bedoelen we niet meer dan dat ze in dialecten zijn geschreven die met elkaar verwant waren en die gesproken werden in hetgebied waar in de loop der eeuwen een algemene taal, het Nederlands, naast, boven en soms zelfs in de plaats van deze dialecten is ontstaan. (p. 13)
23 5. Hoe kunnen we iets te weten komen over taalvarianten die nu niet meer gesproken worden?
24 5. p. 14 A. talen vergelijken, zoeken naar overeenkomsten (comparatieve taalkunde) B. archeologische vondsten, vermeldingen in anderstalige geschriften C. aardrijkskundige namen en persoonsnamen
25 A. aardrijkskundige namen en persoonsnamen bieden aanvullende gegevens: veel namen zijn ontstaan lang voordat ze voor het eerst op schrift werden gesteld (p. 14)
26 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Bijvoorbeeld: Doornik, Kortrijk (plaatsnamen op ik/-rijk < Keltische iacum)
27 6. a. Welke verandering veroorzaakte het afslijten van de uitgangen en het verdwijnen van de flexie (deflexie)? b. Is het Nederlands een analytische of een synthetische taal?
28 6. a. Klemtoonverschuiving => afslijten woordeinde bevatte vaak belangrijke grammaticale informatie! => verbuiging (naamwoorden) en vervoeging (werkwoorden) verdwijnen langzaam
29 6. a. => verbuiging (naamwoorden) en vervoeging (werkwoorden) verdwijnen langzaam => voorzetsels Maken op een andere manier de grammaticale functie in de zin zichtbaar => strakkere woordvolgorde functie in de zin zichtbaar
30 6. b. (p. 17) Analytische talen = talen waarin de woorden niet van vorm veranderen
31 Voorbeeld van een sterk analytische taal: het Voorbeeld van een sterk analytische taal: het Chinees
32 6. b. (p. 17) Synthetische talen = talen waarin de woorden wel van vorm veranderen Voorbeeld: Latijn
33 meer synthetisch meer analytisch Zet in de juiste volgorde op de as: [Nederlands, Duits, Chinees, Latijn]
34 meer synthetisch meer analytisch Latijn Duits Nederlands Chinees
35 7. Waarin bestaat voor de taalkundigen de waarde van de Gotische bijbelvertaling?
36 7. Het Nederlands stamt weliswaar niet in rechte lijn af van het Oostgermaanse Gotisch, maar het Gotisch is een soort oudoom die familietrekjes gemeen heeft met de verdwenen voorvader van onze taal (p. 19)
37 8. Waarom hebben sommige plaatsnamen de n in "mond" behouden (Dendermonde, Roermond,...) en andere plaatsnamen niet (Diksmuide, Muiden,...)?
38 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Cf. Ingwaeonismen Eng. Fri. Ned. Dui. us us ons üns W-Vl. us
39 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten westelijk oostelijk(er) IJmuiden Diksmuide Arnemuiden Muiden Dendermonde Rupelmonde Roermond
40 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten IJmuiden
41 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Diksmuide
42 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Arnemuiden
43 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Muiden
44 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Dendermonde
45 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Rupelmonde
46 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Roermond
47 Bijv.: W - Retranchement (Zeeland) & O - Swalmen (Limburg)
48 9. Bestudeer het kaartje bovenaan p. 25 en geef een woordje uitleg over de vorming van de taalgrens.
49 Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten
50 9. p. 24, 25, 26
51 10. Noem de drie belangrijkste bronnen van het Oudnederlands.
52 10. De drie belangrijkste bronnen van het Oudnederlands: (p ) A. Hebban olla vogala B. De Leidse Willeram C. De Wachtendonckse psalmen + uitleg
53 Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p
Geschiedenis van het Nederlands Hoofdstuk: Duistere eeuwen
Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom
Nadere informatieHet begin van de Nederlandse taal
Het begin van de Nederlandse taal Een Oudnederlandse liefdestekst Korte lesomschrijving Leerlingen maken in deze les kennis met het oudste, geschreven Nederlands. Ze verdiepen zich in de betekenis van
Nadere informatieGeschiedenis van het Nederlands. Oudnederlands
Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch,
Nadere informatieSpojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible
Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius
Nadere informatieDe kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 47. Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991.
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 47 47 Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991. De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
Nadere informatieInleiding op Middeleeuwse Epiek
Inleidingop MiddeleeuwseEpiek I. Periodisering II. Oudnederlands: 700-1150 a) Inleiding b) De oudste zin De oudste bron in het Nederlands is het volgende zinnetje: Hebban olla vogola nestas higunnan Hinase
Nadere informatieVolg vanaf de trap het spoor van rode vogelpootjes langs schilderijen over monsters en mythische fantasiedieren.
Cobra Family Cobra Family gaat over Cobrakunstenaars, hun leven en werk en hun inspiratiebronnen. Die kunstenaars waren VRIJE VOGELS, vrij in hun werk en in hun geest! Deze zomer kun jij je hier in het
Nadere informatieBelangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1
Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Oudnederlandse spelling De Oudnederlandse spelling steunde op het Latijnse alfabet tussen u en v geen verschil bijv. uogala* (=vogel) w (voor de 10e eeuw)
Nadere informatieDe Vries, J.W., R. Willemyns & P. Burger (1993), Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands. Prometheus, Amsterdam.
Taalverandering Basisliteratuur: Nicoline van der Sijs (2005), De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam. Andere literatuur: De Vries, J.W., R. Willemyns & P.
Nadere informatieGeschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Noord-Germaans
3. Ontstaan van de verschillende Germaanse talen Noord-Germaans Oost-Germaans West-Germaans Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Sita Minke ter Title: Birds and babies : a comparison of the early development
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 15
Inhoud Woord vooraf 15 1 Taalverandering en de geschiedenis van het Nederlands 1.1 Talen veranderen 17 1.2 Verandering op verschillende taalniveaus 18 1.3 Illustratie 19 1.4 Taalverandering en taalwetenschap
Nadere informatieOntdek het Vlietland College
Welkom MIJN Open Dag! Volg een les Presentaties onderwijs Ontdek het Vlietland College Plattegrond Test je kennis! HAtheneum/vwo Aantekeningen Inschrijven Open Dag bezocht, en nu? Wat leuk dat jij er bent!
Nadere informatiedagcentrum De Vinken
dagcentrum De Vinken Voorwoord 3 Dagcentrum De Vinken richt zich tot psychisch kwetsbare en psychisch gekwetste volwassenen voor wie doorsnee socio-culturele activiteiten moeilijk toegankelijk zijn. In
Nadere informatieIn memoriam Prof.dr. Cecile Tavernier-Vereecken 1915-2000
In memoriam Prof.dr. Cecile Tavernier-Vereecken 1915-2000 Op 22 december 2000 is Cecile Vereecken op 85-jarige leeftijd te Gent overleden. Cecile Vereecken was in vakkringen beter bekend als mevrouw Tavernier
Nadere informatiedagcentrum De Vinken
dagcentrum De Vinken Dagcentrum De Vinken richt zich tot psychisch kwetsbare en psychisch gekwetste volwassenen voor wie doorsnee socioculturele activiteiten moeilijk toegankelijk zijn. In een rustige
Nadere informatieHandleiding Hebban olla vogala
Korte lesomschrijving In deze les staat de vensterplaat bij het venster Hebban olla vogala centraal. De leerlingen gaan aan de hand van deze interactieve vensterplaat op ontdekking in een middeleeuws scriptorium,
Nadere informatieOp de openingsavond van de Izegemse boekenbeurs in maal Izegems bracht zoveel authentieke, herkenbare
Woordje van de Burgemeester Enkele jaren terug was het dialect taboe voor onze schoolgaande jeugd. Zelfs stripverhalen waren uit den boze. We stellen evenwel vast dat het dialect terug veld wint en mede
Nadere informatieOntleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden.
Ontleden Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij het redekundig ontleden verdeel je de zin in zinsdelen en geef je elk zinsdeel een redekundige naam. Deze zinsdelen
Nadere informatieHet taalspel van de probatio pennae
Het taalspel van de probatio pennae W.J.H. Caron bron W.J.H. Caron, Het taalspel van de probatio pennae.. In: TNTL 79 (1963), p. 253-270. Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/caro001taal01_01/colofon.htm
Nadere informatieLES 1 NEDERLANDS EN LATIJN. Onze eigen taal Wanneer je wilt weten hoe onze taal in elkaar zit, moet je eens naar de volgende vijf zinnetjes kijken:
LES 1 NEDERLANDS EN LATIJN Onze eigen taal Wanneer je wilt weten hoe onze taal in elkaar zit, moet je eens naar de volgende vijf zinnetjes kijken: Het meisje ziet de roos. De moeder geeft haar baby de
Nadere informatieOudnederlandse Woordvorming
Oudnederlandse Woordvorming Een overzicht van Oudnederlandse afleidingen, samenstellingen, leenwoorden en leenvertalingen uit de Wachtendonckse Psalmen, vergeleken met hun Latijnse tegenhangers. Marion
Nadere informatieKlasnieuws klas 6: Jaargang 10 aflevering 3
Klasnieuws klas 6: Jaargang 10 aflevering 3 De verjaardag Kylean was jarig. Zijn mama liet voor zijn verjaardag een ijskar komen. We aten ijsjes. Dank je wel daarvoor! In klas hebben we dan allemaal een
Nadere informatieTAALBESCHOUWING. Cursus Nederlands. Communicatie. Taalbeschouwing Communicatie KTA Brugge COVYY. Lexicon en semantiek
Cursus Nederlands Taalbeschouwing Communicatie 2014-2015 KTA Brugge COVYY Lexicon en semantiek Communicatie Taal, spelling en grammatica TAALBESCHOUWING Bronnen http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de
Nadere informatieDE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN
Vormingsblad van de Vlaams Belang Jongeren DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN BREUKLIJN JUNI 2007 DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN Vee sterft, vrienden sterven, zeker sterft men ook zelf; maar één ding weet ik
Nadere informatieGeschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Proto-Germaans
2. De Germaanse taalfamilie Proto-Germaans Gemeengermaans Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch, Indo-Iraans, Tochaars Gemeengermaans
Nadere informatieWerkstuk Nederlands De geschiedenis van de Nederlandse taal
Werkstuk Nederlands De geschiedenis van de Nederlandse taal Werkstuk door een scholier 2640 woorden 20 januari 2003 6,3 243 keer beoordeeld Vak Nederlands Inhoudsopgave Inleiding 1. Taal uit de Middeleeuwen
Nadere informatieDe boom staat op de berg Door Kim Wagemans
De boom staat op de berg Door Kim Wagemans Doelgroep Deze lessuggesties zijn geschreven voor laaggeschoolde anderstaligen, richtgraad 1.1. (vanaf module 2). Werk bij voorkeur met kleine groepen (acht cursisten),
Nadere informatieVOORWOORD. René van Royen
VOORWOORD Priscianus was een knappe man. Toen Rome lang geleden nog een rijk was, leerde hij de kinderen in zijn klas Latijn. Hij gaf dus les, maar wat hij in de klas vertelde schreef hij ook op. Zo ontstond
Nadere informatieBEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS
BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS BZL 1-30 september 2007 WERKBRIEF Naam: Klas: Legende individueel per twee in groep Nr: Verplichte opdracht Vrije opdracht Correctie met sleutel Pc nodig BZL 1 Werken
Nadere informatieKoptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling
Koptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling 1 In de tijd dat de mensen het Grieks van de Septuaginta (Griekse vertaling van het Oude Testament) steeds slechter begonnen te verstaan,
Nadere informatie2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12
Inhoudsopgave 1 Русский алфавит Het Russische alfabet 10 2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12 3 Фонетика Fonetiek
Nadere informatieDe evangeliën en hun betrouwbaarheid
De evangeliën en hun betrouwbaarheid blok F - nivo 3 - avond 3 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik en intro 19.20 Discussie: het evangelie van Judas 19.30 Historisch betrouwbaar?
Nadere informatiePraktische opdracht Maatschappijleer Verloedering van de Nederlandse taal
Praktische opdracht Maatschappijleer Verloedering van de Nederlandse taal Praktische-opdracht door een scholier 3324 woorden 31 oktober 2005 6,8 67 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi De
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 3 NOVEMBER 2013. Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 3 NOVEMBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Verwarrende werkwoorden Schrijfster Joke van Leeuwen heeft met haar boek Feest van het begin de AKO Literatuurprijs gewonnen.
Nadere informatieGod heeft nu eenmaal alle lichaamsdelen een plaats gegeven precies zoals hij dat wilde.
Directiemededelingen Een lichaam bestaat niet uit één deel, maar uit vele. (..) God heeft nu eenmaal alle lichaamsdelen een plaats gegeven precies zoals hij dat wilde. 1 Kor 12:14 en 18 Wat bijzonder hoe
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieOverzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I
Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I Grammatica I Rubriek Oefening Type Opgaven Uitleg Alle onderwerpen Totaaltoets Grammatica I (*) 42 1 Klanken/letters Deeltoets 1 (*) Naamwoorden Deeltoets 2
Nadere informatie8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).
8. Afasie [1/] 1 Afasie De term afasie wordt gebruikt om problemen met taal te beschrijven die het gevolg zijn van een hersenbeschadiging. Meestal is de oorzaak van afasie een beroerte. Het woord afasie
Nadere informatieVALENTIJNSDAG 14 FEBRUARI 2012
VALENTIJNSDAG 14 FEBRUARI 2012 EEN LESBRIEF VOOR BB/MB/OB Jan Tooropstraat 136 1061 AD Amsterdam tel.: 020 614 62 62 fax.: 020 614 62 54 e-mail: info@arkade-cilon.nl internet: www.arkade-cilon.nl ABN-AMRO:
Nadere informatieGe G sc s h c i h edeni n s s v an a n he h t Ned e er e l r a l n a d n s d Stand n a d ardi d satie
Geschiedenis van het Nederlands Standaardisatie A.Inleiding standaardisatie & deelprocessen (theorie) STANDAARDISATIE = Guy Janssens en Ann Marynissen, Het Nederlands vroeger en nu. Leuven/Voorburg (2005)²,
Nadere informatieGevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands.
Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands. Doelgroep Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is bedoeld voor leerlingen
Nadere informatieGeschiedenis van het Nederlands. Voorlopers en verwanten
Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Literatuur Guy Janssens en Ann Marynissen, Het Nederlands vroeger en nu. Leuven/Voorburg (2005)². Geschiedenis van het Nederlands, http://www.ned.univie.ac.at/publicaties/t
Nadere informatieNieuwsbrief Jenaplanschool Gorkum
Een poos geleden hebben we met de stamgroepleidsters van de onderbouw nieuw ontwikkelingsmateriaal aangeschaft. We hebben allemaal een light cube in de klas, kneedzand en veel nieuwe puzzels en spelletjes.
Nadere informatieHET GRAAFSCHAP LOON door JAN VAES
De Maretak MR " Land van Loon - Nieuw Eyck Contact: Hansweg 3 3960 Bree (e-mail: lo.clijsters@skynet.be) Mei 2015 kbc 453-4129101-95 19 mei HET GRAAFSCHAP LOON door JAN VAES 1 ONTVANGST Ontvangst in de
Nadere informatieDoelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar
Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde
Nadere informatieGrammatica op school
Grammatica op school Jan-Wouter Zwart Minisymposium Wat moeten wij met de grammatica? Nijmegen, 8 mei 2009 2/25 Wat moeten wij met de grammatica? Uitgangspunt: niets 3/25 Waarom wèl?! Omdat het leuk is.!
Nadere informatieRecente ontwikkelingen in de historiografie van het Nederlands
ROLAND WILLEMYNS (Flandern, Brüssel) Recente ontwikkelingen in de historiografie van het Nederlands 1. Ik heb, samen met Nicoline van der Sijs, vorig jaar Het verhaal van het Nederlands gepubliceerd (Van
Nadere informatieDeze actie kadert binnen het project SOLABIO-'Soorten en landschappen als dragers voor biodiversiteit', mede gefinancierd door het Europees programma
!"#" $% #!&'!()!!$% *!$ + ), -!. /!& $ 0 ( 1 & & $ $ 1 ( #!& #!& #!& &% 2/3*""4 $$%/"32"4 5 ) 66 &. ) #!& ) 7 &, 89 8.9,7 !!:%$ " # $ # % $ & $ ;!!! $!:%$ 1!!! 0 0!!! ;, *!$ *!# + ; *! *!* *!-
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieProgrammaschema bacheloropleiding Taalwetenschap. traject Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap
Programmaschema bacheloropleiding Taalwetenschap traject Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap 2 e jaar: semester Cursusnaam ECTS Niveau I Indo-Europese fonologie 5 200 I Hettitisch I 5 200 I Grieks
Nadere informatieSpelling & Formuleren. Week 2-7
Spelling & Formuleren Week 2-7 Tentamenstof Boek: Praktische cursus Spelling 6e druk Auteur: M. Klein & M. Visscher Alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 4 Proeftentamens zie Blackboard Succes! TEGENWOORDIGE
Nadere informatie1 WOORDSOORTEN 3 2 ZINSDELEN 8
Deel 1 Grammatica 1 1 WOORDSOORTEN 3 1.1 Tot welke woordsoort behoren de onderstreepte woorden in de volgende zinnen? 3 1.2 Multiple choice. Benoem de onderstreepte woorden 4 1.3 Benoem de onderstreepte
Nadere informatieHoe maak je een werkstuk?
Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg
Nadere informatiePORTFOLIO NEDERLANDS NAAM: OPLEIDING: KLAS: Portfolio Nederlandse taal, deel 1 Versie 11-07-13 Pagina 1
PORTFOLIO NEDERLANDS NAAM: OPLEIDING: KLAS: Portfolio Nederlandse taal, deel 1 Versie 11-07-13 Pagina 1 Het portfolio voor de Nederlandse taal bestaat uit de volgende onderdelen: - Inleiding - Algemeen
Nadere informatiei n h o u d Inhoud Inleiding
V Inhoud Inleiding IX 1 Informatie structureren 1 1.1 Onderwerp in kaart brengen 1 1.1.1 Je doel vaststellen 1 1.1.2 De lezers inschatten 2 1.1.3 Het onderwerp afbakenen 3 1.1.4 Van ideeën naar mindmap
Nadere informatieProbationes pennae rond Hebban olla uogala
Probationes pennae rond Hebban olla uogala De omgevende pennenprobeersels bij de oudste teruggevonden Nederlandse zinnetjes door Gerard Weel Zelden heeft iemand in de Westeuropese moderne litteratuurgeschiedenis
Nadere informatieEmma Vanden Berghe ( )
HOOFDSTUK 1 DE INDO-EUROPESE OORSPRONG 1. Ontdekking van de verwantschap tussen de Indo-Europese talen 1.1 W. Jones: On the Hindus 1.2 Verwantschap, taalfamilie 1.3 Onderscheid geërfd >< ontleend 1.4 Verwantschap
Nadere informatieWat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Nadere informatieEr was eens.een anderstalig kind. Josée Coenen HCO
Er was eens.een anderstalig kind Josée Coenen HCO Stijgen / Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag 2. Is het antwoord op u van toepassing; dan gaat u staan. Is het niet op u van toepassing: dan
Nadere informatieIn groep 8 gaan we een aantal dingen door het jaar heen doen, namelijk het maken van een:
Beste groep 8-er, In groep 8 gaan we een aantal dingen door het jaar heen doen, namelijk het maken van een: een boekbespreking een werkstuk een boekverslag een spreekbeurt Je krijgt nu in één keer de instructie
Nadere informatieBEVORDERNORMEN B1 sep 15
BEVORDERNORMEN B1 sep 1 Totaal aantal punten Aantal tekortpunten Aantal punten voor Je gaat over naar van de 9 *) Nederlands, Engels en unde 66 of meer geen 21 of meer Atheneum 66 of meer 1 of 2 21 of
Nadere informatieZelfstandig naamwoord
2 Zelfstandig naamwoord 1 Weet jij wat een zelfstandig naamwoord is? Vink aan waar je het aan herkent. Je kunt er meervoud van maken. Je kunt er een voor zetten. Het is meestal een ding. Het is een doe-woord.
Nadere informatieDenken over taal: ontleden #2.0
DOMINICUS COLLEGE tweede klassen VWO NIJMEGEN december 2011 Denken over taal: ontleden #2.0 Je krijgt in tweetallen een aantal losse kaartjes, waarop taaluitingen staan van een tweejarige kleuter. Je ziet
Nadere informatiePPJ6RAMMA èf kefiéigbèit vepeigch om tst de versehtkenée. met friejarigen' mnm voor meisjes te Batavia te wöpdeh teegelatee.
PPJ6RAMMA èf kefiéigbèit vepeigch om tst de versehtkenée klassee UÏI de tesgere faupppieiioai met friejarigen' mnm voor meisjes te Batavia te wöpdeh teegelatee. (Strekkende m voldoening aan de voorlaatste
Nadere informatieEric Sleeuwits en Chantal van der Wijk
Dankwoord Allereerst wil ik alle mensen bedanken die mij hebben geholpen bij het schrijven van dit boek en de mensen die mij in de tussentijd gesteund hebben. Zoals mijn collega s, ouders en vriendin.
Nadere informatieEen Oudnederlandsche zin uit de elfde eeuw (met reproduktie)
Een Oudnederlandsche zin uit de elfde eeuw (met reproduktie) M. Schönfeld bron M. Schönfeld, Een Oudnederlandsche zin uit de elfde eeuw (met reproduktie). In: TNTL 52 (1933), p. 1-8. Zie voor verantwoording:
Nadere informatieExamen VWO. Latijn. tijdvak 2 woensdag 18 juni 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2014 tijdvak 2 woensdag 18 juni 9.00-12.00 uur Latijn Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen en een vertaalopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen.
Nadere informatieDe rol van demografie in taalverandering. Freek Van de Velde KU Leuven
De rol van demografie in taalverandering Freek Van de Velde KU Leuven Het verlies van morfologie Afgezien van enkele nieuwe synthetische vormen (Van Haeringen 1950), hebben de Germaanse talen (de Romaanse
Nadere informatieOnderwerp. Plaatje. Uitleg over plaatje. Gemaakt door naam Groep Inleverdatum
Onderwerp Plaatje Uitleg over plaatje Gemaakt door naam Groep Inleverdatum De voorkant is het visitekaartje, besteedt er genoeg aandacht aan Schrijf de titel van jouw werkstuk duidelijk op de voorkant
Nadere informatiewaarmee de dichter naar zijn eigen activiteit verwijst.
Tekst 1 Regel 321 Τὸν 1p 1 Noteer de naam van de persoon naar wie Τὸν verwijst. Regel 326 χόλον τόνδ In het vervolg van de tekst voert Paris een andere reden aan voor het feit dat hij niet deelneemt aan
Nadere informatieBEVORDERNORMEN B1 juni 12
BEVORDERNORMEN B1 juni 12 Gebaseerd op eindrapportcijfers (weging 1 e rapport 1x en 2 e en e rapport 2x) Totaal aantal punten Aantal tekortpunten Aantal punten voor Je gaat over naar van de 9 *) Nederlands,
Nadere informatieAanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?
Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte
Nadere informatieInvloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands
1 Invloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands In het kader van 400 vragen aan de RUG Door Saskia Visser, Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie Vragensteller: Henk van Ooij 2 De
Nadere informatieAntwoorden Nederlands Literatuurgeschiedenis
Antwoorden Nederlands Literatuurgeschiedenis Antwoorden door S. 928 woorden 24 juni 2013 6,3 14 keer beoordeeld Vak Nederlands Middeleeuwen 1 Ca. 400-1585 Periode tussen Klassieke Oudheid en Renaissance
Nadere informatie3URHIRSJDYH1HGHUODQGV
3URHIRSJDYH1HGHUODQGV $DQZLM]HQGH9RRUQDDPZRRUGHQ $XWHXUSURIGU$9HUKDJHQarie.verhagen@let.leidenuniv.nl) 9DQ'DOH geeft als de betekenis van het aanwijzende voornaamwoord GLW: verwijzend naar iets dat zich
Nadere informatieMuiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit.
Grammatica I-III NT2 Muiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit. Doelgroepen Grammatica I-III NT2 Grammatica I-III nt2 is bedoeld voor anderstalige
Nadere informatieZit je nou alweer te twitteren? Een nieuwe manier om partikels in kaart te brengen
Zit je nou alweer te twitteren? Een nieuwe manier om partikels in kaart te brengen Ton van der Wouden Op school is het u waarschijnlijk niet verteld, maar het Nederlands is een partikeltaal. Heel veel
Nadere informatieVrijdag 19 april 14.30 uur: bevestiging en inzegening van het huwelijk van Laurens Visscher en Heleen Kamphof; voorganger ds. W.M.
Mastenbroek en s-heerenbroek Adressen en telefoonnummers: Predikant: ds. W.M. Dekker, Kerkwetering 7, 8294 PE Mastenbroek, tel. 038-3446207 w.m.dekker@hotmail.com willemmaartendekker.wordpress.com Scriba:
Nadere informatieLeerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015. Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid
Leerlijnen peuters en jonge kind (MET extra doelen) versie juli 2015 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-stap 1 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20
Nadere informatieRapport: Lessentabel opleiding
Lessentabel opleiding Lessentabel opleiding 2TH nepl nederlands extra Ja Ja Ja 0,75 0,00 1,00 1,00 1,00 wipl wiskunde plus Ja Ja Ja 0,75 0,00 1,00 1,00 1,00 ak aardrijkskunde Ja Ja Nee 2,00 2,00 2,00 2,00
Nadere informatieVisuele Leerlijn Spelling
Visuele Leerlijn Spelling www.gynzy.com Versie: 15-08-2018 Begrippen Klanken & Letters Klank (begrip) Klinker of medeklinker (begrip) Korte of lange klank (begrip) Tweetekenklank (begrip) Lange-, korte-,
Nadere informatie- je kan me wat - module 1. docere delectare movere. tekeningen -
- je kan me wat - module 1 docere delectare movere je O kan ROC p e me n van S wat Amsterdam c h o o l l - A nt2taalmenu.nl educatie m s t e r - d ROC a m van module Z Amsterdam u i i d - O 1 o s t tekeningen
Nadere informatieVerbindingsklanken in samenstellingen en de nieuwe spellingregeling
1 Verbindingsklanken in samenstellingen en de nieuwe spellingregeling Geert Booij 1 Abstract The recently introduced reform of Dutch orthography is inadequate as far as the spelling of the so called linking-n
Nadere informatieJournaalnederlands en Verkavelingsvlaams, de hypothese van de tweede persoon
100520-de_tweede_persoon.doc page 1 / 5 Journaalnederlands en Verkavelingsvlaams, de hypothese van de tweede persoon "Waarom lukt het Nederlandse dialectsprekers binnen de Nederlandse rijksgrenzen wel
Nadere informatieTASKFORCE VLUCHTELINGEN
TASKFORCE VLUCHTELINGEN Provincie West-Vlaanderen LESPAKKETTEN 1 1 Personalia Je leert iemand groeten. Je leert jezelf voorstellen. Je leert zeggen waar je vandaan komt. Je leert vertellen over je familie.
Nadere informatieWilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons:
Lesbrief 54: januari 2019 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@onzetaal.nl. Alarm! 3660 talen worden bedreigd! Uit een recent onderzoek
Nadere informatieBeoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs
kennisnet.nl Beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs Op de volgende pagina s treft u het beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs. Het instrument is ingedeeld in acht
Nadere informatieHelp, ik moet een werkstuk maken!
Help, ik moet een werkstuk maken! Je gaat de komende tijd bezig met het maken van een werkstuk. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp?
Nadere informatieELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieFormuleren voor gevorderden
Formuleren voor gevorderden Het programma Formuleren voor Gevorderden is gemaakt voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en voor leerlingen in mbo en hbo voor wie vaardigheden op het
Nadere informatieLesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte
Nadere informatieAchtergrondinformatie over NT2
Achtergrondinformatie over NT2 Achtergrondinformatie over NT2 Je kunt een woord op twee manieren kennen. 1. Je (her)kent een woord, maar kunt dat woord nog niet zelf gebruiken. 2. Je kent het woord en
Nadere informatieLespakket Vogels. Achtergrondinformatie. Inleiding
Lespakket Vogels Achtergrondinformatie Inleiding Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij. Waar wachten wij op.
Nadere informatieLEREN LEREN LEREN. een overzicht met leerhulpjes voor de diverse vakgebieden. Hieronder kun je lezen over het leren/maken van:
LEREN LEREN LEREN een overzicht met leerhulpjes voor de diverse vakgebieden Hieronder kun je lezen over het leren/maken van: 1. DICTEE 2. TAFELS 3. VRAGEN EN OPDRACHTEN 4. STUKKEN TEKST (bijv. hoofdstuk
Nadere informatieAppendix - Ancient Languages & Languages. v0.12
Appendix - Ancient Languages & Languages v0.12 Inleiding 3 De Ancient Languages 3 Old Common 3 Deep Speak 3 Higher Language 3 Wild Tongue 4 Speltechnisch hoe en wat? 4 Wat kun je met de skill? 4 Wat krijg
Nadere informatieInhoud. Over de auteurs... xi. Inleiding... 1
Inhoud Over de auteurs............................................. xi Inleiding.................................................... 1 Hoofdstuk 1: Beginnen met Italiaans........................... 5 Het
Nadere informatieLeuke wetenswaardigheden over taal
Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Auteur:
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde oud progr vwo 2010 - I
Politiek en ruimte Opgave 1 Darfur Bestudeer de bronnen 1 tot en met 3 die bij deze opgave horen. Voor het conflict in Darfur worden in de literatuur verschillende oorzaken genoemd. Sommige bronnen stellen
Nadere informatie