De Krabbeplas, Aalkeetbuitenpolder

Transcriptie

1 De Krabbeplas, Aalkeetbuitenpolder Gebiedsbeschrijving De Krabbeplas is van oorsprong een veenafgraving, gevuld met water. Deze plas is gelegen ten zuiden van A20 van Hoek van Holland naar Rotterdam, ten westen van Vlaardingen. De omgeving wordt verder gekenmerkt door voornamelijk weilanden voor veeteelt. Daarnaast maakt het onderdeel uit van recreatiegebied De Zuidbuurt en grenst aan Het Oeverbos en volksbos Lickebaert. Het gebied wordt intensief gebruikt door mensen die hier komen om te surfen, te wandelen, zwemmen, zonnebaden, wandelen, skeeleren en te vissen en ook voor vogelaars is de toenemende kwaliteit van de aangelegen weilanden zeer interessant. 1

2 Tabel 1: Kenmerken Krabbeplas Kenmerken Krabbeplas Aanwezig/opmerkingen Beheerder Gemeente Vlaardingen / Groenservice Zuid Holland Oppervlak 26 ha Ondergrond Klei en Veen Bezoekersaantallen (HHdelfland, 2010) Zwemzone en ligging Oostelijke plas en zuiderlijke plas Strand Ja, zand en grasveld Gemiddelde diepte 2 m Toezicht Nee Toiletten Oostzijde: Ja Zuidzijde: Nee Douches Oostzijde: Ja Zuidzijde: Nee Afbakening zwemzone Ja, Ballenlijn Horeca Bij het Oosterlijke strandje is een paviljoen. Afvalbakken Ja Speeltoestellen Ja Hoe vaak wordt er gemaaid?? Hoe vaak wordt het strand? schoongemaakt? Hoe vaak wordt het sanitair schoon gemaakt? Honden Verbod Paarden Verbod Aanlegsteigers Nee, alleen vissteigers Overig Het water wordt door eutrofiëring in de zomer al snel zeer troebel door al dan niet giftige algen. Waterplanten krijgen dan ook alleen vroeg in het groeiseizoen kans om te gaan groeien. Af en toe worden er plukken Grof Hoornblad (Ceratophyllum demersum), grote egelskop (Sparganium erectum), veenwortel (Persicaria amphibia) en lisdoddes (Typha spec) aangetroffen. Aan de westkant van de plas is een helofytenfilter aangelegd. Deze staat vol met riet (Phragmites australiensis). De fytoplanktonsamenstelling laat vooral soorten van zéér eutroof water zien, voornamelijk blauwalgen (Bureau Waardenburg, 2010). Figuur 1: Rietkragen bij de Krabbeplas 2

3 Figuur 2: Zwemwaterinformatiebord van de provincie Figuur 3: Zwemwaterinformatiebord van de provincie 3

4 Figuur 4: Luchtfoto van De Krabbeplas Begrenzing zwemwaterzone De begrenzing van de zwemwaterzone is vastgesteld aan de hand van het rapport KRW en oppervlaktewater, bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water, Ministerie van V&W/RWS/RIZA (DHV, 2005). Op basis van het protocol zwemwaterlocaties in binnenwater is de zwemwaterzone bepaald. Figuur 5: Watersysteem Krabbeplas 4

5 De Krabbeplas ligt in de Aalkeetbuitenpolder, een typische veenpolder die wordt gekenmerkt door smalle kavels met veel sloten en een lage ontwateringsdiepte. De polder is ingedeeld in verschillende peilgebieden. Het peilgebied van De Krabbeplas kent een vast peil van -3,10 m beneden NAP en is daarmee het laagst gelegen peilgebied in de polder. De Krabbeplas is een aaneenschakeling van drie plassen. De grote plas wordt gebruikt om te surfen, terwijl de Oostzijde en de Zuidzijde worden gebruikt om te zwemmen. Deze plassen zijn onderling verbonden met sloten. Water wordt vanuit de boezem aan de oostkant de polder ingelaten (zwarte pijlen in Figuur 5) en wordt door een gemaal het peilgebied uitgelaten (witte pijl Figuur 5). Daarnaast kent het gebied ook een beperkte kwelstroom. In 2010 is er als onderdeel van de watersysteemanalyse (HHdelfland, 2010) een waterbalans opgesteld. Deze is weergegeven in Figuur 6. Figuur 6: Waterbalans Krabbeplas (HHdelfland, 2010)) Potentiële, bacteriologische, vervuilingsbronnen De plas kent een groot s zomers een groot aantal bezoekers, waarvan een aanzienlijk aandeel gaat zwemmen. Bij de zuidzijde zijn echter geen sanitaire voorzieningen en bij de oostzijde zijn deze ver lopen, helemaal voor surfers op de grote plas. Dit kan een aanzienlijke bron zijn. Daarnaast zijn er aanzienlijke hoeveelheden watervogels en kan er via het watersysteem van Vlaardingen ook een mogelijke input zijn van bacteriën. Tevens worden er in het gebied ook honden uitgelaten worden en met een flinke regenval kunnen deze fecaliën ook in het oppervlaktewater terecht komen. Figuur 7: In het zwemseizoen worden honden geweerd 5

6 Tabel 2: Vervuilingsbronnen Bron Aanwezig Opmerkingen Rioolwaterzuiveringen - Riooloverstort(en) - Ongezuiverde lozingen - Regenwaterlozingen De naastgelegen woonwijk watert af in de plas Afstromend wegwater De sloten langs de A20 staan in verbinding met de plas. Vee op weilanden? In de weilanden graast vee Uit- en afspoeling van mest Hondenpoep, vogelpoep Veeteeltbedrijven Agrarisch achterland Veeteelt Gebiedsvreemd water Er wordt water ingelaten vanuit de boezem Waterbodem Recreatievaart - Gemotoriseerde vaartuigen zijn verboden. Alleen surfen. Woonboten - Zwemmers Huisdieren op strand Niet toegestaan, maar zal incidenteel toch gebeuren Watervogels Eenden, ganzen Overige recreatie Vissers, wandelaars Potentiële eutrofiërende vervuilingsbronnen In 2010 is hier uitgebreid onderzoek naar gedaan in het kader van het KRWonderzoeksprogramma van het Hoogheemraadschap van Delfland (HHdelfland, 2010). Hierin zijn alle mogelijke bronnen gekwantificeerd een fosfaatvracht. Deze zijn vergeleken met de kritische belasting (Jaarsma et al, 2005) die het systeem aankan zonder in een groen, blauwalg gedomineerd systeem te veranderen. Uit deze analyse blijkt dat alleen al de nutriëntrijke kwel, drainage uit aanliggende percelen en inlaat hoog genoeg zijn om blauwalgbloeien in dit systeem te garanderen. Figuur 8: Ondanks dat het water niet gifgroen is, zorgt het biovolume cyanobacteriën in deze fles al voor een negatief zwemadvies 6

7 Figuur 9: Belasting in relatie met de belastinggrenzen (HHdelfland, 2010) Conficterende situaties De randstad is een volgebouwd en de meeste gebieden hebben dan ook meerdere functies die elkaar in sommige gevallen in de weg kunnen staan. Als men maatregelen zou nemen om de blauwalgen een halt toe te roepen, dan moeten er enkele andere (mogelijk vervuilende) gebruiksfuncties tegen het licht worden gehouden. Al zijn deze invloeden vrij beperkt (Figuur 9). 7

8 Intestinale enterococcen (mwa/100ml) Escherichia coli (mwa/100ml) Historische waterkwaliteit De Krabbeplas heeft twee zwemlocaties, deze worden beide om de week bemonsterd. De resultaten hiervan worden in dit hoofdstuk gepresenteerd. gemeente code locatie 29-apr 2-mei 9-mei 17-mei 24-mei 27-mei 1-jun 6-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 21-jul 5-aug 12-aug 19-aug 2-sep 9-sep 16-sep her her her her her her her her her her Vlaardingen OW Krabbeplas (zuid) 0 OW Krabbeplas, zijtak surfplas Vlaardingen code locatie gemeente 24-apr 8-mei 15-mei 22-mei 29-mei 5-jun 11-jun 19-jun 26-jun 3-jul 10-jul 17-jul 24-jul 31-jul 7-aug 14-aug 21-aug 28-aug 4-sep 11-sep 18-sep her her her her her her her her her her her OW Krabbeplas (zuid) Vlaardingen nb OW Krabbeplas, zijtak surfplas Vlaardingen nb waarschuwing - blauwalg negatief advies - blauwalg zwemverbod - blauwalg waarschuwing - bacteriën Zowel bacteriën als blauwalg waarschuwing Zowel bacteriën als blauwalg negatief zwemadvies Zowel bacteriën als blauwalg zwemverbod Zwemmersjeuk waarschuwing/negatief 0 advies opgeheven nb Niet bemonsterd Figuur 10: Provinciale maatregelen voor de Krabbeplas De afgelopen twee jaar zijn er géén maatregelen afgekondigd met betrekking tot de aanwezigheid van bacteriën. Alleen in 2010 en 2009 waren er overschrijdingen voor de Intestinale enterococcen (Figuur 11). Daarnaast valt op dat de bacteriologische kwaliteit bij het zuidelijk gelegen strand iets minder goed is. Escherichia coli in Zwemplas Krabbeplas /4/ /4/ /4/ /4/2012 Escherichia coli (mwa/100ml) OW Zuidzijde Escherichia coli (mwa/100ml) OW Oostzijde Norm (mwa/100ml) Intestinale enterococcen in Zwemplas Krabbeplas /4/ /4/ /4/ /4/2012 Intestinale enterococcen (mwa/100ml) OW Zuidzijde Intestinale enterococcen (mwa/100ml) OW Oostzijde Norm (mwa/100ml) Figuur 11: Bacteriële waterkwaliteit 8

9 21/4/ /5/ /6/ /7/ /8/ /9/ /10/ /11/ /12/ /1/ /2/ /3/ /4/ /5/ /6/ /7/ /8/2012 cyanochlorofyl-a (µg/l) zuurgraad Zuurgraad in Krabbeplas /4/ /4/ /4/ /4/2012 zuurgraad OW Zuidzijde zuurgraad OW Oostzijde Bovengrens Ondergrens Figuur 12: Zuurgraad (ph) in de Krabbeplas ph waardes boven de 9,0 is er een aanzienlijke kans dat deze veroorzaakt wordt door algenbloeien, zowel groenalgen als cyanobacteriën. De meetgegevens (Figuur 12) laten een stijging zien van de ph over het zwemseizoen. Aangezien meestal halverwege het seizoen het aantal algen toenemen zal dit bij de Krabbeplas ook best het gevolg kunnen zijn. Cyanochlorophyl in Zwemplas Wilhelminapark cyanochlorofyl-a (µg/l) OW Zuidzijde cyanochlorofyl-a (µg/l) OW Oostzijde Norm (µg/l) Figuur 13: Cyanochlorophyl in Zwemplas Wilhelminapark Het cyanochlorophyl is een maat voor de concentratie aan cyanobacteriën (Figuur 13). Deze meting zegt alleen niets over de giftigheid van het water, aangezien niet alle cyanobacteriën (even) giftig zijn. Daarom wordt er vanaf 12,5 µg/l aanvullend onderzoek gedaan naar het biovolume en de soortensamenstelling, om op die manier een inschatting te maken van de toxiciteit. Dat cyanobacteriën in overmaat in de plas aanwezig zijn, dat mag duidelijk zijn. 9

10 Toxische blauwalgen (mm3/l) Toxische blauwalgen (mm3/l) Dichtheid toxische blauwalgen in de Krabbeplas - Oostzijde Anabaena (mm3/l) OW Oostzijde Microcystis (mm3/l) OW Oostzijde Woronichinia (mm3/l) OW Oostzijde Negatief Zwemadvies Aphanizomenon (mm3/l) OW Oostzijde Planktothrix (mm3/l) OW Oostzijde Waarschuwing (mm3/l) Zwemverbod (mm3/l) 50 Dichtheid toxische blauwalgen in de Krabbeplas - Zuidzijde Anabaena (mm3/l) OW Zuidzijde Microcystis (mm3/l) OW Zuidzijde Woronichinia (mm3/l) OW Zuidzijde Negatief Zwemadvies Aphanizomenon (mm3/l) OW Zuidzijde Planktothrix (mm3/l) OW Zuidzijde Waarschuwing (mm3/l) Zwemverbod (mm3/l) Figuur 14: Biovolume toxische blauwalgen Opvallend om te zien is dat de soortensamenstelling bij beide zwemlocaties niet geheel het zelfde zijn en ook andere concentraties laten zien. Duidelijk is wel dat het biovolume van de blauwalgen een provinciale maatregel afdwingen, ze zijn in te hoge volumes aanwezig. 10

11 Veldbezoek Het veldbezoek is afgelegd op 9 november 2012, door Joep de Koning en Anja Dijkstra van het Hoogheemraadschap van Delfland. Er stond een matige wind en de temperatuur was met rond de 17 C warm voor de tijd van het jaar. Ondanks dat het veldbezoek al laat in het jaar is gehouden, heeft men er toch een goed beeld van de plas kunnen vormen. Mede omdat de plas vaak bezocht wordt door het hoogheemraadschap, aangezien het een prioritaire zwemlocatie is. Het terrein ziet er schoon en verzorgt uit. De speeltoestellen zijn ook in goede staat. Wel viel op, afhankelijk waar je bent, dat de toiletvoorzieningen ver weg zijn. Bij het zuidelijke strand zijn deze zelfs geheel afwezig. Uit eerder gedane bezoeken blijkt dat er rondom de Krabbeplas veel gerecreëerd wordt. Het is als zwemlocatie zeer intrek, maar ook voor wandelaars en vissers is het een populaire plek. Op mooie dagen kunnen hier dan ook honderden mensen aanwezig zijn. Surfen wordt er alleen zelden gedaan, ondanks dat de plas wel is aangewezen als surflocatie. Voorziening Aanwezig Opmerkingen Toiletten x niet op het zuidelijke strand Douches Afvalbakken X Ballenlijn X Hondenverbod x Ruiterverbod X Watervogels X 11

12 Conclusie en aanbevelingen De Krabbeplas is een zeer populaire zwemwaterlocatie, op mooie dagen kunnen hier honderden gasten genieten van het mooie weer. Bacteriologisch gezien is de plas van goede kwaliteit. Het zijn echter de cyanobacteriën die roet in het eten gooien. Uit nader onderzoek, uitgevoerd door het aan de Radboud universiteit verbonden onderzoeksbureau B-ware en Delfland is gebleken dat alleen al de uitspoeling uit het achterland en de kwel zorgen voor een dermate hoge belasting dat de bloei van cyanobacteriën nooit kan worden voorkomen. Maatregelen die als meest kansrijk worden genoemd zijn: - Verplaatsen van de zwemwaterlocaties - Isoleren van de zwemwaterlocaties - Afdekken van de bodem met zand of ijzerhoudende klei - Periodiek toedienen van waterstofperoxide Of deze maatregelen echt een positief en duurzaam effect teweeg zullen brengen is echter niet te garanderen. Daarnaast is het de Krabbeplas een zeer geliefde visplek voor karpervisserij, deze vissen gedijen minder goed bij constant helder water. Dit zal mee moeten worden genomen in de beslissing om maatregelen te nemen. Op bestuurlijk niveau moet dan ook worden besloten of het maatschappelijke belang van de zwemwaterlocatie prevaleert boven de technische haalbaarheid van maatregelen en de kosten die daarmee gemoeid gaan. 12