KRW-Verkenner Themadag: KRW-instrumenten 15 maart

Transcriptie

1 KRW-Verkenner Themadag: KRW-instrumenten 15 maart Inhoud Waarom een ontwikkelen? Wat kun je met de en voor wie is deze bedoeld? Demo Hoe zit de inhoudelijk in elkaar? Wat wordt er nog aan de verder ontwikkeld? Norbert Cremers (RIZA) Het klinkt zo eenvoudig Groene soep onderzoek maatregelen Goed ecologisch potentieel Veel typen watersystemen Rivieren (18 types) langzaam snelstromend bron bovenloop middenloop benedenloop klei zand grind Meren (20 types) ondiep diep klein - groot zwakgebufferd kalkrijk brak Overgangswateren (1 type) estuarium met matig getijdeverschil Kustwateren (3 types) (beschut) polyhalien - euhalien Totaal: 42 typen watersystemen met eigen indicatorsoorten Kwaliteitsindicatoren Palet van maatregelen Hydro-morfologische kwaliteitsindicatoren stroomsnelheid waterstanden sedimentatie overstromingsduur Ecologische kwaliteitsindicatoren fytoplankton macrofyten macrofauna vissen Hydrologie waterconservering peilfluctuaties inundatiezones herstel stromingsdynamiek Waterkwaliteit reductie puntbronnen reductie diffuse bronnen defosfatering sturing op waterkwaliteit baggeren Chemische kwaliteitsindicatoren prioritaire stoffen nutriënten zuurstofhuishouding waterbodemkwaliteit chemie ecologie hydro - morfologie Inrichting en morfologie natuurvriendelijke oevers hermeandering aanleg sedimentvang Ecologie visstandsbeheer ecologisch maaien helofytenfilters 1

2 Instrument voor verkenning van maatregelen Gericht op communicatie met beleidsmakers en bestuurders Snelle respons - geen rekenmodel Wel een presenteerblaadje ingewikkelde modellen en detailstudies Wat kun je met de Verkenner? Maatregelen verkennen binnen stroomgebied effect op ecologie haal je de KRW-doelstelling? effect op waterkwaliteit kosten Afleiden MEP-GEP (Praagse methode) Interactieve communicatie Rol bij implementatie KRW Harmonisatie Afwenteling Gebiedsspecifiek Analyse effecten generieke en regionale maatregelpakketten (incl. de voorkeursvariant t.b.v. decembernota 2007) Communicatie met andere actoren en belangenorganisaties over (voorkeurs)varianten Informatiesysteem maatregel effectrelaties (dossieropbouw voor Brussel) Volgende ronde SGBP Positie gedetailleerde proces- en systeemstudies aansturing detailonderzoek integreren van deel-/detailonderzoek KRW verkenner informatiebehoefte actoren stimuleren van informatieuitwisseling (interactief) beleidsproces Samenvattend, waarom een KRW- Verkenner? Toegankelijk voor grotere groep betrokkenen Snelle respons op gebruikersinteractie (leren) Inzicht in samenhang tussen doelen, maatregelen en effecten Gemeenschappelijke kennisbasis over effectiviteit van mogelijke maatregelen (argumentatie richting Brussel) Bijdragen aan een goede afstemming tussen het landelijke en regionale KRW-proces Kennisoverdracht: op een presenteerblaadje Standaardisatie Kennisleemten zichtbaar maken Nieuwe kennis snel beschikbaar maken 2

3 De (DEMO) De kern van de KRW-Verkenner kies de maatregelen selecteer een waterlichaam bekijk meteen het resultaat Maatregelen worden vertaald naar stuurvariabelen: maatregel stuurvariabele effect op ecosysteem stroomsnelheid diepte fytoplankton maatregel stoffen waterplanten connectiviteit vissen lichtklimaat macrofauna direct op ecologie Componenten rekenhart Opzet KRW-Verkenner User Interface voor modelleurs Maatregelen gebiedsdatabase Kenmerken waterlichaam kennisdatabase water- en stoffenbalans Stuurvariabelen Ecologische kwaliteit onderliggende kennis en modellen User Interface voor eindgebruikers Componenten in de KRW-Verkenner Het bakjesmodel Gebiedsdatabase schematisatie bakjesmodel bronnen van water en stoffen (uit detailmodellen?) maatregeldefinities Kennisdatabase ecologie waterkwaliteit User Interface voor eindgebruikers interactieve kaart maatlatten rapportages bov. Barn. beek Esv. beek / Hoev. beek Lunterse beek Modder / Moorster. beek ben. Barn. beek Nederrijn 30% Valleikanaal 70% Woudenbergse grift / Heiligenbergerbeek Eem Eemnesservaart Eemmeer 3

4 Maatregelen In totaal 46 factsheets: Mestbeleid Inrichting Bronnen Ecologisch beheer Waterbeheer Overig Kosten op basis van investering, grondverwerving en exploitatie Kwalitatieve criteria zoals: meekoppelen WB21/VHR, werkingstermijn, onzekerheid etc. Hierop kan worden gesorteerd. Uitgebreide rapportfunctie (aansluiten/conversie t.b.v. rapportage SGBP) natuurvriendelijke oever in aanleg Ecologie in de KRW-Verkenner stuurvariabelen troebel algenrijk water. of helder water met submerse planten emergente vegetatie ondiepe moerassige zones Ecologische : vissen D7 Sterk veranderd waterlichaam met geringe diversiteit in diepte (D) en stroomsnelheid D5 (V) D7 D5 Slechts 2 van de 4 indicator soorten komen voor Brasem Baars + blankvoorn Plantminnende vis O2-tolerant V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 D7 D5 Waterlichaam na uitvoering van herstelmaatregelen D7 -> toename diversiteit in diepte (D) en stroomsnelheid (V) D5 Alle 4 de indicatorsoorten zijn aanwezig totaal aantal soorten V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 V1 V2 V3 V4 V5 V6 V7 Van waterbalans naar stuurvariabelen Rekening houden met diversiteit in diepten en stroomsnelheden binnen waterlichaam Afvoer naar stroomsnelheid op basis representatieve profielen Macrofyten doorzicht macrofyten zaden omgekeerd berekeningsverloop 4

5 Licht zwevende stof macrofyten Ecologie doorzicht zaden Geen kust en overgangswateren Ecologie rivieren nog in ontwikkeling Waterplanten beken 2e poging Kanalen en sloten bijna gereed zwevende stof algen Peer review 21 maart over nieuwe (t.b.v. de 31 maart versie ) diepte strijklengte diepe putten bodemsterkte kenmerken van het waterlichaam Openstellen kennisdatabase Ecologische kennisdatabase is nu nog gesloten (uniformiteit) Openstellen voor kennis instituten, bureaus Kennisregels worden pas toegevoegd na een Peer Review Nieuwe worden gedeeld via Wikipedia Samen weten we meer: Ecologische kennis is versnipperd over vele ecologen, databases, artikelen etc. Ecologisch modelleren is relatief nieuw De waterbeheerders hongeren naar kennis!! Waar is de KRW-Verkenner toegepast? Pilots Leven met Waterproject (2006): Vallei & Eem Amsterdam-Rijnkanaal / Noordzeekanaal West-Brabant Landelijk: RWS Rivieren, RWS Meren Burggravenstroom (Vlaanderen) Nederlandse stroomgebieden (2007): Schelde Maas Rijn-Midden Rijn-Oost Fryslan Roemenië In anderhalf jaar tijd is een groot aantal Nederlandse waterbeheerders met de KRW- Verkenner aan de slag gegaan!! Verleden, heden en toekomst (I) 2005 en 2006: Consortium onder Leven met Water (ontwikkeling van prototype en basisversie) 2007: Nieuwe projectorganisatie RIZA-WL (gefinancierd door Waterschapshuis + Stowa + DGW + RWS) Beheer & Onderhoud Enkele nieuwe ontwikkelingen 31 maart landelijke versie voor regionale analyse van de voorkeursvariant KRW Verleden, heden en toekomst (II) Verbeteringen in de 31 maart landelijke versie MEP/GEP maatlat kan erin worden gezet (of vastgelegd aan de hand van maximale maatregelen) Retentie factor kan per WL worden ingevoerd Verbetering berekening verblijftijd in meren Gebruiker kan zelf generieke maatregel invoeren met direct effect op maatlatscore (eigen kennisregel!) Documentatie wordt uitgebreid (o.a. STONE en ERC) Rapportage stoffenbalans ook incl. afwenteling Aansluiten bij definities landelijke MKBA/KEA Alternatieven voor maatregeldefinities als deze niet beschikbaar komen (bv STONE gerelateerde zaken als uitmijnen, mestvrije zones, enz)) Verder in 2007: Uitbreiding ecologie (Wikipedia), verbeteringen water en stoffenbalans, aansluitingbij format rapportage SGBP, projecten in Europa, verder wensen vanuit waterbeheerders 5

6 Freeware, alles staat op de website Downloaden vanaf 6