Geschiedenis van het Nederlands. Oudnederlands

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geschiedenis van het Nederlands. Oudnederlands"

Transcriptie

1 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands

2 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands

3 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch, Indo-Iraans, Tochaars Gemeengermaans Oer-West-Germaans Oer-Noord-Germaans Oer-Oost-Germaans Ingweoons Oudwest-Germaans Continentaal Oudwest-Germaans Angelsaksische dialecten Oudfriese dialecten Oudsaksische dialecten Ingweoons kustdialect Oudnederfrankische dialecten Oudhoogduitse dialecten OUDNEDERLANDS

4 Oudnederlands: wat? Een verzamelnaam: Oudnederfrankische dialecten + Ingweoonse elementen (Kustgermaans)

5 Oudnederlands: wie? Frankische en Ingweoonse Germanen die zich na de Volksverhuizingen (4 de 6 de eeuw) in de Lage Landen hebben gevestigd

6 Oudnederlands: wie?

7 Oudnederlands: wie? Kustgermanen (Ingweonen)

8 Oudnederlands: wie? De Franken Oorspronkelijk woongebied: tussen de Rijn en de Weser

9 Oudnederlands: wie? De Franken Verzamelnaam voor onderling verwante kleinere volkeren Monsters, waarvan de kop wordt bekroond door naar voren gekamd haar, terwijl de nek, Die op die manier van bekleding is ontbloot, sterk glimt. [ ] Reeds in de jeugdjaren is hun Liefde voor de strijd al tot volle wasdom gekomen. (Sidonius Apollinaris)

10 Oudnederlands: wie?

11 Oudnederlands: wie? Karel de Grote ( ) In 771 werd hij koning van het rijk der Franken, dat ook de latere Nederlanden omvatte.

12 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Karel de Grote ( )

13 Oudnederlands: wanneer? Vanaf ca. de 8 ste eeuw => Dan pas beginnen de varianten gesproken in de Lage Landen op een aantal punten te verschillen van andere Oudwestgermaanse talen Tot ca. de 12 de eeuw => Klinkers in onbeklemtoonde lettergrepen verdoft

14 Oudnederlands: afbakeningsprobleem Temporeel Geografisch

15 Oudnederlands: bronnen? Oudnederlands: heel weinig taalmateriaal. Waarom?

16 Oudnederlands: bronnen? Oudnederlands: heel weinig taalmateriaal. Waarom? Verloren gegaan (oorlog, brand, plunderingen, natuurrampen) In de vroege Middeleeuwen was de schrijftaal Latijn de volkstaal werd mondeling overgeleverd, teksten voorgedragen/gezongen

17 Oudnederlands: bronnen? Oudnederlands: wat is overgeleverd?

18 Oudnederlands: bronnen? Oudnederlands: wat is overgeleverd? De Wachtendonckse Psalmen (=>) De Leidse Willeram (=>) Hebban olla (=>) Glossen (> de glosse) Plaats- en persoonsnamen in allerlei manuscripten

19 Oudnederlands: bronnen? De Malbergse Glossen (afschrift 8 ste eeuw) Lex Salica, afschrift uit 793

20 Oudnederlands: bronnen? De Malbergse Glossen (afschrift 8 ste eeuw) maltho, thi âfrîo, theo = "ik zeg, jou laat ik vrij, slaaf"

21 Oudnederlands: kenmerken Nog volle vocalen in onbeklemtoonde syllaben Ft => cht vgl. lucht versus Luft (Duits) en loft (Fries) Ol/al +d of t => ou + d/t Vgl. koud/oud versus kalt/alt (Duits) en cold/old (Engels)

22 Oudnederlands: kenmerken Enkele elementen uit het Ingweoons kustdialect Bijv.: wiel, eiland, big Vgl. Eng.: wheel, island, pig Vgl. Fries: wiele, eilan, bigge Vs. Duits: Rad, Insel, Ferkel

23 Oudnederlands: kenmerken Enkele elementen uit het Ingweoons kustdialect Bijv.: meervoud op -s West-Vlaams: arms, honds, broods AN: appels, zoons

24 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch, Indo-Iraans, Tochaars Gemeengermaans Oer-West-Germaans Oer-Noord-Germaans Oer-Oost-Germaans Ingweoons Oudwest-Germaans Continentaal Oudwest-Germaans Angelsaksische dialecten Oudfriese dialecten Oudsaksische dialecten Ingweoons kustdialect Oudnederfrankische dialecten Oudhoogduitse dialecten OUDNEDERLANDS

25 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands van Thiudiska tot Nederlands naamgeving

26 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling thiudiska ( van het volk ) vs. Latijn diets (Vlaanderen; Brabant; West-Limburg) duuts (Hollands; Oost-Limburg) Vgl. Eng. Dutch

27 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling Vgl.: Iemand iets diets maken "iemand iets duidelijk maken "iemand iets wijsmaken

28 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 13 de /14 de eeuw in Vlaanderen diets vlaemsch

29 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 15 de /16 de eeuw Bourgondische tijd Groei van een Nederlands samenhorigheidsbesef én van een Nederlands taalbewustzijn

30 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 15 de /16 de eeuw => behoefte tot profilering ten opzichte van het Duits

31 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 15 de /16 de eeuw => behoefte tot profilering ten opzichte van het Duits = Overlantsch

32 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 15 de /16 de eeuw Overlantsch (=> Duits) vs Nederlantsch (=> Nederlands)

33 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 16 de -18 de eeuw Nederlantsch (=> Nederlands) en Nederduytsch (=> Nederlands)

34 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 1. Historische ontwikkeling 19 de eeuw Nederlands

35 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 2. Tegenwoordige naamgeving Nederlands Dutch, Niederländisch, néerlandais

36 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 2. Tegenwoordige naamgeving Vlaams: verwarrende term!de standaardtaalvariant(en) in Vlaanderen noemen we Nederlands (hoewel in de praktijk vaak Vlaams genoemd, in Noord en Zuid)

37 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 2. Tegenwoordige naamgeving Vlaams: verwarrende term In taalkundige zin: verzameling Nederlandse regionale taalvariëteiten gesproken in het gebied van het oude graafschap Vlaanderen

38 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands het oude graafschap Vlaanderen

39 Geschiedenis van het Nederlands Oudnederlands 2. Tegenwoordige naamgeving Vlaams: verwarrende term In taalkundige zin: West-Vlaams Oost-Vlaams Zeeuws-Vlaams Frans-Vlaams

Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Noord-Germaans

Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Noord-Germaans 3. Ontstaan van de verschillende Germaanse talen Noord-Germaans Oost-Germaans West-Germaans Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch,

Nadere informatie

Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Proto-Germaans

Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten. Proto-Germaans 2. De Germaanse taalfamilie Proto-Germaans Gemeengermaans Proto-Indo-Europees Proto-Germaans Keltisch, Italisch, Baltisch, Slavisch, Grieks, Albanees, Armeens, Hettitisch, Indo-Iraans, Tochaars Gemeengermaans

Nadere informatie

Geschiedenis van het Nederlands Hoofdstuk: Duistere eeuwen

Geschiedenis van het Nederlands Hoofdstuk: Duistere eeuwen Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom

Nadere informatie

Oudnederlands. < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29

Oudnederlands. < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 Duistere eeuwen Prehistorisch Nederlands en Oudnederlands < Jan W. de Vries, Roland Willemyns & Peter Burger Het verhaal van het Nederlands. Negen eeuwen Nederlands. Amsterdam (1995), p. 11-29 1. Waarom

Nadere informatie

Geschiedenis van het Nederlands. Voorlopers en verwanten

Geschiedenis van het Nederlands. Voorlopers en verwanten Geschiedenis van het Nederlands Voorlopers en verwanten Literatuur Guy Janssens en Ann Marynissen, Het Nederlands vroeger en nu. Leuven/Voorburg (2005)². Geschiedenis van het Nederlands, http://www.ned.univie.ac.at/publicaties/t

Nadere informatie

Emma Vanden Berghe ( )

Emma Vanden Berghe ( ) HOOFDSTUK 1 DE INDO-EUROPESE OORSPRONG 1. Ontdekking van de verwantschap tussen de Indo-Europese talen 1.1 W. Jones: On the Hindus 1.2 Verwantschap, taalfamilie 1.3 Onderscheid geërfd >< ontleend 1.4 Verwantschap

Nadere informatie

Spojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible

Spojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius

Nadere informatie

EEN HISTORISCH VERGELIJKING VAN NEDERLANDS EN DUITS

EEN HISTORISCH VERGELIJKING VAN NEDERLANDS EN DUITS UNIVERZITA KARLOVA FILOZOFICKÁ FAKULTA Katedra germanistiky a nederlandistiky DIPLOMOVÁ PRÁCE EEN HISTORISCH VERGELIJKING VAN NEDERLANDS EN DUITS Praha 2007 Vypracovala: Petra Pacltová Vedoucí diplomové

Nadere informatie

Examen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin

Examen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin Examen Geschiedenis Geef de 7 tijdsvakken: Prehistorie :... 3500 v.c Stroomculturen : 3500 v.c 800 v.c Klassieke Oudheid : 800 v.c 500 n.c Middeleeuwen : 500 n.c 1450 n.c Nieuwe tijd : 1450 n.c 1750 n.c

Nadere informatie

DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN

DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN Vormingsblad van de Vlaams Belang Jongeren DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN BREUKLIJN JUNI 2007 DE OORSPRONG VAN DE VLAMINGEN Vee sterft, vrienden sterven, zeker sterft men ook zelf; maar één ding weet ik

Nadere informatie

Naslagwerken, gecombineerd met C-Z (voorbeeld: A2Y = naslagwerken literatuurgeschiedenis)

Naslagwerken, gecombineerd met C-Z (voorbeeld: A2Y = naslagwerken literatuurgeschiedenis) Rubrieken Collectie Letteren De boeken van de collectie Letteren, met de aanduiding LET, zijn op onderwerp in de kast geplaatst. Hieronder vindt u een overzicht van de onderwerpsrubrieken van deze collectie.

Nadere informatie

Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1

Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Oudnederlandse spelling De Oudnederlandse spelling steunde op het Latijnse alfabet tussen u en v geen verschil bijv. uogala* (=vogel) w (voor de 10e eeuw)

Nadere informatie

Plaatsingslijst van de verzameling Soete J.

Plaatsingslijst van de verzameling Soete J. BE-A0516_109108_107881_DUT Plaatsingslijst van de verzameling Soete J. Het Rijksarchief in België Archives de l'état en Belgique Das Staatsarchiv in Belgien State Archives in Belgium This finding aid is

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de historiografie van het Nederlands

Recente ontwikkelingen in de historiografie van het Nederlands ROLAND WILLEMYNS (Flandern, Brüssel) Recente ontwikkelingen in de historiografie van het Nederlands 1. Ik heb, samen met Nicoline van der Sijs, vorig jaar Het verhaal van het Nederlands gepubliceerd (Van

Nadere informatie

Koptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling

Koptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling Koptische, Gotische, Armeense, Ethiopische en Syrische vertaling 1 In de tijd dat de mensen het Grieks van de Septuaginta (Griekse vertaling van het Oude Testament) steeds slechter begonnen te verstaan,

Nadere informatie

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken

Nadere informatie

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie).

8. Afasie [1/2] Bedenk tenminste drie verschillende problemen die je met taal zou kunnen hebben (drie soorten afasie). 8. Afasie [1/] 1 Afasie De term afasie wordt gebruikt om problemen met taal te beschrijven die het gevolg zijn van een hersenbeschadiging. Meestal is de oorzaak van afasie een beroerte. Het woord afasie

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Programmaschema bacheloropleiding Taalwetenschap. traject Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap

Programmaschema bacheloropleiding Taalwetenschap. traject Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap Programmaschema bacheloropleiding Taalwetenschap traject Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap 2 e jaar: semester Cursusnaam ECTS Niveau I Indo-Europese fonologie 5 200 I Hettitisch I 5 200 I Grieks

Nadere informatie

het Bijbelboek 1 en 2 Thessalonicenzen 19 april 2014 19-4-2014 1

het Bijbelboek 1 en 2 Thessalonicenzen 19 april 2014 19-4-2014 1 het Bijbelboek 1 en 2 Thessalonicenzen 19 april 2014 19-4-2014 1 1. Wat verwacht jij van de toekomst? 2. Wat is de basis van jouw verwachting? 3. Wat is de zekerheid van jouw verwachting? 4. Wat doet jouw

Nadere informatie

Oudnederlandse Woordvorming

Oudnederlandse Woordvorming Oudnederlandse Woordvorming Een overzicht van Oudnederlandse afleidingen, samenstellingen, leenwoorden en leenvertalingen uit de Wachtendonckse Psalmen, vergeleken met hun Latijnse tegenhangers. Marion

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

De Vries, J.W., R. Willemyns & P. Burger (1993), Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands. Prometheus, Amsterdam.

De Vries, J.W., R. Willemyns & P. Burger (1993), Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands. Prometheus, Amsterdam. Taalverandering Basisliteratuur: Nicoline van der Sijs (2005), De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam. Andere literatuur: De Vries, J.W., R. Willemyns & P.

Nadere informatie

MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007)

MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007) MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK Onderdeel Taalverandering en Taalcontact 2007-2008, 1e semester 4e college (29-11-2007) Leven en dood van talen 1. Hoe ontstaan talen? 2. Bedreigde

Nadere informatie

Valkerij. Flying-Spirit. Voor al Uw. * Demo s, * Workshops, * Kweek. * Overlastbestrijding. met roofvogels

Valkerij. Flying-Spirit. Voor al Uw. * Demo s, * Workshops, * Kweek. * Overlastbestrijding. met roofvogels Flying-Spirit Voor al Uw * Demo s, * Workshops, * Kweek * Overlastbestrijding met roofvogels Een beetje info. Valkerij was oorspronkelijk de kunst van het vangen en africhten van valken ten behoeve van

Nadere informatie

faculteit der letteren scandinavische talen en culturen Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde

faculteit der letteren scandinavische talen en culturen Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde Datum 15.09.2009 2 Taalverloedering Vroeger sprak vrijwel iedereen correct. Maar met het verstrijken van de tijd is het er niet beter op geworden. Datum

Nadere informatie

ISBN 978-90-5972-940-7 (paperback) ISBN 978-90-5972-941-4 (ebook) ISBN 978-90-5972-949-0 (pdf)

ISBN 978-90-5972-940-7 (paperback) ISBN 978-90-5972-941-4 (ebook) ISBN 978-90-5972-949-0 (pdf) Woorden Weven ISBN 978-90-5972-940-7 (paperback) ISBN 978-90-5972-941-4 (ebook) ISBN 978-90-5972-949-0 (pdf) Uitgeverij Eburon Postbus 2867 2601 CW Delft tel.: 015-2131484 / fax: 015-2146888 info@eburon.nl

Nadere informatie

TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE

TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE dr Jacek Karpiński Erasmus Leerstoel voor Nederlandse Filologie Universiteit Wrocław / Polen Brno, 22-24.02.2011 Hieronder zie je geboortedata van de familie ABC, geschreven in een geheime

Nadere informatie

Gemeente. Zijspoortje. De Bijbelse Encyclopedie leert ons dat het woord kerk afgeleid is van het Griekse woord [kuriakè], dat des Heren betekent.

Gemeente. Zijspoortje. De Bijbelse Encyclopedie leert ons dat het woord kerk afgeleid is van het Griekse woord [kuriakè], dat des Heren betekent. Gemeente Wanneer je aan iemand vraagt Weet jij wat een kerk is?, zal het antwoord niet zo lang op zich laten wachten. Dat is een gebouw waar gelovige mensen samenkomen! Het kan ook voorkomen, dat men aan

Nadere informatie

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN. HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.In.M. Middeleeuwse Geschiedenis

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN. HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.In.M. Middeleeuwse Geschiedenis UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.In.M Middeleeuwse Geschiedenis April 2016 I ALGEMENE GESCHIEDENIS 0100 Handboeken, etc. 0110 Handboeken 0120 Algemene inleiding in ME

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20185 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pronk-Tiethoff, Saskia Elisabeth Title: The Germanic loanwords in Proto-Slavic

Nadere informatie

Kaarten in soorten en maten

Kaarten in soorten en maten De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 20 Kaarten in soorten en maten Joep Kruijsen en Nicoline van der Sijs 20 De Kaartenbank die in januari 2014 is gelanceerd (www.meertenskaartenbank.nl),

Nadere informatie

AARDRIJKSKUNDE. DUITS Klas 1. Klas 3. Klas 4 BIOLOGIE. Klas 3. Klas 4. Klas 2. Klas 3

AARDRIJKSKUNDE. DUITS Klas 1. Klas 3. Klas 4 BIOLOGIE. Klas 3. Klas 4. Klas 2. Klas 3 AARDRIJKSKUNDE Wereldwijs 4e ed. 3 vmbo kgt 9789034567451 Wereldwijs 4e ed. 3 vmbo kgt werkboek 9789034567444 Wereldwijs 4e ed. 4 vmbo kgt 9789034567499 Wereldwijs 4e ed. 4 vmbo kgt werkboek 9789034567482

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie.

Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie. 1 e Jaar Master (MA) Academisch schrijven Code: MHL 1011 hoorcollege Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op

Nadere informatie

Dyslexiebehandeling. Informatiepakket leerkracht:

Dyslexiebehandeling. Informatiepakket leerkracht: Dyslexiebehandeling Informatiepakket leerkracht: - Werkwijze bij Onderwijszorg Nederland (ONL) - Klankenschema - Stappenplan - Kopie overzichts-steunkaart - Uitleg losse steunkaarten - Uitleg steunkaart

Nadere informatie

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help!

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Zondag 16 februari 2014 Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr. Klaas Keimpema Pianist en dirigent schoolkoor: dir. Adriaan Stuij Welkom -

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Moderne Talen (3de graad ASO) Leerlingprofiel Wat krijg je als je in Frankrijk un pistolet vraagt? Wist je dat het Franse woord mannequin van het Nederlandse manneken

Nadere informatie

DE TECHNIEKEN VAN DE KLASSIEKE FILOLOGIE

DE TECHNIEKEN VAN DE KLASSIEKE FILOLOGIE DE TECHNIEKEN VAN DE KLASSIEKE FILOLOGIE I. Tekstkritiek 1. Inleiding Definitie Noodzaak a. (bijna) geen autografen b. (bijna) geen directe apografen c. Tussenstadia d. Constitutio textus Heuristiek Recensio

Nadere informatie

Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties

Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties De 1 e majoren binnen de opleiding in het domein Geschiedenis kunnen volgens onderstaand schema gecombineerd worden met een 2 e major: Oude geschiedenis Middeleeuwen/

Nadere informatie

taal portfolio Taalportfolio 9+

taal portfolio Taalportfolio 9+ taal portfolio Taalportfolio 9+ Inhoud bladzijde 3 bladzijde 4 bladzijde 5 bladzijde 8 bladzijde 11 bladzijde 12 bladzijde 13 Jouw naam en school Welke taal of dialect spreek je met wie Wat kun je in de

Nadere informatie

Geschiedenis van het Nederlands Middelnederlands

Geschiedenis van het Nederlands Middelnederlands Middelnederlands 1. Inleiding Geschiedenis van het Nederlands Middelnederlands Het Middelnederlands = een verzameling streekgebonden talen NOORD- OOSTELIJKE DIALECTEN HOLLANDS UTRECHTS ZEEUWS BRABANTS

Nadere informatie

Het begin van de Nederlandse taal

Het begin van de Nederlandse taal Het begin van de Nederlandse taal Een Oudnederlandse liefdestekst Korte lesomschrijving Leerlingen maken in deze les kennis met het oudste, geschreven Nederlands. Ze verdiepen zich in de betekenis van

Nadere informatie

De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 27

De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 27 De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 27 Kaart 7. Toon wast zich, uit Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten, deel 1 (68b). Kaart 8. Eduard kent zichzelf goed,

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Klanken 1. Tekst en spraak. Colleges en hoofdstukken. Dit college

Klanken 1. Tekst en spraak. Colleges en hoofdstukken. Dit college Tekst en spraak Klanken 1 Representatie van spraak vereist representaties van gedeeltes die kleiner dan woorden zijn. spraaksynthese (tekst-naar-spraak) rijtje letters! akoestische golfvorm http://www.fluency.nl/

Nadere informatie

Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen

Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen 1. Leiden Institute for Area Studies School of Middle Eastern Studies Hebreeuwse Taal- en Letterkunde Aramese taal en letterkunde T alen en geschiedenis

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Vragenlijst voor leerlingen

Vragenlijst voor leerlingen Competentie Vakinhoud Vragenlijst voor leerlingen Zet in het onderstaande overzicht je gemiddelde cijfer voor elk vak. Daarnaast kun je opschrijven waar je sterk en zwak in bent. Overzicht vakken Alfa

Nadere informatie

een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom.

een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom. Werkblad 7 Ω De Franken Ω Les : De volksverhuizingen Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom. Het wordt steeds moeilijker om de grenzen van het grote

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?

AANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS? AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op

Nadere informatie

Thors eik, die naam kennen we hier in de omgeving. Thors eik, dat werd zo n 1400 jaar geleden iets anders geschreven. Thornspiic oftewel Doornspijk

Thors eik, die naam kennen we hier in de omgeving. Thors eik, dat werd zo n 1400 jaar geleden iets anders geschreven. Thornspiic oftewel Doornspijk Na de grote volksverhuizing woonden hier andere stammen dan ervoor. Nu wonen de Franken, Friezen en Saksen hier. Andere stammen dus, maar één ding hebben ze gemeen: het heidendom heerst. Ze geloven in

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Een uitgave van Eifel vakanties thema vakanties in de Eifel

Een uitgave van Eifel vakanties thema vakanties in de Eifel Een uitgave van Eifel vakanties thema vakanties in de Eifel Eifel thema vakanties Pad door de Middeleeuwen Eifel Thema Vakanties Haal meer uit uw vakantie! Wie zijn wij en wat bieden wij u? Wij zijn het

Nadere informatie

in de zin. Je hoort het overal. En zo vaak! Zij zeiden hun! Dat kan toch niet!? Het is hartstikke dom! En lelijk! Dat is de norm.

in de zin. Je hoort het overal. En zo vaak! Zij zeiden hun! Dat kan toch niet!? Het is hartstikke dom! En lelijk! Dat is de norm. 1. Hun zijn dom. De taalnorm. Als hun dat niet konden, dan zouden hun dat niet doen. Natuurlijk heeft Johan Cruijff gelijk, want Johan Cruijff spreekt altijd de waarheid. Da s logisch. Taalregels laten

Nadere informatie

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats). Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de

Nadere informatie

Welkom op de Engelenburg. Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefoon 0575-569999 Telefax 0575-569992 www.engelenburg.com info@engelenburg.

Welkom op de Engelenburg. Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefoon 0575-569999 Telefax 0575-569992 www.engelenburg.com info@engelenburg. Welkom op de Engelenburg Eerbeekseweg 6 6971 LB Brummen Telefax 0575-569992 info@engelenburg.com Proef de geschiedenis Culinair genieten Dineren onder de sterren in het 19e eeuwse serre restaurant. Genieten

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 4816 27 februari 2013 Regeling van het College voor Examens van 12 februari 2013, nummer Cve-13.00546 houdende wijziging

Nadere informatie

Wat is een zelfstandig naamwoord?

Wat is een zelfstandig naamwoord? Wat is een zelfstandig naamwoord? 1. Inleiding Zelfstandig naamwoorden zijn woorden die 'een zelfstandigheid' aanduiden: een persoon of dier: vrouw, oom, hond een eigennaam: Sara, Apple een ding: fiets,

Nadere informatie

Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar

Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde

Nadere informatie

Visuele Leerlijn Spelling

Visuele Leerlijn Spelling Visuele Leerlijn Spelling www.gynzy.com Versie: 15-08-2018 Begrippen Klanken & Letters Klank (begrip) Klinker of medeklinker (begrip) Korte of lange klank (begrip) Tweetekenklank (begrip) Lange-, korte-,

Nadere informatie

je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort

je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort je schrijft het woord zoals je het hoort Groep 4 Spelling Thema 1 Een nieuw huis aan het begin (klas) aan het eind (tent) met st aan het eind (kist) met ts aan het eind (muts) aan het begin en aan het eind (krant) Thema 2 Wat word jij later?

Nadere informatie

De Indo-Europeanen. Peter Dirix 17 maart 2011 Arminia, De Fiere Margriet, Leuven

De Indo-Europeanen. Peter Dirix 17 maart 2011 Arminia, De Fiere Margriet, Leuven De Indo-Europeanen Peter Dirix 17 maart 2011 Arminia, De Fiere Margriet, Leuven Overzicht Historisch overzicht & terminologie De taalfamilie Archeologie Levenswijze, cultuur & religie De oerheimat Genetica

Nadere informatie

Fonologie. inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013

Fonologie. inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013 Fonologie inleiding taalkunde 2012/13 30 mei 2013 Tekst en spraak Representatie van spraak vereist representaties van gedeeltes die kleiner dan woorden zijn. spraaksynthese (tekst-naar-spraak) rijtje letters

Nadere informatie

Wat een vreemde bromfiets!

Wat een vreemde bromfiets! Wat een vreemde bromfiets! Waarom rijden er nu geen paarden meer met karren? Reed er vroeger een tram in ons dorp?! Met die bus zou ik ook wel eens willen rijden! 1. Voetgangers baas! Opdracht Lees het

Nadere informatie

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.IN.N. Nieuwe Geschiedenis - vóór 1870

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.IN.N. Nieuwe Geschiedenis - vóór 1870 UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK NIJMEGEN HUMANIORA BIBLIOTHEEK COLLECTIE H.IN.N Nieuwe Geschiedenis - vóór 1870 December 2009 Enige notities bij het "Overzicht van de Rubrieksindeling van de Bibliotheek van de

Nadere informatie

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars In deze opdracht maak je een interview met een of meer personen over de Joodse bevolkingsgroep in Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je moet in

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 15

Inhoud. Woord vooraf 15 Inhoud Woord vooraf 15 1 Taalverandering en de geschiedenis van het Nederlands 1.1 Talen veranderen 17 1.2 Verandering op verschillende taalniveaus 18 1.3 Illustratie 19 1.4 Taalverandering en taalwetenschap

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 DE MIDDELEEUWEN Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 INHOUDSOPGAVE Middeleeuwen. Karel de Grote. Middeleeuwse straffen. De pest. Dokters in de Middeleeuwen. Beroepen in de Middeleeuwen.

Nadere informatie

Volg vanaf de trap het spoor van rode vogelpootjes langs schilderijen over monsters en mythische fantasiedieren.

Volg vanaf de trap het spoor van rode vogelpootjes langs schilderijen over monsters en mythische fantasiedieren. Cobra Family Cobra Family gaat over Cobrakunstenaars, hun leven en werk en hun inspiratiebronnen. Die kunstenaars waren VRIJE VOGELS, vrij in hun werk en in hun geest! Deze zomer kun jij je hier in het

Nadere informatie

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555)

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) Deel 1: 1305-1354 De groei van de macht van het volk en het uitbreken van de Hoekse en Kabeljouwse twisten. In deze periode zien we de macht van de graafschappen en hertogdommen

Nadere informatie

DE VROEGE MIDDELEEUWEN ( )

DE VROEGE MIDDELEEUWEN ( ) DE VROEGE MIDDELEEUWEN (400-900) Deel 2: 768-925 Het Karolingische Rijk en de invallen van de Met Karel de Grote is er sprake van het hoogtepunt van de Karolingische beschaving. Hij introduceert o.a. wetten,

Nadere informatie

Taalcontact in Noord-Holland: een inleiding

Taalcontact in Noord-Holland: een inleiding It Beaken jiergong 74 2012 nr 1/2 77-84 Taalcontact in Noord-Holland: een inleiding Michiel de Vaan Summary There are many structural diff erences between the western and the eastern dialects of Dutch.

Nadere informatie

1 WOORDSOORTEN 3 2 ZINSDELEN 8

1 WOORDSOORTEN 3 2 ZINSDELEN 8 Deel 1 Grammatica 1 1 WOORDSOORTEN 3 1.1 Tot welke woordsoort behoren de onderstreepte woorden in de volgende zinnen? 3 1.2 Multiple choice. Benoem de onderstreepte woorden 4 1.3 Benoem de onderstreepte

Nadere informatie

2 juni 2019 [STUDIEPLANNER GESCHIEDENIS VWO TOT KERST] overig. Lesweek. activiteiten. / verrijken/ verdiepen *

2 juni 2019 [STUDIEPLANNER GESCHIEDENIS VWO TOT KERST] overig. Lesweek. activiteiten. / verrijken/ verdiepen * Vanaf Vaste activiteiten PERIODE 1 34 19/8 di: start lessen Leerdoelen hoe tijd voor geschiedenis werkt en kunnen er zelf mee aan de slag 35 26/8 de belangrijkste gebeurtenissen in het tijdvak van jagers

Nadere informatie

BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS

BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN GESCHIEDENIS BZL 1-30 september 2007 WERKBRIEF Naam: Klas: Legende individueel per twee in groep Nr: Verplichte opdracht Vrije opdracht Correctie met sleutel Pc nodig BZL 1 Werken

Nadere informatie

Les 6 Kijken in de keuken

Les 6 Kijken in de keuken Les 6 Kijken in de keuken? 33 Les 6 Kijken in de keuken 1. Een kijkje in de keuken van ingrediënten eten en drinken Geef aan uw medecursisten in een presentatie van 5 minuten een kijkje in de keuken van

Nadere informatie

Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf

Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Breien in de late middeleeuwen Een stukje geschiedenis over een geliefd tijdverdrijf Madonna met breiwerk, 1400-1410. Geschilderd door Bertram von Minden (1340-1414), detail uit het Buxtehude Altaar Onderzoek

Nadere informatie

Francine Oomen, Hoe overleef ik mezelf? Van Holkema & Warendorf, a. De tekst hierboven is het begin van een roman (leesboek). Wat valt je op?

Francine Oomen, Hoe overleef ik mezelf? Van Holkema & Warendorf, a. De tekst hierboven is het begin van een roman (leesboek). Wat valt je op? 6. Briefroman Fragment uit Hoe overleef ik mezelf? Jonas de Leeuw Van: Rosa van Dijk Aan: Jonas de Leeuw Verzonden: dinsdag 11 mei 20.12 Onderwerp: Piggy-post Hoi

Nadere informatie

U mag u geen vrouw nemen en in deze plaats geen zonen en dochters hebben. (Jeremia 16:2)

U mag u geen vrouw nemen en in deze plaats geen zonen en dochters hebben. (Jeremia 16:2) Les 9 voor 28 november, 2015 U mag u geen vrouw nemen en in deze plaats geen zonen en dochters hebben. (Jeremia 16:2) Jeremia's leven zou zoals dat van Hosea, een levende gelijkenis zijn. Hij zou een voorbeeld

Nadere informatie

Bachelorexamen Nederlands

Bachelorexamen Nederlands Bachelorexamen Nederlands 1. Richtlijnen Bachelorexamen Nederlands 1.1. Inleiding 1.2. Scriptie 1.3. Lectuurlijst 1.4. Literair essay 1.5. Map taalkunde 1.6. Map land en volk 1.7. Vertaling 1.8. Conclusie

Nadere informatie

Werkschrift : Hoe werk ik op WikiKids?

Werkschrift : Hoe werk ik op WikiKids? Werkschrift : Hoe werk ik op WikiKids? WERKBOEK WIKIKIDS Welkom bij het werkboek van WikiKids. In dit werkboek staan opdrachten waarmee je stap voor stap leert werken met WikiKids. Er staan 15 opdrachten

Nadere informatie

De Germaanse cultuur hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62219

De Germaanse cultuur hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62219 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62219 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Dat is andere taal.indd 1

Dat is andere taal.indd 1 Dat is andere taal! Streektalen en dialecten van Nederland 0 0 0 0 Dat is andere taal.indd 0-0- : 0 0 0 0 Dat is andere taal.indd 0-0- : Dat is andere taal! Streektalen en dialecten van Nederland 0 0 Rien

Nadere informatie

5,2. Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari keer beoordeeld. Nederlands

5,2. Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari keer beoordeeld. Nederlands Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari 2002 5,2 92 keer beoordeeld Vak Nederlands dialect (v. Gr. dialektos = spreken, gesprek), regionaal gebonden taalvariant die niet als standaardtaal

Nadere informatie

Over de taal van Wierden

Over de taal van Wierden Over de taal van Wierden De taal van Wierden: Twents-Graafschaps Hieronder is de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas afgebeeld. Wierden ligt ten westen van het licht oranje gebied, in het gebied

Nadere informatie

Neem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.

Neem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven. Doel B: Relatie met Jezus de Koning : studenten ontwikkelen zich, vanuit een persoonlijke overtuiging, als leerling, vertrouweling en toegewijde volgeling van Jezus op elk terrein van hun leven. Doel van

Nadere informatie

Hebban olla vogala en de rest 1

Hebban olla vogala en de rest 1 Hebban olla vogala en de rest 1 Door Tanneke Schoonheim Inleiding Sinds 1998 wordt er op het INL gewerkt aan de totstandkoming van een Oudnederlands Woordenboek. Dat het hier om een relatief klein project

Nadere informatie

HANDIG HONDEN ONTMOETEN

HANDIG HONDEN ONTMOETEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG HONDEN ONTMOETEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN ONTMOETEN. JE KUNT ER

Nadere informatie

Vragenlijst voor Begeleiders

Vragenlijst voor Begeleiders Competentie Vakinhoud Overzicht vakken Vragenlijst voor Begeleiders Alfa Cijfer Sterk Zwak Nederlands Engels Duits Frans Grieks Latijn Beta Cijfer Sterk Zwak Wiskunde Natuurkunde Scheikunde Biologie Gamma

Nadere informatie

Samen zingen. Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan.

Samen zingen. Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan. Samen zingen Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan. Aansteken paaskaars Om te beginnen, goede God geeft U op aarde licht;

Nadere informatie

Verover Nijmegen. Uw evenement, onze uitdaging! Kijk ook op: www.carpe-diem.nl

Verover Nijmegen. Uw evenement, onze uitdaging! Kijk ook op: www.carpe-diem.nl Verover Nijmegen Uw evenement, onze uitdaging! Kijk ook op: www.carpe-diem.nl INTRODUCTIE Verover Nijmegen Maak kennis met de historie van de oudste stad van Nederland! Terug naar de tijden waarin verschillende

Nadere informatie

W E L K O M B I J O N Z E P R E S E N T A T I E T E R E R E V A N D E K R O O N A P P E L

W E L K O M B I J O N Z E P R E S E N T A T I E T E R E R E V A N D E K R O O N A P P E L W E L K O M B I J O N Z E P R E S E N T A T I E T E R E R E V A N D E K R O O N A P P E L Wat betekent het om een hulphond te hebben E e n h u l p h o n d n e e m t t a k e n o v e r d i e j e z e l f

Nadere informatie

Welkom bij: Taal- en cultuurstudies

Welkom bij: Taal- en cultuurstudies Welkom bij: Wat is bijzonder aan? De meerwaarde van taal en talen breed denken Programma Wat kun je ermee? Test jezelf voor Taal- en cultuuurstudies Student en afgestudeerde Vragen (panel ) Wat is bijzonder

Nadere informatie