31/01/2013. Kennismaking. Het vlaggensysteem in het secundair onderwijs. Opwarmer. Zoek je collega. + Wie is wie? + Verwachtingen?

Transcriptie

1 Het vlaggensysteem in het secundair onderwijs Presentatie voor teams Algemeen kader + oefeningen Kennismaking + Wie is wie? + Verwachtingen? + Doelstellingen CAW&JZ Middenkust in opdracht van SENSOA Opwarmer + Inleiding op het thema: zoek je collega + nabespreking Zoek je collega Deel 1 Deel 2 Grensoverschrijdend Gedrag Weerbaarheids Training Seksuele Ontwikkeling Experimenteer Gedrag Seksuele Voorlichting Nieuwe Media Jongens Meisjes Rol van de School Rol van de Ouders Slachtoffer Dader Nood aan het Vlaggenssyteem? Een voorbeeld + Een jongen van 12 wordt in het zwembad betrapt met een erectie Bekijk dit als toezichter Bekijk dit als ouder van de jongen Bekijk dit als ouder van een getuige Bekijk dit als leerkracht Bekijk dit als de jongen zelf 1

2 Wat is het probleem? Bedoeling vlaggensysteem + Verschillen in visie verlamt teams + Soms te weinig kennis + De discussie is vaak geladen en persoonlijk + Er is een groot gevoel van verantwoordelijkheid + Men wil vooral risico s vermijden + Seksuele ontwikkeling krijgt moeilijk ruimte + Overreactie of laisser faire + Men gaat het gesprek uit de weg 1.Seksueel van kinderen en jongeren correct inschatten + Objectiviteit en neutraliteit te bevorderen + Criteria en argumenten aan te bieden 2. Gesprek te stimuleren + Nuancering en normalisering + Gemeenschappelijke taal 3.Pedagogisch reageren + Instrumenten en methodieken aan te bieden. Seksuele ontwikkeling Enkele voorbeelden + Is levenslang (prenataal tot senioren) + Is verbonden met alle ontwikkelingsdomeinen (vb intelligentie, identiteit, ) + Kent meerdere dimensies vb fysiek, psychologisch, cognitief, emotioneel, + Is contextgebonden (invloed van omgeving) + Is individueel zeer verschillend + + Grijpen naar borsten Op welke leeftijd? + Zelfstimulatie/ masturbatie Vanaf welke leeftijd? + Ontwikkelen schaamtegevoel Op welke leeftijd? Belang hiervan? vb. Eerste tongzoen Wat weet je er nog van? Taak van het onderwijs ( naast de taak van de ouders) + Alert en correct reageren op seksueel + In gesprek gaan met betrokkenen: internaat, de ouders, het CLB, + Integreren in de seksuele en relationele vorming + Coachen van kinderen in weerbaarheid + Als team een visie uitdragen Visie op weerbaarheid + Cfr weerbaar in het verkeer + Leer je niet door op de achterbank van een auto te zitten + Wel door als zwakke weggebruiker je veilig op straat te kunnen begeven Zicht hebben op risicosituaties Gedrag van anderen kunnen inschatten Zelf geen gevaarlijke situaties veroorzaken Beschermingsmaatregelen kennen 2

3 Autonomie en bescherming Don t judge too quickly bescherming autonomie jaar 12 Jaar 18 jaar Mag dat? (1) Mag dat? (2) + Een 14 jarige jongen surft naar erotische websites en hij masturbeert zich. Op het beeldscherm zie je een atletische jongeman. + Twee dertienjarige meisjes zitten in de slaapkamer op bed. Ze strelen elkaar tussen en over de bovenbenen en vinden het fijn. Mag dat? (3) + Een groepje van 17 jarige jongens masturberen zich samen. Ze hebben veel lol. Mag dat? (4) + Een groepje pubers speelt in de slaapkamer het spelletje waarheid, durven of doen. Een jongen krijgt de opdracht een meisje haar borsten aan te raken. 3

4 Mag dat? (5) Mag dat? (6) + Een meisje van 15 toont haar borsten op de webcam. Ze vraagt in ruil hiervoor 10 euro belkrediet. + Een meisje van 15 wordt door enkele jongens van dezelfde leeftijd vastgehouden om haar kleren uit te kunnen trekken. Grensoverschrijdend of niet? Beoordelen van seksueel + Verschillen in beoordeling Ngl persoonlijke aanvoelen en visie Ngl de persoon over wie het gaat Ngl de context + Groene vlag: aanvaardbaar en positief seksueel + Gele vlag: occasioneel licht grensoverschrijdend + Rode vlag: zorgwekkend grensoverschrijdend + Zwarte vlag: zwaar seksueel grensoverschrijdend 6 beoordelingscriteria Consent of wederzijdse toestemming + Toestemming (wederzijds) + Vrijwilligheid + Gelijkwaardigheid + Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat + Contextadequaat + Zelfrespecterend + Is er wederzijdse toestemming? + Begrip en besef van wat voorgesteld wordt + Kennis van de maatschappelijke norm + Bewustzijn van de mogelijke gevolgen en alternatieven + Verwachting dat een onderling akkoord gerespecteerd zal worden + Mentale competentie 4

5 Consent of wederzijdse toestemming Vrijwilligheid + Als we het allebei goed en prettig vinden, dan is het ok. + Ik moet goed vragen of het ok is + Als ik het niet wil, dan moet ik dat zeggen en het niet doen. + Als mijn vriend/in zegt dat hij/zij niet wil, dan mag ik niet aandringen + Is er dwang? + Druk die de vrije wil van het slachtoffer ontkent + Macht of macht of autoriteit + Perceptie van kracht + Secundaire winst of verlies (geld, voordelen, vriendschap in ruil voor seks of angst voor verlies van liefde en vriendschap) Vrijwilligheid Gelijkwaardigheid + Ik doe het alleen omdat ik het zelf wil + Ik doe het niet om de ander een plezier te doen of omdat ik bang ben dat de ander boos zal worden + Ik mag niet aandringen als de ander niet wil + Is er gelijkwaardigheid tussen beide partijen? + Fysieke, cognitieve en emotionele ontwikkeling + Passiviteit en assertiviteit + Macht en controle + Autoriteit Gelijkwaardigheid + Seksueel getint contact met iemand die veel ouder, sterker of slimmer is, is niet ok + Seksueel getint met iemand die veel jonger of zwakker is ook niet. Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat + Is dit geobserveerd bij meer dan 20% van de actoren bij recente observaties? + Is het gezien de leeftijdsspecifieke mogelijkheden te verwachten? + Is het gezien de specificiteit van de ontwikkeling te verwachten? Vb. autisme, intelligentieniveau, + Zie normatieve lijst 5

6 Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat + Ik doe geen dingen waar ik te oud of te jong voor ben + Zie normatieve lijst Aangepast aan context + Context-gebonden regels vb. school + De algemene maatschappelijke norm Vb. Privacy: naaktheid en aanrakingen zijn beperkt tot bepaalde plaatsen en mensen + Tijd en cultuurgevoelig + Persoonlijk en specifiek + Storend voor een meerderheid Aangepast aan context Zelfrespecterend + Ik hou rekening met mijn omgeving en doe geen dingen die anderen zouden kunnen storen of choqueren. + Anderen houden ook rekening met wat jij storend vindt. + Gedrag dat mogelijks gevaar of schade inhoudt voor zichzelf + Fysieke kwetsuren zoals wondjes, pijn, infectie, mishandeling, + Psychische pijn zoals vernedering, uitgelachten worden, Zelfrespecterend Schema + Ik doe mezelf geen pijn. + Ik denk na over de schadelijke gevolgen van mijn voor mezelf + Grensoverschrijding op één van de criteria voldoende + Mate van grensoverschrijding bepaalt de kleur van de vlag + Herhaald -rodere kleur + Urgentie vanaf Rood + Seksueel misbruik: grijze zone 6

7 Definitie groen geel rood zwart toestemming OK +- OK - OK --OK vrijwilligheid OK +- OK - OK --OK gelijkwaardig heid Leeft/ontw. adequaat Contextadequaat OK +- OK - OK --OK OK +- OK - OK --OK OK +- OK - OK --OK Zelfrespect OK +- OK - OK --OK + Seksueel grensoverschrijdend is seksueel dat op één van de criteria niet voldoet (bleek grijs) + Seksueel misbruik is seksueel (donker grijs) Dat duidelijk zonder wederzijdse toestemming Zonder vrijwilligheid Zonder gelijkwaardigheid tussen de partners gebeurt. Stuurwiel Oefening + Welke vlag zou je volgende situaties geven? Zoek op in de normatieve lijst Bekijk de criteria Welke vlag? (1) Reactie (groene vlag) + Een 14 jarige jongen surft naar erotische websites en hij masturbeert zich. Op het beeldscherm zie je een atletische jongeman. + Groen + Bevestig Ik merk dat jij dit leuk vindt, zorg er wel voor dat niemand je kan storen 7

8 Welke vlag? (2) + Twee dertienjarige meisjes zitten in de slaapkamer op bed. Ze strelen elkaar tussen en over de bovenbenen en vinden het fijn. + Groen Reactie (groene vlag) de situatie + Bevestig Ik merk dat jullie dit leuk vinden en daar is niets mis mee, zolang jullie het beiden willen, het leuk vinden en het moment en de omgeving dit toelaten Welke vlag? (3) Reactie (groene vlag) + Een groepje van 17 jarige jongens masturberen zich samen. Ze hebben veel lol. + Groen of geel + Vrijwillig? Jullie spelen een spelletje + Bevestig Ik merk dat het leuk is (ik hoor dat het leuk was) Reactie (gele vlag) Welke vlag? (4) Jullie spelen een spelletje + Begrens Je mag wel plezier maken, maar niemand dwingen (Zeg waarom): vrijwilligheid, contextadequaatheid + Monitor Niet verbieden, wel grenzen aangeven + + Een groepje pubers speelt in de slaapkamer het spelletje waarheid, durven of doen. Een jongen krijgt de opdracht een meisje haar borsten aan te raken. + + Geel + + Er kan een vorm van dwang of druk zijn 8

9 Reactie Welke vlag? (5) Jullie spelen een spelletje + Begrens Je mag wel plezier maken, maar niemand dwingen (Zeg waarom): vrijwilligheid, contextadequaatheid + Begeleider/leerkracht Niet verbieden, wel grenzen aangeven + Een meisje van 15 toont haar borsten op de webcam. Ze vraagt in ruil hiervoor 10 euro belkrediet + + Rood Reactie Ik zie/hoor dat jij je borsten via de webcam hebt getoond in ruil voor belkrediet + Verbied Dat kan/mag je niet doen + Zeg waarom Het kan gevaarlijk zijn, Jij weet niet wat de ander met de beelden kan doen Seksuele diensten aanbieden voor geld is niet ok + Begeleider/leerkracht Als dit nog eens gebeurt zullen we maatregelen moeten nemen Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dit niet meer zal gebeuren? Welke vlag? (6) + Een meisje van 15 wordt door enkele jongens van dezelfde leeftijd vastgehouden om haar kleren uit te kunnen trekken. + Zwart + Dit kan absoluut niet, geen toestemming en ongelijkwaardig Reactie t.a.v. de jongens Reactie t.a.v. het meisje Jullie hebben een meisje tegen haar wil betast en haar kleren uitgetrokken. + Verbied Dat is fout, dat kan je niet doen. + Waarom Iemand tegen zijn haar wil en onder dwang betasten kan en mag niet. + Straf of begeleid Hiervoor zal een sanctie volgen. Ik zal dit moeten melden Deze jongens hebben jou tegen je wil en onder dwang betast + Verbied Dat is fout, dat mogen zij niet doen + Waarom Niemand kan en mag aan je lichaam komen wanneer jij dit niet wil en hiervoor geen toestemming geeft, + Begeleider/leerkracht Hoe kunnen we voorkomen dat dit nog eens gebeurt? Wat doen we tav de jongens? Wat kan jij doen als dit nog eens voorvalt? 9

10 Hoe reageer je nu? Hoe reageren? Afhankelijk van: + Je rol en positie t.a.v. kind/jongere + Leeftijd van het kind/jongere + T.a.v. wie je reageert + Observatie van + Gedrag zelf + Niet op je gevoel alleen voortgaan + Groen: accepteren en eventueel uitleggen + Geel: begrenzen en alternatieven bieden, uitleggen, signaleren, coachen + Rood: verbieden, uitleggen en controleren, eventueel bemiddelen, melden, straf of interventie aankondigen, coachen + Zwart: verbieden, uitleggen, tussenkomen met straf of/en begeleiding of andere interventie, melden Toepassing vlaggensysteem Toepassing 1.Juister inschatten van seksueel + Een éénduidiger visie + Discussies worden vlugger uitgeklaard + Helpt groen seksueel een plaats te geven 2. Bespreekbaar maken van Seksueel + Helpt om seksueel bespreekbaar te maken + Helpt emoties te hanteren die SGG oproept + Stimuleert het praten over SGG, ook onder jongeren + Het gesprek is neutraler en rustiger 3. Reactiewijze aanpassen + Je kan kinderen verantwoordelijkheid geven + Het kind luistert en voelt zich begrepen, is minder defensief + Het SGG neemt af + Je helpt kinderen een bruikbaar intern kompas te ontwikkelen Vragen? Dank u