KRW Nieuwkoopse plassen. van A(alscholvers) tot Z(udde) Marieke Desmense en Gustaaf van Wijk

Transcriptie

1 KRW Nieuwkoopse plassen van A(alscholvers) tot Z(udde) Marieke Desmense en Gustaaf van Wijk

2 Opbouw van deze presentatie Het probleem: jaren 80 tot KRW Wat meten we? Wat ziet Natuurmonumenten? Keuze maatregelen Keuze slibmaatregelen Water- en stoffenbalans Maatregelenpakket Praktijk Uitvoering maatregelen Monitoring resultaten

3 Inventariseren vragen Wie zit er in de zaal? Welke vragen heb je? Aan eind wil ik graag weten wat je meeneemt

4 KRW-lichaam de Nieuwkoopse plassen plassen petgatengebied Meijegraslanden

5 Het probleem Situatie eind jaren 80 Geëutrofieerd water met beperkt doorzicht Fosfaat 0,15-0,45 mg/l (1930 <0,02 mg/l) Chlorofyl μg/l (1930 < 25 μg/l) Verarmde vegetatie (geen kranswieren) Hoogheemraadschap van Rijnland

6 Maatregelen begin jaren 90 Doel: beperken fosfor belasting Maatregelen Beperken hoeveelheid inlaat water Defosfatering inlaatwater (ijzerchloride, bezinken) Waterscheiding plassen <> landbouwgebied (Meije) Rioleren (buitengebied woonboten) Verminderen schutverliezen sluizen Hoogheemraadschap van Rijnland

7 Waren de maatregelen effectief? Fosfaat Doorzicht Grote investeringen, verbetering waterkwaliteit 2006 herstel in petgaten, geen ecologische omslag Hoogheemraadschap van Rijnland

8 Wat weten we? Gebiedsdekkende flora-inventarisaties uit 1997 en 2006 Losse waarnemingen allerlei soortgroepen waaronder libellen Trendmonitoring libellen Inventarisatie libellen uit 2002 en delen van het gebied in respectievelijk 2009 en 2010

9 Resultaten Sterke toename submerse waterplanten Vrijwel alle soorten waterplanten zijn sterk toegenomen. In 1997 waren nog grote delen waterplantenloos, of alleen soorten van voedselrijke milieus zijn aanwezig. In 2006 alleen zuidplas en aalscholverkolonie zonder waterplanten, noordplas alleen wateplanten aan de randen. Foto: P. van Riessen

10 voorbeelden Groot nimfkruid

11 voorbeelden krabbenscheer

12 libellen 6 nieuwe soort libellen Tijdens trendmonitoring nog een nieuw, zeer zeldzame doelsoort Gevlekte witsnuitlibel

13 relaties Waterplanten nemen toe Hierdoor nemen de libellen ook toe En is het dan toevallig dat zwarte sterns, die veelvuldig op libellen foerageren tot 2006 niet boven de 45 paar uitkomen, dat daarna de populatie is gaan groeien en dat 2010 een recordjaar was met 71 paar?? Foto geoorde futen: M. Wustenhoff

14 De toekomst Aardig al die verbeteringen, maar er moet nog veel meer verbeteren om de Nieuwkoopse plassen van een duurzame toekomst te voorzien

15 KRW: de Europese maatlat

16 Herkenbare uitgangssituatie? Hebben we nu jullie vragen over de toestand van de Nieuwkoopse plassen beantwoord? Zijn er nog vragen?

17 Het probleem: troebel water door te veel algen door te veel voedingsstoffen huidige toestand doel

18 Oorzaken troebelheid 2 sporen om troebelheid aan te pakken slib nutriënten

19 Slibmaatregelen Hoe bepalend is het slib voor het behalen de KRW doelen? Wat kunnen we eraan doen? Antwoord uit vooronderzoek slibmaatregelen 2009 Minder dan algen vaak dure maatregelen onzekere werking (slechte ervaring Langeraarse plassen) al doende op kleine schaal leren

20 Conclusie: we zetten in op nutriënten (P) Waar komend die nutriënten vandaan? -> een water- en stoffenbalans: Legend TOT-P YrAvg 0,00-0,10 0,11-0,20 0,21-0,30 0,31-0,40 0,41-0,50 TOT-P YrAvg 0,00-0,10 0,11-0,20 0,21-0,30 0,31-0,40 0,41-0,50

21 Herkomst water en voedingsstoffen herkomst water: herkomst voedingsstoffen: Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag vogelkolonies Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag Uitgemalen Verdamping Wegzijging Inzijging rietlanden Inzijging graslanden Aflaat HDSR Aflaat Noordse Buurt Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag vogels Uitgemalen Verdamping Wegzijging

22

23 Tabel 1. Waterbalans Nieuwkoopse plassen gemiddeld per jaar over (ingaande posten) Ingaande post Hoeveelheid ( in duizenden Percentage van het totaal (%) m 3 /jaar) Ingelaten ,7 Ziende schut- en lekverliezen 800 4,9 Slikkendam schut- en lekverliezen 500 3,1 Drainage rietlanden ,6 Drainage graslanden ,1 Neerslag op open water ,6 Totaal Tabel 2. Waterbalans Nieuwkoopse plassen (uitgaande posten) Uitgaande post Hoeveelheid (in duizenden Percentage van het totaal (%) m 3 /jaar) Uitgemalen ,6 Verdamping open water ,1 Wegzijging ,4 Inzijging rietlanden ,0 Inzijging graslanden 600 3,7 Aflaat HDSR 700 4,3 Aflaat Noordse buurt 300 1,8 Totaal

24 Herkenbare benadering? Voor de keuze van het type maatregelen? Voor het bepalen van de bronnen van nutriënten? Zijn er nog vragen?

25 Aanpak bronnen van voedingsstoffen herkomst water: herkomst voedingsstoffen: Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag vogelkolonies Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag Uitgemalen Verdamping Wegzijging Inzijging rietlanden Inzijging graslanden Aflaat HDSR Aflaat Noordse Buurt Ingelaten Schut- en lekverlies Ziende sluis Schut- en lekverlies Slikkendam Uit- en afspoeling rietlanden Uit- en afspoeling graslanden Neerslag vogels Uitgemalen Verdamping Wegzijging

26 Minder inlaten: peilbesluit, uitlaten en sluizen

27 Voedingsstoffen uit de Meijegraslanden Een graslandgebied met koeien en natuur Mest en veenafbraak leiden tot voedselrijk water Het voedselrijke water verspreid zich langzaam door het hele plassengebied

28 plassen petgatengebied Meijegraslanden

29 Maatregelen Minimaliseren uitwisseling Meije <-> plassengebied Dammen in verbindende sloten Doorvaarbaar waar nodig

30 Van theorie naar praktijk precieze locaties afstemming eigenaren, kanovereniging, schaatsvereniging, etc 4 smaken: dam, flappen, hydraulisch, elektrisch

31 Meijegraslanden assen petgateng

32 Genoeg voeding voor denken? Zijn hier mee de vragen die er bij aanvang waren beantwoord? Zijn er nog nieuwe vragen opgekomen?

33 Voedingsstoffen uit de Pot Vogelkolonies vervuilen het water Legakkers verdwijnen De slechte waterkwaliteit verspreid zich langzaam door het hele plassengebied

34 Film werking defosfateringsinstallatie De Pot (v.a. 35s)

35 Van theorie naar praktijk verpompen zudde mislukte staalkabels tijdelijke oplossing, pas na 1 jaar palen afgewerkt de vos is slimmer wensen omwonenden, rietsnijders, vissers, schaatsvereniging

36 Van theorie naar praktijk verpompen zudde mislukte staalkabels tijdelijke oplossing, pas na 1 jaar palen afgewerkt de vos is slimmer wensen omwonenden, rietsnijders, vissers, schaatsvereniging

37 Genoeg voeding voor denken? Zijn hier mee de vragen die er bij aanvang waren beantwoord? Denken jullie deze oplossing elders ook toe te kunnen passen? Zijn er nog nieuwe vragen opgekomen?

38 2014: van maatregelen naar monitoren Toestand en trend: voldoet de waterkwaliteit aan de vereisten doelen? Nieuwkoopse Plassen: KRW monitoring Ecologie (vis, planten, waterdiertjes, algen) Biologie ondersteunende stoffen (nutriënten, zuurstof) Overige stoffen (metalen) Prioritaire stoffen (bijzondere stoffen) Volgen van het effect van specifieke maatregel(en): projectteam (TM, AO, BWS, BZ): Werkt de maatregel? Behalen we het gestelde doel?

39 Vinger aan de pols defosfatering & bezinksloot

40 Resultaat defosfatering: werkt ie?

41 Tips & tricks? Hebben jullie nog tips voor ons?

42 Vragen?

43 Wat neem je mee als je de zaal verlaat?