Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009

Transcriptie

1 Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009

2 Inhoud aanleiding, aanpak eerste voorlopige resultaten

3 Aanleiding Eutrofiëring veel voorkomend probleem Gevolg: o.a. blauwalgenbloei, verdwijnen ondergedoken waterplanten Belemmering realiseren goede ecologische toestand Overlast, risico s (toxines)

4 Aanleiding Veel KRW-maatregelen: hoofdwatersystemen in buitengebied, lange termijn Gevolg: op veel plaatsen nog lang overlast (stedelijk gebied, zwemwateren) Effectieve bestrijdingsmethoden: beperkt, losse maatregelen vaak onvoldoende

5 Aanleiding

6 Aanleiding

7 Aanleiding

8 Aanleiding

9 Vijf partners: 2 jarige project Wageningen Universiteit STOWA Waterschap Brabantse Delta Waterschap De Dommel Waterschap Aa en Maas

10 Subsidie KRW-innovatieprogramma (1e tender) Provincie Noord-Brabant Daarnaast financiële bijdrage door de drie waterschappen

11 Projectdoel een aantal structurele, kansrijke maatregelen voor verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit in plassen en stedelijk water op praktijkschaal te testen en de kennis over (kosten)effectiviteit te vergroten

12 Gewenst projectresultaat geëutrofieerde wateren in stedelijk gebied van de ongewenste troebele toestand onmiddellijk naar een helder water te doen omslaan en in de gewenste toestand te houden Door een innovatieve combinatie van maatregelen te gebruiken, die het water op duurzame wijze helder maakt en de kansen voor ondergedoken waterplanten optimaliseert

13 Aanpak Het in de praktijk testen van kansrijke duurzame maatregelen

14 Aanpak: fosfaatcontrole Reductie invoer vanuit punt- en diffuse bronnen Fosfaatverwijdering uit de waterkolom Fosfaatverwijdering van, of retentie in, de waterbodem

15 Aanpak: typen maatregelen Chemisch fysisch (vlokmiddel + afdekken bodem: Flock & Lock) Inrichting: natuurvriendelijke inrichting, baggeren Biomanipulatie: aanpassen visstand, uitzetten waterplanten Communicatie: gebruikers aanspreken op effecten van gedrag

16 Aanpak: 4 onderzoekslocaties

17 Aanpak: Flock & Lock in zwemplas Prinsenbeek 1 8 M a y M a y / 2 1 m a y F e C l % ( 4 t o n ) P h o s l o c k ( 1 0 t o n ) P h o s l o c k ( 3 0 t o n ) S u r f a c e a p p l i c a t i o n D e e p i n j e c t i o n f l o c c u l a t i o n [ P O ] f l o c k s + b a l l a s t [ A l g a e ] I n j e c t i o n i n h y p o l i m n i o n S e d i m e n t a t i o n a g g r e g a t e s P O 3-4 P O 3 - P O C a p p i n g s e d i m e n t

18 Flock & Lock Vlokmiddel (FeCL3, PAC): neerslaan alle in water aanwezige fosfaat (opgelost én particulair) = Flock Fosfaatfixatief (Phoslock ): permanente vastlegging van uit waterkolom neergeslagen en uit waterbodem vrijkomend fosfaat = Lock

19

20

21

22 Aanpak: compartimenten in vijvers Dongen en Eindhoven Blanco Biomanipulatie (vis, planten) Phoslock + biomanipulatie Vlokmiddel (PAC) + Phoslock + biomanipulatie Baggeren + biomanipulatie Baggeren + vlokmiddel + biomanipulatie Baggeren (Dongen)

23

24

25

26

27 Aanpak: enclosures Heesch Blanco Phoslock Baggeren Baggeren + Phoslock

28

29

30

31 Onderzoek

32 Onderzoek Waterkwaliteitsvariabelen (o.a. nutriënten, chlorofyl, metalen) Cyanotoxines (microcystine, saxitoxine, cylindrospermopsine, BMAA) Soortensamenstelling fytoplankton, zoöplankton, vissen, waterplanten, macrofauna La in visweefsel, macrofauna, waterplanten Interne nalevering P uit sediment Labassays

33 Resultaten Kuil

34 Totaal Chlorofyl-a Chlorophyll-a (µg/l) 0-1 Water depth (m) Maa 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep 21 Sep 6 Oct

35 Blauwalg Chlorofyl-a Chlorophyll-a (µg/l) 0-1 Water depth (m) Maa 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep 21 Sep 6 Oct

36 o-p Phosphate (µg/l) Flock & Lock -1 Water depth (m) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep

37 TP (µg/l) Flock & Lock Water depth (m) A) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun

38 Oxygen (mg/l) Water depth (m) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep 21 Sep 6 Oct

39 Temperature 0-1 Water depth (m) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 1 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep 21 Sep 6 Oct

40 Flock & Lock Filterable Lanthanum (µg/l) Water depth (m) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 2 Jun 15 Jun 29 Jun 13 Jul 27 Jul 12 Aug 24 Aug 7 Sep

41 Flock & Lock Totaal lanthaan (µg/l) Total Lanthanum (µg/l) Water depth (m) Mar 6 Apr 21 Apr 4 May 18 May 2 Jun 15 Jun 29 Jun

42 100 Pond No dredging, No Phoslock No dredging + Yes Phoslock Yes Dredging, No Phoslock Yes Dredging + Yes Phoslock Pond Heesch Secchi depth (cm) Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Days from treatment

43 Chlorophyll-a (µg l -1 ) Chlorophyll-a (µg l -1 ) A) No dredging, No Phoslock B) No dredging + Yes Phoslock X Data Total Cyanobacteria Cyanobacteria Pond Total Pond Days from treatment

44 Chlorophyll-a (µg l -1 ) Chlorophyll-a (µg l -1 ) C) Yes Dredging, No Phoslock X Data D) Yes Dredging + Yes Phoslock X Data Days from treatment Total Cyanobacteria

45 1000 Phosphate (µg l -1 ) Pond No Dredging, No Phoslock No Dredging + Yes Phoslock Yes Dredging, No Phoslock Yes Dredging + Yes Phoslock Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Pond Days from treatment (d)

46 20 Zuurstof (mg l -1 ) Vijver Vijver Vijver Vijver Vijver Vijver Vijver Niet gebaggerd, Geen Phoslock Niet gebaggerd, Wel Phoslock Gebaggerd, Geen Phoslock Gebaggerd, Wel Phoslock Vijver Vijver Vijver Tijd vanaf behandeling (d)

47 Resultaten Eindhoven en Dongen Nog niet beschikbaar

48 Enkele voorlopige conclusies In diepe plassen met minerale bodem: Flock en Lock veelbelovend Flock en Lock in ondiepe plassen:? In combinatie met andere maatregelen:? Baggeren in ondiepe plassen: goede maatregel, toevoeging Phoslock verlaagt fosfaat