De kracht van dialogische gesprekken

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De kracht van dialogische gesprekken"

Irma de Vries
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De kracht van dialogische gesprekken Congres Spel Verbindt - 3 april 2019 Dr. Chiel van der Veen Vrije Universiteit Amsterdam, afdeling Pedagogische- en Onderwijswetenschappen

3 DEZE LEZING Gesprekken verbinden Het belang van ruimte De rol van de leerkracht Het belang van een dialogische gesprekscultuur Begrip zorgt voor verbinding Vragen en dialoog

4 WERKACTIVITEIT 1 Maak een tekening, strip, schema, overzicht, waarin duidelijk wordt hoe gesprekken er in jouw klas / in jouw praktijk uitzien De maker van de mooiste tekening krijgt een boek

5 GOEDE GESPREKKEN VERBINDEN Monologische gesprekken Recitatie Leerkracht veel ruimte Initiatie-Respons-Evaluatie sequentie Leerlingen gepositioneerd als antwoord-pakker Weinig mogelijkheden tot verbinden Het belang van ruimte

6 geef kinderen ruimte om te praten

7 WAT ZIJN GOEDE GESPREKKEN? Topic/object Geeft richting Bedoeling-betekenis Willen en kunnen Intended, enacted, lived object (Marton & Tsui, 2004) + object of vital interest (Engeström, 2012) Ruimte ( creative spaces of reflection ; Wegerif, 2008) Polyloog; de verbinding met de wereld > Dialogische gesprekken

8 Een bereidheid om de ander te begrijpen, het eigen begrip te herzien, de ander te bevragen, en samen verder te komen (cf. Bereiter, 1994)

9 WERKACTIVITEIT 2 : WE KIJKEN NAAR TWEE GESPREKKEN Wat valt je op? Welk gesprek vind je goed? En waarom? Waar vinden verbindingen plaats?

10 LK L1 LK LLN LK L2 LK L2 LK L3 LK Zie jij wat er onder zijn schild zit, kan jij er dwars doorheen kijken? Ja of nee? Eeuhm, pootjes. Ja hier zitten zijn pootjes, ja. Maar Just, als jij nou naar dit schild kijkt, zie jij dan wat daar onder zit? Of kan je dat niet zien?[schud hoofd] Nee, dat kan je niet zien nee he. Dit schild is heel erg dik, daar kun je niet doorheen kijken. Als hij dat schild een beetje open klapt, zagen wij net op het filmpje, dan komen die dunne vleugeltjes eronder vandaan. Zijn die vleugeltjes heel dun of dik? Dana zei net die vleugeltjes zijn heel erg dun en daar konden we dwars door heen kijken. Daarom zit dat dikke schild er over heen, over die vleugels. Om die dunne vleugeltjes, waar die mee kan vliegen, te beschermen. Want als die vleugeltjes beschadigen, kapot gaan, ergens door, dan kan dat lieveheersbeestje niet meer vliegen. Heeft het lieveheersbeestje ook een kopje? Ja! Huub, heeft het lieveheersbeestje een kopje? Nee. Een kopje, een gezichtje? Heeft die dat? Ja. Ja. Wat voor kleur is dat? Kijk maar eens goed. Ja, zwart. Zwart ja, met nog wat erop? Want ik zie inderdaad dat het zwart is? Maar wat zit er nog meer op? Wat is dit voor kleur? De vlekken, want zijn die voor kleur.

11 L1 LK L2 LK L1 LK L1 LK L1 LK L1 L3 LK L3 Ik zag eens een keer elektriciteit. Met de, bij de dieren. En de elektriciteit zag zwart uit. Maar hij stond nog niet aan, maar papa raakte het aan en hij deed alsof hij schokte. Begrijp jij het? Nee. Waar was je? Dat weet ik niet meer. Maar je zei iets over dieren? Ja. En je vader deed iets aan. Wat deed hij aan? Niets. Hij raakte gewoon iets aan, iets van een draad. Oh, een draad? Dus jij zegt dat er elektriciteit op dat draad zat? Ja! Ik begrijp het! Kun jij het uitleggen? Nou, dat draad was verbonden met het stopcontact. En elektriciteit komt uit het stopcontact en als je het aanraakt, dan krijg je een schok.

13 WAT ZIJN DIALOGISCHE GESPREKKEN? Leerkracht stelt open vragen Leerkracht en leerlingen nemen elkaar serieus en proberen elkaar te begrijpen Ruimte voor inbreng ideeën, kritisch luisteren, redeneren, samen nadenken

14 monologisch dialogisch

15 Dialogische gesprekken: hoe doe je dat? Open en veel mogelijkheden om te praten Keuze onderwerp: kunnen én willen meedoen Topic opbouwen Gesprekscultuur opbouwen Doelen voor dialogische gesprekken: 1. Delen, uitbreiden verhelderen 2. Gericht naar elkaar luisteren 3. Redeneren 4. Samen denken 5. Metacommunicatie

Cruciale rol van de leerkracht De leerkracht als dirigent Staat model voor de omgang met gesproken taal Modeling: expliciete en openlijke omgang met

16 Cruciale rol van de leerkracht De leerkracht als dirigent Staat model voor de omgang met gesproken taal Modeling: expliciete en openlijke omgang met gesproken taal, waarbij analytisch en systematisch wordt gereageerd op de communicatieve aspecten van mondelinge uitingen van leerlingen Hoe doe je dat? > de toolkit

17 GESPREKSTOOLS

18 WAT LEVERT HET OP?

19 WAT LEVERT HET OP?

20 WAT LEVERT HET OP?

21 WAT LEVERT HET OP?

22 Wat levert het op? Grootschalig onderzoek: 21 klassen, 469 kinderen Interventie- en vergelijkingsgroep Gespreksactiviteiten Nascholing van leerkrachten Conclusie: inzet gesprekstools heeft een positief effect op de mondelinge communicatieve competentie van kleuters!

23 GESPREKKEN VERBINDEN Gesprekken als lijm; verbinding tussen activiteiten Veelheid aan perspectieven = rijker onderwijs, rijker thema Kritisch burgerschap

24 GOEDE GESPREKKEN VERBINDEN? Leerkracht met de leerling Leerlingen met elkaar (vergelijk Theory of Mind) Leerlingen met de wereld

25 TOEKOMSTMUZIEK Onderzoek naar effecten van gesprekken op sociale competentie (sociale status, Theory of Mind, communicatie) Onderzoeks- en innovatieproject waarin wij goede gesprekken inzetten in de opleiding van een nieuwe generatie onderwijspedagogen Onderzoek naar dialogisch voorlezen Onderzoek naar professionele ontwikkeling van leerkrachten Onderzoek naar verbinden van schrijven, lezen en goede gesprekken rondom sociale thema s

26 TOT SLOT Vragen, discussiepunten? Verbinding met jouw praktijk? Wat heb je geleerd, wat neem je mee? Waar liggen struikelblokken, waar zie je tegen op? Succes!

27 BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT! Vragen of meer informatie?

Vergelijkbare documenten

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) In het overgrote deel van de scholen is de interactie tussen leerkrachten en leerlingen nog altijd voor het overgrote deel monologisch van