Kunnen we watervegetaties sturen en zo ja, welke kant gaan we dan op? Marcel van den Berg RWS Ruurd Noordhuis - Deltares

Transcriptie

1 Kunnen we watervegetaties sturen en zo ja, welke kant gaan we dan op? Marcel van den Berg RWS Ruurd Noordhuis - Deltares 1 oktober 2013

2 Waterplanten 2 Vissennetwerk 1 oktober 2013

3 Waarom niet blij met waterplanten? 3 Vissennetwerk 1 oktober 2013

4 Groeivormen: bodembedekkers en horizontale groeiers, maar ook flab 4 Vissennetwerk 1 oktober 2013

5 Inhoud Inleiding Sturende factoren waterplanten En de interactie met vis? Stuurbaarheid van waterplanten Dit alles (niet)-wetende: welke kant sturen we op? 5 Vissennetwerk 1 oktober 2013

6 Sturende factoren: kwaliteit van vegetaties en tp EKR_SOORT 1,0 0,8 0,6 0,4 MEER Boarnburgerpetten Botshol Duinigermeer Eemmeer Fluessen Gooimeer Gouwzee IJsselmeer Vrouwzand Ketelmeer Markermeer Slotermeer Veluwemeer Volkerak Wolderwijd Zoommeer Zwartemeer 0,2 0,0-1,50-1,00-0,50 0,00 LOG_TP 6 Vissennetwerk 1 oktober 2013

7 Sturende factoren: kwaliteit van vegetaties en tp EKR_SOORT 1,0 0,8 0,6 0,4 MEER Boarnburgerpetten Botshol Duinigermeer Eemmeer Fluessen Gooimeer Gouwzee IJsselmeer Vrouwzand Ketelmeer Markermeer Slotermeer Veluwemeer Volkerak Wolderwijd Zoommeer Zwartemeer 0,2 0,0-1,50-1,00-0,50 0,00 LOG_TP 7 Vissennetwerk 1 oktober 2013

8 Sturende factoren abiota: Licht Hangt af van de soort Diepte, troebelheid en nutriënten sturen licht Koolstof Sterk bepalend voor biomassa en soorten Strijklengte Hangt af van de soort Kan ook sprake zijn van een optimum Sediment type, bodemsterkte, anoxia Vooral voor soorten Opgeloste nutriënten voor draadwieren (?) Veel makkelijker te voorspellen waar waterplanten niet voorkomen dan waar ze wel (gaan) voorkomen! 8 Vissennetwerk 1 oktober 2013

9 Modeltoepassing op basis van abiota 9 Vissennetwerk

10 10 Vissennetwerk 1 oktober 2013

11 Sturende factoren biota: Vogels Macrofauna (indirect positief via mosselen) Algen VISSEN 11 Vissennetwerk 1 oktober 2013

12 Vis volgend aan waterplanten? 12 Vissennetwerk 1 oktober 2013

13 Vis sturend voor waterplanten? Helderheid Zwevend stof Waterdiepte Mosselen Voeding Algen Waterplanten Waterpeil Golven Giftige stoffen Benthivore vis overige vis Zooplankton 13 Vissennetwerk 1 oktober 2013

14 Voorbeeld zwevendstof 14 Vissennetwerk 1 oktober 2013

15 Stuurbaarheid Toch beperkt: Biota meestal beperkt te sturen Abiota beter, maar: Soms is er helder water en zijn er toch geen planten Voor gebruikers maakt het uit welke groeivorm er staat Kansen: Ingrijpen in strijklengte Ingrijpen in voedselrijkdom Visstandbeheer en waterpeil kunnen soms toegepast worden 15 Vissennetwerk 1 oktober 2013

16 Stuurbaarheid Toch beperkt: Biota meestal beperkt te sturen Abiota beter, maar: Soms is er helder water en zijn er toch geen planten Voor gebruikers maakt het uit welke groeivorm er staat Kansen: Ingrijpen in strijklengte Ingrijpen in voedselrijkdom Visstandbeheer en waterpeil kunnen soms toegepast worden Maaien 16 Vissennetwerk 1 oktober 2013

17 Maaien als stuurknop: korte en lange termijn effecten 9 Cover (%) Development of P. perfoliatus cover after mowing in wk control sediment 60 cm Rhizom biomass (g m-2) Control Mowed wk22 wk31 wk37 Date 0 August Beg. Sept. End Sept. 17 Vissennetwerk 1 oktober 2013

18 En waar sturen we naar toe (ondiepe meren met hard water)? Meestal een beperkte hoeveelheid algen (ca. 25ug chlorofyl-a/l) Geen of beperkte hoeveelheid toxische blauwalgen (vastgelegd in bloeicriteria van aantal cellen per ml) In principe een goed ontwikkelde watervegetatie (ca. 30% bedekt door ondergedoken waterplanten) Geen of zeer beperkt flab (drijvende of losliggende grote algen) Gevarieerde visstand met voldoende roofvis en plantminnende soorten, en in principe niet te veel bodemwoelende vis brasem In principe geldt voor voor natuurlijke wateren. In sommige/veel sterk veranderde wateren kan bovenstaande niet (bv P rijke kwel of te weinig natuurlijke oevers) en dan wordt een ander doel nagestreefd. 18 Vissennetwerk 1 oktober 2013

19 Beleidsvragen deskstudie sturen waterplanten Welke factoren in kwantitatieve zin beïnvloeden in belangrijke mate de samenstelling (en abundantie) van de watervegetatie in drie groepen: de bodembekkers (kranswieren), de waterkolombedekkers, draadwier en flab. Wat is op grond van bovenstaande analyse de verwachting voor het vegetatietype (eindstadium) voor verschillende meertype en omstandigheden voor de verschillende groepen van planten, en wat is de rol van compartimentatie Welke factoren beïnvloeden de snelheid bij overgang van troebel naar helder water in ondiepe meren? Welke sturingsmogelijkheden zijn mogelijk als gericht wordt op bodembedekkende vegetaties voor zowel de snelheid als het eindstadium? 19 Vissennetwerk 1 oktober 2013

20 Vragen? 20 Vissennetwerk 1 oktober 2013