Selectieve bestrijding van blauwalgen met H 2 O 2 : resultaten en recente ontwikkelingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Selectieve bestrijding van blauwalgen met H 2 O 2 : resultaten en recente ontwikkelingen"

Transcriptie

1 Selectieve bestrijding van blauwalgen met H 2 O 2 : resultaten en recente ontwikkelingen Selective suppression of harmful cyanobacteria in an entire lake with hydrogen peroxide Petra M. Visser a, Hans C.P. Matthijs a, Bart Reeze b, Jeroen Meeuse c, Pieter C. Slot a, Geert Wijn b, Renée Talens b and Jef Huisman a a Aquatic Microbiology, Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics, University of Amsterdam, The Netherlands b ARCADIS Nederland BV, The Netherlands c Waterboard Hunze en Aa s, The Netherlands Waterstofperoxide: Selectieve bestrijding van blauwalgen

2 Waterstofperoxide: Selectieve bestrijding van blauwalgen? Waterstofperoxide: 2H 2 O H 2 + O 2 Effectief in hele lage concentraties: een 3% oplossing is 15.x verdund Behandeling met een 15x hogere concentratie wordt vaak gebruikt in aquaria: effecten op vis en waterplanten onwaarschijnlijk Selectieve bestrijding van blauwalgen, ander fytoplankton worden nauwelijks aangetast

3 Laboratorium-experimenten Blauwalgen 5-1x gevoeliger voor H 2 O 2 dan groen wieren. Drabkova, Matthijs, Admiraal and Marsalek, 27 Groenwieren produceren H 2 O 2 bij fotosynthese-stress!! Blauwalgen niet!! Dus minder anti-ros enzymen? Daarom hogere gevoeligheid voor H 2 O 2? 6

4 Degradation rate of H2O2 (µg L -1 min -1 ) Asterionella Afbraaksnelheid van H 2 O 2 Scenedesmus Chlamydomonas Microcystis Planktothrix Is H 2 O 2 gevoeligheid de Achilles hiel van blauwalgen?? Onze eerste testmeer: Koetshuisplas, Veendam Oppervlakte 12 ha Fosfaatconcentratie.1 mg P/L Sinds 27: Planktothrix agardhii dominantie Meer vaak gesloten voor recreatie

5 Set up enclosure experimenten 8 enclosures, 2.5, 5, 8 mg/l waterstofperoxide, in duplo Fotosyntheseactiviteit Photosynthetic yield (as % of control) Na 3 uur H2O2 concentration (mg L -1 ) Fig.4

6 Photosynthetic yield (as % of control) Fotosyntheseactiviteit Na 3 uur Conclusie: effectieve concentratie van 2 mg/l H 2 O 2 is voldoende H2O2 concentration (mg L -1 ) Fig.4 Phytoplankton (1 3 cells ml -1 ) Plankton cyanobacteria green algae diatoms others a Na 9 dagen Zooplankton (number L -1 ) b H H2O2 concentration 2 O2 (mg L L-1) ) c

7 25 cyanobacteria 2 green algae Dus: beter 15een H diatoms 2 O 2 concentratie > 2 mg/l vermijden!! others a 1 Phytoplankton (1 3 cells ml -1 ) 5 Plankton After 9 days Zooplankton (number L -1 ) b H H2O2 concentration 2 O2 (mg L L-1) ) c Waterstofperoxide: Selectieve bestrijding van blauwalgen 2 mg/l H 2 O 2 bleek de optimale concentratie doodt blauwalgen in 3 tot 6 uur laat algen en zooplankton vitaal

8 Opschalen tot 24 millions liter water???? Method of H2O2 addition Gepatenteerde Arcadis-UvA applicatie methode: Watereg voor homogene toevoeging van H 2 O 2 Water-harrow with tubings until bottom Dose hydrogen peroxide adjusted at sail speed Eigenschappen: Mixing of H2O2 with air PC GPS-system controleert H 2 O 2 verdunning versus snelheid van de boot Bedekking gecontroleerd met GPS-systeem Post-injection verspreiding van H 2 O 2 met perslucht Injectie stopt 2 cm boven de bodem

9 Veiligheidsmaatregelen: gesloten voor recreatie gedurende 3 dagen Waterstofperoxide H2O2 concentration (mg L -1 ) Time after H2O2 application (days)

10 Blauwalgenaantallen en microcystineconcentratie 12 1 Treated lake H 2 O Cyanobacteria (1 3 cells ml -1 ) Control lake Cyanobacteria Microcystin concentration (µg L -1 ) 5 5 Apr May Jun Jul Aug Sep Selectieve bestrijding van blauwalgen met H 2 O 2 : resultaten en recente ontwikkelingen Selective suppression of harmful cyanobacteria in an entire lake with hydrogen peroxide

11 ARCADIS-UvA Toepassingen met H 2 O 2 : Blauwalgen altijd ingestort Veendam 29; 21; 211 (Planktothrix, Woronichina) Haarlem 29 (Planktothrix) Hardenberg 211 (Aphanizomenon, Anabaena) Born 29 En leermomenten.. Ouwerkerk 212, (Alexandrium) 21 Born 29 (Microcystis) 21 Ouwerkerk Zeeland Verticale profielen van temperatuur, zoutgehalte en zuurstofgehalte op station A in de Noordkreek. De verticale profielen zijn gemeten met een Hydrolab. 22

12 Alexandrium ostenfeldii The unwanted summer guests in Zeeland. Toxisch!! (saxitoxine en spirolide)

13 Alexandrium ostenfeldii in Ouwerkerkse Kreek D: Other channels C Cellaantallen tot 1 6 cells/l : 1 x hoger is dan de norm. B A Oosterschelde : locatie van mosselbanken H 2 O 2 tegen Alexandrium ostenfeldii?? Photosynthetic yield Ja, maar veel hogere concentraties nodig dan voor blauwalgen!!!

14 27 H2O2 decay Photosynthetic yield Cell counts Het verloop van de waterstofperoxide concentratie in de Zuidkreek. De injectie met H2O2 werd gestart op t= en gestopt op t=12,5 uur; deze periode is aangegeven in grijstint. Fotosynthese capaciteit van o.a. Alexandrium ostenfeldii in de Zuidkreek. Watermonsters werden getest op fotosynthesecapaciteit met een PAM fluorometer. 28

15 Waterstofperoxide: (selectieve) bestrijding van blauwalgen in meren En dinoflagellaten an Acknowledgements Miquel Lürling (Wageningen University) for lending e Koeman & Bijkerk for certified plankton counting Municipality of Veendam and Province of Groningen financial support Laboratory of Hunze en Aa s for practical support & microcystin analysis Microbiology course students for test experiments Ministery of Water Affairs (RWS) Waterdienst Veendam Petra Visser a, Pieter Slot a, Jef Huisman a Bart Reeze b, Geert Wijn b, Renée Talens b, Hans Aalderink b, Jeroen Meeuse c Ouwerkerk, Zeeland Amanda Burson a, Jef Huisman a Petra Visser a, Pieter Slot a, Bas van Beusekom a, Maayke Stomp a, Wilco de Bruijne b, Renée Talens b Yvonne van Scheppeningen d Kees Steur d Anne Fortuin d Ron Hoogenboom e Arjen Gersen e a Aquatic Microbiology, IBED, University of Amster b ARCADIS Nederland BV; c Water board Hunze en d Waterboard Scheldestromen; e RIKILT Wagening 3

16 Nieuwe ontwikkelingen: Afgeleide toepassingen peroxide Voorgenomen samenwerking WUR (Lürling, de Senerpoint)_ UvA (Matthijs, Visser) optimale P- binding met geactiveerde klei door toepassing samen met peroxide behandeling Benutten van de observatie dat na peroxide behandeling teruggroei van blauwalgen van wekenlang tot een seizoenlang kan uitblijven Cyanofagen kunnen blauwalgen op natuurlijke wijze doden! Kan verhogen van de virus titer met H 2 O 2 de groei van cyanobacteriën controleren? Wij zijn dit aan het onderzoeken

Blauwalgenbestrijding met waterstofperoxide Resultaten experimenten 2009. Bart Reeze (ARCADIS) Hans Matthijs en Petra Visser (UvA)

Blauwalgenbestrijding met waterstofperoxide Resultaten experimenten 2009. Bart Reeze (ARCADIS) Hans Matthijs en Petra Visser (UvA) Blauwalgenbestrijding met waterstofperoxide Resultaten experimenten 2009 Bart Reeze (ARCADIS) Hans Matthijs en Petra Visser (UvA) 1 Inhoud presentatie Waar komt dit idee vandaan? Ontwikkelingsgeschiedenis

Nadere informatie

Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009

Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009 Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009 Inhoud aanleiding, aanpak eerste voorlopige resultaten Aanleiding Eutrofiëring veel voorkomend probleem

Nadere informatie

Blauwalgen: biologie en toxines

Blauwalgen: biologie en toxines Blauwalgen: biologie en toxines Petra M. Visser Aquatic Microbiology IBED-Universiteit van Amsterdam Blauw- algen = cyanobacteriën Microcystis spp. Anabaena spp. Planktothrix spp. Verdeling op basis van

Nadere informatie

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Slide Guido Waajen Fig 5 modified from Gulati, Dionisio Pires & Van Donk 2008 Quick scan waterkwaliteit en ecologie Volkerak-Zoommeer Experiments with

Nadere informatie

Protocol voor de extractie van oppervlaktewater met Microcystis of Planktothrix dominantie voor de ELISA analyse van microcystines

Protocol voor de extractie van oppervlaktewater met Microcystis of Planktothrix dominantie voor de ELISA analyse van microcystines Protocol voor de extractie van oppervlaktewater met Microcystis of Planktothrix dominantie voor de ELISA analyse van microcystines STOWA 2009 21B ISBN 978.90.5773.441.0 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL

Nadere informatie

Ernst de Bokx Brachion-Idee

Ernst de Bokx Brachion-Idee De waarde van verwerking en rapportage van biologische gegevens, bij het begrijpen van het ecosysteem, en de meerwaarde die plankton hierbij kan hebben. Ernst de Bokx Brachion-Idee Algemeen Verwerking

Nadere informatie

Analyse van monsters uit Almere op aanwezigheid cyanotoxines. M. Lurling. 20 oktober Rapport M349.

Analyse van monsters uit Almere op aanwezigheid cyanotoxines. M. Lurling. 20 oktober Rapport M349. Analyse van monsters uit Almere op aanwezigheid cyanotoxines M. Lurling 20 oktober 2009 Rapport M349. Dit document beschrijft de resultaten van een spoedanalyse van twee potten met cyanobacteriënmateriaal

Nadere informatie

Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen. Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008

Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen. Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008 Ervaringen met de bestrijding van overlast door blauwalgen Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta 10 april 2008 Inhoud Inleiding op waterschap Gerstestro Actief biologisch beheer Mengen Combinatie van

Nadere informatie

Bloei van de blauwalg

Bloei van de blauwalg Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei

Nadere informatie

vernieuwd cyanoprotocol: een verbetering?

vernieuwd cyanoprotocol: een verbetering? vernieuwd cyanoprotocol: een verbetering? blauwalgenbijeenkomst meeting plaza Utrecht 9 april 2008 acties waterbeheerder / locatiebeheerder acties waterbeheerder acties provincie tweewekelijks monitoren*

Nadere informatie

Blauwalgen in Nederland

Blauwalgen in Nederland Blauwalgen in Nederland Landelijk beeld 2-2 DG Water februari 21 Blauwalgen in Nederland Landelijk beeld 2-2 dossier : D32 registratienummer : WA-WN2141 versie : 1 DG Water februari 21 DHV B.V. Niets uit

Nadere informatie

Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr

Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr Snelle en betrouwbare analyse van de microbiologische zwemwaterkwaliteit met qpcr Bart Wullings, Leo Heijnen en Edwin Kardinaal KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud Microbiologische zwemwaterkwaliteit

Nadere informatie

Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s

Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s VLIZ studiedag 24 mei 2011 Algenbloeien in ondiepe kustsystemen: trends en risico s Koen Sabbe Vakgroep Biologie Universiteit Gent Intro Wat zijn micro-algen, algenbloeien en plaagalgen? Wat is de huidige

Nadere informatie

Reciclean. Bespaart en desinfecteert water.

Reciclean. Bespaart en desinfecteert water. Reciclean Bespaart en desinfecteert water. Kurt Verhelst Dees van Kruijssen Business Development Manager Product Manager Horti Division Prayon Kemira GSM 0032-497 57 23 28 GSM 0031 622 803 743 31 May 2012

Nadere informatie

Mest en digestaat als kweekvijver

Mest en digestaat als kweekvijver Mest en digestaat als kweekvijver Presentatie thema op ACRRES bijeenkomst 20-11- 2018 Rommie van der Weide Inhoud Waarom? ACRRES Alternatieve (aquatische) biomassa Biobased opwerken mest en digestaat Uitdagingen!

Nadere informatie

Biomanipulatie met mosselen

Biomanipulatie met mosselen Biomanipulatie met mosselen Mogelijkheid om algenoverlast te lijf te gaan? Resulten enclosureproef Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta Boxtel, 1 maart 2013 Platform Blauwalgen Inhoud Aanleiding, kader

Nadere informatie

Bloei van de blauwalg

Bloei van de blauwalg Bloei van de blauwalg Blooms like it hot was een kop in het wetenschappelijke tijdschrift Science in april 2008. De onderzoekers Hans Paerl en Jef Huisman wijzen daarmee op een toename van de algenbloei

Nadere informatie

Blauwalgen te lijf voor schoon (zwem)water

Blauwalgen te lijf voor schoon (zwem)water Imagine the result Blauwalgen te lijf voor schoon (zwem)water Contact ARCADIS Nederland BV - Divisie Water Lichtenauerlaan 100 Postbus 4205 3006 AE Rotterdam T 010 253 2222 M water@arcadis.nl I www.arcadis.nl

Nadere informatie

Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren

Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren Kwantitatieve PCR van potentieel toxische cyanobacteriën in oppervlaktewateren Edwin Kardinaal, Danielle van der Linde, Lonneke Hensen & Bart Wullings KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein Inhoud

Nadere informatie

Analyse potentieel hinderlijke algen

Analyse potentieel hinderlijke algen Analyse potentieel hinderlijke algen Specificatie Analyse potentieel hinderlijke algen Specificatie Auteurs C.A. Bultstra R. Bijkerk M.J. van Herk Versienr 4 Datum 16 januari 2008 Specificatie analyse

Nadere informatie

IJzersuppletie in Terra Nova

IJzersuppletie in Terra Nova IJzersuppletie in Terra Nova Implicaties voor de biota Anne Immers Liesbeth Bakker, Bas Ibelings, Ellen van Donk Gerard ter Heerdt & Jeroen Geurts Aquatisch voedselweb Vissen Zoöplankton Fytoplankton Zonlicht

Nadere informatie

ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL. Westeinderplassen Archimedesweg 1 CORSA nummer: zie postadres: versie: 0

ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL. Westeinderplassen Archimedesweg 1 CORSA nummer: zie postadres: versie: 0 ACTUALISATIE ZWEMWATERPROFIEL Westeinderplassen - Archimedesweg CORSA nummer: zie. postadres: versie: postbus auteur: Piet van der Wee AD Leiden oplage: telefoon () datum: i telefax () projectnummer: Hoogheemraadschap

Nadere informatie

Waterkwaliteitsbepaling aan de hand van fytoplankton

Waterkwaliteitsbepaling aan de hand van fytoplankton Waterkwaliteitsbepaling aan de hand van fytoplankton Algen in het voedselweb Algen staan aan het begin van de voedselketen in het water (zie onderstaande figuur). Het fytoplankton vormt het voedsel voor

Nadere informatie

Inleiding tot de zuurstofcyclus

Inleiding tot de zuurstofcyclus Inleiding tot de zuurstofcyclus Mieke Sterken (VLIZ) Inhoud Waarneming: zuurstofprofiel in de oceaan Verklaringen: Abiotisch: gaswisseling & mixing Abiotisch: temperatuur & druk Biotisch: oorsprong Biotisch:

Nadere informatie

Hoe efficiënt zijn maatregelen ter bestrijding van blauwalgdrijflagen?

Hoe efficiënt zijn maatregelen ter bestrijding van blauwalgdrijflagen? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Hoe efficiënt zijn maatregelen ter bestrijding van blauwalgdrijflagen? Auteurs: W.E.A. Kardinaal

Nadere informatie

Waterplanten en Waterkwaliteit

Waterplanten en Waterkwaliteit Waterplanten en Waterkwaliteit Leon van den Berg Moni Poelen Monique van Kempen Laury Loeffen Sarah Faye Harpenslager Jeroen Geurts Fons Smolders Leon Lamers Platform Ecologisch Herstel Meren Vrijdag 11

Nadere informatie

Marine Biotoxins in Shellfish

Marine Biotoxins in Shellfish Marine Biotoxins in Shellfish Arjen Gerssen, Hester van den Top and Hans van Egmond Arjen.Gerssen@wur.nl Background Certain algae can produce toxins These algae can end up in filter feeding shellfish like

Nadere informatie

Reactie op het rapport van Witteveen en Bos: Is de afname van de visstand in de Kralingse Plas het gevolg van waterstofperoxide?

Reactie op het rapport van Witteveen en Bos: Is de afname van de visstand in de Kralingse Plas het gevolg van waterstofperoxide? 19 mei 2017 Reactie op het rapport van Witteveen en Bos: Is de afname van de visstand in de Kralingse Plas het gevolg van waterstofperoxide? Prof.dr. Jef Huisman & Dr. Petra M. Visser Universiteit van

Nadere informatie

Blauwalgen & genomics

Blauwalgen & genomics Workshop Blauwalgen & genomics, Amersfoort, 2010 Blauwalgen & genomics CSI in het waterbeheer Ron van der Oost CSI Overzicht Genomics Blauwalgen: traditionele analyses Alternatieven met genomics? Discussiepunten

Nadere informatie

Het Cyanobacteriën overleg

Het Cyanobacteriën overleg Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën: nummer 9, september 2007 Het Cyanobacteriën overleg De werkgroep Cyanobacteriën brengt twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit over de stand van zaken van het

Nadere informatie

Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen- Oost, Terra Nova en de Waterleidingplas

Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen- Oost, Terra Nova en de Waterleidingplas Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen-, Terra Nova en de Waterleidingplas Liesbeth Bakker en Martijn Dorenbosch november 21 Afdeling Aquatische Ecologie

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen,

Vermesting in meren en plassen, Indicator 18 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen

Nadere informatie

Inhoud. Algen bij biologische filtratie van effluent. Rwzi en moerassysteem Everstekoog. lastig? of. Veel watervlooien, maar weinig algen.

Inhoud. Algen bij biologische filtratie van effluent. Rwzi en moerassysteem Everstekoog. lastig? of. Veel watervlooien, maar weinig algen. Algen bij biologische filtratie van effluent lastig? of hebben we er wat aan? Waternet/STOWA "algenworkshop Jaarbeurs Utrecht donderdag 18 juni 29 Ruud Kampf Waternet / Vrije Universiteit Amsterdam Rwzi

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

Primaire Productie in de Waddenzee

Primaire Productie in de Waddenzee Workshop Onderzoek Mosselkweek Natuurbeheer 19 februari 2009 Primaire Productie in de Waddenzee ZKO-Draagkracht IN PLACE onderzoeksproject Katja Philippart Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek

Nadere informatie

Helder water door quaggamossel

Helder water door quaggamossel Helder water door quaggamossel Kansen en risico s Een nieuwe mosselsoort, de quaggamossel, heeft zich in een deel van de Rijnlandse wateren kunnen vestigen. De mossel filtert algen en zwevend stof uit

Nadere informatie

EFFECTIVITEIT WATERSTOFPEROXIDE, PERAZUR, DEGACLEAN EN DEGACLEAN PLUS TEGEN FUSARIUM OXYSPORIUM IN DRAINWATER

EFFECTIVITEIT WATERSTOFPEROXIDE, PERAZUR, DEGACLEAN EN DEGACLEAN PLUS TEGEN FUSARIUM OXYSPORIUM IN DRAINWATER Proefstation voor Bloemisterij en Glasgroente Vestiging Naaldwijk Kruisbroekweg 5, Postbus 8, 267 AA Naaldwijk Tel 1746367, fax 174636835 EFFECTIVITEIT WATERSTOFPEROXIDE, PERAZUR, DEGACLEAN EN DEGACLEAN

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met

Nadere informatie

Voorschrift quick scan telmethode versie 2 (19 maart 2009)

Voorschrift quick scan telmethode versie 2 (19 maart 2009) Voorschrift quick scan telmethode versie 2 (19 maart 2009) Dit voorschrift is samengesteld in opdracht van de Rijkswaterstaat Waterdienst door Edwin Kardinaal (DHV) met medewerking van Ronald Bijkerk (Koeman

Nadere informatie

De Waddenzee - Informatie

De Waddenzee - Informatie De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R

Nadere informatie

Blauwalgenprotocol 2012 Aangepaste versie van blauwalgenprotocol 2011

Blauwalgenprotocol 2012 Aangepaste versie van blauwalgenprotocol 2011 Blauwalgenprotocol 2012 Aangepaste versie van blauwalgenprotocol 2011 1. Aanleiding Sinds 2006 is er een nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn. In de nieuwe richtlijn worden blauwalgen (cyanobacteriën) expliciet

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen

Vermesting in meren en plassen Indicator 16 december 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en

Nadere informatie

Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische Zaken;

Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische Zaken; Vrijstelling biociden waterstofperoxide in spaarbekken 2014 IENM/BSK-2014/152909 De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Economische

Nadere informatie

CO 2 in zoet water. source. sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b

CO 2 in zoet water. source. sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b CO 2 in zoet water source of sink? Jolanda Verspagen a, Maria Meijer a, Arie Vonk a, Jef Huisman a Ko van Huissteden b, Joshua Dean b, Han Dolman b a UvA Freshwater and Marine Ecology b VU - Earth Sciences

Nadere informatie

Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip

Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Kees van Bochove (Datura), Sebastiaan Schep en Marloes van der Kamp (Witteveen+Bos) 13 juni 2017 Inhoud teaser Aanleiding voor het

Nadere informatie

Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief. Jaap de Wit Edwin Verduin

Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief. Jaap de Wit Edwin Verduin Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief Jaap de Wit Edwin Verduin Nationaal Sportvelden Congres, 21 november 2013, Tilburg Onze organisatie en

Nadere informatie

THEORIE 1. Onder deze omstandigheden kunnen bacteriën voorkomen die goed tegen zuurstofarme

THEORIE 1. Onder deze omstandigheden kunnen bacteriën voorkomen die goed tegen zuurstofarme THEORIE 1 Zelfreinigend vermogen van zoet water Inleiding Elk water wat door organische stoffen (afkomstig van planten, dieren of mensen) verontreinigd wordt, wordt na enige tijd weer schoon, vooropgesteld

Nadere informatie

Veilig zwemmen: Cyanobacteriën in zwemwater

Veilig zwemmen: Cyanobacteriën in zwemwater Commissie Integraal Waterbeheer Veilig zwemmen: Cyanobacteriën in zwemwater Aangepast protocol 2002 september 2002 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Wat zijn cyanobacteriën? 4 3 Wijzigingen in het protocol

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen,

Vermesting in meren en plassen, Indicator 14 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie.

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Bijlage met informatie. Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 1 biologie CSE KB Bijlage met informatie. 913-0191-a-KB-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 46. Bij het

Nadere informatie

Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert

Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Een ecosysteem is bestaat uit alle organismen uit een bepaald gebied en alle omgevingsfactoren die invloed hebben op

Nadere informatie

5,6. Verslag door een scholier 1688 woorden 30 mei keer beoordeeld. Biologie voor jou. Plankton als indicator voor waterkwaliteit

5,6. Verslag door een scholier 1688 woorden 30 mei keer beoordeeld. Biologie voor jou. Plankton als indicator voor waterkwaliteit Verslag door een scholier 1688 woorden 30 mei 2017 5,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Plankton als indicator voor waterkwaliteit Namen: Rosa van den Hoeven, Laila Vogel en Aryanne

Nadere informatie

Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe

Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe Guillaume Counotte, Ruth Bouwstra, Christiaan ter Veen, Jeanine Wiegel (GD) Kijk voor de laatste updates op: www.gddiergezondheid.nl/fipronil Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe Aan het begin

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004

Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie 03 december 2004 Het visbestand van de Zeeschelde: actuele toestand en trends op basis van vismonitoring Joachim Maes Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium voor Aquatische Ecologie december Vismonitoring in het Schelde

Nadere informatie

De Gouden Ham. Onderzoek blauwalgen. Rapportage : September 2007.

De Gouden Ham. Onderzoek blauwalgen. Rapportage : September 2007. Drema Waterbehandeling BV Daltonstraat 16 3316 GD Dordrecht The Netherlands Tel: 0031 78 618 40 11 Fax:0031 78 618 77 80 www.drema.nl Onderzoek blauwalgen De Gouden Ham Rapportage : September 2007. Ten

Nadere informatie

Farmacokinetiek in klinisch onderzoek. Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC

Farmacokinetiek in klinisch onderzoek. Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC Farmacokinetiek in klinisch onderzoek Dr. Floor van Rosse Apotheek Erasmus MC Even voorstellen BSc Biomedische wetenschappen (UU) MSc Epidemiologie (UU) O.a. klinische epidemiologie en farmaco-epidemiologie

Nadere informatie

Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.

Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en

Nadere informatie

IJzersuppletie in Terra Nova. IJzersuppletie in Terra Nova Wat gebeurt er in de bodem?

IJzersuppletie in Terra Nova. IJzersuppletie in Terra Nova Wat gebeurt er in de bodem? IJzersuppletie in Terra Nova Wat gebeurt er in de bodem? Jeroen Geurts Radboud Universiteit Nijmegen Doel = fosfaatuitwisseling tussen bodem en water verminderen ijzer:fosfaat ratio in bodemvocht verhogen

Nadere informatie

Rijkswaterstaat Waterdienst Handreiking blauwwiermatten. De herkenning, risico s en maatregelen.

Rijkswaterstaat Waterdienst Handreiking blauwwiermatten. De herkenning, risico s en maatregelen. Rijkswaterstaat Waterdienst Handreiking blauwwiermatten. De herkenning, risico s en maatregelen. In de periode 24 april 21 mei 2011 zijn 4 honden doodgegaan en 10 ziek geworden na zwemmen in het IJmeer,

Nadere informatie

Voorbereidende opgaven Examencursus

Voorbereidende opgaven Examencursus Voorbereidende opgaven Examencursus Tips: 1 De cel Maak de volgende opgaven voorin in één van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een som niet lukt, werk hem dan uit tot waar je

Nadere informatie

F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT

F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN 2010 RAPPORT 18 TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN

Nadere informatie

MONITORING BOVENWATER 2004

MONITORING BOVENWATER 2004 GEMEENTE LELYSTAD WATERSCHAP ZUIDERZEELAND Definitief 1 maart 2005 110302/OF5/0K3/001009/HB Goedgekeurd: Inhoud 1 Inleiding 3 2 Uitgevoerd beheer 4 2.1 Maaibeheer 4 2.2 Waterbeheer 5 2.3 Klachten 5 3 Vegetatie

Nadere informatie

De Gouden Ham. Onderzoek blauwalgen. Rapportage : Augustus 2007.

De Gouden Ham. Onderzoek blauwalgen. Rapportage : Augustus 2007. Drema Waterbehandeling BV Daltonstraat 16 3316 GD Dordrecht The Netherlands Tel: 0031 78 618 40 11 Fax:0031 78 618 77 80 www.drema.nl Onderzoek blauwalgen De Gouden Ham Rapportage : Augustus 2007. Ten

Nadere informatie

C OMES HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING

C OMES HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING HET LICHTKLIMAAT EN DE SCHELDEBODEM IN BEWEGING Oorsprong van Estuarien Zwevend Materiaal Schelde Estuarium Westerschelde Beneden Zeeschelde Boven-Zeeschelde Noordzee Schelde Rivier terug naar de rivier

Nadere informatie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht

Nadere informatie

Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip

Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Project toepassing edna-techniek voor toestandsbepaling en systeembegrip Marloes van der Kamp (Witteveen +Bos), Sebastiaan Schep (Witteveen+Bos) en Kees van Bochove (Datura) 20 april 2017 Inhoud teaser

Nadere informatie

Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira

Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira Microscale Spatial Distributions of Microbes in Marine Intertidal Sediments and Photosynthetic Microbial Mats C. de Carvalho Domingos Carreira Samenvatting 142 Samenvatting Marine sedimenten hebben de

Nadere informatie

Samenvatting IJzeradditie als herstelmaatregel

Samenvatting IJzeradditie als herstelmaatregel Samenvatting IJzeradditie als herstelmaatregel De toename van voedingsstoffen in ondiepe meren heeft wereldwijd geleid tot een afname van de waterkwaliteit, waardoor heldere, door planten gedomineerde

Nadere informatie

Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen?

Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Noord Atlantische Oceaan winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Miguel Dionisio Pires 1202264-009 Deltares, 2012 Inhoud

Nadere informatie

jasper.stroom@rijnland.net Hoogheemraadschap van R ijnland

jasper.stroom@rijnland.net Hoogheemraadschap van R ijnland Hoogheemraadschap van R ijnland diepe putten beleid Rijnland en koudew inning platform ecologisch herstel meren Jasper Stroom inhoud diepe putten beleid koelwaterwinning Nieuw Meer diepe putten beleid

Nadere informatie

Verslag platformbijeenkomst Blauwalgen

Verslag platformbijeenkomst Blauwalgen Verslag platformbijeenkomst Blauwalgen Vrijdag 2 maart 2012, Waternet Amsterdam Ringtest Blauwalgen 2011: Ron van der Oost & Tjeerd Bruinsma (Waternet) Het huidige protocol voor de monitoring van blauwalgen

Nadere informatie

Auteur Ron van der Oost waternet. kruyt Grafisch Adviesbureau

Auteur Ron van der Oost waternet. kruyt Grafisch Adviesbureau Protocol voor het nemen van oppervlaktewatermonsters voor onderzoek naar toxines van cyanobacteriën en voor de analyse van de algensamenstelling STOWA 2009 21A ISBN 978.90.5773.439.7 stowa@stowa.nl www.stowa.nl

Nadere informatie

Samenvatting. Inleiding. De cyanobacterie Microcystis

Samenvatting. Inleiding. De cyanobacterie Microcystis Inleiding De cyanobacterie Microcystis Cyanobacteriën zijn bacteriën die net als planten kunnen fotosynthetiseren en daardoor water (H 2 O) en koolstofdioxide (CO 2 ) kunnen omzetten in organisch materiaal

Nadere informatie

Toxische blauwalgen en dode honden

Toxische blauwalgen en dode honden Toxische blauwalgen en dode honden Tineke Burger RWS IJsselmeergebied 2 maart 2012 Incidenten met dode honden door blauwalgen in 2011 Voorjaar 2011 Phormidium in het IJmeer Najaar 2011 Microcystis in het

Nadere informatie

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing Inleiding Honing in wondzorg Jan Vandeputte Renva bvba Thuiszorg Historiek van honing Samenstelling van honing Werking van honing / verschillen De klinische voordelen van honing Klinische bewijzen voor

Nadere informatie

F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT

F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN RAPPORT F ina l re p ort TOEPASSING VAN FLUORESCENTIE BIJ DE BEOORDELING VAN DE RISICO S VAN GIFTIGE BLAUWALGEN 2010 RAPPORT 18 Toepassing van fluorescentie bij de beoordeling van de risico s van giftige blauwalgen

Nadere informatie

De Krabbeplas, Aalkeetbuitenpolder

De Krabbeplas, Aalkeetbuitenpolder De Krabbeplas, Aalkeetbuitenpolder Gebiedsbeschrijving De Krabbeplas is van oorsprong een veenafgraving, gevuld met water. Deze plas is gelegen ten zuiden van A20 van Hoek van Holland naar Rotterdam, ten

Nadere informatie

met andere modellen voor gas- en substraatdiffusie zijn zeer waardevol voor het bestuderen van de aërobe microbiële activiteit in bodems.

met andere modellen voor gas- en substraatdiffusie zijn zeer waardevol voor het bestuderen van de aërobe microbiële activiteit in bodems. Samenvatting Door een toename van het milieubewust zijn, is bodemverontreiniging een groot probleem voor besturen wereldwijd. Minerale olie is één van de meest voorkomende bronnen van bodemverontreiniging.

Nadere informatie

Rapportage gebaggerde kreken binnen het beheersgebied van waterschap Zeeuws- Vlaanderen.

Rapportage gebaggerde kreken binnen het beheersgebied van waterschap Zeeuws- Vlaanderen. Rapportage gebaggerde kreken binnen het beheersgebied van waterschap Zeeuws- Vlaanderen. Inleiding: In de jaren negentig zijn er in het beheersgebied van waterschap Zeeuws-Vlaanderen een aantal kreken

Nadere informatie

Actualisatie zwemwaterprofiel De Grote speelweide Amsterdamse Bos 2017

Actualisatie zwemwaterprofiel De Grote speelweide Amsterdamse Bos 2017 Actualisatie zwemwaterprofiel De Grote speelweide Amsterdamse Bos 2017 Archimedesweg 1 CORSA nummer: 18.077462 postadres: versie: 01 postbus 156 auteurs: P. v.d. Wee / D. Slot 2300 AD Leiden oplage: 1

Nadere informatie

Het Cyanobacteriën overleg

Het Cyanobacteriën overleg Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën nummer 10, juni 2009 Het Cyanobacteriën overleg De werkgroep Cyanobacteriën (cyano werkgroep) streeft er naar om twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit te brengen

Nadere informatie

Ecotoxiciteitstests: algengroei-inhibitietest

Ecotoxiciteitstests: algengroei-inhibitietest Ecotoxiciteitstests: algengroei-inhibitietest februari 2010 Pagina 1 van 11 WAC/V/B/003 INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 OPMERKINGEN... 3 4 APPARATUUR EN MATERIAAL... 4 4.1 APPARATUUR:...

Nadere informatie

Tijdelijke droogval als waterkwaliteitsmaatregel. Roos Loeb, Fons Smolders, Esther Lucassen, Jeroen Frinsel, Rick Kuiperij, e.a.

Tijdelijke droogval als waterkwaliteitsmaatregel. Roos Loeb, Fons Smolders, Esther Lucassen, Jeroen Frinsel, Rick Kuiperij, e.a. Tijdelijke droogval als waterkwaliteitsmaatregel Roos Loeb, Fons Smolders, Esther Lucassen, Jeroen Frinsel, Rick Kuiperij, e.a. In samenwerking met: Waterschap Hunze en Aa s Wetterskip Fryslan Staatsbosbeheer

Nadere informatie

Impact van éénmalige organische bemesting op de stikstofnalevering in meerjarige sierteelten

Impact van éénmalige organische bemesting op de stikstofnalevering in meerjarige sierteelten Impact van éénmalige organische bemesting op de stikstofnalevering in meerjarige sierteelten Mineralisatieproef: invloed onkruidbestrijding en groenbemesters Incubatieproef: lange termijn N-nalevering

Nadere informatie

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces Biodiesel productie uit microalgen 23 November 2011, Anne Klok MSc Slim materiaal en energie gebruik: terug naar de natuur! Energie van de toekomst:

Nadere informatie

Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen?

Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Titel Noord Atlantische Oscillatie winterindex: is er een relatie met blauwalgen? Opdrachtgever SO Eutrofiëring en Nutriënten

Nadere informatie

De werkgroep Cyanobacteriën

De werkgroep Cyanobacteriën Nieuwsbrief van de werkgroep Cyanobacteriën: nummer 11, mei 2010 De werkgroep Cyanobacteriën De werkgroep Cyanobacteriën (cyanowerkgroep) streeft er naar om twee maal per jaar een Nieuwsbrief uit te brengen

Nadere informatie

Blauwalgenprotocol. tweewekelijks monitoren* (celtellingen*) vanaf start badseizoen. Dagelijks beheer * afgesproken? Ja Nee.

Blauwalgenprotocol. tweewekelijks monitoren* (celtellingen*) vanaf start badseizoen. Dagelijks beheer * afgesproken? Ja Nee. Blauwalgenprotocol tweewekelijks monitoren* (celtellingen*) vanaf start badseizoen Nee drijflaag in of buiten zwemzone òf > 20.000 cellen/ml Ja Dagelijks beheer * afgesproken? Ja Nee drijflaag Dominante

Nadere informatie

Blauwalgen in het zwemwaterprofiel

Blauwalgen in het zwemwaterprofiel Blauwalgen in het zwemwaterprofiel Handreiking om het risico op proliferatie van toxische blauwalgen te beoordelen RWS Waterdienst september 2008 Blauwalgen in het zwemwaterprofiel Handreiking om het

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen,

Vermesting in meren en plassen, Indicator 13 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1018 woorden 18 januari 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting H3 3.1 Ecosysteem: afgebakend gebied met

Nadere informatie

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein 2018 Q2. Datum Versie 2 Jacco Witteveen

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein 2018 Q2. Datum Versie 2 Jacco Witteveen Windpark Hellegatsplein 2018 Q2 Datum 07.08.2018 Versie 2 Contact Jacco Witteveen jacco.witteveen@out-smart.eu INHOUD 1. DEFINITIES 2 2. MANAGEMENTSAMENVATTING 3 - Productie voorspelling versus Actueel

Nadere informatie

Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten

Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten Wageningen IMARES Risico inventarisatie schelpdier transporten Edwin Foekema Themadag werkgroep exoten NecoV Wageningen, 13 december 2007 Project-team IMARES Yerseke: Jeroen Wijsman, Aad Smaal TNO-IMARES

Nadere informatie

Brug tussen chemische en biologische beoordeling waterkwaliteit

Brug tussen chemische en biologische beoordeling waterkwaliteit Brug tussen chemische en biologische beoordeling waterkwaliteit Bioassays meten de risico s van stoffen voor het ecosysteem in oppervlaktewater 1 Brug tussen chemische en biologische beoordeling waterkwaliteit

Nadere informatie

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein VVJ Datum Versie 1 Jacco Witteveen

PRODUCTIERAPPORT. Windpark Hellegatsplein VVJ Datum Versie 1 Jacco Witteveen Windpark Hellegatsplein 2016 - VVJ 2017 Datum 10.10.2017 Versie 1 Contact Jacco Witteveen jacco.witteveen@out-smart.eu CONTENT 1. DEFINITIES 2 2. MANAGEMENTSAMENVATTING 3 - Productie voorspelling versus

Nadere informatie

De ontwikkeling van zeesla en zeegras in het Veerse Meer

De ontwikkeling van zeesla en zeegras in het Veerse Meer De ontwikkeling van zeesla en zeegras in het Veerse Meer Kirsten Wolfstein (RIKZ-OSD) Werkdocument RIKZ/OS/2004.824x 1 De ontwikkeling van zeesla en zeegras in het Veerse Meer Inhoudsopgave...............................................................................

Nadere informatie

STRESS CORROSION CRACKING OF WELDED JOINTS OF Al-Mg ALLOYS

STRESS CORROSION CRACKING OF WELDED JOINTS OF Al-Mg ALLOYS Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 21, No. 3 2014 ISSN: 1231-4005 e-issn: 2354-0133 ICID: 1133154 DOI: 10.5604/12314005.1133154 STRESS CORROSION CRACKING OF WELDED JOINTS OF Al-Mg ALLOYS Gdynia

Nadere informatie

CN-verwijdering uit afvalwater met Geavanceerde Oxidatie (AOP) met Lagedruk UVC-lampen en waterstofperoxide

CN-verwijdering uit afvalwater met Geavanceerde Oxidatie (AOP) met Lagedruk UVC-lampen en waterstofperoxide CN-verwijdering uit afvalwater met Geavanceerde Oxidatie (AOP) met Lagedruk UVC-lampen en waterstofperoxide Gegevens water Ammonium 50 mg/l Cyanide totaal 160 mg/l Indamp rest 41 g/l Chloride 3200 mg/l

Nadere informatie