Praktische opdracht Economie Beleggen

Transcriptie

1 Praktische opdracht Economie Beleggen Praktische-opdracht door een scholier 3584 woorden 20 januari ,6 92 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Wat zijn aandelen 3. Wat zijn obligaties? 4. Wat zijn opties? 5. hoe werkt het beleggingsfonds? 6. Wat houdt de koers in? 7. Wat houdt de AEX-index in? 8. Als ik wil gaan beleggen hoe begin ik dan? 9. Hoe weet je wat je beleggingsportefeuille waard is? 10. Waar moet je op letten bij het samenstellen van je beleggingsportefeuille? 11.Hoe kan ik het risico beperken? 12. Waarom wel beleggen? 13. Waarom niet beleggen? 14. De bronnen Voorbeeld van de krant als bron Voorbeeld van het tijdschrift BoB als bron Literatuurlijst 1. Inleiding Steeds meer mensen tonen interesse voor beleggen. Dat is ook wel logisch want je kunt er enorm rijk van worden zonder er veel voor te doen en dat is natuurlijk de droom van iedereen. Maar natuurlijk zitten er ook risico s verbonden aan beleggen. Een aandeel kan plotseling minder waard worden door een politieke omwenteling of door de problemen van een bedrijf. Toch zijn er tegenwoordig veel mensen die beleggen. Het eerste argument vóór beleggen is dat het traditionele sparen niet veel meer oplevert. Ook kan beleggen zich ontwikkelen tot een interessante hobby. Het is vanzelfsprekend dat men belegt om er uiteindelijk rijker van te worden, bijvoorbeeld omdat de pensioenvoorziening aan de magere kant is of omdat men een leuke zeilboot wil kopen. Maar beleggen is niet alleen goed voor je persoonlijke portemonnee maar je helpt ook het bedrijfsleven ermee, dus de economische groei en dus ook de werkgelegenheid. Pagina 1 van 8

2 Maar wat is beleggen nou eigenlijk? En hoe beleg je? Dat zijn de twee hoofdvragen van dit werkstuk. Om die vragen te beantwoorden moet je eerst vragen beantwoorden zoals: wat zijn aandelen, obligaties en opties? Maar niet alleen deze begrippen maken deel uit van beleggen maar ook andere zaken zoals de koers, de AEX Index en het beleggingsfonds. En hoe begin je met beleggen? Als je wilt beginnen met beleggen zal je van de zojuist genoemde zaken toch iets moeten weten. Ook is het belangrijk om te weten hoe de koersen tot stand komen en welke factoren hier invloed op hebben. En hoe gaat het beleggen in de praktijk in zijn werk? Hoe stel ik een beleggingsportefeuille samen? Door al deze vragen te beantwoorden, weet je al veel meer van beleggen af. Om deze vragen te beantwoorden heb ik bronnen geraadpleegd, zoals de krant, boeken, het RTL Z nieuws, tijdschriften en betrouwbare internetpagina s. Deze zal ik achterin duidelijk weergeven 2. Wat zijn aandelen? Een aandeel is een risicodragende deelneming in het kapitaal van een onderneming Een aandeelhouder stelt geld ter beschikking aan een onderneming. Met dit geld koopt hij een stukje van de onderneming (een aandeel), hij wordt dus een klein stukje eigenaar van een bedrijf. Het gaat altijd om een vennootschap; bedrijven met een andere rechtsvorm hebben geen aandelen. Men kan ook meerdere aandelen kopen van een onderneming. Een aandeelhouder kan op twee manieren profiteren van zijn belegging: via het dividend en koerswinst. Dividend is een jaarlijks variërende hoeveelheid geld die door de onderneming wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders. Meestal gebruikt het bedrijf een deel van de winst om dividend uit te keren. Als het bedrijf dan veel winst maakt kan er een hoog dividend worden uitgekeerd. Als de onderneming weinig winst of verlies maakt dan kan het dividend lager zijn of helemaal niets. Daarom zoekt een aandeelhouder een onderneming met een goede winstverwachting. Maar toch kan een bedrijf dat verlies maakt dividend uit keren. Dat geld komt dan uit de reserves die zijn opgebouwd in betere jaren. Veel bedrijven kiezen er tegenwoordig echter voor een keuzedividend. De aandeelhouder mag dan kiezen: óf het geld óf het geld in de vorm van aandelen in de onderneming (stockdividend). Dit is voor een bedrijf aantrekkelijker. De marktprijs van een aandeel wordt de koers genoemd. Als de vraag naar een bepaald aandeel toeneemt dan stijgt de koers van het aandeel. Dan word je ingelegde geld meer waard. Maar natuurlijk kan de vraag naar een bepaald aandeel ook afnemen. Dan wordt het aandeel minder waard en lijd je koersverlies. De vraag naar een aandeel wordt bepaald door de vooruitzichten van dat bedrijf en het vertrouwen in de economie. Voorbeeld: De heer Zwaneveld koopt 6 aandelen Heineken en betaalt per aandeel 40. Doordat het vertrouwen in de markt waarop Heineken deelneemt groot is en het bedrijf zegt dat het veel nieuwe producten zal gaan uitgeven, neemt de vraag naar deze aandelen toe. De koers stijgt nu bijvoorbeeld naar 55. Als de heer Zwaneveld nu zijn aandelen verkoopt maakt hij per aandeel 15 winst. Maar ook krijgen alle aandeelhouders van Heineken 5 dividend. Dus dan heeft de heer Zwaneveld al 20 per aandeel winst gemaakt. 3. Wat zijn obligaties? Een obligatie is een schuldbrief die wordt uitgegeven door de overheid of door een particuliere Pagina 2 van 8

3 onderneming voor de meestal langere termijn. Met een obligatie geef je ook geld aan een bedrijf, maar zonder mede-eigenaar te worden. Hier gaat het dus om een lening. De beleggers die geld uitlenen krijgen als beloning een rente. Het risico dat een obligatiehouder loopt is dat het bedrijf in financiële moeilijkheden komt waardoor deze niet meer in staat is om zijn verplichtingen na te komen. Je weet van tevoren hoe lang de lening loopt en hoeveel rente je krijgt. Hierdoor ben je minder afhankelijk van het reilen en zeilen van een bedrijf dan een aandeelhouder. Niet alleen bedrijven maar ook (overheid)instellingen kunnen obligaties uitgeven. Een bekend voorbeeld daarvan zijn de staatsleningen. Het lijkt misschien een beetje alsof het hetzelfde is als sparen. De obligatiehouder krijgt tenslotte een vaste rente vergoeding. Het enige verschil is dat obligaties, net als aandelen, worden verhandeld op de beurs. En dat betekent dat je koerswinst kunt maken. Voorbeeld: Je hebt voor 450 een obligatie gekocht die 7% per jaar uitkeert, De marktrente daalt van 7% naar 6%. Je obligatie geeft een hogere rente dan nieuwe obligaties. Gevolg is dat beleggers meer voor je obligatie willen betalen, bijvoorbeeld 500. Je hebt dan een koerswinst van 50. Er is sprake van waardedaling van je obligatie als de marktrente boven je obligatierente stijgt. 4. Wat zijn opties? Een optie is het recht tot koop of verkoop van een bepaalde onderliggende waarde, gedurende een bepaalde termijn, tegen een vooraf vastgestelde prijs. Met een optie krijg je het recht om iets te kopen of te verkopen.voor dit recht betaal je een bepaald bedrag. Hoe groter de kans dat je winst kunt behalen, hoe hoger de prijs. Is de kans echter klein dat de optie ooit geld gaat opleveren, dan is de optie goedkoop. Het recht om iets te kopen is een calloptie; het recht om iets te verkopen is een putoptie. Een optie bestaat altijd uit honderd stuks van de onderliggende waarde. De calloptie Hiermee krijg je het recht om tot een vastgelegd tijdstip (altijd een derde vrijdag in de maand) iets te kopen tot een vastgelegde tijdstip tegen een vastgestelde prijs. Bijvoorbeeld een calloptie Koninklijke Olie nov. 150, geeft je het recht om tot de derde vrijdag van november honderd aandelen Koninklijke Olie te kopen à 150 per aandeel. Als de beurskoers van het aandeel in die periode op 155 komt, kun je een mooie winst maken door de optie uit te oefenen en de honderd aandelen te kopen. Daarna verkoop je de aandelen door en maak je een winst van 100 x 5 = 500. Andersom kan natuurlijk ook, dat betekent dat de beurskoers de hele periode onder de 150 blijft. De calloptie is dan waardeloos. De putoptie Eigenlijk is de putoptie precies het tegenovergestelde van een calloptie. Bij een putoptie koop je namelijk het recht om je aandelen tot een vastgesteld tijdstip (weer altijd een derde vrijdag in de maand) te Pagina 3 van 8

4 verkopen tegen een vastgesteld bedrag. Een putoptie Koninklijke Olie nov. 150 geeft het recht om tot de derde vrijdag van november 100 aandelen te verkopen tegen 150 euro per stuk. Als de beurskoers op een moment binnen de periode tot die vrijdag in november 140 is, maak je een mooie winst. Je koopt namelijk de 100 aandelen op de beurs en verkoopt ze door voor 150. zo maak je een winst van 100 x 10 = als de koers stijgt is de putoptie waardeloos. 5. Hoe werkt het beleggingsfonds? Een beleggingsfonds is een instelling die de aan haar voor beleggingsdoeleinden toevertrouwde middelen belegt in een gespreide, uit courante beleggingsobjecten bestaande, portefeuille van vermogenswaarden, welke aan de collectiviteit van de deelnemers toebehoort. Een beleggingsfonds beheert een groot pakket beleggingen, bijvoorbeeld aandelen. In de meeste gevallen is beleggen in fondsen efficiënter dan individueel beleggen, omdat de fondsmanagers een beleggingsportefeuille beheren van miljoenen euro s. De beheerders van het beleggingsfonds houden dagelijks het economische -en financiële nieuws voor je bij. Zij weten precies welke ontwikkelingen invloed hebben op je beleggingsfonds. Zij kopen en verkopen aandelen en beleggen dividenden opnieuw. Zij volgen kritisch de bedrijven waarin belegd wordt. Als individuele belegger is het bijna onmogelijk om alle economieën over de gehele wereld te analyseren. Beleggen in een beleggingsfonds geeft dus een stukje gemak, alles wordt voor je geregeld en bijgehouden. Je bepaalt zelf hoeveel tijd je wilt besteden aan het volgen van je investeringen. Bij deelname aan een beleggingsfonds beleg je dus indirect in een groot aantal verschillende bedrijven. Als het met een bedrijf slecht gaat dan kan dit worden opgevangen door betere resultaten van de andere bedrijven, daardoor ben je minder gevoelig voor koersschommelingen. Het is belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen het risico en het rendement. Voorbeelden van bedrijven die in een beleggingsfonds kunnen zitten zijn: Ahold, ABN AMRO bank, Philips, Koninklijke Olie, ING, Unilever en KPN. 6. Wat houdt de koers in? De koers is de marktprijs van munten, valuta's, effecten, aandelen enz. Het kopen en verkopen van de aandelen gebeurt op de effectenbeurs. De prijs waarvoor op de beurs een aandeel wordt gekocht en verkocht noemt men de koers. Een onderneming met een beursnotering wordt ook wel een fonds genoemd. Koersen liggen niet vast maar kunnen omhoog en omlaag gaan. Zo kan de aandeelhouder profiteren van koerswinst, die ontstaat als de koers van het aandeel boven de koers van het betaalde aandeel stijgt. Het omgekeerde kan natuurlijk ook: koersverlies. Verschillende factoren hebben invloed op de koersen, zoals politieke omwentelingen of door problemen van een bedrijf. Ook als het slecht gaat met de economie, koopt men niet veel aandelen en daarom zullen dan ook veel koersen dalen. Als het echter goed gaat met de economie koopt men zo veel mogelijk aandelen om van de stijging van de economie te kunnen profiteren. Pagina 4 van 8

5 7. Wat houdt de AEX-index in? Bij de Amsterdamse beurs draait het allemaal om de AEX-index, wat vernoemd is naar de Amsterdam Exchanges, de moedermaatschappij van de effectenbeurs en de optiebeurs. In de AEX-index zijn de 24 belangrijkste beursgenoteerde ondernemingen van Nederland vertegenwoordigd, zoals Philips, ABN Amro, ING Groep, Koninklijke Olie, Unilever en Heineken (zie ook figuur 2). De samenstelling van de AEX-index wordt af en toe gewijzigd. Je ziet bij een grafiek duidelijk dat de waarde van de belegging kan fluctueren. De hoogste koers kan bijvoorbeeld 531,45 zijn en de laagste 282,79, dat is dus bijna de helft. Ook is te zien dat de AEX Index flink gekelderd is dit jaar. Als aan het eind van de beursdag gemeld wordt dat de AEX een winst van vijf punten heeft laten zien dan betekent dat, dat de 24 ondernemingen gemiddeld gesproken zijn gestegen en dat de index steeg van bijvoorbeeld 350 naar 355. Omdat het een gemiddelde is, is een stijging van de AEX geen garantie dat elk apart bedrijf ook steeg. De AEX geeft een gemiddelde trend aan van de grote beursfondsen. De beroemdste index in de wereld is natuurlijk de Dow Jones-index. Deze is van Wallstreet, de grote Amerikaanse effectenbeurs. Tokio noemt zijn index de Nikkei, die veel invloed heeft op de Aziatische financiële wereld. De Duitse effectenbeurs in Frankfurt werkt met de DAX-index. Londen heeft de FTSE 100-index (de Foetsie). In Brussel werkt men met de zogeheten Bel 20-index en in Parijs met de CAC 30. dit zijn de meest bekende indexen en hier werkt men dan ook het meest mee. 8. Als ik wil gaan beleggen hoe begin ik dan? Je kan niet zomaar zelf even op de beurs gaan beleggen. Dit is zelfs bij de wet verboden, er gelden strenge regels. Alle aan- en verkooporders zullen dus via de bank moeten lopen. De bank stuurt de orders door naar de beurs. Voor het bemiddelen ontvangen zij een vergoeding. Als je wilt beleggen is allereerst een beleggerrekening vereist. Er komt wel meer bij kijken dan af en toe een bedrag overmaken op die rekening. Voor beginnende beleggers zijn er veel boeken, waarvan je gebruik kan maken, om ervoor te zorgen dat je voldoende kennis hebt om te gaan starten. Het openen van de effectenrekening kan ook mondeling of telefonisch. Als de effectenrekening eenmaal geopend is dan kun je beginnen met het beleggen. Het enige wat je dan hoeft te doen is de bank te bellen en te zeggen: Ik zou graag 50 aandelen X willen hebben. Als je dan voldoende saldo op je rekening hebt staan, dan ben je al na enkele seconden eigenaar van de aandelen. Dus het is in feite best wel makkelijk. 9. Hoe weet je wat je beleggingsportefeuille waard is? De beleggingsmaatschappij houdt je 4 x per jaar op de hoogte door middel van twee overzichten: - een specificatie: een compleet beeld van de huidige waarde en opbouw van je portefeuille - een analyse. Uiteraard kun je ook zelf de koers van de beleggingen dagelijks volgen. Dit kan via de beurspagina van de krant, (uitgebreid in het Financieel Dagblad) mobiele telefoon, internet (bijv. teletekst en het televisieprogramma RTL5 Z nieuws. In dit programma wordt het laatste financiële en economische nieuws met de koersontwikkelingen van de AEX, Euronext en andere indexen besproken. Pagina 5 van 8

6 10. Waar moet je op letten bij het samenstellen van je beleggingsportefeuille? Belangrijke factoren zijn o.a. leeftijd, inkomen, fiscale situatie, welk risico wil je lopen en wat is je doel. Met een belegging voor later (VUT/pensioen) zal je anders omgaan dan met een belegging voor de aankoop van b.v. een auto. Je persoonlijke situatie, je doelstellingen en het risico wat je durft te lopen bepalen samen hoe je portefeuille eruit komt te zien. 11. Hoe kan ik het risico beperken? Een manier om het risico te beperken is spreiding over categorieën, landen en sectoren. Met andere woorden zet al je geld niet op één paard, want je bent dan volledig afhankelijk van dat ene aandeel. Als dit aandeel op een dag 20% daalt, dan betekent dit dat je hele portefeuille met hetzelfde percentage daalt. Bij zorgvuldige spreiding van je vermogen, heb je een rustiger koersverloop van je portefeuille. Voorbeeld: heb je 10 verschillende fondsen en één fonds leidt een verlies van 10%, dan heeft dat op de hele portefeuille een effect van 1% op de totale portefeuille. Belangrijk is verschillende soorten spreiding. Dus niet 10 verschillende technologiefondsen. Dit zal geen zin hebben, omdat alle aandelen in een categorie vaak hetzelfde bewegen. Spreiding zorgt voor een lager risico van de portefeuille. 12. Waarom wel beleggen? Veel mensen denken dat beleggen zo riskant is. Maar als het zo riskant is, waarom doen zoveel mensen het dan toch? Daar zijn veel verschillende redenen voor. Maar zelfs degenen die fel tegen het riskante beleggen zijn, beleggen toch, al is dat maar indirect via hun pensioenfonds of verzekeringspolis. Dat zijn dan ook de grootste beleggers van ons land. Dus zo gezien is de gemiddelde Nederlander een van de grootste beleggers ter wereld, of hij wil of niet. Zelf beleggen heeft vele voordelen, hieronder zal ik er een paar vermelden. Tegenwoordig levert sparen niet veel meer op. De rente bevindt zich heden op een laag niveau rond de 2.5%. Maar de inflatie ligt ook omstreeks 2.5% de laatste paar jaar. Dat betekent dat je er reëel eigenlijk niets op vooruitgaat. Dus in feite ga je er niets op vooruit met sparen en kan je dus beter gaan beleggen. Want als je redelijk had belegd, had je de laatste jaren gemakkelijk 12% rendement gemaakt op je belegd vermogen. Daar kan normaal sparen niet tegen op. Beleggen kan zich ook ontwikkelen tot een interessante hobby. Wie gaat beleggen gaat ook beter opletten wat er in de maatschappij gebeurt. De belegger probeert te begrijpen waarom het ene bedrijf veel beter draait dan het andere, wat een verandering in de rente voor de beurs betekent, wat politieke beslissingen voor invloed hebben op zijn beleggingen enzovoorts. Het kan ook zo zijn dat je al je hele leven een huisje in Frankrijk wilt hebben. Om het bedrag bij elkaar te krijgen om zoiets te financieren, duurt sparen veel te lang. Beleggen daarentegen kan veel sneller. Stel dat je pensioenfonds niet veel bedraagt, dan is het erg handig als je nog een extra zakcentje hebt. Dat zakcentje kan je verdienen door te beleggen. Want vaak valt het bedrag dat men krijgt als men met pensioen gaat nogal tegen, en het bedrag kan men aanvullen met geld dat wordt verdient door beleggen. Zo heeft men toch nog het bedrag waar men op had gerekend. De overheid treedt steeds meer terug, het sociale vangnet wordt kleiner en men moet meer zelf gaan doen om de welvaart te handhaven. Maar beleggen is niet alleen goed voor de persoonlijke portemonnee, het bedrijfsleven wordt er namelijk Pagina 6 van 8

7 ook mee geholpen. De economische groei stijgt hierdoor en dus evenzo de werkgelegenheid. Als een bedrijf wil uitbreiden of wil investeren, hebben ze geld nodig. Ze geven extra aandelen uit op de effectenbeurs en de beleggers kopen die dan weer. Daar profiteert de maatschappij dus van. 13. waarom niet beleggen? Natuurlijk is er ook één groot nadeel verbonden aan het beleggen: je kan er ook je geld aan verliezen. Maar als je je goed laat informeren, kan je dit voorkomen. Ook is het verstandig aandelen te hebben in meerdere bedrijven. Want als het met één bedrijf slecht gaat en met andere bedrijven wel goed, maak je dus nog altijd winst. Het beste is dus om aandelen te hebben in een beleggingsfonds. Er zijn mensen die niet beleggen door onwetendheid. Maar tegenwoordig heb je zelfs het RTL Z nieuws, dat elke werkdag de laatste ontwikkelingen geeft van de beurs. En als je niet geïnformeerd wordt door de televisie dan is het wel door de radio, waarop veel reclames te horen zijn over beleggen. Op het internet en in de krant is ook van alles te lezen over beleggen en daar vind je natuurlijk het laatste nieuws. Dus het is moeilijk nog niets iets te hebben gehoord over beleggen, maar het kan zo zijn dat sommige mensen niet goed weten wat het allemaal inhoudt. Dan zouden ze gemakkelijk naar de bibliotheek kunnen gaan en zich daar kunnen laten voorlichten. Vaak denken mensen dat het hun veel tijd kost, maar het tegenovergesteld kán waar zijn. Het hangt er gewoon vanaf hoeveel tijd je erin stopt. In principe kan de bank bijna al het werk doen. Maar de meeste mensen beleggen niet omdat ze er geen behoefte aan hebben. Ze kunnen rondkomen van hun salaris en willen geen risico lopen ook maar ietwat van dat geld te verliezen. 14. de bronnen Ik heb verschillende soorten bronnen gebruikt voor het werkstuk; de krant, diverse boeken, een tijdschrift, het internet en de televisie. Om een economisch onderwerp te vinden het ik het tijdschrift, BoB, Blik op Beleggen, geraadpleegd. Er stond veel informatie in het tijdschrift en ook interessante onderzoeken werden gegeven. Ik voeg bij dit werkstuk één artikel bij als voorbeeld. Twee nummers heb ik gelezen en toen kwam bij mij de vraag op: Wat is beleggen nou eigenlijk? Voor ik aan het werkstuk begon, wist ik vrij weinig van beleggen, vandaar dat ik het boek, Beleggen voor beginners, heb geleend bij de bibliotheek. Hierin staat alles wat je moet weten voordat je met beleggen kan beginnen. Het wordt beknopt en op een makkelijke manier uitgelegd zodat iedereen, dus ook ik, het kan begrijpen. Het boek: Groot beleggers handboek leek me ook erg nuttig. Hier worden allemaal definities gegeven die ik ook in het werkstuk heb gebruikt. En geld verdienen door beleggen heb ik ook nog globaal gelezen. Uit deze drie boeken heb ik informatie gehaald om uit te leggen wat aandelen, obligaties en opties zijn. Uit het boek beleggingsfondsen onder de loep heb ik, zoals de titel al verklapt, informatie gehaald over beleggingsfondsen. Na al deze informatie verwerkt te hebben en eindelijk begrepen te hebben wat beleggen is, leek het me een slim idee om eens te kijken naar het dagelijkse leven van een belegger. Daarom ben ik naar het RTL5 Z nieuws gaan kijken. Hier houden ze elke werkdag bij wat de laatste koersen zijn en proberen ze te voorspellen welke koersen gaan dalen en welke gaan stijgen. Hier heb ik erg veel van opgestoken want bij dit televisieprogramma kan je echt de stemming op de beurs ervaren. Pagina 7 van 8

8 Natuurlijk was er ook nog de krant waar ik elke dag even een kijkje nam om het economische nieuws bij te houden. Vaak stond er wel iets in over beleggen en ik heb dat nieuws dan ook goed bijgehouden. Op internet heb ik nog gekeken voor illustraties om de uitleg over beleggen te verduidelijken zoals de internetpagina s: (voor de AEX-index) en (om te kijken hoe makkelijk het is te beleggen bij een bank). Dus alle bronnen op een rijtje: 2 tijdschriften van BoB, Blik op Beleggen (voorbeeld op blz. 12) 4 boeken die vermeld staan in de literatuurlijst het RTL5 Z nieuws de Leeuwarder Courant en de Volkskrant (voorbeeld op blz. 11) de volgende internetsites: Op deze manier ben ik behoorlijk op de hoogte gehouden van het laatste nieuws en waren mijn vragen omtrent beleggen beantwoord. Literatuurlijst Beleggingsfondsen over de loep, weenink, Anton J., Amsterdam 1998 Geld verdienen door beleggen, Cohen, Simon A., Deventer 1985 Het groot beleggers Handboek,Rila, Marcel, Rijswijk 1996 Beleggen voor beginners, reekers, Arno en Peter van der Tuin, Den Haag Pagina 8 van 8