hel openbaar vervoer maandblad gewijd aan het stads- en streekvervoer, in het byzonder het gemeentevervoerbedrijf amsterdam

Transcriptie

1 hel openbaar vervoer maandblad gewijd aan het stads- en streekvervoer, in het byzonder het gemeentevervoerbedrijf amsterdam

2 het openbaar vervoer abonnementsprijs ƒ 4,25 per jaar - losse nummers ƒ 0,40 abonnementsprijs inclusief bijlage HET OPENBAAR VERVOER hoofdredacteur redactie en administratie c. van mechelen jr. Ie jacob van campenstraat 45 amsterdam - oud-zuid = telefoon ƒ 5,25 per jaar p.h. kiers van suchtelen van de haarestraat 3 '' amsterdam - osdorp = telefoon alle betalingen op gemeentegiro t.n.v. 'het openbaar vervoer', van suchtelen van de haarestraat 3 11 te amsterdam - osdorp. het girokantoor der gemeente amsterdam is onder no aangesloten bij de postgirodienst te den haag. INHOUDSOPGAVE blz. 1. Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam N.V.Gemengd Bedrijf Haagsche Tramweg Maatschappij Vervoer in de Randstad Holland Nederlandse Spoorwegen Trolleybussen in Arnhem en Nijmegen N.B.M. bussen gaan door Diemen rijden Buitenlandse Berichten Rotterdamse Elektrische Train Rotterdamsche Tramweg Maatschappij N.V Foto's Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam Foto's Duitsland De H.T.M. in de branding BIJLAGE Vervolg gvb nieuws van blz. 25 Nieuwe buslijn 32 Met ingang vanmaandag 2 maart jl.is lijn 32 ingesteld van Nieuwendam naar Uitbreiding Tuindorp Nieuwendam. De route is als volgt: Dijkmanshuizenstraat- IJdoornlaan-Volendammerweg-Monnikendammerweg-Nieuwendainnierdijk (standplaats bij de buslijnen C en 3l)«Er wordt met 1 bus een kwartierdienst gereden (bus no. 70). Buslijn 30 weer in dienst Met ingang van zondag 29 maart jl. werd de seizoenbuslijn 30 weer ingesteld van het Haarlemmermeerstation naar de boerderij in het Amsterdamse Bos. De dienst wordt uitsluitend op zondag gereden van 10 tot 18 uur. R.E.T. NIEUWS OP HET LAATSTE OGENBLIK lil Op 1 april wordt het nieuwe autobusstation Rochussenstraat in bedrijf genomen. M.i.v. dezelfde datum vervallen de buslijnen 38 en 54 e n worden ingevoerd de nieuwe buslijnen 62,63,64 en 65. Het aantal autobuslijnen van de RET stijgt hiermee tot 34 In het volgend nummer komen wij uitvoeriger hierop terug. Wij verwijzen u echter wèl naar de bladzijden 101 en 110 van jaargang I963. Ruim baan voor het openbaar vervoer] Onder deze titel verscheen een brochure, samengesteld door de Werkgroep "Reorganisatie en bevordering openbaar vervoer in Utrecht". Na overschrijving van ƒ 1,25 op giro tin.v.j.h.v.piggelen Jr. te Utrecht wordt de brochure u toegezonden.

3 g v b Tarieven amsterdam Aan de Commissie van Bijstand uit de Gemeenteraad is een voorstel ingediend om de tarieven van het vervoerbedrijf te verhogen, teneinde de steeds groter wordende verliezen te compenseren. De commissieleden willen hier echter pas over spreken nadat zij kennis hebben genomen van de reeds lange tijd toegezegde nota, waarin voorstellen worden gedaan, die kunnen lexden tot verbetering van de regelmaat van de wagenloop en van de frekwentie. Daar de commissie toch waarschijnlijk niet akkoord gaat met de drastische tariefsverhoging, zullen wij deze tarieven, die trouwens toch slechts gedeeltelijk bekend zijn, nog niet vermelden. i'iotorwagen 653- werd afgeleverd op 22 en 24 februari I964 en in dienst gesteld op 10 maart jl. (lijn 17) Nummer 654 werd afgeleverd op 9 en 10 maart en in dienst gesteld op 20 maart jl.(lijn 17). No. 655 werd op 23 en 24 maart afgeleverd. De dubbelgelede rijtuigen die thans afgeleverd worden zijn in alle wagenbakken voorzien van een dubbele zitplaatsenrij aan de linkerzijde, hetgeen bij de voorgaande series 6OI-634 en slechts het geval is in de middenbak. De nieuwe serie biedt plaats aan 56 zittende en 153 staande passagiers, in totaal dus 209. De wagens van de serie bieden plaats aan 45 zittende en 175 staande reizigers, in totaal 220. Nadat de motorwagens 411 en 440, beide met een gesepareerde bestuurderszitplaats, ruim drie jaren buiten dienst hadden gestaan, zijn zij op 12 maart jl. wederom in dienst gesteld resp. op de lijnen 1 en 2. Op 11 maart werden met de 411 instructieritten gereden. Motorwagen 413 werd tengevolge van een zware aanrijding zodanig beschadigd, dat het herstel wel een vraagteken zal zijn. Voorlopig heeft het rijtuig onderdak gekregen in de remise Kromme Mijdrechtstraat. Sedert medio maart vertoeft motorwagen 428 in de remise Lekstraat (lijn 25). Motorwagen 519 werd een aantal dagen door de Havenstraat uitgeleend aan de Kromme Mijdrechtstraat. No. 399 vertoeft ook nog in de Kr.Mijdrechtstraat. Dubbelgelede motorwagen 622 verhuisde naar de Kr.Mijdrechtstraat (een gevolg van het indienststellen van nieuw geleed materieel in de Havenstraat). Ook de richtingfilms in de drieassige motorwagens en in de gelede wagens zijn inmiddels t.b.v. lijn 25 voorzien van de nieuwe tekst "PRES.KENNEDYLAAN". Ter aanvulling van ons bericht op blz. 15 delen wij mede, dat de railreiniger Rr 3 ook aan de voorzijde een reklame voert. Railreinigermotorwagen Rr 2 kreeg een ingekorte beugel met gewijzigd sleepstuk. De bijwagens 951 en 983 kregen rijtuigcijfers van het nieuwe type. Op lo-3-64 reed des avonds op lijn 16 de nieuwe dubbelgelede motorwagen 653:0-1 Op reed op lijn 3 als extra dwgn o.a Sedert medio maart rijdt op lijn 25 mot.w. 428+bijwagen. Op de Geldersekade zijn de tramrails verwijderd, terwijl eind februari op de kruising Weesperplein het uitlopend wissel Weesperstraat-Sarphatistraat werd verwijderd. In omgekeerde richting was het inlopend wissel Sarphatistraat-Weesperstraat reeds enige jaren geleden verwijderd. In maart is een lage beplanting aangebracht langs de trambaan in Osdorp (Tussen Meer, Meer en Vaart en lus Osdorpplein). ^ d e I N H O U D S O p G A V E )

4 ! HTM! Het een en ander uit de geschiedenis yan de T, i tramlijnen 2 en 5 D e n H a a g j... r 26 Toen.op zaterdagavond 8 december I963 kort na 1.00 uur motorrijtuig 827 als laatste tram van lijn 5 de remise Lijsterbesplein binnenrolde, werd hiermede een exploitatie van ruim 56 jaar afgesloten. Zijn voornaamste route liep door de winkelstraten Piet Heinstraa - ; en Weimarstraat, die kenmerkend waren voor de lijnen 5 e n 20(=2). In de loop der jaren is weinig aan de route veranderd, doch de verlengingen hielden gelijke tred met de op dat moment plaatsvindende stadsuitbreidingen. Tramlijn 5 bleef geruime jaren evenals lijn 7 de aanvoerlijn voor de tram naar Wassenaar en Leiden (toen eindpunt Dierentuin).' Op 1 februari 1906 nam de exploitatie van lijn 5 een aanvang tussen Regentesselaan (eindpunt bij de Teijlerstraat) via Weimarstraat naar de Prinsessegracht (brug Heerengracht,). De lijn kende toen twee enkelsporige gedeelten van ongeveer 100 meter, nl. bij de Dierentuinbrug (da-h spoedig van een dubbelsporig gedeelte werd voorzie:;) en voor de r_insesse Schouwburg, dat in 1'936 : werd gewijzigd. Tevens vond in 1935 ook een wijziging aan het eindpunt Prinsessegracht plaats, alwaar het eindpunt nu midden in de straat kwam te liggen, voorzien van een vluchtheuvel. Deze standplaats lag op ongeveer'5 minuten gaans van het station Staatsspoor. Een verlenging naar genoemd station bleef Ook ha de veranderingen aan het eindpunt Prinsessegracht en Heerengrachtbrug technisch onuitvoerbaar. Pogingen om via een andere route deze lijn naar het Staatsspoor te leiden, zijn nimmer tot uitvoering gekomen. Mede in verband met verdere stadsuitbreidingen van Den Haag-West in zuidelijke richting werd de lijn vanuit de stad verlengd via Weimarstraat en Valkenboschlaan tot de Loosduinseweg en op 22 september 1916 in gebruik genomen. Het eindpunt was bij de Valkenboschkade en Loosduinseweg (wisselplaats WSM stoomtram), alwaar de tram een eindlus had, met een opstelspoor op de Valkenboschkade. Na I923. heeft verdere annexatie van de gemeente Loosduinen plaats, zodat meer grond beschikbaar kwam voor het zich uitbreidende Den Kaag. Zo hebben in 1928 verdere verlengingen plaats, al naar gelang de bebouwing vorderde. Op 3 april 1928 werd lijn 5 verlengd via Weimarstraat-Mient-Laan van Eik en Duinen tot aan de Laan Van Meerdervoort. Dat toen niet de gehele Mient tot aan de Appelstraat werd afgereden was niet zo vreemd, aangezien de woonwijk "Het Bomen en Vruchtenkwartier" nog uit de grond moest komen. Tevens bereikte men via de Laan van Eik en Duinen en Laan van Meerdervoort op een snellere wijze de tramremise Lijstërbesplein, die nu ook geheel tussen de woonhuizen kwam te liggen. M.i.v. genoemde'datum kwamen de remiseritten via de verbindingsboog Weimarstraat/Waldeck Pyrmontkade te vervallen. Deze boog werd alleen nog gebruikt door de sproeiwagen en de railreiniger (stortplaats bij de Handelsdagschool). Na 1950 is deze boog verwijderd. Het nieuwe trajekt vanaf de Valkenboschlaan kreeg een bovenleiding met kettingophanging gelijk de buitenlijnen» Tevens werd op de Miant en Laan van Meerdervoort van betonnen masten gebruik'gemaakt. Het vrijgekomen trajekt op de Valkenboschlaan werd later door lijn 14 benut. Op 1 mei 1928 werd lijn 5 via de Laan van Meerdervoort verlengd tot Pioenweg (= Appelstraat,die nog niet bestond). Het verlengde trajekt over de Laan van Meerdervoort was voorzien van een dubbele rijdraad met draagkabel, zoals bij lijn 11 in gebruik was. Het ei:. dpunt,.gelegen tussen Pioenweg en Kamillestraat, was voorzien van een dubbel ovarloopwi-;sel. Tevens verscheen per 1 mei 1928 tramlijn 20 op het trajekt Pioenweg-Riviervischmarkt, die tussen Pioenweg en Piet Heinplein de route met lijn 5 deelde. Op 23 februari 1936 werd lijn 20 via Laan van Meerdervoort verlengd naar "Wijk Bohemen", met het eindpunt bij Meer en Bosch, tussen Muurbloemweg en Richard Wagnerlaan (in 1940 tweede overloopwissol). Een verdere verlenging naar Kijkduin (evenals lijn 2 Sportlaa.n-Staatsspoorj kwam mede door de in 1940 uitgebroken oorlog niet tot uitvoering.

5 Tramlijn.5 werd per 23 februari 1936 teruggebracht naar een- nieuw eindpunt aan de Mient nabij, het Moerbeiplein. De bewoners van het "Bomen pn Vruchtenkwartier" hebben nog tot zaterdag 23 november 1940 moeten wachten voordat de eerste tram van lijn 5 aan de Ippelstraat verscheen. In 1934 werd de bestaande buslijn P, die toen nog het trajekt Plein-Loosduinseweg/Soestdijksekade bereed, via Laan van. Eik en Duinen en Mient verlangd tot de Appelstraat. Deze verlenging werd noodzakelijk, omdat er in deze wijk bewoning kwam. Daar in de loop der jaren het "Bomen en Vruchtenkwartier" uitgroeide tot een woonwijk van ongeveer inwoners en de bestaande buslijn P een steeds groter aantal personen te vervoeren kreeg (in passagiers, in l6l) werd in 1940 een begin gemaakt met de verlenging van tramlijn 5 via Miont naar de :Appelstraat. Hiervan lag het trajekt Moerbeiplein-Xornoeljestraat op eigen baan, de bovenleiding had ook hier een draagkabel.en betonnen masten. Op zaterdag 23 november 1940 werd het tra.jekt officieel in gebruik genomen. Buslijn P was reeds eerder in de maand oktober opgeheven. Bij de aanleg van het nieuwe trajekt was er gebrek aan biels (3 blokken per rail), zodat verzakkingen hier aan de orde van de dag waren. Na de oorlog werd het trajekt van spoorbiels voorzien.. Enkele tijdelijke wijzigingen? op 30 oktober 1929 en de daaropvolgende dag werd gereden via de lijnen 9 en I naar Plein. Van 25 november 1938 tot 7 niei 1939 werd lijn 5 ingekort tot Koninginnegracht bij Dr. Kuyperstrr.; t wegens herstel van de Dieren^uinbrug.. Het dienstdoend trammaterieel ''"' Sinds 1906 werd voornamelijk gereden.met motorrijtuigen voorzien van AEG motoren, voornamelijk de nummers 66,77,79,80,82,83,84,85,104,106,118,119,120,123,125,128. In de loop der jaren werden achter deze motorwagens ook bijwagens meegevoerd. Na de omnummering in de jajren kwamen hier ook de SSW wagens te lopen.ook motorwagen 200 heeft enige tijd op lijn 5 gereden ( ). Na 1932 kwamen hier de motorrijtuigen en de bijwagens (frekwentio 4x 12'). In 1928 heeft lijn 20 de primeur gehad motorrijtuig 801 enige tijd als eenmanwagen(gedurende 6 weken)op zijn lijn te hebben. In de jaren hebben de motorrijtuigen enige tijd op lijn 5 en 20 dienst gedaan, om in 1940 voorgoed door onbouwers te worden vervangen. Op lijn 5 werden toen de aanhangrijtuigen 65O-68I en op lijn 20 de bijwagens ingezet. In augustus 1941 kwamen op lijn 5 de extra bijwagens in dienst en wel 4 stuks van de serie , alleen tijdens de spitsuren. In 1943 werden deze vervangen door 4 bijwagens serie 350, , die later in hot jaar werden geruild met de lijnen 20 en 7 voor de bijwagens van do. serie 600. Sedert de komst van lijn 10 in de remise Lijsterbes kwamen nu ook de bijwagons hier te rijden. Tramlijn 5 had in de jaren voornamelijk de bijwagens 65O-68I en 0OO-614, De aanhangrijtuigen werden door lijn 20 en 7 broederlijk gedeeld. Tussen de ombouwers door hebben op lijn 20 de motorwagens 254 (van lijn 13) en 270 en 271 (van do lijnen 1 en 10) dienst gedaan, waarvan no. 271 tot het einde der diensten in november 1944» Motorwagen 150 heeft als reserve eenheid voor lijn 5 en 20 gedurende de jaren hier ook herhaalde malen dienst gedaan. Eveneens was het niet ongewoon als extra dienst tussen de 4x 15 minutendienst (ombouwers) een motorwagen met - Ben bijwagen 'serie 600 of 650 op lijn 5 en 20 aan te treffen. Een evacuatie van een deel van de inrichting Endegeest in Leiden-Oegstgeest maakte hot noodzakelijk een deel van de verpleegden over te plaatsen naar de inrichting "Oud. Rozenburg", waarbij bij deze gelegenheid een Leids buitenlijntramstel aan het eindpunt Appelstraat verscheen. Tijdens de laatste vier maanden van de tramdienst in 1944 bleven de bijwagens van beide lijnen tijdens de avonduren aan hun eindpunt staan. Toen na de oorlog op 11 juni 1945 de tramdiensten werden hervat reed lijn 5 van Appelstro,at tot Rivi^rvischmarkt mede in verband mot een vernielde bovenleiding

6 - HTM aan de Boschorus en Korte Voorhout; pas per 1 augustus 1945 kon de normale route worden bereden. Er word weer een 4x 15 minutendienst onderhouden, die in de winter van 1946/47 slechts korte tijd werd teruggebracht tot een 3x 20 minutendienst. De oorzaak hiervan was het grote aantal defekte tramwagens. Naarmate de motorwagens en 279 uit Duitsland terugkwamen en door Werkspoor of La Brugoise werden afgeleverd, kon men ze in de jaren 1946/47 in dienst gesteld zien op de lijnen 5 en 20. Een nieuwe serie bijwagens (ontstaan uit de motorwagens 165,167,159, l68,l6l en 166) beleefde haar primeur op lijn 20. Tevens werden de motorwagens weer met koersborden ingezet op de lijnen 5 en 20 in 1947» Op 1 mei 1948 werd de dienst op lijn 5 en op lijn 2 (sinds 1 januari 1948 werd lijn 20 omgenummerd in 2) weer met ombouwers gereden met een frekwentie van 5x 12 minuten. De tweede bijwagon op lijn 20 was in de loop van 1946 reeds vervallen, op lijn 5 bleef deze gehandhaafd gedurende twee ritten tijdens de spitsuren. In 1949 konstateerde men een verdere vervoersdaling op lijn 5» mede door de komst van buslijn D aan do Appelstraat; de verlenging van buslijn D per 1 maart 1951 naar.koll.spoor en de Sav.Lohmanplein bracht het vervoer op lijn 5 weer op een vooroorlogs peil. Op 7 juni 1953 kwam de serie in haar geheel op lijn 5 terug (frekwentie 6x 10 minuten) en bleef tot de afvoer in 1958 op deze lijn'rijden. Op 1 november 1958 verschijnen er motorrijtuigen serie en bijwagens serie op de lijnen 2 en 5; voor lijn 5 was di.t slechts tijdelijk, op lijn 2 werd dit een normaal beeld. In 1959 kwam *p lijn 5 de motorrijtuigenserie In de jaren I960/6I verdwenen de geleidelijk van het toneel, waarna op lijn 5 uitsluitend met motorwagens gereden werd. In de maand februari I963 koren de 290,291,294,296 en 297 n Qg voor een periode van circa 4 weken op lijn 5 terug tengevolge van de sneeuw- en vorstperiode. Tevens zij opgemerkt dat motorrijtuig 36 als laatste ombouwer hier op 12 februari 1963 heeft dienst gedaan... :. Sinds de lijnen 2 en 5 i n de remise Lijsterbes terugkeerden in juli 1963 reden er uitsluitend de motorrijtuigen en de bijwagens tot het einde van de diensten in december I963. De motorwagens 262,267 en 269 zijn de enige, die tot'in december I963 nog op de lijnen 2 en 5 hebben gereder, als uitzondering. De voornaamste oorzaak van de regelmatige afneming. van het aantal reizigers is wel de in dienst stelling van de buslijnen P en D (later vernummerd in resp. 26 en 19) geweest, die door hun route vele passagiers van de tramlijnen afroomden. In I962 waren de vervoerscijfers; lijn 2: lijn 5s I.86I.646 lijn 19: lijn 26s E.J. Bouwman. Aan de gemeenteraad zal voorgesteld worden om voor het onenbaar vervoer op de Prinsegracht een vrije baan tot stand te brengen. Buslijn 2 is deze maand op de Laan van Meerdervoort weer normaal gaan rijden.. Thans wordt sedert 10 februari 1964 door de buslijnen 2 en 15 gedurende enige tijd niet via Lange Vijverberg gereden, daar deze is afgesloten in verband met spoorvernieuwing voor cte tramlijnen 3 en 9, waarbij het overloopwissel werd verwijderd.

7 - HTM De bovenleidingaansluitingen van de vroegere lijnen 2 en 5 met andere lijnen zijn gedeeltelijk verwijderd. De kruising met lijn 3 bij de Zoutmanstraat is 'dichtgelast. Op de Mauritskade is de bovenleiding verdwenen, evenals gedeeltelijk op de Laan van Eik en Duinen en in de Dr.Kuyperstraat. Op de hoek Mient/ Laan van Eik en Duinen werden twee van de vier wissels verwijderd. Buslijn 30 Als gevolg ven de afsluiting van de Binckhorstlaan voor alle rijverkeer is de route -ven autobuslijn 30 (Hollands Spoor - Binckhorst) over Rijswijk en Voorburg geleid. Tevens is een nieuwe dienstregeling ingevoerd. Een en ander is op maart jl. ingegaan. De duur van deze toestand zal ongeveer een jaar bedragen. Routes Stationsweg-Hofwijckstraat-Rijswijkseweg-Haagweg-Caen van Necklaan- Penninglaan-Geestbrugweg-Prinses Mariannelaan-Binckhorstlaan-MANWEG-RBGULÏÏSWEG- SATURNUSSTPjlAT-IffiLKwEGSTRMT-Zonweg-Vostaweg-St.Barbaraweg-Binckhorstlaan- Prinses Mariaimelaan-Geestbrugweg-Penninglaan-Caen van Necklaan-Kaagweg-Rijswijkseweg-Rijswijkseplein-Oranjelhan-StatiOnsweg (Station H.S.). - ; Het gedeelte-van de route, waarvan de straatnamen zijn onderstreept wordt alloen van maandag tot en met vrijdag bereden door de bussen, die tussen 6.45 en 17*20 van het station H.S. vertrekken. '... De met het oog op de spoorwegwerken aangekondigde afsluiting van de Binckhorstlaan is aanleiding geweest voor de.kamer van Koophandel en enige verenigingen om brieven te schrijven aan B &'W en gemeenteraad om uitstel hiervoor te vragen, zodat intussen noodvoorzieningen getroffen kunnen worden. Autobuslijn 1 De proef met autobuslijn 1 om dagelijks in de avonduren 2 ritten uit te voeren van de Prins ïlauritslaan naar het station Staatsspoor (zie blz. 7) duurt tot nadere aankondiging v,.ort. De dienstregeling is niet gewijzigd..; 291t/m 295, 298 en 299 zijn/worden thans verbouwd tot pekel- De motorwagens wagens. «De concessie van de Delftse lijn is verlengd tot Zoals bekend zal deze lijn, nadat in Delft een lus aangelegd is via Westvest en van Leeuwenhoeksingel "(langs het station) zo snel mogelijk bediend worden door PCC rijtuigen, waarbij het lijncijfer 37. wordt. Verkeerslichten Javabxug in werking De verkeerslichten rond de Javabrug in Den Haag zijn op 11 maart jl. in werking gesteld. Er zijn hier speciale voorzieningen getroffen voor het tramverkeer. Dit kan sneller passeren doordat de tram een contactpunt raakt waardoor het licht iets langer op groen blijft staan. Met ingang van dezelfde datum is de halte van tramlijn 7 "Javabrug" voor de richting De Savornin Lohmanplein-Laan van Nieuw Oost Indië verplaatst van de Javastraat bij de Koninginnegracht naar de Wassenaarseweg hoek Koningskade. De halte Javabrug voor de richting Laan van Hieuw Oost Indië - De Sav.Lohmanplein is niet veranderd. Coöperatieve Vereniging Vervoer Op 11 maart 1964 heeft een bus van de NV Hofstad Tours om half elf een rit gemaakt van het gebouw voor Kunsten en Wetenschappen naar het Statenkwartier langs de route van de opgeheven buslijn 1. De ritprijs bedroeg 75 cent por persoon. Financieel is deze eerste rit werkelijk geen succes geworden en in zoverre is

8 - HTM het een bevestiging van het standpunt van de HTM, dat een bus op die route niet rendabel is. IJO Coöperatieve Vereniging Vervoer (rond 275 leden) wil voor een rechtstreeks en behoorlijk vervoer naar het Statenkwartier zorgen. Slechts 11 passagiers werden op deze eerste rit vervoerd. Dienstregeling autobuslijn 31 Lijn 31 (Station H.S. - Vliegveld Ypenburg) rijdt niet op zaterdagen en zon 7 en feestdagen. Routes Stationsplein-Hofwijckstra.t (terug Rijswijkseplein)-Rijswijkseweg- Haagweg-Hoornbrug-Rijksweg 13-Rijksweg 4a-Ypenburg. Vertrek Hoollancls Spoor; 7«35 Vertrek Ypenburgs vervolgens uurdienst t/m vervolgens uurdienst t/m Vervoer in de Randstad Holland Vijftien verkeersdeskundigen en overheidsvertegenwoordigers zijn op 19 februari jl. door minister Van Aartsen geïnstalleerd als Staatscommissie Openbaar Vervoer Westen des Lands. Voorzitter van deze commissie is de Iielftse hoogleraar Prof.Ir.J.J.Volmüller, die naam heeft gemaakt als verkeers en vervoersdeskundige. Secretaris is Mr. G.H.Douma van Verkeer en Waterstaat. Leden zijn de Nederlandse Spoorwegen, vertegenwoordigers van regionale en stadsvervoerbedrijven, wethouders van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, gedeputeerden uit de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht, Rijkswaterstaat, het Ministerie van Financiën, het Ministerie van Volkshuisvesting en de Commissie Vervoersvergunningen. De bedoeling van deze commissie is om samenwerking tussen de diverse vervoerbedrijven tot stand te brongen, waardoor het gebruik van het openbare vervoer gestimuleerd wordt, tengevolge waarvan weer het aantal particuliere vervoermiddelen zal verminderen. N.S. Enige tijd geleden is de baan van de ox-ntm-tramlijn in Bolsward vernieuwd. De gewijzigde bielsafstand en ondergrond zijn er wa?>rschijnlijk de oorzaak van, dat in de Dijkstraat elke langsrijdende vrachtwagen of autobus sterke trillingen in de huizen veroorzaakt, waarioor zelfs etalagewaar regelmatig breekt. Daar de kant van de gracht, die langs deze straat loopt, ook stuktrilde ; zijn een aantal boomstammen dwars over de gracht geplaatst om het geheel te spalken. Bij een statutenwijziging is de 'oh' uit de naam van de N.S. verdwenen, zodat de maatschappij thans heet N.V. Nederlandse Spoorwegen. Trolleybussen in Arnhem en Nijmegen - ^ S S Ï i ^ i S " Op blz. 24 moet de aanduiding Groningen boven het aan het slot gepubliceerde overzichtje gewijzigd worden in Nijmegen. NBM bussen gaan door Diemen rijden Met ingang van de zomerdienstregeling op 1 juni zullen de bussen van de NBM door Diemen gaan rijden. Het betreft hier de lijnen 30 en 32. Aan het Handelsblad van 1 februari 19&4 ontlanen wij hierover het volgende.

9 - NBM "- Van de zijde van de NBM wordt vernomen dat beide lijnen met een frekwentie van een uur rijden. Lijn 30 onderhoudt de dienst op Bussum en rijdt in Amsterdam door de Hugo de Vrieslaan en langs het Amstelstation. Buslijn 32 voert naar Muiderberg en volgt in de hoofdstad de route via de Linnaeusstraat en.langs het Instituut voor de Tropen naar het busstation Wibautstraat. Daar de rijtijden ongeveer een half uur uiteen liggen (lijn 30 vertrekt uit Amsterdam om 20 over elk uur en lijn 32 om 55 over elk uur) komt het er in de. praktijk op neer, dat de bussen ongeveer om het half uur door Diemen zullen komen. Van Amsterdam uit wordt een route gevolgd via de Hartveldseweg, Arent Krijtstraat, Wilhelminaplantsoen, Burgemeester Bickersstraat, rijksweg 1. Van het Gooi af gaat de route via de Prins Bernhardlaan,'-'Prinses Beatrixlaan, Wilhelminaplantsoen, Arent Krijtstraat, Hartveldseweg. Er zullen vijf haltes worden. gemaakt, t.w. een aan de Prins Bernhardlaan, drie aan het Wilhelminaplantsoen en een in de Arent Krijtstraat. Om het mogelijk te maken dat de bussen aan het einde van de Middenweg in Amsterdam de bocht zullen kunnen maken naar de als parallelweg dienstdoende Hartveldseweg, zal de verkeerssituatie bij de Hartveldsebrug moeten worden gewijzigd. } Buitenlandse Berichten... ENGELAND - Blackpool - Vanaf dit jaar zal ook weer 's winters de gehele route van Promenade naar Fleetwood met trams bereden worden. Sedert 2? maart jl. is dit 'trajekt weer in exploitatie. Isle_of_Man - Hier zullen de paardetrams in Douglas en de elektrische trams -' ' van de Snaefell Mountain Railway dit seizoen op 16 mei in dienst; gesteld worden.. ITALIË Op 3 november I963 is in Bologna lijn 13 als laatste tramlijn opgeheven. OOSTENRIJK' Het van de Wiener Stadtbahn overgenomen motorrijtuig 6212 is op 19 december '63 in St. Pölten in dienst gesteld onder nummer 006. SPANJE : Te Madrid zullen de tramlijnen 5>8,12 en 37 verlengd worden'-naar-nieuwe stadsuitbrëïdtngen. Daarentegen zullen in de stad de lijnen 4,7 en 17 opgeheven worden. Het tramwagenpark bestaat thans uit 161 PCC wagens.+142 tweeassige motorwagens.. '.' ' " ZWEDEN In ^öteborg zullen 125 motorwagens van het type M 25 door Hagglund verbouwd worden vóër rechtsverkeer. In 1970 zal deze ombouw gereed zijn. "" "' ' ZWITSERLAND Ë 5ï!Sl55*ï2-1)0 betekenis van de Birsigtalbahn voor het voorstadsverkeer ten zuiden van Basel neemt jaarlijks toe. Reeds sinds enige tijd is deze spoorlijn, die in het einde van de vorige eeuw voor interlokaal verkeer werd aangelegd, niet meer in staat op afdoende wijze aan de sterk

10 - Buitenlandse Berichten gestegen vervoersbehoefte tegemoet te komen; zonder de overheidssteun, die sinds 1956 verleend wordt, zou een sluitende exploitatie dan ook niet mogelijk zijn. Daarom is thans een reorganisatieplan goedgekeurd, waarmee investeringen ten belope van ZwPr gemoeid zijn; van dit bedrag neemt de Bond 40$ voor zijn rekening, terwijl de overige 60$ gedragen worden door de Kantons Basel Stadt (20$ ervan), Basel Land (55$) en Solothurn (25$). Hoewel de lijn over enige kilometers over Frans grondgebied loopt, en in Frankrijk een station telt, hebben de Fransen zich niet bereid getoond in de kosten bij te dragen. Voor genoemd bedrag zal de lijn tussen Basel en Oberwil waar nodig verlegd en geheel dubbelsporig gemaakt worden. Voorts zullen aangeschaft worden 6 motorrijtuigen, overeenkomstig de in 1951 door Schindler geleverde wagens 8 en 9» zeven stuurstandrijtuigen en twee jrijtuigen. Tenslotte zal een financiële reorganisatie plaatsvinden, waardoor het bedrijf uit handen van partikulieren in handen VPJI de overheid komt. Hoewel het stoomsysteem niet wordt aangepast aan dat van de Basler Verkehrsbetriebe zal het toch mogelijk zijn om, indien het plan voor de Tiefbahn te Basel doorgang vindt, de lijn door de aan te leggen BVB tunnels tot in het centrum van de stad te voeren. Het huidige eindpunt bevindt zich aan de Heuwaage, aan de rand van het centrum. Wengernalpbahn - Het nieuwe materieel is thans geheel afgeleverd; het bestaat uit 7 motorwagens ( ) en 10 stuurstandrijtuigen (215; ;26l-266).. v... Jungfraubahn Dit bedrijf, dat onder dezelfde directie staat als de bovengenoemde Wengeralpbahn heeft 4 treinstellen besteld, die vanaf april 1964 afgeleverd zullen worden. De 6 aanwezige stellen zullen- waarschijnlijk met stuurstandinrichtingen worden uitgerust ( zoals de Wengeralpbahn'-heëft gedaan met de 11 motorwagens). Vitznau - Rigi - Bahn - Tengevolge van de grote droogte gedurende de afgelopen herfst en winter moest deze lijn na vele jaren weer water vervoeren. Tussen 24 januari en 18 februari werden in 75 ritten met treinen met 2 tankwagens liter water vervoerd van Vitznau naar Roraiti - Felsentor. Zürich - De motorwagens 1429 en 1430 zullen bijwijze van proef uitgerust worden met elektronische besturing. De installaties zijn van de fabrieken Sécheron resp. BBC. BELGIË. Brussel - M.I.V.B. - Per 15 februari I964 is de enige trolleybuslijn (lijn 54) opgeheven en vervangen door een autobuslijn. Tramlijn 20 zal vermoedelijk niet worden oogoheven, maar t.z.t. worden verlegd via Naamsepoort i.p.v. Hoogstraat. De gelede PCC wagen 7501 heeft aan het elektrisch gedeelte een aantal wijzigingen ondergaan, waardoor de wagen zich beter aan het stadsverkeer kan aanpassen. N.M.V.B. - Met ingang van 4 november I963 is ook op de motorwagens van de lijn Brussel-LonderZeel het eenmansysteem ingevoerd (dus alleen op die uren, dat met aanhangwagens gereden wordt). Op 1 april I964 zal lijn W op het trajekt Tliddenhut - Waterloo opgeheven worden. Het trajekt Waver - Waterloo - EigenbraKel blijft gehandhaafd, tot de vervangende straatwegen gereed zijn. Men wil de bak van motorwagen 9506 (type Titanic) voor het Amutra museum in zijn originele toestand terugbrengen. Men hoopt de maximum-traction trucks van motorwagen 15 van de DEAG (Duren) te kunnen overnemen om daar de bak op te plaatsen.

11 - Buitenlandse Berichten FRAMRIJK De tramlijn van BJagondange naar Maizières-les-Metz is op 31 januari 19&4 opgeheven. Lyon heeft het plan een ondergrondse lijn te bouwen. De lijn Montpellier- Êaïavas (van de C.F.D. Hérault)(zie jaargang 1963» pag. 88/89)"*zaI"SInnênkort opgënêyen worden. DUITSLAND Te Bochum-Gelsenkirchen zijn met ingang vana november 1963 de lijnen 5/l5 (Bochüm-StiêpcïJ~öpgëEeven. Te Dortmund berijdt sedert 2 december 1963 lijn 2 slechts het trajekt Marten- Bracïcêï'mêt een 10 minutendienst. Lijn 12 is opgeheven. De U-bahn naar Einsbüttel (Hamburg) zal wegens verbouwingen aan stations en tunnel met ingang van mei l9"o"4~gedurende ongeveer een jaar gestaakt worden. Als vervanging zullen versterkte tram- en busdiensten uitgevoerd worden. Het goederenvervoer bij de Herforder Kleinbahnen zal met ingang van 31 mei '64 niet meer plaatsvinden. Het"personenvervoer"öp'-Ie rails zal pas gestaakt worden als de wegen, waarover de bussen moeten rijden, vernieuwd zijn. Het trambedrijf van Hagen is plotseling voornemens een aantal zijtakken op te heffen; de lijn naar Ëöhênlimburg zal reeds dit jaar verdwijnen. Te Kassei zijn 3 motorwagens tot eenmanwagen verbouwd. In Keulen is lijn G opgeheven en vervangen door een verlenging van lijn 7 tot Thielenbruch en aangevuld met lijn 17 tot Holweide. Na protesten van de reizigers is te Mainz lijn 7 met ingang van 18 december '63 weer verlengd naar de Dom, daar overgestapt moest worden om de. binnenstad te bereiken. Circa 30 meter reeds opgebroken spoor moest weer aangelegd worden. In de toekomst zal niettemin de gehele lijn opgeheven worden. Lijn 4 van Oberhausen is tenslotte met ingang van 1 januari jl. opgeheven. Ook lijn 6 zal verdwijnen. Op' lijn K van de Rheinbahn zijn half maart ook de bijwagens in dienst gesteld aehter de 4 ombouwgëïedë""wagens, die reeds enige maanden reden. Te Rheydt is ook de rest van het trambedrijf (goederenvervoer op rolbokken door 2 motorwagens en een elektrische lokomotief) op 31 januari 1964 opgeheven. Stuttgart zal 70 tweeassige motorwagens uit de jaren verbouwen tot vxêralsïge gelede wagens (dubbelgeleedi). De elektrische uitrusting zal door SSV geleverd worden waarbij ook de transistorbesturing zal worden.aangebracht. Aan de interieurs van de conducteurloze bijwagens vinden zoveel vernielingen plaats, dat er premies uitgeloofd zijn om de daders te grijpen. Ulm - In het komende najaar zullen de enige nog bestaande tramlijnen 1 en 4 gekombineerd worden tot een nieuwe lijn 1 op het tra.jekt Söflingen - Hauptbahnhof - Stadion. Er zal dan uitsluitend met groszraumwagens gereden worden, die in de spitsuren een bijwagen aangekoppeld krijgen. Een tweede proef-gelede wagen wordt thans te Wuppertal voor de Schwebebahn gebouwd. De wagen zal worden samengesteld uit 2~bëitaande wagens van het type B50. Behalve een verbeterd middenstuk zullen aan en in het rijtuig nieuwe ophangingen en motoren gebouwd worden. Alle wielen zullen aangedreven worden. De Kleinbahn Bielstein-Waldbröl,. de Kleinbahn Engelskirchen-Marienheide en de 2ïïHI}2ri^» _>Ii^^^ ~^^^^~^n de - Iööp~van~l964~g^hêëï~övërsch op het wegverkeer7"...

12 - Buitenlandse Berichten In Duitsland waren in juni I963. 1^9 spoorwegen (zgn. nichtbundeseigene ELsenbahnen),en 44 spoorwegen die geen openbaar vervoer verzorgen. Tezamen was 5045 km in bedrijf, waarvan 170 km uitsluitend voor het personen- en 1629 km uitsluitend voor het goederenvervoer. In 1962 werd 74 miljoen ton goederen overgenomen van of overgegeven aan de Deutsche Bundesbahn. ^?J^:;^:E T Rotterdam Rectificatie. Op blz. 6 staat in de autobussenstaat ten onrechte vermeld dat bus 272 in I963 is afgevoerd. Op I-I-I964 waren derhalve 298 autobussen aanwezig. AUTOBUS SM; Op de 4?e RAI is geëxposeerd de nieuwe bus 201, door Hainje in semi-zelfdragende uitvoering gebouwd op het nieuwe Leyland Panther Chassis, dat de horizontale motor achter de achteras onder de vloer heeft. 7 In tegenstelling tot het op de Leyland"stand getoonde chassis van dit type is geen luchtvering toegepast. Hot is de eerste stadsbus in Nederland, die, behalve een uitstapdeur van 1,30 m zonder tussenstijl voor de achteras ook een uitstapdeur heeft achter de achteras. Er zijn 36 zeer te genieten zitplaatsen. De lengte van de bus is 11,25 m; deze grotere lengte heeft er toe geleid voor- en achterzijde enigszins smal te laten toelopen. Het uiterlijk doet zeer denken aan de serie «Het is de bedoeling dat met de 201 eerst uitvoerig wordt proefgereden, voordat de overige 28 wagens worden afgeleverd. Reeds is bekend, dat de verdere serie van 37 bussen, tot de aanschaf waarvan de gemeenteraad ook reeds zijn toestemming verleende, zelfdragend gebouwd zal worden met Leyland komponenten, en een dubbele voorinstap zal krijgen. LIJNEN; Per 8 februari is de autobuslijn 67 doorgetrokken naar de nieuwe wijk Reijeroord, bij gelegenheid waarvan de dienstregeling verbeterd is. De route is thans: Putsebocht(Hillevliet-Egelantiersstraat Asterstraat-Hillevliet westzijde - Randweg westzijde, terug Randweg oostzijde - Hillevliet oostzijde) - Breeplein - Stadionviadukt - Marathonweg-Stadïonlaan-Sportlaan-Grote Kreek-Smeetslandsedijk- Reijersdijk-Huniadijk-Appoldijk-Prinsendijk-Ruimersdijk-Herenoord-Bredenoord- Vegelinsoord-Nieuwenoord-(Nieuwenoord vóór het Kimbrenoord)(terug Kimbrenoord- Oldenoord-Vegelinsoord). Hoogstwaarschijnlijk per 1 april zal de RET het vervoer naar Hoogvliet geheel zelf gaan verzorgen; de door ons reeds beschreven lijnen 62 t/m 65 zullen dan wgrden ingesteld, terwijl de lijnen 38 en 54 worden opgeheven. Een desbetreffend voorstel is door de Gemeenteraad op 13 februari goedgekeurd, houdende de verlening van ƒ , voor welk bedrag het vervoer van de U.V.Rotterdamsche Tramwegmaatschappij op westelijk IJsselmonde wordt overgenomen. De herziening van het vervoer naar Hoogvliet houdt ook een herziening van de tarieven in, waarbij wordt uitgegaan van een enkele reistarief voor het trajekt Rechter Maasoever - Hoogvliet van 50 cent, voor kortere afstanden betaalt men relatief minder, tot een minimum van 25 cent. Kortgeleden bereikte ons een, reeds in juli I963 gereedgekomen, doch pas onlangs gepubliceerd, rapport opgesteld door de dienst van Stadsontwikkeling en wederopbouw te Rotterdam, het Instituut voor Stad en Landschap van Zuid-Holland en de RET inzake het toekomstige openbaar vervoer in het nieuwe woongebied Rotterdam Oost/Capelle a/d IJssel, dat inwoners zal tellen. Het is het resultaat van intern beraad tussen genoemde diensten, en zal niet aan de Raad ter vaststelling worden voorgelegd. Voortbouwend op de beginselen, zoals die ontwikkeld zijn in het rapport Openbaar Vervoersnet Rechter Maasoever konkludeert men tenslotte tot een vertakt (semi-)metronet voor bedoeld gebied, da.t in étappe» kan worden aangelegd. Daartoe zal het juist zijn te beginnen met de in laatstbedoeld rapport aanbevolen doortrekking van de tramlijnen 16 en 17. Wellichtkunnen wij in de toekomst in onze bijlage op de merites van het rapport Rotterdam- Oost terugkomen.

13 - REP Li.inwerk In de nacht van 1 op 2 februari zijn de nieuwe sporen op Mauritsweg en Eendrachtsplein aangesloten en de overbodige ou^e sporen afgekoppeld, zodat de tram op 2 februari van de nieuwe voorziening gebruik kon 'majcen. Komende uit de richting Kruisplein is er aan het zuidelijk einde van de Mauritsweg een drietal sporen, op het meest westelijke warvan zich een halte voor de lijnen 11 en 14 bevindt (die rechtsaf de Nw.Binnenweg opgaan), terwijl de lijn 5 via het middelste spoor rechtuit rijdt en vervolgens het meest westelijke van de drie sporen van het ïfendrachtsplein kiest om daar té stoppen, terwijl de lijnen 4 en 17, komende van de Nieuwe Binnenweg via het middelste spoor kunnen passeren. Ten behoeve van de metrobouw moest het Stationsplein worden opgebroken. Ben en ander had tot gevolg dat men voor de tijdelijke afwikkeling van het tramverkeer aldaar voorzieningen moest treffen. Zo werd eind januari begonnen met de aanleg van een tweetal kopsporen op het Weena voor het Groothandelsgebouw, waar de lijnen 2 en 9 hun eindpunt kregen met ingang van 2 maart jl. Dit bereiken zij door komend van het Kruisplein terstond linksaf te slaan. De-lijnen 2 en 9 rijden sedert genoemde datum net losse tweerichtingmotorrijtuigen. Op lijn 2 bedraagt het mpocimum'aantal wagens in de spitsuren 18, waarvan er bovendien 5 mèt een aanhangrijtuig rijden (deze treinstellen maken-slechts één rit), zodat er in totaal op deze lijn 21 eenheden rijden. Met ingang van 10 februari 1964 hebben de auobus li jnen 33,45 en 51 hun nieuwe standplaats ingenomen aan de uiterste zuidzijde van het middenplein van het Stationsplein, terwijl op 11 februari buslijn 50 naar het Delftseplein : werd verwezen. Gedurende twee weekeinden was de trambrug afgesloten, nl. van en van 21 tot 23,maart jl.dit hield verband met de metrobouw op het Hofplein. Gedü-,rende de genoemde.weekeinden waren de routes van de. 8 tramlijnen die van &è trambrug gebruik maken ingrijpend gewijzigd. Metrobouw In het bouwdok Weena naderen de tunnelstukken W5 en W6 hun voltooiing. Zij zouden eind maart worden afgezonken aansluitend op het halstuk van het station Stadhuis, dat dezer dagen op zijn plaats zou worden gebracht. Spoedig daarop zullen de toegangen tot genoemd station gekonstrueerd worden, en wordt tussen Meent en Kruiskade de betonnen Coolsingelvloer herlegd. Het heien van funderingspalen in hét kanaal Cbólsingel-is voltooid. Onlangs werden nadere gegevens bekendgemaakt over de voorzieningen aan de noordzijde van het station Beurs. Niet alleen zal daar een openbare onderdoorgang onder de Coolsingel-komen,-doch tevens 'zullen daar enige winkels worden gevestigd. In het bouwdok- Blaak naderen drie tunnelstukken voor de Schiedamsedijk hun voltooiing. In de Maas is op 11 januari het 5 tunnelstuk afgezonken. In een brochure "Metro op weg" heeft de afdeling voorlichting van de metrobouw ; enige, aspekten van de metrobouw op aantrekkelijke wijze belicht. De brochure is voor belangstellenden verkrijgbaar. De direkteur van de R.E.T., ars. C.G. van Leeuwen,heeft.op 16 maart de eerste paal geslagen voor het metrostation Zuidplein. Op zaterdag 25 januari werd nabij het Prinsenhoofd hot 6e tunnelstuk afgezonken. Werkspoor Utrecht heeft thans definitief de opdracht gekregen voor de bouw van 32 motorwagens voor de metro. Het worden gelede wagens die een totale lengte zullen krijgen van 29 m. De rijtuigbakken zullen elk 14»05 m lang en 2,67 m breed zijn en gezamenlijk op 3 draaistellen komen te rusten. Per rijtuig zullen in totaal 284 passagiers kunnen worden vervoerd. Aan beide' eindenvan het rijtuig zal zich een bestuurdersruimte bevinden.

14 X^?"VÏ I - R T M ^-Cj?<j\ } De overname door de R.E.T. van het vervoër' ; naar ' Rotterdam ' Hoogvliet betekent de beëindiging.van het RTM busver- : {:_' voer vanaf Rotterdam CS naar westelijk IJsselmonde, ~' " = volgens tabel 12 van de dienstregeling. Door dè RTM directie is aan de Minister vergunning gevraagd het tramverkeer Rotterdam Rosestraat - Spijkenisse en verder 1 januari 1965 door autobussen te mogen vervangen. Het verlenen van een dergelijke toestemming zou betekenen, dat op de Groene Kruisweg niet alleen de bussen van de RÉT, doch ook Van de RTM lijnen naar Voorne en Putten zouden komen te rijden, en gelijk bekend is deze weg reeds overbelast. Weliswaar zal hij tot Hoogvliet vier-banig gemaakt worden, doch gezien de moeizame wijze waarop het gedeelte direkt buiten Rotter-.dam in deze toestand is gebracht behoeven we te dien aanzien voor geen illusies te koesteren. Het is bekend, dat de burgemeesters van de 'gemeenten op Voorne erf Putten bij het totaal afwezig zijn van goede wegen geeh busvervoer wensen, en dat zij, gezien de verwachte grote bevolkingstoename, in de toekomst zelfs voor 'sneltramvervoer geporteerd zijn; ook is bekend, dat de minister onder deze omstandigheden geen vergunning zal verlenen. Ter verkrijging : van de benodigde bussen - mede met het oog op het verkeer naar Plakkee via de nieuwe Haringvlietbrug - zijn o.m. besprekingen tussen RTM en NZH gevoerd, ter overneaing van 10 bussen van de serie Foto's Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam * CL Kopbord lijn 25 met oude tekst Rivierenlaan; I5-I-I CL Richtingfilm "RIVIERENLAAN/25" in drieassige motorwagen,i5-i-i CL Richtingfilm "rivierenlaan" in dubbelgeleed motorrijtuig"",t5-ï CL Zijrichtingbord lijn 25 met oude tekst Rivierenlaan; I5-I-I964. LA 4311 Mot.rijt. 582 trekt defekte 652 op weg naar Tollensstraat; Fred.Hendrikstraat, 2-3-I964. LA 4312 Idem, van achteren gezien BL Mot.rijt. 653 op proefrit vó\5r indienststelling; Osdorpplein bij Van -Juchtelen van de Haarestraat, » 5 foto's ) Lijn ls 411; P.H.Kade, f Serie 13x18 formaat ) Lijn 2s 440; Westelijke Toegangsbrug CS, / foto's voor 13x18 a ) Lijn 4s ; Frederiksplein, S slechts ƒ 2,75 ) Lijn 9: ; Dam, ƒ 2,75 ) Lyn los ; Frederiksplein, { De bovenvermelde foto's CL,BL en LA zijn van het formaat 7x10 en kosten 40 cent per stuk. Bestellingen, waaronder ook de 13x18 serie, UITSLUITEND via ons gemeentegironummer » BL EVAGs lijn 9s (achter- en linkerzijde),steelé, BL R.B.G.; lijn Ks ) - n i * T n l n + TOCT 4oó T,T n TI n n/ o v \ \ Dusseldorf, Jan Wellemplatz, BL R.B.G. s lijn Ks 17(+2 ahrn) naast ) 2 Q m^ r t D.V.G.s lijn D: ) BL R.B.G.; lijn K: ) Deze foto's ( 7xlo) kosten 40 cent per stuk. Bestellingen via gemeentegironummer ten name.van HET OPENBAAR VERVOER, Van Suchtelen van de Haarestraat 3" te Amsterdam-Osdorp. Heeft U uw abonnementsgeld 1964 al betaald? Wilt U het even nazien? Zo niet, dan gaarne even vlug gegireerd naar Ban bespaart U ons kosten en moeite.

15 BIJLftGB bij 'Het. Openbaar.Vervoer'', van maart 1964 DM H.T.M. INDE BIÏAifDIHG V De H.T.M. staat de laatste maanden veel in het nieuws, niet omdat het in juni 100 jaar geleden zal zijn, dat in Den Haag de < irste Nederlandse tram ging rijden, maar omdat thans veel kritiek op de dienstverlening van het bedrijf geleverd wordt, tariefswijzigingen zijn voorgesteld en een deel van hei. rapport-lehner is gepubliceerd. Een interpellatie van de Heer...r. JL. B. van den Muijzenberg (PSP) in de gemeenteraad over de H.ï.'iiü heeft nogal wat stof doen opwaaien. Zijn ontevredenheid over de status van het bedrijf bracht hij onder woorden met "Het is uitermate onbevredigend, dat de zorg voor het openbare vervoer, dat van zo'n evident belang is voor de Haagse burgerij, in de'handen ligt van een onderneming, die niet onder het gemeentebestuur ressorteert. Daarom moet gestreefd worden naar een zo spoedig mogelijke overneming van de H door de gemeente. Is het college van B en N. bereid, de Raad in te lichten over.de voorwaarden, waarop en de termijn, waarbinnen deze overneming verwezenlijkt zou kunnen worden?' 1 De wethouder van economische zaken verklaarde later, dat de gemeente, het gemengd bedrijf in wel zal overnemen (De N V zal dan op 2 1 april ophouden te bestaan). Hij wees echter ook op de mogelijkheid, dat er een vervoerschap voor de agglomeratie (dus een publiekrechtelijk lichaam)kan komen, Wij nu. geloven niet, dat het veel zal uitmaken of de H ï M. een gemengd of een gemeentebedrijf is. Wanneer ook thans de gemeente bereid en in staat zou zijn voldoende geldmiddelen te verschaffen en afdoende verkeersmaatregelen te- nemen, zouden binnenkort reeds vele verbeteringen aangebracht kunnen worden. De heer van den Muijzenberg pleitte verder voor een groter vervoerscapaciteit tijdens spitsuren en een lagere 'frequentie! s avonds, O.i. zou men dan moeten gaan denken aan hei: aanschaffen van gelede wagens (dit kunnen ook P.C.C 's zijn, zoals de Brusselse ) en het beter aanpassen van de rijtijden aan de omstandigheden (zoals in Amsterdam, waar de rijtijden ; s avonds krap zijn, en er dan ook flink gereden dient te worden): bovengenoemd raadslid pleitte ook voor het aangeven van de vertrektijden tijdens de uren met de dan verminderde frequentie, iets, wat nu ook al zeer nuttig zou zijn. In een latere gemeenteraadsvergadering was men het er over eens, dat ruim baan gemaakt zal moeten worden voor het openbaar- vervoer om te voorkomen, dat de Haagse binnenstad over enkele jaren door het overige verkeer verstikt zal geraken. Wethouder van Reenen dacht, dat voorlopig volstaan zal kunnen worden met twee lijnen ondergronds aan te leggen, ieder over een afstand van Ongeveer 2j km..-venals de gemeenteraad meende de wethouder, dat financiële bijstand van het Rijk hierbij onontbeerlijk was, want de tweehonderd miljoen gulden diü daarvoor nodig zijn. kan de gemeente niet opbrengen. Het raadslid kr.piket (prot.chr.) meende, dat de tram ook onder het Rijswijkseplein ondergronds geleid moét worden. In dezelfde tijd, dat al deze debatten plaatsvonden, werd het vijfde deel ;van het rapport-kenner voor publicatie vrijgegeven. Dit deel behandelt voornamelijk het vervoer j.n de.agglomeratie.daar het gehele rapport pas omstreeks juli verwacht' wordt, is het natuurlijk vreemd, dat een willekeurig deel reeds bekend gemaakt is. De oorzaak moet waarschijnlijk gezocht worden in het feit, dat in

16 Rijswijk een stadsautobusdienst geëxploiteerd wordt, die verzorgd v/ordt door Hofstad Tours, j^eeds in oktober heeft de directeur van de H. T. M., Ir.Pijl, meegedeeld, dat van de zijde van de H.T.M. wordt gepoogd bij de gemeente Rijswijk bepaalde instemming e vinden voor de verzorging van het openbaar vervoer. Deze bemoeiingen hebben echter nog niet tot een bepaald resultaat geleid Hij verklaarde v dat daaromtrent misschien binnenkort nader bericht kon worden verstrekt, maar dat deze aangelegenheid wel in een stadium van ontwikkeling verkeert. De vele klachten over het vervoer zijn vooral ontstaan, nadat de tramlijnen 2 en 5 waren vervangen door één buslijn 2 en buslijn 1 opgeheven was. Een comité van bewoners van het Statenkwartier heeft de Coöperatieve Vereniging Vervoer U.A. opgericht, die een eigen busdienst in het leven geroepen heeft. Bij de eerste rit bleek het tarief van 7 5 cent voor een aantal Hagenaars geen bezwaar te zijn. Gereden v/ordt voor de terugreis van de schouwburgbezoekers (heen rijdt^om uur een extra H.T.M -bus). De vergunning had het comité gekregen door op ce geven dat het ging om het vervoer van leden van een klaverjasvereniging. De gedachten gaan uit naar het vervoer met grote taxi's of busjes voor acht personen. De oprichting van het comité is op zichzelf niet zo belangrijk, maar het geeft toch een voorbeeld van de algemene ontevredenheid over het openbaar vervoer. Het is jammer, dat al deze ontevredenheid juist plaats vindt voordat het rapport-lehner verschijnt, waarin naar wij hopen toch vele voorstellen voor verbeteringen gedaan zullen worden, al zijn deze klachten misschien juist een stimulans om de voor te stellen verbeteringen zo snel mogelijk uit te voeren. Zoals de burgemeester van Den Haag meedeelde wordt thans, eindelijk (op advies van Dr lehner), overwogen het autoverkeer te verbieden vluchtheuvels langs tramsporen ook links te passeren Voor de trams zouden daardoor vrije ; 'stopeilanden' ; ontstaan, die de snelheid van het tramverkeer ten goede komen. Verder zal aan de Raad voorgesteld worden om op de Prinsengracht een vrije baan voor het openbaar vervoer tot stand te brengen, Bovendien wordt een werkgroep voor verkeer ingesteld, die zal bestaan uit de wethouders die bij de uitvoering van hun taak met verkeersaangelegenheden, bemoeienissen hebben, onder voorzitterschap van de burgemeester. De werkgroep zal een uitvoeringsplan voorbereiden en de verwezenlijking van dat plan coördineren. Hierbij is ook van belang de ontwikkeling van Zoetermeer (welke gemeente hulp ontvangt van de Haagse dienst voor stadsontwikkeling), waarbij thans reeds rekening gehouden wordt met een tramlijn van Den Haag naar Zoetermeer en een ringlijn aldaar. Een andere verbetering om de snelheid te bevorderen is het binnenkort in te voeren nieuwe tariefsysteem, waarbij de eenmanwagenbestuurders de passagiers ten gevolge van een grotere voorverkoop sneller kunnen afhandelen, wat de reissnelheid ten goede zal komen. In verband met een interpellatie van het raadslid van den Muijzenberg inzake een tariefsverhoging, antwoordde wethouder van Reenen als volgts 'De gang van zaken heeft ertoe geleid, dat de reeds sedert 1 9 ^ 5 bij de H.ï.k. bestaande achterstand in'prijsaanpassing zich nog verder heeft geaccentueerd. Wij zijn met onze tarieven steeds achter de loon- en prijspntwikkeling blijven aanlopen En dit dreigt op het ogenblik in versterkte mate, -Immers, de in dit jaar te realiseren loonsverhogingen stellen onze gemeente thans voor onaanvaardbare verliesbijpassingen ten aanzien van het locale openbare vervoer. "Het college van B en W. en de Raad van Beheer van de H T M zijn dan ook van oordeel, dat een tariefsverhoging noodzakelijk is Wij besluiten met de hoop, dat het rapport-lehner de grondslag zal worden voor vele verbeteringen die de H.T M de zo noodzakelijke goodwill zal hergeven.