Inhoud. Hygiëne (1-24)
|
|
- Wouter Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Module 1 Basiskennis van hygiëne en microbiologie om een juiste implementatie van de Europese Regelgeving (EC) 852/2004 betreffende de hygiëne van voedingsmiddelen te garanderen Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat. 1
2 Inhoud Hygiëne (1-24) Introductie Hygiëne en Teamwork Terminologie Biologie van micro-organismen Persoonlijke hygiëne Een keten van infectie Persoonlijke hygiëne Reiniging, desinfectie en sterilisatie Hygiënemanagement Ongediertebestrijding Reiniging- en desinfectietechnologie HACCP Controle van de efficiency Microbiologie (25-50) Introductie Grootte en motoriek Vormen van bacteriële cellen Identificatie en aantallen bepalen De rol van ph en temperatuur Sporen Weerstand van sporen Indicator van organismen Gif en pathogeen Micro-organismen op voedingsmiddelen Herkomst van micro-organismen Verschillend voedsel verschillende organismen Veelvoorkomend voedsel gerelateerde ziektes Voor de schoonmaker betekent dit Moet ik me zorgen maken? 2
3 Introductie Hygiëne en Microbiologie Hygiëne: Procedures en gedragingen die erop gericht zijn ziektes te voorkomen en gezondheid te behouden. Hygiëne betekent profylaxis, niet therapie Microbiologie: Studie van micro-organismen, eencellige of meercellige microscopische organismen. Microorganismen kunnen ziektes veroorzaken. Microbiologie onthult met welke methoden micro-organismen kunnen worden bestreden Hygieia is de Griekse godin van de gezondheid 3
4 Wat betekent hygiëne? Hygiënemaatregelen worden uitgevoerd Om accumulatie van levende of dode materialen te vermijden Om groei van pathogene micro-organismen te vermijden Wat er gedaan moet worden hangt af van Welk type micro-organisme er aanwezig is Het vermogen om op voedsel te groeien Het vermogen om bereiding (bijvoorbeeld koken of pasteuriseren) en opslag (bijvoorbeeld conservering, invriezing) te overleven Listeria spp. 4
5 Hygiëne is teamwork De hygiëne doelstellingen van het team kunnen alleen worden bereikt als iedereen op dezelfde manier handelt Scholing en training voor iedere betrokkene Herinner regelmatig aan kritische werkstappen en kritische procedures Geef integrale informatie en grondige uitleg voor bepaalde maatregelen Stel degelijke controleprocedures vast Laat zien dat u op iedereen rekent Vrolijk het team op met goede resultaten 5
6 Hygiëne regelgeving Negeren van hygiëne leidt tot ernstige publieke gezondheidsproblemen, zoals de verspreiding van salmonella. Dit is de reden dat de voedselproductie streng wordt gereguleerd. In de EU Regelgeving (EC) No 852/2004, die de minimale hygiëne eisen voor operators in de voedingsmiddelenindustrie definieert, en in nationale wetten betreffende bescherming van de volksgezondheid De interne QM systemen van het bedrijf definiëren een standaardniveau van hygiëne, inclusief een hygiëneplanning Het HACCP systeem van het bedrijf 6
7 Terminologie Besmetting Micro-organismen en substanties op plaatsen waar deze niet gewild zijn, d.w.z. in voedsel Micro-organismen Bacteriën, schimmel, of protozoa Kiem Synoniem voor micro-organisme Pathogeen Organismen die onpasselijkheid of ziekte veroorzaken Non-pathogeen Organismen die geen onpasselijkheid of ziekte veroorzaken Voedselbedervers Organismen die voedselbederf veroorzaken als gevolg van formatie van vergif Gifvorming Het vermogen om substanties te produceren die ve giftig zijn voor andere organismen, d.w.z. voor mensen 7
8 Terminologie Groei Het vermogen om zich te vermenigvuldigen op een levend of dood substraat Infectie Het doorbreken van eenimmuundefensiesysteem van een gastorganisme en de navolgende groei in of op het gastorganisme Incubatietijd Tijd tussen infectie en de eerste symptomen van een ziekte 8
9 Een keten van infectie Micro-organismen spreiden zich en kunnen ziekten veroorzaken herkomst overdracht van kiemen klein aantal pathogene kiemen vermenigvuldigen zich vervuild(e) lucht, voedsel of water geïnfecteerde insecten, dieren of mensen misselijkheid of ziekte persoon vergiftigd of geïnfecteerd door kiemen ontwikkeling van misselijkheid of ziekte na incubatietijd overdracht van kiemen 9
10 Persoonlijke hygiëne Mensen, ook al zijn ze gezond, verspreiden constant microorganismen! Voorhoofd, hoofdhuid: kiemen per cm 2 Speeksel, neusafscheiding: tot kiemen per cm 2 Niezen: 105 kiemen, snelheid van 100 m/s Vingertop: kiemen per cm 2 Hand: tot kiemen per cm2 Mensen bieden de ruimte aan micro-organismen die voedsel bederven! Meest relevant is de overdracht van micro-organismen via de handen! 10
11 Kan ik sieraden dragen? Draag geen sieraden of horloges! Sieraden zijn moeilijk te reinigen en te desinfecteren terwijl ze gedragen worden, Vuil accumuleert in inkepingen en dient als een bron voor microorganismen Kiemen accumuleren en vermenigvuldigen Zodoende zijn sieraden een potentiële bron van besmetting. Kiemen op sieraden kunnen ook infecties in kleine wondjes van de huid veroorzaken. Kiemen van sieraden, aangetoond op een petrischaaltje na incubatie armband ringen 11
12 Was uw handen regelmatig! Handen wassen en handen desinfecteren zijn de meest belangrijke persoonlijke hygiëne procedures! Grote aantallen van kiemen worden overgedragen door niet gewassen handen Handen wassen en drogen is een vereiste voor hand desinfectie Kiemen van een hand, aangetoond op een petrischaaltje na incubatie Kiemen op het oppervlak van een handafdruk 12
13 Desinfecteer uw handen regelmatig! Hygiënische hand desinfectie in gebouwen waar voedsel wordt verwerkt moet worden uitgevoerd volgens het Hygiëne Plan van het bedrijf. Alleen handen die eerst gewassen en gedroogd zijn kunnen worden gedesinfecteerd! Over het algemeen worden de maatregelen bedongen: Voor het starten en voor het vervolgen van het werk Voor en na een pauze (bijvoorbeeld lunch pauze) Naar persoonlijke behoefte Na bezoek van het toilet Na het afvegen van de neus Grote wonden op handen moeten waterdicht worden afgeplakt! 13
14 Bestudeer het hand desinfectie plan! Terwijl het hygiëne plan beschrijft wanneer en hoe vaak hand desinfectie moet plaatsvinden, beschrijft het hand desinfectieplan hoe dit moet worden uitgevoerd. Stap Voorwassen van zichtbare ruwe bevuiling aan het oppervlak Handen wassen Hulpstuk Zeep/Waslotion Gebruik een borstel of vergelijkbare accessoires Waslotion Proces Schrob respectievelijk borstel de handen tot de zichtbare ruwe vervuiling aan het oppervlak is verwijderd Was zorgvuldig met zeep uit de verdeler, was accuraat onder lopend water! en droog af met een schone handdoek Desinfectie van handen Hand verzorging Hand desinfecteermiddel Huidverzorgingscrème Wrijf 3 ml desinfecteermiddel op droge handen voor minimaal 30 seconden!!! Smeer handen meerdere keren per dag in met verzorgende substantie 14
15 Gebruik beschermende kleding Als gevolg van de aanwezige risico s in een fabriek, zal het dragen van beschermende kleding worden voorgeschreven Overalls worden gemakkelijk besmet. Hoe vuiler de werkplek, hoe sneller de kleding is besmet met microorganismen Tijdens verwijdering van vleesresten kunnen overalls gemakkelijk worden besmet met pathogene organismen Na een paar uur dragen zijn mouwen en borstgebieden massaal besmet Wissel werkkleding volgens het hygiëneplan en waar nodig om kruisbesmetting en infectie te voorkomen 15
16 Reinigen en desinfecteren Kernelementen in een hygiëneplan om voedselveiligheid te garanderen zijn reinigen en desinfecteren Wat het betekent Het proces is van toepassing wanneer Voorbeelden Reinigen Verwijdering van besmettingen pathogenen voorkomen in lage aantallen, of niet aanwezig zijn. transmissie van kiemen irrelevant of niet waarschijnlijk is. Vloeren, sanitaire faciliteiten, CIP, COP, menselijk lichaam Ethanol Desinfecteren Substantiële reductie in het aantal pathogenen en het risico op infectie reinigingsmaatregelen zullen pathogenen onvoldoende verminderen.. transmissie van pathogenen en infectie van mensen is waarschijnlijk. Oppervlakten in contact met voedsel, gebieden van het lichaam die in contact komen met gedesinfecteerde goederen. 16
17 Wat is hygiëne management? Bepaalt het niveau van hygiëne voor Processen Bezorging van inkomende goederen Transport naar winkel Opslag van bereide producten Transport naar productiegebied Voedselverwerking, verpakking, sterilisatie Reiniging van het productiegebied Afvalverwerking Transport naar opslagruimten Opslag, verscheping. Gebieden Productieruimte, winkels Kantoren, gemeenschappelijke ruimten, omkleedruimten Sanitaire faciliteiten en wasruimtes Risico analyse stelt een bedrijf in staat om een hygiëneplan te ontwerpen, dat verder gaat dan algemene reinigende en desinfecterende maatregelen. Het bedingt frequentie en uitbreiding van maatregelen 17
18 Ongedierte verspreidt besmettingen Ongediertebestrijding valt ook onder Hygiëne Management, omdat het ongedierte vrijwel alles eet kiemen verspreidt uitwerpselen achterlaat moeilijk is te zien zich zeer snel vermenigvuldigt voedsel vervuilt moet worden bestreden na introductie van het HACCP-systeem Rattus norvegigus Periplaneta americana 18
19 Reinigingstechnologie Bijna alle processen en gebieden kunnen worden schoongemaakt door middel van natte reinigingsmethoden Drinkwater met actieve substanties voor het wassen verwijderd vuil en houdt het opgelost of verwijderd Oppervlakten moeten schoon zijn voor de desinfectie plaatsvindt 19
20 Desinfectietechnologie Bepaalde processen en ruimtes vereisen desinfectie Specifieke informatie over het type reinigingsmiddel en desinfecteermiddel dat gebruikt moet worden, moet worden verstrekt voor elk type ruimte Bepaalde desinfecteermiddelen gaan niet samen met bepaalde reinigingsmiddelen Lees risicogerelateerde informatie en gebruik handschoenen, brillen, etc. Correcte dosering moet worden toegepast, te lage of te hoge concentraties zullen niet werken Houdt u aan de correcte incubatietijd en, Spoel met water (drinkwaterkwaliteit) 20
21 Hoe ziet een hygiëneplan eruit? Voorbeeld van een hygiëneplan voor een voedselgebied, in dit geval voor een ruimte waar vlees wordt gesneden ruimte wanneer methode middel opslag omstandigheden Ruimte waar vlees wordt gesneden na elke ploeg Verwijderen van vleesresten, fijnreiniging, desinfectie, juiste concentraties en incubatietijden type reinigingsmiddel, type desinfecteermiddel, reinigingswater schoonmaker houdbaarheidsdata wie 21
22 HACCP is vereist in voedselproductie HACCP: Hazard Analysis Critical Control Points (Gevaren Analyse en introductie van Kritische Controle Punten) in een bestaand hygiëne QM systeem De risico analyse volgt de 7 HACCP principes 1. Uitvoeren van een risicoanalyse 2. Identificeren van kritische controle punten (CCPs) 3. Vaststellen preventieve maatregelen met kritische grenswaarden voor elke CCP 4. Vaststellen van procedures om toezicht te houden op CCPs 5. Vaststellen van corrigerende acties als de kritische grenswaarden niet gehaald worden 6. Vaststellen van procedures voor het bijhouden van informatie 7. Vaststellen van procedures voor de verificatie dat het HACCP systeem werkt zoals was bedoeld ook van toepassing op chemische, fysieke, en biologische gevaren 22
23 Verzekering van efficiency van processen Het geïmplementeerde HACCP-systeem wordt gecontroleerd door externe experts op jaarlijkse basis, bijvoorbeeld door Steekproef van binnenste handoppervlakten van personeel door contact met petrischaaltjes of uitstrijkjes Steekproef van oppervlakken van vleesmessen, transportbanden, of andere oppervlakten die in contact komen met voedsel Controleren van houdbaarheidsdata en concentraties van het toegepaste desinfecteermiddel Microbiële testen van het spoelwater Microbiële testen van het water dat wordt gebruikt voor de bereiding van oplossingen van reinigings- en desinfecteermiddelen Kiemen oppervlakte van een handafdruk 23
24 Microbiële zuiverheid van etenswaren Afhankelijk van het type voedsel dat moet worden verwerkt klaar om te eten, zuivel, fijngehakt vlees, groentesappen moet de afwezigheid van bepaalde bacteriën moet worden geverifieerd, bijvoorbeeld Listeria monocytogenes in zuivel Coagulase positive staphylococci in kazen Vibrio vulnificus en Vibrio parahemolyticus in vis en schaaldieren Pathogene E. coli zoals verotoxigenic E.coli in alle soorten voedsel Niet pathogene E. coli of coliformes (indicator van besmetting met uitwerpselen) in vlees Salmonella spp, en Enterobacter sakazakii in babyvoeding 24
25 Microbiologie - introductie Micro-organismen zijn Meestal eencellige, zich autonoom vermenigvuldigende organismen (bacteriën, schimmel, of protozoa) Zichtbaar wanneer ze in grote aantallen verschijnen, bijvoorbeeld als een celkolonie op een petrischaaltje of als uitstrijkje op een oppervlak (biofilm) Vaak producenten van gif en geurtjes Micro-organismen zijn Individuele cellen van Echericha coli bacterie in een microscope. De bacteriën zijn 0.6 µm in diameter Niet pathogeen, bijvoorbeeld gistende organismen in yoghurt en bier productie, of gebruikt als toevoegingen in kaasproductie (blauwe schimmelkaas), zuurkool, brood, and sausproductie. Ze produceren speciale kwaliteiten (bijvoorbeeld essentie, smaak, behoud) van de etenswaren of Pathogeen als gevolg van infectie of vergiftiging van mensen, veroorzaken ziekte of onpasselijkheid Biogevaar 25
26 Microbiologie - introductie Micro-organismen zijn Bacteriën, veel schimmelachtigen zoals gisten en schimmel, en protozoa Bacteriële cell Virussen echter Gistcellen Virussen kunnen zich niet zelf vermenigvuldigen en zijn dus geen organismen in biologietermen. Omdat ze wel klein zijn en pathogeen voor mensen, worden ze vaak gecategoriseerd onder micro-organismen 26
27 Microbiologie - introductie Er zijn bepaalde vereisten voor microbiële groei. Over het algemeen hebben organismen nodig: Een energiebron: organische koolstofverbindingen zoals suiker, eiwitten of vetten Organische stikstof en fosforhoudende verbindingen zoals eiwitten of nucleinezuren Zuurstof dat wordt gebruikt om de energie van organische mengsels te onttrekken Sporenelementen: zwavel, magnesium, kalium, natrium, calcium, ijzer, zink, nikkel, kobalt (nodig voor veel enzymen) Water 27
28 Bacteriele celgrootte Bacteriële cellen zijn veel kleiner dan menselijke cellen, maar groter dan virussen menselijke cel. Kern van een menselijke cel Bacteriële cel 1 µm virus 28
29 Micro-organismen kunnen bewegen - motoriek Beweging door flagella monotric lophotric Salmonella spp. amphitric peritric Micro-organismen bewegen zeer snel! Vergeleken met zijn lengte, zou een mens met de snelheid van een sportauto moeten rennen (ca. 200 km/h). 29
30 Vormen van bacteriële cellen coccoids Coccus = Latijn voor rond (kogelvormige bacterie) Staphylococcus aureus is een van de belangrijkste bacteriën die een voedselvergiftiging kunnen veroorzaken 30
31 Vormen van bacteriële cellen staafvorm Een belangrijke groep van staafvormige bacteriën zijn coliforme bacteriën. Een bekende vertegenwoordiger is E. coli Coliforme bacteriën zijn indicatoren voor besmetting met uitwerpselen in watermonsters Escherichia coli Verschillende types van staafvormige bacteriën 31
32 Vormen van bacteriële cellen spiraalvormig Een aantal ziekteveroorzakende bacteriën zijn spiraalvormige bacteriën Borrelia Vibrio cholerae Vibrio cholerae cholera kiem Borrelia Lyme Borreliosis Leptospira leptospirosis: suikerrietkoorts Leptospira interrogans 32
33 Identificatie en bepaling van het aantal Van micro-organismen wordt gedaan door een gespecialiseerd laboratorium Monsters moeten worden verzameld en naar het laboratorium worden gebracht Organismen worden gekweekt op een agar groeimedium in petrischaaltjes gedurende ongeveer uur onder normale omstandigheden Levensvatbare bacteriën worden zichtbaar als kleine puntjes (kolonies) sample tube Petrischaal gevuld met een voedende groeimedium De puntjes kunnen worden geïdentificeerd als een bepaald organisme Door eigenschappen zoals kleur, geur, etc. Door groei op een speciaal medium dat groei van een bepaald type bacterie ondersteund, bijvoorbeeld Pseudomonas Omdat ze bepaalde enzymen bevatten of produceren Door het gebruik van afweerstoffen of door het onderzoeken van hun DNA DNA dubbele helix Bacterie op speciaal groeimedium 33
34 Identificatie in het laboratorium Afhankelijk van het type organisme, zien ze verschillend uit en ruiken ze of groeien ze verschillend Pseudomonas aeruginosa Bacillus subtilis Aspergillus niger Staphylococcus aureus Salmonella spp. Listeria spp. Escherichia coli Candida albicans Enterococcus faecium Staphylococcus epidermidis 34
35 Belang van ph De groei van micro-organismen hangt af van de omstandigheden van de leefomgeving. Een hiervan is ph. Maximale groeitempo van organisme A, B or C zuur neutraal basisch De ph beschrijft hoe zuur of basisch een vloeistof is. Archaebacterium Picrophilus torridus groeit met een ph van slechts 0.7! 35
36 Belang van temperatuur Micro-organismen groeien bij het bereiken van een bepaald temperatuurgebied Maximaal groei tempo van organisme A, B of C cryophilic organismen houden van koude temperaturen (-2 tot 15 C) mesophilic organismen houden van lichaamstemperaturen van zoogdieren (37 C) hyperthermophilic organisms houden van hitte (maar weinig tot 110 C) 36
37 Overleven in slechte omgevingsomstandigheden Endosporen zijn levensvormen in ruststand, die kunnen worden geproduceerd door bijvoorbeeld Bacillus (Anthraxkiem), Clostridium (Tetanus-kiem) en sommige anderen. Ze veranderen in een levende bacterie op het moment dat er goede omgevingsomstandigheden optreden (ph, temp, etc). Endosporen van X Endosporen van Y 37
38 Weerstand van sporen tegen aanvallen Sporen worden niet vernietigd door conventionele desinfectie procedures! Temperaturen boven 100 C of verschillende tientallen jaren van droogte kunnen bacteriële sporen niet vernietigen. terminale centrale sub terminale Bacillen ontwikkelen endosporen in verschillende posities van de cel (microscoopbeelden) 38
39 Indicator organismen Het vermogen van micro-organismen om extreme omstandigheden te overleven, kan worden gebruikt om de efficiency van reiniging en desinfectering te beschrijven Sommige micro-organismen zijn goede overlevenden van het grondige reiniging- en desinfecteerprocedures en vormen daarom een potentieel risico voor besmetting van eetwaren Zulke kiemen die in extreme mate immuun zijn voor desinfectie worden gebruikt om de efficiency van reiniging- en desinfecteermethoden en chemicaliën te testen. 39
40 Productie van giffen - Exotoxins Sommige pathogenen scheiden afvalstoffen uit die ziektes bij mensen kunnen veroorzaken exotoxins. Bacteriële toxines kunnen menselijke cellen vernietigen door Aantasting van delen van de celwanden, b.v. een enzym van Clostridium perfringens, Productie van porie opbouwende proteinen, b.v. Staphylococcus aureus Streptococcus pyogenes Productie van neurotoxines, b.v. Clostridium tetani, tetanospasmin van Clostridium botulinum, BOTOX Koppeling van porieopbouwende proteïne 40
41 Productie van giffen - Endotoxins Andere pathogenen bevatten giftige verbindingen, zoals lipopolysaccharides (LPS), in hun celwanden. Zulke LPS worden endotoxines genoemd en kunnen een aantal reacties veroorzaken in mensen, bijvoorbeeld Koorts Diarree Snelle reductie van het aantal lymphocytes, leucocytes, en thrombocytes LPS worden in grote getallen losgelaten wanneer bacteriële cellen doodgaan. De meeste van deze giffen kunnen niet worden vernietigd door koken. Bekende endotoxineproducenten zijn Salmonella, Escherichia, Shigella Complete structuur van the Lipid A Moiety, LPS, S. typhimurium, S. minnesota, en E. coli 41
42 Pathogeen - Virussen Definitie: Virussen zijn kleine nucleïnezuur-proteïnecomplexen met een onderscheidende deeltjes structuur. Ze zijn alleen actief in gastcellen en gebruiken de enzymenwerking van de gast voor hun eigen doeleinden. Hepatitis and Norwalk-achtige virussen zijn pathogene virussen die worden overgedragen door voedsel. Virussen worden op non-actief gesteld of vernietigd door klasse A en B desinfecteermiddelen. Classificatie van desinfecteermiddelen gebeurt na het succesvol testen met methoden die zijn opgesteld door het Robert-Koch-Instituut (in geval van onzekerheid, kunt u dit navragen bij uw toeleverancier van reinigingsmiddelen). 3-D model van het hepatitis B virus. De dubbel-omringde DNA genoom (rood) is ingesloten door een proteïnemantel omhulsel (blauw), ingekapseld door een vlies (geel) dat is beslagen met glycoproteïne punten die aaneengebonden zijn om cellen te weren. (Afbeelding van Scripps Research Institute) 42
43 Pathogenen Schimmels Schimmels kunnen een aantal problemen veroorzaken op voedsel en in mensen. Veel schimmels produceren gif en dragen bij aan het bederf van eetwaren, b.v. Allergische reacties Kiemcellen in de lucht veroorzaken pollinosis (boeren long) Bederf van etenswaren schimmels, b.v. Aspergillus niger en Aspergillus fumigatus, zijn vaak verantwoordelijk voor bedorven voedsel Vergiftiging van etenswaren schimmels produceren giftige verbindingen, b.v. Amanitin, Ergotamin, Aflatoxins, die acute giftigheid veroorzaken en waarschijnlijk zelfs kankerverwekkend zijn Aspergillus niger Aspergillus fumigatus 43
44 Micro-organismen op voedingsmiddelen Etenswaren bestaan uit organische verbindingen, dat wil zeggen bieden een koolstof en energiebon, stikstof, fosfor, zwavel, magnesium, kalium, natrium, calcium, en sporenelementen, met andere woorden stoffen die nodig zijn voor microbiële groei. Ze zullen met gemak worden afgebroken door micro-organismen, als er geen maatregelen zijn genomen om bederf van voedingsmiddelen te voorkomen. Micro-organismen kunnen in en op etenswaren aanwezig zijn vanaf het begin (Lactobacillus in melk) als gevolg van besmetting met uitwerpselen, of als gevolg van externe besmetting (het schimmel Penicillium). Het kan zijn dat ze niet worden ontdekt tot het eten bedorven is. Fermentatie (degradatie in de afwezigheid van zuurstof) door organismen met goede kenmerken is juist gewild om etenswaren te produceren, b.v. Saccharomyces in bier productie of Lactobacillus voor yoghurt. Er zijn veel micro-organismen die zich voeden op voedsel, sommige van deze zijn pathogeen voor mensen. Pathogene micro-organismen kunnen mensen direct schade toebrengen door infectie of indirect door productie van giftige stoffen die ziektes veroorzaken 44
45 Herkomst van micro-organismen in etenswaren Micro-organismen zijn aanwezig in productie van voedsel als een natuurlijk inoculum op het voedsel, b.v. op groenten als gevolg van besmetting gedurende de slacht, bijvoorbeeld besmetting met uitwerpselen of besmetting met handen, roos, verkoudheid door fabriekspersoneel door schoonmaakpersoneel als gevolg van andere besmetting uit de omgeving 45
46 Verschillend voedsel verschillende organismen Een aantal micro-organismen zijn in staat om te groeien op etenswaren. Dit zijn ofwel voedselbedervers ofwel pathogenen. De meeste zijn bacteriën en schimmels, maar ook protozoa en virussen kunnen voedselvergiftiging of infecties veroorzaken. Onderstaande organismen die vet zijn gedrukt, geven pathogene organismen weer. Etenswaren Fruit, groenten Groep Bacteriën Organisme Erwinia, Pseudomonas, Corybacterium Vlees, gevogelte, vis Melk Schimmel Bacteriën Schimmel Bacteriën Aspergillus, Botrytis, Geotrichum, Rhizopus, Penicillium, Cladosporium, Alternaria, Phytophthora, verschilende gisten Acinobacter, Aeromonas, Pseudomonas, Micrococcus, Achromobacter, Flavobacterium, Proteus, Salmonella, Escherichia, Campylobacter, Listeria, Clodosporium, Mucor, Rhizopus, Penicillium, Geotrichum, Sporotrichum, Candida, Torula, Rhodotorula Streptococcus, Leuconostoc, Lactococcus, Lactobacillus, Pseudomonas, Proteus Zoetwaren Bacteriën Clostridium, Bacillus, Flavobacterium Schimmel Saccharomyces, Torula, Penicillium 46
47 Veelvoorkomende voedsel geassocieerde ziektes Besmette etenswaren veroorzaken misselijkheid en ziektes als gevolg van microorganismen of hun toxines. In de VS zijn er voor bacteriën alleen al een geschatte 4,2 miljoen gevallen van voedselvergiftiging of infecties veroorzaakt door etenswaren per jaar. Bacterie Ziekte Gevallen per jaar Etenswaren Bacillus cereus VV, VI rijst en andere etenswaren die zetmeel bevatten, zoetwaren, droog melkpoeder Campylobacter jejuni VV 1,9 Mlj gevogelte, zuivel Clostridium perfringens VV, VI gekookt en opgewarmd vlees of vleesproducten Escherichia coli O157:H7 VI vlees, speciaal gehakt vlees other enteropathogenic E. coli VI vlees, speciaal gehakt vlees Listeria monocytogenes VI vlees, zuivel Salmonella spp. VI 1,34 Mlj gevogelte, vlees, zuivel, eieren Staphylococcus aureus VV vlees, toetjes Streptococcus spp. VI zuivel, vlees Yersinia enterolitica VI varkensvlees, melk andere bacteriën VV, VI totale bacteriën VV= voedselvergiftiging, VI= voedsel gerelateerde infectie 47
48 Voor de schoonmaker betekent dit Reinigen is zowel belangrijk voor het verwijderen van micro-organismen als van hun voedingsstoffen en energiebronnen Desinfectie of sterilisatie zijn de enige middelen om micro-organismen te vernietigen. De werking is slechts voldoende in schone gebieden Wees ervan bewust dat Micro-organismen aanwezig kunnen zijn in gebieden die uiterlijk gezien schoon lijken, als gevolg van slechte reiniging- en desinfectieprocedures Zuiverheid niet betekent dat het gebied kiemvrij is U gereinigde gebieden wellicht kunt hebben herbesmet Goedgekeurde reiniging- en desinfectieprocessen moeten worden gebruikt 48
49 Moet ik me zorgen maken? Gelukkig hebben kiemen of giftige stoffen alleen in grote hoeveelheden een ziekmakend effect. Dit treed slechts op na een bepaalde incubatietijd, gedurende welke de organismen zich vermenigvuldigen en hun giftige stoffen produceren Echter, kleine aantallen kiemen zijn genoeg om een vermenigvuldiging te beginnen op voedingsmiddelen, en vervolgens de consumentenveiligheid in gevaar te brengen Houdt de potentie van microbiële groei in gedachten! Theoretisch gezien kan een enkele E. coli bacterie met onbeperkt voedsel en ruimte een biomassa van 4000 keer de wereld produceren na 48 uur. 49
50 Eind van de module De modules en verdere informatie kan worden verkregen op www. Ik weet veel, echter ik wil alles weten. J. W. v. Goethe ( ) Verder met module 2! 50
Module 2 Reinigingstechnologie en Hygiëne in de voedselindustrie
Module 2 Reinigingstechnologie en Hygiëne in de voedselindustrie Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie ligt uitsluitend bij
Nadere informatieBijlage. Micro-organismen
Bijlage Micro-organismen 1 Bijlage: Micro-organismen In deze bijlage vindt u vrijblijvend meer specifieke informatie over enkele belangrijke micro-organismen en de producten waarin ze vaak worden teruggevonden.
Nadere informatieMicro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?
Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen Deze kaart gaat over micro-organismen. Microorganismen zitten in voedsel. Als je voedsel bereidt is het belangrijk om te weten wat micro-organismen
Nadere informatieInhoudsopgave. Afkortingenlijst / 11. Inleiding / 13
Inhoudsopgave Afkortingenlijst / 11 Inleiding / 13 1 Micro-organismen / 17 1.1 Micro-organismen / 17 1.1.1 Positieve eigenschappen van micro-organismen / 17 1.1.2 Gewenste werking van micro-organismen
Nadere informatieVerpakken Conserveren VW41
Verpakken Conserveren VW41 Vorige keer Wat hebben we al gedaan? Deze week Soorten bederf Voedselinfectie en voedselvergiftiging Pathogene micro-organsimen Conserveringstechnieken Verpakkingsproces Als
Nadere informatieMICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN
Naam: Klas: VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken we ook
Nadere informatieSpeciale aspecten van Europese Verordeningen met betrekking tot Reiniging en Desinfectie van Gebieden waar voedingswaren worden verwerkt
Module 6 Speciale aspecten van Europese Verordeningen met betrekking tot Reiniging en Desinfectie van Gebieden waar voedingswaren worden verwerkt Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese
Nadere informatieEuropa 14 juni 1993: hygiënerichtlijn 93/94/EEG. België 7 februari 1997: KB inzake de algemene voedingsmiddelenhygiëne
WAAROM? Voor VEILIGHEID van de consument Jaarlijks 1.5 miljoen vergiftigingen in Nederland 1993 Duitsland: > 1000 mensen ziek na eten van chips (salmonella) 1996 15- jarige jongen sterft door botulisme
Nadere informatieGroepsopdracht Van Boerderij tot bord
Groepsopdracht Van Boerderij tot bord Interessante Internet pagina s over voedsel en microbiële voedselveiligheid http://www.voedsel.net/ Informatieve site over voedsel en voeding met mogelijkheid om vragen
Nadere informatieDe strijd tegen nosocomiale infecties, een multidisciplinaire aanpak
De strijd tegen nosocomiale infecties, een multidisciplinaire aanpak Els Van Mechelen 19 december 2013 Micro organismen Overzicht Inleiding Biomoleculen Virussen : Bouw en vermenigvuldiging Bacteriën :
Nadere informatieHanden wassen met zeep
HANDLEIDING DIGIBORD PRESENTATIE Handen wassen met zeep Meer informatie op hygienewerkt.info Met deze handleiding geven wij u een toelichting op de Digibord presentatie Handen wassen met zeep. Per slide
Nadere informatieMicro-organismen. organismen
Micro-organismen organismen Agenda Wat zijn micro-organismen? Verschil tussen bacteriën en virussen Wat zijn micro-organismen? Een micro-organisme is niet zichtbaar met het blote oog: Bacteriën (gram positief/negatief)
Nadere informatieHygiëne in onze keuken
2014 Hygiëne in onze keuken Inleiding Het naleven van hygiëneregels is essentieel in een moderne grootkeuken. De maaltijden die bereid worden zijn voor mensen die al gevoelig zijn voor infecties, daar
Nadere informatieInleiding. Algemeen. Blijvende bacteriën
Handhygiëne Inleiding Deze folder is bedoeld om u te informeren hoe u de overdracht van microorganismen, zoals bacteriën en virussen, kunt voorkomen. Uw handen wassen of desinfecteren zijn de belangrijkste
Nadere informatieBoekverslag door O. 810 woorden 28 juni keer beoordeeld. Verslag Praktische Opdracht Ordening
Boekverslag door O. 810 woorden 28 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Biologie Verslag Praktische Opdracht Ordening Naam: Bregje Coremans Klas: M3b docent: Mr. Vissenberg datum: https://www.scholieren.com/verslag/96899
Nadere informatieVoedselinfectie, versie 6. Voldoet de melding aan het bovenstaande meldingscriterium. Wat is de reden dat u toch wilt melden?
Voedselinfectie, versie 6 lblvoedcontact1 lblmeldcrit lblvoed1 Contactpersoon: Ingrid Friesema Ingrid.Friesema@rivm.nl Meldingscriterium Voedselinfectie(inclusief voedselvergiftiging): Twee of meer patiënten
Nadere informatieReiniging en desinfectie
Reiniging en desinfectie 1 Reiniging en desinfectie Als jij een frietje eet bij de snackbar, denk je waarschijnlijk niet na over de keuken. Maar stel je eens voor dat jouw friet wordt gebakken in een hele
Nadere informatie1. Belang Hygiënecode
1. Belang Hygiënecode 1. Waarom wordt er in de slagerij met een Hygiënecode gewerkt? Om op een structurele manier hygiënisch en veilig met voedsel te werken. Om mensen te leren om gezonder en gevarieerder
Nadere informatieJesse Hartman Mark Sportel Klas: MTL1B. Voedselbederf
Inhoudsopgave Oorzaken van voedselbederf... 2 Chemische omzetting... 3 Micro-organismen... 4 Fysische besmetting... 5 Oorzaken van voedselbederf Chemische omzetting Hiermee wordt de situatie bedoeld dat
Nadere informatieWereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Gezondheid: 1.17-1.19 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Het thema Verspreiding
Nadere informatieHandhygiëne bezoekers CWZ
Handhygiëne bezoekers CWZ 2 Deze folder is bedoeld om u te informeren hoe u door eenvoudige handelingen als het wassen of desinfecteren van de handen, de overdracht van micro-organismen (zoals bacteriën
Nadere informatieENTREE. Assistent Horeca, voeding of voedingsindustrie
ENTREE Assistent Horeca, voeding of voedingsindustrie Inhoud 1. Werken in de horeca, voeding of voedingsindustrie.... 4 Hygiëne.... 8 HACCP.... 10 HACCP: Persoonlijke hygiëne.... 11 Bedrijfskleding....
Nadere informatieRIVM-RIKILT FRONT OFFICE VOEDSELVEILIGHEID
RIVM-RIKILT FRONT OFFICE VOEDSELVEILIGHEID Ad hoc vragen over bederfelijke producten Risicobeoordeling aangevraagd door: NVWA-BuRO Risicobeoordeling opgesteld door: RIVM Datum aanvraag: 30-01-2014 Datum
Nadere informatieWereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten In hoofdstuk 1.1 Inleiding maken de leerlingen
Nadere informatieDe sleutel tot infectiepreventie
Symposium Antibioticaresistentie en ouderenzorg 14 november 2017 Reinigen & desinfecteren De sleutel tot infectiepreventie 2 De branchevereniging NVZ Voorwoord Hygiëne is een belangrijke factor voor een
Nadere informatieBEWAREN VAN GROENTEN EN FRUIT OPDRACHTENFICHE 3 HET MICROBIËLE GEVAAR
BEWAREN VAN GROENTEN EN FRUIT OPDRACHTENFICHE 3 HET MICROBIËLE GEVAAR Waarom bederft voedsel en hoe kunnen we dit bederf tegengaan? Als je weet dat bederf ontstaat door de aanwezigheid van micro-organismen
Nadere informatieVan Hove FINE FOOD BROKER. Netto gewicht. FIO1327 1,2kg 1kg
Productnaam: Risotto Arborio 1K Leverancier: R. NV Productomschrijving: Witte rijst Artikelnummer Bruto gewicht Netto gewicht Uitgelekt gewicht Barcode (EAN) FIO1327 1,2kg 1kg 800288500287 Intrastatcode:
Nadere informatieHygiëne en voedselveiligheid. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedselveiligheid
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat in op de onderwerpen: voedselbederf; voedselbesmetting; voedselinfectie; voedselvergiftiging. Verder gaat de kaart in op de mogelijkheden om deze ongewenste verschijnselen
Nadere informatieJohn Leyssen en Andre Matthijssen
John Leyssen en Andre Matthijssen Waarom Haccp? Miljoenen mensen worden per jaar ziek door het eten van besmet voedsel. Duizenden mensen sterven elk jaar door een voedselvergiftiging of infectie. Deze
Nadere informatieArtikel 1.1: Yoghurt maken Bron: http://www.katho.be/hivb/micromaat/pdf/module3yoghurt.pdf
Artikel 1.1: Yoghurt maken Bron: http://www.katho.be/hivb/micromaat/pdf/module3yoghurt.pdf Melkzuur, van spierpijn tot kunstknie De oorspronkelijke tekst is ingekort en aangepast 1.1 Wat is yoghurt? Yoghurt
Nadere informatiePublicatieblad van de Europese Unie COMMISSIE
10.1.2004 L 6/29 II (Besluiten waarvan de publicatie niet voorwaarde is voor de toepassing) COMMISSIE AANBEVELING VAN DE COMMISSIE van 19 december 2003 betreffende een gecoördineerd programma voor 2004
Nadere informatieWerkboekje. Brood op de plank 2 e Klassen 2012. Dit boekje is van..klas.
Werkboekje Brood op de plank 2 e Klassen 2012 Dit boekje is van..klas. WERKEN IN DE BINDELMEERCATERING INLEIDING De komende week zullen jullie gaan werken in de keuken van het Bindelmeer College. Jullie
Nadere informatieDe perfecte isolatiekamer: een kraakpand voor micro-organismen
Inhoud De perfecte isolatiekamer: een kraakpand voor micro-organismen Lia de Graaf-Miltenburg Deskundige infectiepreventie VCCN Den Bosch mei 2015 - Isolatie vormen - Microbiologie en virologie - Bacteriën
Nadere informatieDe Kimpe-Cool N.V. Productspecificatie wortelen. 6 Productspecificaties
1. Naam eindproduct / groep eindproducten Wortelen 2. Gebruikte grond- en hulpstoffen Wortelen, Belgische en Hollandse (ook Spaanse en Franse) Primair verpakkingsmateriaal (zie Procedure 10 en 11) Onze
Nadere informatieDeel 3. Persoonlijke hygiëne
Goedgekeurd door: PVE Pagina 1 van 7 Deel 3 Persoonlijke hygiëne Goedgekeurd door: PVE Pagina 2 van 7 Inhoudsopgave deel 3 Persoonlijke hygiëne Pagina 1. DEFINITIE... 3 2. DOEL... 3 3. RICHTLIJNEN... 3
Nadere informatieAppel-peer konfijt met kaneel 1.5 kg
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Appel-peer konfijt met kaneel 1.5 kg (Art. nr 184101) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Genstesteenweg 617-619 1080 Brussel
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL 2004
Bijlage VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D Deze bijlage bevat informatie. 400009-1-586-543b BIOTECHNOLOGIE INFORMATIE 1 OUDE TECHNIEKEN Al eeuwen gebruiken mensen organismen
Nadere informatieWater op het pluimveebedrijf
Water op het pluimveebedrijf Water is zeer belangrijk voor het pluimveebedrijf. In de eerste plaats als drinkwater voor de kippen, maar ook om de stallen te reinigen en eventueel af te koelen. Water heeft
Nadere informatieDeel 6. Persoonlijke hygiëne
Goedgekeurd door: Pagina 1 van 8 Deel 6 Persoonlijke hygiëne Goedgekeurd door: Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave deel 6 Persoonlijke hygiëne Pagina 1. DEFINITIE... 3 2. DOEL... 3 3. RICHTLIJNEN... 3 3.1 Algemeen...
Nadere informatieZiekteverwekkende micro-organismen dringen via lichaamsopeningen het lichaam binnen:
IMMUNITEIT 1 Immuniteit Het lichaam van mens en dier wordt constant belaagd door organismen die het lichaam ziek kunnen maken. Veel van deze ziekteverwekkers zijn erg klein, zoals virussen en bacteriën.
Nadere informatieWereldoriëntatie - Natuur Wereldoriëntatie - Techniek Geschatte lesduur Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt dat niet alle
Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 & 1.2 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Hoofdstuk 1.2. Nuttige microben benadrukt
Nadere informatie5,4. Antwoorden door een scholier 913 woorden 31 januari keer beoordeeld. Basisstof 1; voedselproductie
Antwoorden door een scholier 913 woorden 31 januari 2003 5,4 145 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1; voedselproductie Opdr1 1. Door bacteriën wordt de melk zuur. 2. In de koelkast planten bacteriën
Nadere informatieChampignon teelt. afrekenen met bacteriën, virussen + schimmels
Champignon teelt Champignonteelt Hoewel champignons zelf schimmels zijn stimuleert het gebruik van Vires5 Food de groei en de ontwikkeling van de champignons. Vires5 Food staat garant voor een constante
Nadere informatieBereide Veenbessen bok. Art. nr (150g) / (220g)
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Bereide Veenbessen bok. Art. nr 129306 (150g) / 108406 (220g) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Genstesteenweg 617-619 1080
Nadere informatieAdvies Wetenschappelijke evaluatie van de gids Autocontrolesysteem (ACS) Zuivel. (dossier Sci Com 2004/46)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 1 / 5 Advies 35-2004 - Wetenschappelijke evaluatie van de gids Autocontrolesysteem (ACS) Zuivel. (dossier Sci Com 2004/46) Het Wetenschappelijk
Nadere informatieRouveen Kaasspecialiteiten. Productspecificatie
Coöperative Zuivelfabriek "Rouveen" u.a. Oude Rijksweg 395 7954 GH Rouveen Tel: 0522-298 222 Fax: 0522-298 220 Rouveen Kaasspecialiteiten Productspecificatie Pagina's : 5 * incl. voorblad Copyright CZ
Nadere informatieOmgaan met biologische agentia
Omgaan met biologische agentia Hoe omgaan met BA Werknemer Werkgever Instructie Procedure Besmettingswijze Besmettingsincident Informatie (RA) Communicatie Hygiëne-voorzieningen PBM BA Gezondheidstoezicht
Nadere informatiePersoonlijke hygiëne in bedrijven in de voedselketen. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Informatiebrochure voor personen die werken in bedrijven waar levensmiddelen gemanipuleerd worden Medisch attest m.b.t. de geschiktheid om levensmiddelen
Nadere informatieDe keuken. Hygiëne. Micro-organismen
Hoofdstuk 1 De keuken. Hygiëne. Micro-organismen 1. Uitleggen hoe we koken. 2. Opsommen wat ze elke les moeten bijhebben. 3. Verklaren wat hygiëne is. 4. Uitleggen wat micro organismen zijn. 5. Uitleggen
Nadere informatie# Sweetpeppers gevuld met roomkaas 125(Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 16:06:11
# Sweetpeppers gevuld met roomkaas 125(Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 14042017, 16:06:11 Relevante wetgeving Specificatie Algemeen Productnaam
Nadere informatieGetsie...bedorven! Bederf. Micro-organismen en hygiëne. Kies de juiste namen bij de tekeningen
Getsie...bedorven! Bederf Laat enkele producten bederven. Dit zijn: vochtig sneetje brood op een schoteltje onder een bekerglas een beetje melk in een open bekertje in het lokaal een stukje vlees op een
Nadere informatieOlijven konings knoflook op olie (G) (Oliva) Auteur informatie. Telefoon 048 143 26 79 Versie 08-07-2014, 14:10:30
Olijven konings knoflook op olie (G) (Oliva) Auteur informatie Auteur han1 Email info@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 08072014, 14:10:30 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep
Nadere informatieLandelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Werkinstructies hygiëne gemeentelijke crisisopvang voor vluchtelingen Oktober 2015, versie 4
Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Werkinstructies hygiëne gemeentelijke crisisopvang voor vluchtelingen Oktober 2015, versie 4 Inhoud Werkinstructies voor werknemers en vrijwilligers... 3 1 Handen
Nadere informatie# Olijven Italia mix 150 (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 15:10:01
# Olijven Italia mix 150 (Oliva) Auteur informatie Auteur Joyce Quist Email Joyce@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 14042017, 15:10:01 Relevante wetgeving Specificatie Algemeen Productnaam Olijven
Nadere informatieHYGIËNE MANAGEMENT HYGIËNE PROTOCOL
Module 5 HYGIËNE MANAGEMENT HYGIËNE PROTOCOL Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur;
Nadere informatieINFECTIEZIEKTEN. H.H. TAN, arts 2015
INFECTIEZIEKTEN H.H. TAN, arts 2015 INFECTIEZIEKTEN 2 - PANDEMIE * Als een epidemie zich naar andere landen verspreidt * Spaanse griep 1918 (20-40miljoen slachtoffers, vnl. jonge, gezonde mensen van
Nadere informatieBacteriële toxinen: Contaminanten van bacteriële oorsprong? 4 november 2015
Klantendag TLR Henk Heijthuijsen Bacteriële toxinen: Contaminanten van bacteriële oorsprong? 4 november 2015 Klanten seminar 2015 1 WHO: Bewerkt vlees kankerverwekkend! METRO: Bacon is net zo kankerverwekkend
Nadere informatieTomaat soet o zon gekruid op olie (G) (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 09:09:58
Tomaat soet o zon gekruid op olie (G) (Oliva) Auteur informatie Auteur han1 Email info@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 08122014, 09:09:58 Specificatie Algemeen Productnaam Artikelnummer Doelgroep
Nadere informatieRouveen Kaasspecialiteiten. Productspecificatie
Coöperative Zuivelfabriek "Rouveen" u.a. Oude Rijksweg 395 7954 GH Rouveen Tel: 0522-298 222 Fax: 0522-298 220 Rouveen Kaasspecialiteiten Productspecificatie Pagina's : 5 * incl. voorblad Copyright CZ
Nadere informatieQuintet. gevaren. gevaren Quintet. Bakkerij. Bakkerij. mijn. mijn
gevaren Quintet Bakkerij mijn mijn Bakkerij gevaren Quintet Microbiologisch 1 SALMONELLA SPP Typische darmbacterie op eischaal, in melkproducten, chocolade, bloem Overleeft pasteurisatie niet. Groeit niet
Nadere informatieHygiëne/infectiepreventie
Hygiëne/infectiepreventie Hoe we ervoor zorgen dat u bij een verblijf in het ziekenhuis geen infectie oploopt. Van elke honderd patiënten, die in de Nederlandse ziekenhuizen worden opgenomen, lopen ongeveer
Nadere informatieHygiëne en conserveren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73573
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 14 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73573 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVan Hove FINE FOOD BROKER. Netto gewicht SAB0009 1,8 1,
Productnaam: Siroop amandelmelk 1L Leverancier: R. Van Hove NV Productomschrijving: amandelmelk Artikelnummer Bruto gewicht Netto gewicht Uitgelekt gewicht Barcode (EAN) SAB0009 1,8 1,3 8055742940093 Intrastatcode:
Nadere informatieProblematiek Escherichia coli - EHEC in vleesbereidingen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Problematiek Escherichia coli - EHEC in vleesbereidingen DG Controle Sector DIS Introductie De bacterie enterohemorragische E. coli (EHEC), waaronder
Nadere informatieGrillworst Naturel Halffabrikaat
Luiten vleeswaren Gekookte ambachtelijke grillworst, nog af te grillen. Namen Artikelnummer: GWNH EAN: 8713911098760 Commerciele naam Wettelijke benaming Grillworst naturel Ingrediënten informatie Varkensvlees
Nadere informatieArtikelnummer: 171 EAN: Hoemoes rode biet
Maza Pasta van kikkererwten en rode bieten EAN: 8714779000728 (CE), 8714779000735 (HE) Basisgegevens Commerciële naam Wettelijke naam Functionele naam kikkererwtenpasta Variant Merk Maza Het verhaal Kikkererwten
Nadere informatieRouveen Kaasspecialiteiten. Productspecificatie
Coöperative Zuivelfabriek "Rouveen" u.a. Oude Rijksweg 395 7954 GH Rouveen Tel: 0522-298 222 Fax: 0522-298 220 Rouveen Kaasspecialiteiten Productspecificatie Pagina's : 5 * incl. voorblad Copyright CZ
Nadere informatieVan Hove FINE FOOD BROKER. Netto gewicht. ALA g 180 g
Productnaam: Al Amier Hommous Leverancier: R. NV Productomschrijving: Crème met kikkererwten en sesam Artikelnummer Bruto gewicht Netto gewicht Uitgelekt gewicht Barcode (EAN) ALA1934 310 g 180 g 4013200387723
Nadere informatieVan Hove FINE FOOD BROKER. Netto gewicht
Productnaam: Balsamico cream 250ml Leverancier: R. Van Hove NV Productomschrijving: Balsamico saus Artikelnummer Bruto gewicht Netto gewicht Uitgelekt gewicht Barcode (EAN) COL1610 Intrastatcode: 210390090
Nadere informatieLANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING VERWERKING AGRARISCHE PRODUCTEN CSE KB
Examen VMBO-KB 2005 tijdvak 1 maandag 23 mei 9.00-11.00 uur LANDBOUW EN NATUURLIJKE OMGEVING VERWERKING AGRARISCHE PRODUCTEN CSE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSE KB bestaat uit twee deelexamens
Nadere informatieHoe houden we het proper?
Hoe houden we het proper? Magda Vanneste 2015 1 waar zijn microorganismen aanwezig? Overal Lucht Water Mens Dier Voedsel. Bij warmte en vochtigheid vermenigvuldigen zij heel snel 2 waar zijn microorganismen
Nadere informatieMicro-organismen (1)
Inleiding Ondanks intensieve hygiëneprotocollen en desinfectieprocedures blijven de problemen met ziekte verwekkende bacteriën zich opstapelen. De voornaamste reden is het gebrek aan aandacht voor de omgeving
Nadere informatieWerkblad. LES 7: Hygiëne. www.gavoorgezond.nl GROEP 5-6. Namen groepje: ... ... ... ... ...
LES 7: Hygiëne Namen groepje: Eerst voorbereiden: Zorg ervoor dat je met je groepje 1 petrischaaltje klaar hebt staan. Het schaaltje is verdeeld in 3 verschillende vakken. In ieder vakje gaan jullie een
Nadere informatieArtikelnummer: 871 EAN: Hoemoes rode biet
Maza Pasta van kikkererwten en rode bieten EAN: 8714779009967 (CE), 8714779009974 (HE) Basisgegevens Commerciële naam Wettelijke naam Functionele naam Merk kikkererwtenpasta Maza Het verhaal Kikkererwten
Nadere informatieBasisprincipes van hygiëne bij verminderde weerstand
Basisprincipes van hygiëne bij verminderde weerstand Jerina Boelens, microbiologie en ziekenhuishygiëne, UZ Gent Patiëntenacademie Het Pand, 14 september 2011 1 Graad van verminderde weerstand Risico op
Nadere informatieToverkaas prei (Oliva) Auteur informatie. Telefoon Versie , 10:39:41
Toverkaas prei (Oliva) Auteur informatie Auteur han1 Email info@oliva.nl Telefoon 048 143 26 79 Versie 10022015, 10:39:41 Specificatie Algemeen Productnaam Toverkaas prei Artikelnummer Doelgroep Voor iedereen
Nadere informatieArtikelnummer: EAN: Frisia frituurolie
Levo Plantaardige vloeibare frituurolie Namen Commerciele naam Wettelijke benaming Functionele naam Frituurolie Frituurolie Keurmerken Verantwoord frituren Ingrediënten informatie raapolie, palmoleine,
Nadere informatieMicrobiële reiniging
Microbiële reiniging Inleiding Ondanks intensieve hygiëneprotocollen en desinfectieprocedures blijven de problemen met ziekte verwekkende bacteriën zich opstapelen. De voornaamste reden is het gebrek aan
Nadere informatieMango konfijt met gember 1.5 kg (Art. nr )
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Mango konfijt met gember 1.5 kg (Art. nr 184201) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Genstesteenweg 617-619 1080 Brussel E-mail
Nadere informatieDeel 6. Persoonlijke hygiëne
Goedgekeurd door: Pagina 1 van 8 Deel 6 Persoonlijke hygiëne Goedgekeurd door: Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave deel 6 Persoonlijke hygiëne Pagina 1 DEFINITIE... 3 2 DOEL... 3 3 RICHTLIJNEN... 3 3.1 Algemeen...
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:
Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Burgstraat 12 4283 iessen Nederland Locatie Afkorting Hoofdlocatie Burgstraat 12 4283 iessen Nederland Deze bijlage is goedgekeurd
Nadere informatieMicrobiologisch onderzoek in levensmiddelen 2006
Microbiologisch onderzoek in levensmiddelen 2006 Augustus 2007 Voedsel en Waren Autoriteit Zuid Signalering & Ontwikkeling VWA Pagina 1 van 8 Samenvatting en conclusie Deze rapportage geeft de resultaten
Nadere informatieRAPPORT MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK
Cleannovation T.a.v. Dhr. R van Luijn Limburghaven 2E 3433 PK Nieuwegein RAPPORT MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK Labnummer: Contactpersoon: P2016.11.0024 Dhr. E. de Wildt Rapportdatum: 19-12-2016 Project: Contactmonster
Nadere informatieExtended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)-producerende bacteriën
Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)-producerende bacteriën Inleiding U ontvangt deze folder omdat u mogelijk ESBL-drager bent. In deze folder kunt u lezen meer over ESBL zoals wat het is, hoe het wordt
Nadere informatieZonnebloemolie 20 liter blik
onnebloemolie 20 liter blik Levo onnebloemolie bevat maar liefst 60-65% meervoudige onverzadigde vetten. Dit maakt deze olie bij uitstek geschikt als basis voor koude bereidingen, zoals salades, fritessaus
Nadere informatieenzymatisch reinigen detecteren en verwijderen van biofilms
enzymatisch reinigen detecteren en verwijderen van biofilms Voedselveiligheid uw hygiënenormen naar een nog hoger plan Het waarborgen van de kwaliteit van uw eindproduct en de voedselveiligheid; u bent
Nadere informatie33Hygiënecodes in instellingen
DC 33Hygiënecodes in instellingen 1 Inleiding Als je niet hygiënisch met voedsel omgaat, kunnen jij en anderen daar ziek van worden. Daarom is elke organisatie en elke werknemer verplicht hygiënisch te
Nadere informatieINFECTIERISICO VERMINDEREN
INFECTIERISICO VERMINDEREN In deze folder leest u welke maatregelen het UCCZ Dekkerswald treft om de kans op een infectie voor u zo klein mogelijk te maken. Wat is een infectie? Infecties w orden veroorzaakt
Nadere informatieBelang van goed water
Belang van goed water Dr Guillaume Counotte Wat is goed water? Smakelijk Beschikbaar Niet schadelijk voor dieren Niet schadelijk voor producten (ei, vlees) 1 Waterbehoefte Normale omstandigheden: 1,6-2
Nadere informatiePraktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek
LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)
Nadere informatieERU Cheese Spread Gouda
ERU Roomzachte smeerkaas 48+ EAN: 8718700491548 (CE), 8718700491562 (HE) Basisgegevens Commerciële naam ERU Wettelijke naam Roomzachte smeerkaas 48+ Functionele naam Merk ERU Foodservice ERU Het verhaal
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: 25-02-2011 tot 01-02-2012 Vervangt bijlage d.d.: 16-11-2010
Deze bijlage is geldig : 25-02-2011 tot 01-02-2012 Vergt bijlage d.d.: 16-11-2010 Met vestigingen te: Monstername a Water Monstername ten behoeve Legionella onderzoek LOGI003W conform NEN 6265 b Water
Nadere informatieLES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken
VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 9 MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN Wraps maken INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken
Nadere informatieFIPAH presenteert: Opslag en dosering van hulpstoffen voor beton en mortel
FIPAH presenteert: Opslag en dosering van hulpstoffen voor beton en mortel FIPAH - DOEL - Federatie voor invoerders en producenten van hulpstoffen (sinds 1980) Actieradius uitgebreid naar daarbijhorende
Nadere informatieWat doen die pathogenen in mijn fabriek?
Wat doen die pathogenen in mijn fabriek? Frank de Bok VMT Food Safety Event 6 oktober 2016 www.eurofins.com Huisbacterie? Bacteriën, gisten of schimmels Huisflora Lastig (of niet) weg te krijgen Aangepast
Nadere informatieArdense uienkonfijt. Form Didden ed : A 06/2003. (Art. nr , , (150 g)) Page 1 sur 5
NV DIDDEN SA Gentsestwg 617-619 Chée de Gand Brussel 1080 Bruxelles Ardense uienkonfijt (Art. nr 154201, 150201, 190101 102106 (150 g)) Leverancier Didden nv Adres van leverancier : Chaussée de Gand 617-619
Nadere informatieMinimumeisen didactische leskeukens met de nadruk op voedselveiligheid. Laatste nieuwe wetgeving
Minimumeisen didactische leskeukens met de nadruk op voedselveiligheid Laatste nieuwe wetgeving VISIE VAN HET FAVV OP DIDACTISCHE LESKEUKENS Didactische leskeukens = klaslokalen of laboratoria waar beginselen
Nadere informatieContactonderzoek BRMO
Contactonderzoek BRMO In deze folder krijgt u uitleg over wat contactonderzoek is en wat dit voor u betekent. Ook leest u algemene informatie over een bacterie, resistente bacteriën en mogelijke gevolgen
Nadere informatieTOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE
TOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE Hoewel u gefermenteerde levensmiddelen in de supermarkt kunt kopen, zijn deze meestal gepasteuriseerd op hoge temperatuur waardoor de nodige vriendelijke bacteriën
Nadere informatieVeiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind
Veiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind Zijn groente en fruit nog wel gezond ondanks alle bestrijdingsmiddelen? Op nederlands groente en fruit valt het het gelukkig nog mee. Daar moet wel bij vermeld
Nadere informatie