PRESENTATIE BELGISCHE ECONOMIE. Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 3 april2014

Transcriptie

1 PRESENTATIE BELGISCHE ECONOMIE Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 3 april2014

2 België kan veel beter 2

3 3

4 België gaat mee met herstel van de eurozone 6 Reëel BBP (jaarwijziging in %) EMU België -6 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Bron: Eurostat 4

5 Belgische economie in herstelfase BBP (jaarwijziging in %) Ondernemersvertrouwen (EC, rs) Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Bron: NBB, Eurostat 5

6 Ver achter op de pre-crisis trend Reëel BBP Pre-crisis trend ( ) Q Q Q Q Q Q Q Q Bron: NBB 6

7 België deed het goed doorheen de crisis ReëelBBP (index, Q = 100) Economische activiteit Duitsland Nederland Periferie België 98 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Bron: Eurostat 7

8 vooral dankzij bevolkingsgroei 5 4 Bevolking(verandering tussen 2008 en 2013 in %) ReëelBBP per capita (index, Q = 100) Gre Por Ger It Svk Aut Spa Neth Dk Fin Svn Fra Irl Mal UK Swe Bel Duitsland Nederland Periferie België 94 Q Q Q Q Q Bron: Eurostat 8

9 België deed het goed doorheen de crisis Index, Q = 100 Werkgelegenheid Bel Ger Fra Neth It 95 Q Q Q Q Q Q Bron: Eurostat 9

10 dankzij gesubsidieerde jobs Wijziging , in 000 Werkgelegenheid Bron: NBB 10

11 Hoelang blijft de vastgoedmarkt standhouden? Huizenprijzen versus gemiddeld inkomen Long-term average = 100 Sources: NVM; OECD; Statistics Netherlands Bron: The Economist 11

12 Beperkte saneringsinspanning In % van hetbbp Sanering Wijziging in conjunctuurgezuiverdprimair saldo Stimulus Cyp Fin Lux Swe Neth Dk Bel Aut Fra UK Por Ger EU EMU Svn Spa Gre Mal Svk It Irl Bron: Europese Commissie 12

13 Verdere schuldopbouw van de gezinnen 60 In % van hetbbp Totale schuld van de gezinnen : België +34,7% EMU +8,2% 30 Q Q Q Q Q Q Q Q Bron: ECB 13

14 Belgische economie doet het vrij goed België bleef overeind doorheen de voorbije crisisjaren dankzij: Relatief sterke bevolkingsgroei Belangrijke link met de Duitse economie Geen vastgoedcrash Beperkte budgettaire besparingen Beperkte schuldafbouw in de private sector Gesubsidieerde jobcreatie MAAR, België is niet voorbereid op de komende uitdagingen 14

15 15

16 Vergrijzing van de bevolking 16

17 Demografische bonus gebruikt om pensioen te verlengen Levensverwachting (bij effectieve pensioenleeftijd) Verwachte duur pensioen (levenverwachting bij effectieve pensioenleeftijd) Por Swe Swi Nor Aut Gre Bel Lux Bron: Eurostat, OESO 17

18 De vergrijzing is een enorme uitdaging Verandering in overheidsuitgaven door de vergrijzing tegen 2060 (in % van het BBP) Raming 2009 Raming It Por Gre Fra UK Dk Swe Spa Aut Ger Irl Fin Neth Bel Lux Bron: Europese Commissie 18

19 Onvoorbereid 10 Fiscale inspanning nodig voor LT-houdbaarheid van de overheidsfinanciën In % van hetbbp (2012) Initiële positie Component vergrijzing LT houdbaarheidskloof It Ger Dk Fra Swe Aut Svk Spa Fin UK Neth Mal Bel Lux Svn Bron: Europese Commissie 19

20 Opgesoupeerde buffers 8 In % van hetbbp Primair overheidssaldo 6 4 Doelstelling stabiliteitspact Bron: NBB 20

21 Erg magere pensioenen in België Armoederisico van ouderen België Dui 10 Fra 5 Ned Lux Toereikendheid van de pensioenen (*) (*) Combinatie van het relatief mediaan inkomen van ouderen(tov min 65-jarigen) en de vervangingsratio van de pensioenen Bron: Eurostat 21

22 Geen pensioenbuffer 180 In % van hetbbp (2012) 160 Activa in pensioenfondsen Gre Fra Lux Svn Bel Aut Kor It Ger Cz Nor Spa Por Svk Swe Mex NZ Pol Irl Dk Isr Can US Fin Aus UK Swi Neth Bron: OESO 22

23 Lagere economische groei 8 Jaarwijziging in % Reëel BBP Trend Bron: NBB 23

24 Lagere economische groei Totale factorproductiviteit (jaarwijziging in %) Trend Bron: NBB 24

25 Veel ruimte voor verbetering 20 Potentiële toename in het BBP per hoofd door een breed pakket van hervormingen Nz Isr Svk Dk Irl US Lux Aus Neth UK Mex Tur Can Swe Nor Swi Kor Cz Ger Fin Por It Spa Fra Jap Aut Hun Pol Gre Bel Bron: OESO 25

26 maar pijnlijk weinig inspanning 1 Hervormingsinspanningen ( ) Ice Lux Neth Bel Nor Svn Ger Swe Jap Swi Tur US Fra Kor Mex EU Chl Fin OECD Can EMU Aus Aut Hun Pol Svk Cz Dk It UK Isr NZ Spa Por Est Irl Gre Bron: OESO 26

27 27

28 Overheidsfinanciën redelijk onder controle Hoge overheidsschuld, maar onder controle Rentelasten op laagste niveau sinds jaren Overheidsschuld (in % van het BBP) 14 Rentelasten (in % van het BBP) Bron: NBB 28

29 Arme overheid in een rijk land Netto internationale investeringspositie 120 In % van hetbbp (2013) Por Gre Irl Spa Cyp It Fra Swe UK Aut Fin Dk Ger Neth Bel Lux Bron: Eurostat 29

30 Wie financiert de welvaartsstaat? 50 Werkgelegenheid in de private sector In % van de totale bevolking(2012) Neth Aut Ger Dk Swe Fin Cyp UK Svn Por Lux Svk Fla Irl Fra Bel It Spa Gre Wal Bru Bron: Eurostat, NIS 30

31 Relatief weinig werkenden in de private sector 100 (In)activiteit van de bevolking Neth Aut Ger Dk Swe Fin Cyp UK Svn Por Lux Svk Irl Fra Bel It Spa Gre Private sector Publiek sector (*) Werkzoekend Inactief -20 Inactief Inactief 60+ (*) Publieke sector: adminstratie, defensie, verplichte sociale zekerheid, onderwijs Bron: Eurostat 31

32 Langer werken 32

33 In België werken eigenlijk niet veel mensen 85 Werkenden In % van de bevolking(20-64 jaar, 2012) Swi Nor Swe Neth Ger Aut Dk UK Fin Est Flanders Lux Cyp Fra Svn EMU Bel Por Svk Irl Mal Wallonia It Spa Brussels Gre Bron: Eurostat 33

34 België doet het rustig aan Gemiddeld werken Belgen 9,6 jaar minder dan de Zwitsers Verwachte duur van de carrière (in jaren) Swi Swe Nor Neth Dk UK Ger Fin Por Aus Cyp Spa Fra Irl Svn Svk Lux Bel Gre It Bron: Eurostat 34

35 Vervroegde uittreding Belgen stoppen gemiddeld op 59,6 met werken Gemiddelde effectieve pensioenleeftijd Mx Kor Chile Jap Por Ice Isr NZ Swi Swe US Aus Nor Irl Can UK Est Neth Dk Cz Svn Tur Spa Pol Ger Gre Aut Fin It Svk Hun Fra Bel Lux Bron: OESO

36 It s not rocket science 80 Werkelijke pensioenleeftijd Levensverwachting Bron: Eurostat, OESO 36

37 Oudere werkenden nemen niet de plaats in van jongeren 80 Aandeel werkenden in de bevolking Ouderen (55-64) België Bron: OESO Jongeren (15-24) 37

38 Loon/anciënniteit-link maakt ouderen te duur 38

39 Levenslang leren is essentieel om langer te kunnen werken 35 Levenslang leren (% van de bevolking op actieve leeftijd) België Werkgelegenheidsgraad jarigen Bron: Eurostat 39

40 België moet veel meer investeren in levenslang leren België Scandinavië Pijnlijk beperkte deelname aan levenslang leren Buurlanden Periferie In % van de bevolkingop actieveleeftijd Bron: Eurostat 40

41 Nood aan betere incentieven in het uitkeringsstelsel Genereuze werkloosheidsuitkeringen Netto uitkering in werkloosheid versus inkomen als werkende (gemiddelde in eerste 5 jaar werkloosheid, in %, 2012) It Gre Jap Svk US Svn Swi Lux Can Neth UK Dk Spa Nor Swe Ger Fin Fra Aus Por NZ Aut Irl Bel Bron: OESO 41

42 Fiscaliteit in dienst van de economie 42

43 Zware fiscale druk op arbeid 60 Totale lasten op arbeid voor een alleenstaande met gemiddeld inkomen (2012) NZ Swi Irl Aus US Can Jap UK Lux Por No Dk Nl Svk Sp Gr Svn Fin Swe It Aut Ge Fr Be Bron: OESO 43

44 Zware belastingdruk op arbeid en kapitaal Belastingontvangsten (in % van het BBP) Op consumptie Op arbeid Belgium EMU Neighbours Scandi's 17 Belgium EMU Neighbours Scandi's Op kapitaal Op vermogen Belgium EMU Neighbours Scandi's 1 Belgium EMU Neighbours Scandi's Bron: Eurostat 44

45 Zware fiscale druk op arbeid 45 Aandeel van indirecte belastingen in totale belastingen Bron: Eurostat 45

46 BTW-verlaging op energie is geen goed idee Lage belastingdruk op energie Hoge belastingdruk op arbeid 310 Impliciete belastingvoet op energie (euro per ton olie equivalent, 2011) 45 Impliciete belastingvoet op arbeid(2011) Svk Bel Fin Spa Por Aut Cyp Fra Svn Irl Lux Gre Ger Neth Mal Swe UK It Mal Por UK Cyp Irl Gre Svk Lux Spa Svn Ger Neth Fra Swe Fin Aut It Bel Bron: Eurostat 46

47 Weinig inkomsten uit milieuheffingen In % van hetbbp (2011) Milieuheffingen Spa Fra Svk Bel Zwi Gri Dui Lux Nor Oos Por Ier VK It Zwe Fin Svn Ned Dk Bron: OESO 47

48 Verlaag de overheidsuitgaven 48

49 Spilzieke overheid In % van hetbbp Lopende overheidsuitgaven op het hoogste niveau ooit Totale overheidsuitgaven (excl rentelasten en investeringen) Bron: NBB 49

50 Welke besparingen? Totale overheid, in % van hetbbp Wijziging in primaire uitgaven Bestuur Defensie Orde Eco. zaken Milieu Huisvesting Gezond. Cultuur Onderwijs Soc. besch. Bron: NBB 50

51 Dure administratie 10 Uitgaven voor algemene overheidsdiensten In % van hetbbp Ned Klein (*) Dui Fra Kern euro Bel Club Med (*) Kleinelanden: Dk, Lux, Oos, Fin, Noo, Zwi Bron: Eurostat 51

52 Nog mogelijkheden om te besparen In % van hetbbp Overheidsuitgaven excl sociale zekerheid en onderwijs Ger Small* Core Fra Neth Club Med Bel (*) Kleinelanden: Dk, Lux, Aut, Fin, Nor, Swi Bron: Eurostat 52

53 Krik de concurrentiepositie op 53

54 België blijft marktaandeel verliezen 120 Internationaal marktaandeel België Frankrijk Duitsland Nederland Bron: OESO 54

55 Herstel het loonvormingsproces 140 Loonkosten per eenheid product(index, 1996 = 100) Loonkosthandicap België Buurlanden Bron: OESO 55

56 Gre Cyp Svn It Spa Por NZ Aus Can Irl Fra Lux Aut Bel Nor UK Dk Neth US Swe Jap Ger Swi Fin Svk Por Gre Mal Cyp Spa It Svn Irl Lux Bel Nor Fra Aut Neth Dk Fin Swe Ger Swi België is maar een gemiddelde innovator Innovatie-idex Patentaanvragen Bij het European Patent Office (per miljoen inwoners, 2011) Bron: World Economic Forum (2013) Bron: Eurostat 56

57 België is maar een gemiddelde innovator In % van hetbbp (2012) Uitgaven voor R&D Cyp Gre Svk Mal It Spa Por Irl UK Neth Bel Fra Svn Aut Ger Dk Swe Fin Bron: Eurostat 57

58 Mobiliteit 58

59 Birmingham San Jose Montreal Nottingham Merseyside Austin Bridgeport Grenoble Bordeaux Lyon Manchester Milan Honolulu Amsterdam New York San Francisco Ghent Cologne Stuttgart Paris Los Angeles Rotterdam Antwerp London Brussels Mobiliteit wordt meer en meer een probleem Gemiddeld aantal uren per jaar(2013) Verspilde uren in de file Bron: Inrix 59

60 Hervormingen ❶ Langer werken Schaf gesubsidieerde voortijdige pensioenmogelijkheden af Breek de link tussen loon en anciënniteit Investeer in levenslang leren ❷ Naareenfiscaliteitindienstvandeeconomie Herbekijk alle aftrekposten Verschuif belastingdruk van arbeid naar milieu en consumptie ❸ Breng de overheidsuitgaven terug onder controle ❹ Krik de concurrentiepositie op Herstel het loonvormingsproces Bevorder investeringen in O&O ❺ Mobiliteit Vervang bedrijfswagens door echte lastenverlaging Rekeningrijden 60

61 Petercam N.V. Sint Goedeleplein Brussel Tel.: +32 (0) Fax : +32 (0) Bart Van Craeynest Hoofdeconoom bart.vancraeynest@petercam.be Tel.: +32 (0) My blog: Brussels Frankfurt London -Luxemburg -Madrid -Geneva 61