VLAGGENSYSTEEM. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. symposium pleegzorg; vlaggensysteem

Transcriptie

1 VLAGGENSYSTEEM Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag

2 Even voorstellen Welmoed Visser- Korevaar Orthopedagoog NVO en Seksuoloog NVVS SH

3 Wat doen jongeren op welke leeftijd in Nederland? Tongzoenen Strelen 64% rond 13 j 50% bijna 14 j Vingeren 32% 14 jaar Gemeenschap 25% 15 jaar 35% 16 jaar Taboe jongens op slachtofferschap. Niet jonger maar meer jongeren doen aan seks. Toename anale seks.

4 SGG onverminderd hoog met name bij meisjes en homo- bi jongeren Dwang vanaf 17 jaar en ouder: 4 % hetero jongens 16 % homo- bi jongens 21 % hetero meisjes 33 % lesbisch bi meisjes

5 RISICOGROEPEN SEKSUELE DWANG Meisjes en homo/lesbienne/bi jongeren. Jonge starters = 1ste keer < 13 jaar vaker overgehaald of gedwongen, minder beschermingsgedrag en kennis, ouders vaker niet op de hoogte. Laag opgeleide jongeren meer risico dan hoog opgeleide: - seksueel acaever - eerder seks met partner - meer verschillende sekspartners - minder kennis soa/hiv anaconcepae - vaker sgg

6

7 Moaeven voor seksueel gedrag Nieuwsgierigheid Imitaae en idenaficaae Zeldevesaging Posiaeve zelfachang en trots Aanhaling van de affecaeve banden Angst Frustraae/compensaae Zoeken naar genot

8 Normaal afwijkend grensoverschrijdend? Belangrijk is context waarbinnen leren plaatsvindt Reacae van de omgeving Verwarring bij omgeving.

9 Wat is nodig? Verbieden? Schijnveiligheid, want dan ontneem je: de (professionele) opvoeder de mogelijkheid om op te voeden. de jongeren om binnen veilige grenzen te experimenteren en zich te ontwikkelen tot gezonde seksuele wezens die met wensen, grenzen en diversiteit kunnen omgaan.

10 Wat is het probleem? Seksualiteit vaak geen onderwerp in team Men wil vooral risico s vermijden Seksuele ontwikkeling krijgt moeilijk ruimte Overreacae of laisser faire Mistoestanden blijven lang toegedekt

11 Pedagogische intervenae Het Vlaggensysteem Het Vlaggensysteem. Praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ontwikkeld door Sensoa in samenwerking met MOVISIE

12 Pedagogische intervenae Het Vlaggensysteem Conanuüm van gezond naar zeer ernsag sgog en gradaaes. Signaleren Duiden Bespreekbaar maken door concreaseren Wanneer ketenpartners inschakelen. Weten hoe te handelen Manco s, geen diagnose, geen onderliggend probleem, geen juridisch kader.

13 DOELEN VLAGGENSYSTEEM Seksueel gedrag van kinderen en jongeren correct inscha4en Objecaviteit en neutraliteit te bevorderen. Criteria en argumenten aan te bieden. 2. Gesprek te s9muleren Nuancering en normalisering. Gemeenschappelijke taal. 3. Instrumenten en methodieken aan te bieden Pedagogisch reageren.

14 Het vlaggensysteem bestaat uit: Een normaaeve lijst (korte versie - lange versie) Criteria voor beoordeling Vlaggen (gradaaes) Op basis hiervan: ü Pedagogische reacae / hoe handel je? ü Tekeningen met leidraad ü Handleiding en trainingshandleiding. ü Folder voor ouders. hop:// over- grens

15 Normaal of over de grens? seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

18 Normaal of over de grens? Een meisje van 10 zit op de schoot van een volwassen man. Deze streelt haar borstjes terwijl ze dat niet leuk vindt. Is dit oke?

19 Grensoverschrijdend of niet? Verschillen in beoordeling Persoonlijke visie. De persoon over wie het gaat. De context. Je kennis en ervaring.

20 Beoordelen van seksueel gedrag Groene vlag: aanvaardbaar en posiaef seksueel gedrag Gele vlag: occasioneel licht grensoverschrijdend gedrag Rode vlag:zorgwekkend grensoverschrijdend gedrag Zwarte vlag:zwaar seksueel grensoverschrijdend gedrag

21 De normaaeve lijst bestaande literatuur leepijdsfases Consequent volgens de vlaggen ingevuld feedback Vertrekpunt voor beoordeling

22 Seksualiteit, wanneer grensoverschrijdend? Zes criteria: Consent of wederzijdse toestemming Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid Leepijdsadequaat Contextadequaat Zelfrespecterend

23 Beoordelen van seksueel gedrag 1. Toestemming: willen ze het allebei? 2. Vrijwilligheid: is er sprake (geweest) van geweld, dwang of manipulaae? 3. Gelijkwaardigheid: is er iemand die de ander de baas is? 4. Past het bij de leepijd en ontwikkeling? 5. Past het bij de situaae? Stoort, beledigt of choqueert het iemand? 6. Zelfrespect: schaadt het gedrag iemand zelf of de ander?

24 Richtlijnen voor het beoordelen van seksueel gedrag Grensoverschrijding op één van de criteria voldoende Mate van grensoverschrijding bepaalt de kleur van de vlag Herhaald gedrag - rodere kleur Urgenae vanaf Rood Seksueel grensoverschrijdend gedrag: licht grijze zone Seksueel misbruik: donkergrijze zone

25 groen geel rood zwart toestemming OK +- OK - OK --OK vrijwilligheid OK +- OK - OK --OK gelijkwaardigh eid Leeft/ontw. adequaat Contextadequaat OK +- OK - OK --OK OK +- OK - OK --OK OK +- OK - OK --OK Zelfrespect OK +- OK - OK --OK

26 Een pedagogisch antwoord De pedagogische reacae is: 1. Niet- veroordelend. 2. Focust zich op het gedrag van het kind, en niet op het kind. De algemene bedoeling moet zijn dat: 1. Communica=e ges=muleerd wordt. 2. Empathie ges=muleerd wordt. 3. Verantwoordelijkheid ges=muleerd wordt.

27 Hoe reageren? Groen: accepteren en eventueel uitleggen Geel: begrenzen en alternaaeven bieden, uitleggen Rood: verbieden, uitleggen en controleren, eventueel straf of intervenae aankondigen Zwart: verbieden, uitleggen, tussenkomen met straf of/en begeleiding

28 Welke vlag zou je de eerdere situa9es geven? Zoek op in de normaaeve lijst. Bekijk de criteria. Ø Welke vlag geef je de situaae? (beoordelen) Ø Hoe zou je reageren? (handelen)

29 2 jongens en een meisje van 8 maken grapjes en seksuele toespelingen Groene vlag. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

30 Groene vlag Wederzijdse Toestemming? Ja Vrijwilligheid? Ja, geen dwang. Gelijkwaardigheid? Ja Context: kan licht aanstootgevend zijn. Leepijdsadequaat: ja (zie normaaeve lijst) (zelf) respect (eventueel zeldeschadigend)? ja seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

31 Groene vlag reacae ingaan op Niet reageren eventueel bevesagen respecteren. Ook grapjes op het niveau van het kind seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

32 Een leraar aait een leerling van 7 door het haar Gele vlag. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

33 Gele Vlag Toestemming? Onduidelijke wederzijdse toestemming Vrijwilligheid? Vaak geen vrijwilligheid vanuit de posiae van de leerkracht Gelijkwaardigheid? nee Leepijdsadequaat? N.v.t. Context? N.v.t. (Zelf) respect? N.v.t. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

34 Gele vlag reacae Benoem De leraar doet doet dit wellicht met de beste bedoelingen Begrens Als je het niet graag hebt dan heb je het recht om je weg te trekken of er iets van te zeggen Veel kinderen vinden het niet leuk Monitor Niet verbieden, wel grenzen aangeven seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

35 Terwijl een jongetje van 3 met autootjes speelt duwt een meisje van 4 een potlood in zijn anus. Rood gedrag seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

36 Rode vlag Toestemming? Geen wederzijds toestemming, op iniaaaef van het meisje Vrijwilligheid? Nee Gelijkwaardigheid? Ja Leepijdsadequaat? Nee Context? N.v.t. (Zelf) respect? Nee, kan fysieke schade tot gevolg hebben seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

37 Rode vlag reacae Benoem; Ik zie dat je een potlood bij dat jongetje in zijn billen hebt gedaan. Verbied Je mag dat niet doen Zeg waarom Je kan het jongetje pijn doen. Hij is de baas over zijn eigen lichaam. Je mag niet zonder zijn toestemming aan zijn lichaam komen. Monitor/ begeleiding/hulpverlening/ straf? Als dit nog eens gebeurt dan kunnen jullie niet meer samen spelen op de kamer. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

38 Een meisje van 10 zit op de schoot van een volwassen man. Deze streelt haar borstjes terwijl ze dat niet leuk vindt. Zwarte vlag. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

39 Zwarte vlag Wederzijdse toestemming? Afwezigheid van wederzijdse toestemming Gebruik van agressie of dreigementen Grote ongelijkwaardigheid in behoepe Groot leepijdsverschil Contextadequaat? zeer choquerend Leepijdsadequaat? Nee Zelfrespect? Zeer beschadigend seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

40 Zwarte vlag reacae Benoem Je hebt een meisje op je schoot genomen en aan haar borstjes gevoeld, niet ok ongeacht wat zij vindt. Verbied Niet ok ivm ongelijkheid, onvrijwilligheid, geen toestemming. Is seksueel misbruik. Waarom zij is veel jonger dan jij en durp dat niet te weigeren, dat is machtsmisbruik. Monitor is begeleiding/hulpverlening en/of straf nodig? Je kan niet meer als begeleider werken. Begeleiding, hulpverlening nodig? Aangipe. seksueel grensoverschrijdend gedrag; het vlaggensysteem

41 Wat voor wie Hulpverleners: competenaes rondom SGOG vergroten dmv: KAVES Ouders/verzorgers: helpen seksueel gedrag te duiden en nuancering in opvoeding Kinderen/jongeren: individuele en groepsvoorlichang/counseling

42 Vlaggensysteem heep nut Helpt om seksualiteit bespreekbaar te maken Helpt opvoeders de emoaes te hanteren die SGG oproept Samuleert het praten over SGG Het gesprek is neutraler en rusager Je kan kinderen verantwoordelijkheid geven Het kind luistert en voelt zich begrepen, is minder defensief Het SGG neemt af Nadenken over toezicht, ook bij nieuwe vormen van misbruik

43 Meer info: www. sensoa.be

44 Vragen en opmerkingen.. Bedankt voor de aandacht!