De lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg"

Transcriptie

1 De lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg 1

2 De Belg is heel tevreden over gezondheidszorg 2

3 Maar... - Gezonde bevolking? - Prijs/kwaliteit? - LT-houdbaarheid? 3

4 Uitdagingen 4

5 Tegen 2050: - 1 miljoen bijkomende 60-plussers - Aantal 80-plussers verdubbelt - 20 miljard euro extra overheidsuitgaven per jaar 5

6 Verouderende bevolking duwt gezondheidsuitgaven hoger Uitgaven voor gezondheidszorg Uitgaven voor gezondheidszorg (in % van het BBP) 60-plussers (rs) Bron: OESO, FOD Economie 6

7 Technologie en gezondheidszorg - Hogere kosten door meer gespecialiseerde/ gepersonaliseerde behandelingen - Lagere kosten dankzij sneller diagnose en preventie 7

8 België geeft relatief veel uit aan gezondheidszorg 20 Totale uitgaven voor gezondheidszorg In % van het BBP (2016) Tur Lat Mex Lux Pol Est Svk Czr Isr Hun Kor Irl Gre Chl Svn Ice It Por Spa NZ Fin Aus UK Can Dk Aut Bel Nor Neth Jap Fra Swe Ger Swi US Bron: OESO 8

9 Stijgende uitgaven voor gezondheidszorg 12 Overheidsuitgaven voor gezondheidszorg In % van het BBP mia in euro s v an vandaag Bron: NBB, Studiecommissie Vergrijzing 9

10 Opties om de stijgende kosten op te vangen - Zwaardere factuur voor de patient - Bijkomende overheidsmiddelen - Meer efficiëntie: meer doen met het huidige budget - Jaarlijkse besparingsoefening - Structurele hervorming van de gezondheidszorg 10

11 Zwaardere factuur voor de patient lijkt moeilijk haalbaar 2500 Out-of-pocket uitgaven voor gezondheidszorg 2000 In dollar per capita (PPP, 2015) Tur Fra Czr Svn Svk Pol Est NZ Mex Hun Jap Lat Chl UK Neth Isr Can Ger Dk Ice Lux Por It Spa Gre Fin Swe Irl Aus Bel Nor Aut Kor US Swi Bron: OESO 11

12 Financiële uitdagingen voor de overheid - Huidige structurele tekort: 1,5% bbp - Vergrijzing: 3,4% - 5,2% bbp - Nood aan extra investeringen: 1 tot 2% bbp - Beloofde uitgaven voor defensie: 1% bbp Budgettaire inspanningen van 38 miljard in euro s van vandaag 12

13 Beperkte ruimte voor bijkomende overheidsinkomsten 50 Totale belastingontvangsten In % van het BBP (2015) Bron: OESO 13

14 Op het eerste zicht krijgen we waarvoor we betalen Gezondheidszorg Levensverwachting bij geboorte België Totale uitgaven voor gezondheidszorg Bron: Wereldbank 14

15 ... maar er is veel ruimte voor beterschap 3 2 Kwaliteit gezondheidszorg Standaardafwijking van het gemiddelde van de industrielanden Levensverwachting bij geboorte Gezonde levensverwachting op 60 Kindsterfte Verloren levensjaren Inschatting gezondheid Inschatting gezondheid (arm/rijk) Tevredenheid met gezondheidszorg Potentiële winst in levensverwachting Bron: Wereldbank, OESO 15

16 De Belgische gezondheidszorg kan veel efficiënter 1.0 Efficiëntie van de gezondheidszorg Isr Kwaliteit gezondheidszorg* Lux It Fin Fra Ned Bel Dui VS -1.0 Tur Totale uitgaven voor gezondheidszorg (in % van het BBP) Bron: Wereldbank, OESO (*) Gestandardiseerde indicator op basis van levensverwachting, gezonde levensjaren, kin dsterfte, verloren levensjaren, inschatting gezondheid 16

17 Gezondheidszorg of ziekenzorg? Concentratie van gezondheidsuitgaven in de VS 17

18 Gezondheidsuitgaven om het leven te verlengen? Gezondheidsuitgaven volgens leeftijd Bron: Studiecommissie Vergrijzing 18

19 Waarom zo weinig aandacht voor preventie? 6 Gezondheidsuitgaven voor preventie In % van totale gezondheidsuitgaven (2014) Cyp Gre Por Svk Fra Spa Lux Bel Aut Swi Ice Dk Hun Pol Irl Nor Cro Ger Swe Est Svn Czr Fin Neth It UK Bron: Eurostat 19

20 Wat is de impact van fee-for-service? 400 CT en MRI analyses 350 Per 1000 mensen (2015) Bron: OESO 20

21 Moeten we onze ziekenhuizen niet anders inrichten? 9 8 Per 1000 mensen (2015) Curatieve bedden Bron: OESO 21

22 Moeilijke financiële vooruitzichten - Vergrijzing + technologie duwen gezondheidsuitgaven hoger - Binnen de overheidsfinanciën is weinig ruimte om extra middelen vrij te maken - Streven naar meer effciëntie: meer doen met minder 22

23 Room for improvement - Gezondheidszorg is aanbodgedreven: hou het aanbod onder controle - Gebruik technologische mogelijkheden (bv. video-consultatie) - Huidige verdeeldheid van bevoegdheden bemoeilijkt controle van de uitgaven - Beloon preventie - Universele toegang + vrije keuze van de patient zijn niet compatibel met uitgavencontrole: beperk vrije keuze - Beperk fee-for-service - Bijsturing via aanpassing financiering 23

24 De lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg 24

PRESENTATIE BELGISCHE ECONOMIE. Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 3 april2014

PRESENTATIE BELGISCHE ECONOMIE. Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 3 april2014 PRESENTATIE BELGISCHE ECONOMIE Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 3 april2014 België kan veel beter 2 3 België gaat mee met herstel van de eurozone 6 Reëel BBP (jaarwijziging in %) 4 2 0-2 -4 EMU

Nadere informatie

De presentaties van de manifestatie van 20/11/2014 Pensioenen: financiering en uitkering volgen aansluitend hieronder.

De presentaties van de manifestatie van 20/11/2014 Pensioenen: financiering en uitkering volgen aansluitend hieronder. De presentaties van de manifestatie van 20/11/2014 Pensioenen: financiering en uitkering volgen aansluitend hieronder. DE TOEKOMST VAN HET PENSIOEN Bart Van Craeynest Hoofdeconoom Petercam 20 november

Nadere informatie

Toekomst voor de zorg in viervoud

Toekomst voor de zorg in viervoud Toekomst voor de zorg in viervoud Casper van Ewijk CPB & UvA RVZ 7 februari Diagnose 2 Uitgaven curatieve zorg % BBP, 2010 16,0 % bbp, 2010 14,0 14,1 12,0 10,0 9,0 8,8 8,0 7,9 7,7 7,7 7,7 7,5 6,0 4,0 2,0

Nadere informatie

Toekomst voor de zorg in viervoud

Toekomst voor de zorg in viervoud Toekomst voor de zorg in viervoud Casper van Ewijk CPB & UvA RVZ 7 februari Diagnose Outline zorgboek 9 maart 2012 Uitgaven curatieve zorg % BBP, 2010 16,0 % bbp, 2010 14,1 14,0 12,0 10,0 9,0 8,8 8,0 7,9

Nadere informatie

BELGIUM ECONOMIC OUTLOOK Halfjaarlijkse vooruitzichten België Februari 2015

BELGIUM ECONOMIC OUTLOOK Halfjaarlijkse vooruitzichten België Februari 2015 BELGIUM ECONOMIC OUTLOOK Halfjaarlijkse vooruitzichten België Februari 215 Samenvatting De Belgische economie slaat nog altijd niet echt aan, maar krijgt de komende maanden wel hulp van buitenaf. De lagere

Nadere informatie

Belgische vastgoedfiscaliteit past niet in Europees keurslijf

Belgische vastgoedfiscaliteit past niet in Europees keurslijf Belgische vastgoedfiscaliteit past niet in Europees keurslijf In het kader van haar jaarlijkse groeistrategie heeft de Europese Commissie een aantal aanbevelingen geformuleerd over de vastgoedfiscaliteit

Nadere informatie

Prinsjesdag Uitdagingen voor Nederland. Menno Middeldorp Hoofd RaboResearch Nederland

Prinsjesdag Uitdagingen voor Nederland. Menno Middeldorp Hoofd RaboResearch Nederland Prinsjesdag 2017 Uitdagingen voor Nederland Menno Middeldorp Hoofd RaboResearch Nederland Overzicht Conjunctuur Nederlandse economie in bloei Uitdagingen voor Nederland Van Miljoenennota naar regeerakkoord

Nadere informatie

Toekomst voor de zorg

Toekomst voor de zorg Casper van Ewijk Albert van der Horst Paul Besseling redactie Aanbieding VWS Trend 1: Kritische consument zelfbewuste consument hogere opleiding toegankelijke informatie transparantie van kwaliteit en:

Nadere informatie

DE RESIDENTIELE VASTGOEDMARKT IN BELGIE. Turnhout Donderdag, 12 Juni 2014

DE RESIDENTIELE VASTGOEDMARKT IN BELGIE. Turnhout Donderdag, 12 Juni 2014 DE RESIDENTIELE VASTGOEDMARKT IN BELGIE Turnhout Donderdag, 12 Juni 214 2 Dé vastgoedmarkt bestaat niet 3-15 -1-5 5 1 15 Arendonk Baarle-Hertog Balen Beerse Dessel Geel Grobbendonk Herentals Herenthout

Nadere informatie

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief LBC-NVK en ACV West-Vlaanderen, lezingen over de toekomst van onze sociale zekerheid Kortrijk, 9 november 2017 Jan Smets, Gouverneur

Nadere informatie

Bedrijfsvoering in gezondheidssystemen (inter)nationaal perspectief. Slimme Bedrijfsvoering 29 november 2018

Bedrijfsvoering in gezondheidssystemen (inter)nationaal perspectief. Slimme Bedrijfsvoering 29 november 2018 Bedrijfsvoering in gezondheidssystemen in (inter)nationaal perspectief Slimme Bedrijfsvoering 29 november 2018 Hoofdlijnenakkoord Maximale volumegroei ziekenhuiszorg 0,8% De druk op de eerste lijn stijgt

Nadere informatie

Stuurzame zorg: tussen solidariteit en keuzevrijheid. Casper van Ewijk CPB, UvA, Netspar

Stuurzame zorg: tussen solidariteit en keuzevrijheid. Casper van Ewijk CPB, UvA, Netspar Stuurzame zorg: tussen solidariteit en keuzevrijheid Casper van Ewijk CPB, UvA, Netspar Seneca, 5 september 2013 Drie stellingen Uitgaven nog steeds onbeheersbaar omdat we geen grenzen durven te stellen

Nadere informatie

Veranderingen in vraag en aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt

Veranderingen in vraag en aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt Veranderingen in vraag en aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt Bas ter Weel Kennis-& Netwerksessie Trends in werken 10 maart 2016 Inleiding Werkgevers en werknemers hebben behoefte aan flexibiliteit Kracht

Nadere informatie

Vergrijzing en zorg. - Een demografische en economische kadering - Horizon mei 2017

Vergrijzing en zorg. - Een demografische en economische kadering - Horizon mei 2017 Vergrijzing en zorg - Een demografische en economische kadering - Horizon 25-12 mei 217 Jan Van Hove, Chief Economist KBC Johan Van Gompel, Senior Economist KBC www.kbceconomics.be Demografisch perspectief

Nadere informatie

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Stefan Van Parys Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën

Nadere informatie

Pensions can be financed through pay-as-you-go or funded schemes. Both

Pensions can be financed through pay-as-you-go or funded schemes. Both Service Public Fédéral Finances - Belgique Bulletin de Documentation 74 ème année, n 4, 4 ème trimestre 2014 Naar een evenwichtigere financiering van de pensioenen Bart VAN CRAEYNEST Hoofdeconoom Petercam

Nadere informatie

Mobiliteit: Egbert Jongen CPB*

Mobiliteit: Egbert Jongen CPB* Mobiliteit: Wat economen willen (en weten) Egbert Jongen CPB* *Deze presentatie is op persoonlijke titel Overzicht presentatie Wat economen weten Wat economen willen Het Oostenrijkse systeem Wat economen

Nadere informatie

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Prof. dr. Jozef Pacolet Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Inhoud Betaalbaarheid van de zorg versus vrees, onzekerheid en twijfel Afbakening: nieuwe

Nadere informatie

Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit en Begroting, Brussel, 14 Januari 2011

Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit en Begroting, Brussel, 14 Januari 2011 Werkgelegenheid naar leeftijd, economische groei, en de pensioenuitdaging in de OESO-landen Tim Buyse, Freddy Heylen and Renaat Van de Kerckhove, Universiteit Gent Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit

Nadere informatie

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2016

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2016 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2016 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij de Tweede Kamerverkiezing van 15

Nadere informatie

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het

Nadere informatie

Waarom duurzaam investeren de toekomst is. Luc Van Liedekerke. BASF Deloitte Elia Chair on Sustainability

Waarom duurzaam investeren de toekomst is. Luc Van Liedekerke. BASF Deloitte Elia Chair on Sustainability Waarom duurzaam investeren de toekomst is Luc Van Liedekerke BASF Deloitte Elia Chair on Sustainability Inhoud 1. Economische groei en zijn gevolgen 2. Als zachte waarden hard worden 3. Domeinen van duurzaamheid

Nadere informatie

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018

Brochure Geldige identiteitsdocumenten. Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het stemlokaal vanaf 2018 Brochure Geldige identiteitsdocumenten Voor gebruik bij verkiezingen en referenda in het

Nadere informatie

Innovatie in de ouderenzorg in België. Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven

Innovatie in de ouderenzorg in België. Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven Innovatie in de ouderenzorg in België Prof. Dr. Anja Declercq Lucas, KU Leuven Ouderen in België De vergrijzing wordt vaak en vooral geproblematiseerd Maar is in de eerste plaats een succes! 4 Beelden

Nadere informatie

Zorg in perspectief. Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis 26 september Albert van der Horst

Zorg in perspectief. Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis 26 september Albert van der Horst Zorg in perspectief Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis Albert van der Horst 10 8 6 4 2 0 Zorguitgaven stijgen sneller dan ons inkomen... share gdp 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 1972 1976 1980 1984

Nadere informatie

Nationale stage Varese, 3-13 februari 2018

Nationale stage Varese, 3-13 februari 2018 SELECTIES SENIOR 03-13/02/2018: Buitenlandse stage nationaal team (Varese-Italië) Deelnemers: Hannes Obreno Tim Brys Niels Van Zandweghe Pierre De Loof Ruben Somers Eveline Peleman Coaches: Dominique Basset

Nadere informatie

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Leeftijd en arbeidsmarkt: naar een nieuw paradigma? Leeftijd en arbeidsmarkt Itinera Institute Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Aanreiken, verdedigen en bouwen van wegen voor beleidshervorming

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk - 24 februari 2015 Jan Smets A. De stand van

Nadere informatie

Een efficiëntere overheid om onze welvaart te kunnen behouden. Beleidsopties

Een efficiëntere overheid om onze welvaart te kunnen behouden. Beleidsopties Een efficiëntere overheid om onze welvaart te kunnen behouden. Beleidsopties Open VLD Jeroen Bloemen directeur belangenbehartiging Draagvlak Voka titel 2 Begeleidende stuurgroep Voorzitter: Philippe Vlerick,

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum Gent - 26 februari 2015 Jan Smets A. De stand van zaken 1. De (lange)

Nadere informatie

-5-10 -15-20 -25-30 -35

-5-10 -15-20 -25-30 -35 PETERCAM ECOSTRATEGY TEAM Wednesday, 18 July 212 Bart Van Craeynest, Hoofdeconoom Telefoon : 2/229 62 32 E-mail: bart.vancraeynest@petercam.be BELGIË BLIJFT HANGEN IN ECONOMISCHE MALAISE Bart Van Craeynest,

Nadere informatie

14182/16 cle/pau/mt 1 DG G 1A

14182/16 cle/pau/mt 1 DG G 1A Raad van de Europese Unie Brussel, 8 november 2016 (OR. en) 14182/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties ECOFIN 1017 BUDGET 37 SAN 379 SOC 678

Nadere informatie

Houdbaarheid overheidsfinanciën

Houdbaarheid overheidsfinanciën Houdbaarheid overheidsfinanciën Sterk verbeterd door maatregelen van afgelopen jaren Marcel Lever 12 februari 2016 Inhoud Definitie en veronderstellingen Houdbaarheid, stand 2014 Gevoeligheidsanalyse Actualisatie

Nadere informatie

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers Moedige overheden Stille kampioenen = ondernemingen Gewone helden = burgers Vaststellingen Onze welvaart kalft af Welvaartscreatie Arbeidsparticipatie Werktijd Productiviteit BBP Capita 15-65 Bevolking

Nadere informatie

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve

Nadere informatie

De kracht van Nederland. Joop Wijn, 10 april 2013

De kracht van Nederland. Joop Wijn, 10 april 2013 De kracht van Nederland Joop Wijn, 10 april 2013 Cultuurverandering (1/3) Accepteer dat het feest voorbij is } Denk in lange termijn } Het wordt hard werken om baten te genereren dus wees kostenbewust

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË

EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË QUO VADIS, GEZONDHEIDSZORG? 1 INHOUDSTAFEL 1. SITUERING BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG 2. DE ZIEKENHUIZEN 3. DE AMBULANTE ZORG EN DE THUISZORG 4. DE HUISARTSGENEESKUNDE

Nadere informatie

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG

CD&V SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI EEN DUIDELIJKE DOELGERICHTE EN DUURZAME VISIE OP ZORG CDV 3 D ZORGPLAN SOCIALE VOORUITGANG DOOR ECONOMISCHE GROEI MENS CENTRAAL TOTALE ZORG SAMENWERKEN

Nadere informatie

Efficiëntie van de overheid: aanzienlijke winst mogelijk!

Efficiëntie van de overheid: aanzienlijke winst mogelijk! Efficiëntie van de overheid: aanzienlijke winst mogelijk! Kerncijfers 15,2% = omvang van de werkingskosten in percent van het Belgische bbp in 2014 (tegenover gemiddeld 12,2% van het bbp in onze drie buurlanden)

Nadere informatie

Onze gezondheidszorg is top, maar de geestelijke gezondheid blijft een pijnpunt

Onze gezondheidszorg is top, maar de geestelijke gezondheid blijft een pijnpunt Onze gezondheidszorg is top, maar de geestelijke gezondheid blijft een pijnpunt Landurige geestelijke gezondheidszorg en De Vallei in PZ Bethaniënhuis in Zoersel. Beeld BAS BOGAERTS De Belgische staat

Nadere informatie

Waar staan we? Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? 30 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË. Inhoud van de lezing

Waar staan we? Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? 30 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË. Inhoud van de lezing UNIVERSITEIT DERDE LEEFTIJD LEUVEN 3 JAAR DEFICITS EN SCHULD IN BELGIË Inhoud van de lezing Enkele begrippen verduidelijkt Van waar komen we? Waar gaan we naartoe? Prof. André Decoster Centrum voor Economische

Nadere informatie

Vergrijzing, publieke financiën en economische groei

Vergrijzing, publieke financiën en economische groei Vergrijzing, publieke financiën en economische groei Ochtendseminarie Lokale Overheden Antwerpen, 25 mei 216 Johan Van Gompel, senior economist KBC docent KU Leuven Campus Brussel & Antwerp Management

Nadere informatie

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Jan Smets 29ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, Gent, 19 november 2010 DS.10.09.340 Het Europees

Nadere informatie

Voor de delegaties gaat hierbij de in hoofde genoemde oriënterende nota met het oog op de zitting van de Raad (Epsco) op 8 juli 2019.

Voor de delegaties gaat hierbij de in hoofde genoemde oriënterende nota met het oog op de zitting van de Raad (Epsco) op 8 juli 2019. Raad van de Europese Unie Brussel, 21 juni 2019 (OR. en) 10416/19 SOC 496 EMPL 384 ECOFIN 649 EDUC 328 SAN 310 GENDER 30 ANTIDISCRIM 20 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het

Nadere informatie

In 10 stappen naar een vermogen zonder zorgen

In 10 stappen naar een vermogen zonder zorgen In 10 stappen naar een vermogen zonder zorgen Wie is Optima? Opgericht in 1991 Onafhankelijk 13.160 klanten per 01/09/2010 316 medewerkers Trends Gazelle in: 2002-2003 - 2004-2006 2007-2008 2009 In 2010

Nadere informatie

meegaan met de tijd is met zorg digitaliseren digitaliseren is met zorg leasen

meegaan met de tijd is met zorg digitaliseren digitaliseren is met zorg leasen meegaan met de tijd is met zorg digitaliseren digitaliseren is met zorg leasen lnhoud 1 INTRODUCTIE econocom groep; een grote speler voor financiële & digitale services +40 jaar ervaring 19 landen +9.000

Nadere informatie

Welkom bij uw apotheker

Welkom bij uw apotheker Welkom bij uw apotheker Eerstelijnsgezondheidswerker De apotheker Als volwaardige zorgverstrekker neemt de apotheker een centrale plaats in binnen ons gezondheidsstelsel. Hij is steeds bereikbaar zonder

Nadere informatie

05 & 06/04/2018 Selectietesten Hazewinkel

05 & 06/04/2018 Selectietesten Hazewinkel 12-16/02/2018 - Krokusstage junioren nationaal team - Hazewinkel Deelnemers: Benjamin De Catelle (senu23) Caitlin Govaert Tristan Vandenbussche Calvin Govaert Tibo Vyvey Cedric Desrumaux Zakaria Ouamar

Nadere informatie

Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing

Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing Gert Peersman Universiteit Gent Seminarie VGD Accountants 3 november 2014 Dé grootste uitdaging voor de regering Alsmaar stijgende Noordzeespiegel

Nadere informatie

DIVERSITEIT EN STABILITEIT

DIVERSITEIT EN STABILITEIT DIVERSITEIT EN STABILITEIT 30-03-2017 Mark Sanders en Lu Zhang PROBLEEM WORDT BREED ERKEND... Het belang van diversiteit in de financiële sector wordt breed erkend (e.g. Ayadi et al, 2009; Haldane, 2009;

Nadere informatie

De social profit in macro-economisch perspectief

De social profit in macro-economisch perspectief De social profit in macro-economisch perspectief Zorgnet-Icuro, 26 januari 2017 Marcia DE WACHTER 3 1. De uitdagingen van de vergrijzing voor de economie Demografische vooruitzichten 1 100% Naar leeftijdscategorie

Nadere informatie

Productiemeting bij schadeverzekeraars

Productiemeting bij schadeverzekeraars 182 Statistiek Negatieve productie treedt op in jaren met grote schadeuitkeringen, zoals in en 2011, maar dit kan van verzekeraar tot verzekeraar en van land tot land verschillen. Dit probleem is onderkend

Nadere informatie

Pensioendiscussies in Europees perspectief

Pensioendiscussies in Europees perspectief Pensioendiscussies in Europees perspectief Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Arnhem, 28 augustus 2019 Documentatie (1) Europese Commissie & SPC, Pension Adequacy Report 2018 Europese Commissie

Nadere informatie

Zorg om de zorg. Paul Schnabel. Amsterdam, 9 oktober 2013 Universiteit Utrecht

Zorg om de zorg. Paul Schnabel. Amsterdam, 9 oktober 2013 Universiteit Utrecht Zorg om de zorg Paul Schnabel Amsterdam, 9 oktober 2013 Universiteit Utrecht Hoe rijker het land Hoe duurder de zorg! 16-18% BBP VS! 13-14% BBP Nederland! 10-12% BBP BRD, Frankrijk, Canada, Zwitserland,

Nadere informatie

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Kerncijfers Vergrijzing en Werkzaamheid Versie 20 juni 2013

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Kerncijfers Vergrijzing en Werkzaamheid Versie 20 juni 2013 DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Kerncijfers Vergrijzing en Werkzaamheid Versie 20 juni 2013 1 De arbeidsmarkt wordt krapper: alle talent is nodig Evolutie van de vervangingsgraad (verhouding 15-24-jarigen

Nadere informatie

De financiële situatie van de Belgische Algemene ziekenhuizen. 2 februari 2019

De financiële situatie van de Belgische Algemene ziekenhuizen. 2 februari 2019 De financiële situatie van de Belgische Algemene ziekenhuizen 2 februari 2019 1 Steekproef van de studie Algemene ziekenhuizen: 100 % Universitaire ziekenhuizen: 100% % totaal bedden 2017 Bedden Inst.

Nadere informatie

ZO WERKT DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG. Santpoort

ZO WERKT DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG. Santpoort ZO WERKT DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG Santpoort 7.10.2016 15 MILJARD EURO MEER TOT 2015 Een dergelijke stijging van de uitgaven is op termijn echter onhoudbaar Troonrede 2011 NIEUWE RAMINGEN CPB Zorgkosten

Nadere informatie

KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË

KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË KUNSTSTOF- EN RUBBERINDUSTRIE BELGIË ECONOMISCH JAARRAPPORT 27 Federplast.be Vereniging van Producenten van Kunststof- en Rubberartikelen VZW Association des Producteurs d Articles en Matières Plastiques

Nadere informatie

VAS herfstsymposium 2015: administratie versus zorg. De evolutie van de financiering van de gezondheidszorg Standpunt van de mutualiteiten

VAS herfstsymposium 2015: administratie versus zorg. De evolutie van de financiering van de gezondheidszorg Standpunt van de mutualiteiten VAS herfstsymposium 2015: administratie versus zorg De evolutie van de financiering van de gezondheidszorg Standpunt van de mutualiteiten Prof. Dr. Dirk Ramaekers Directeur Gezondheidsbeleid LCM Lid Kievit

Nadere informatie

Hoe houden we de zorg betaalbaar? Een macro-economisch perspectief.

Hoe houden we de zorg betaalbaar? Een macro-economisch perspectief. Hoe houden we de zorg betaalbaar? Een macro-economisch perspectief. Dames en heren, Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne was de toekomst van onze gezondheidszorg één van de hoofdthema s in de debatten.

Nadere informatie

Glossarium. Begroting

Glossarium. Begroting 1. Glossarium Begroting Verwachte uitgaven die nodig zijn voor de behoeften van de Staat of van andere overheden voor een bepaalde periode en raming van de ontvangsten om die uitgaven te dekken. Wet tot

Nadere informatie

De toekomst van de welvaartsstaat. Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015

De toekomst van de welvaartsstaat. Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015 De toekomst van de welvaartsstaat Frank Vandenbroucke Kortrijk 18 maart 2015 De actieve welvaartsstaat herbekeken De duurzaamheid van het succes van de welvaartsstaat Investeren in kinderen Beleidsuitdagingen

Nadere informatie

Nieuwe thema-analyse van Belfius Research. Vergrijzing van de bevolking : impact op de gemeentelijke aanvullende personenbelasting

Nieuwe thema-analyse van Belfius Research. Vergrijzing van de bevolking : impact op de gemeentelijke aanvullende personenbelasting Brussel, 21 juni 2017 Nieuwe thema-analyse van Belfius Research Vergrijzing van de bevolking : impact op de gemeentelijke aanvullende personenbelasting Het is voldoende bekend dat de vergrijzing een grote

Nadere informatie

De budgettaire kosten van de vergrijzing

De budgettaire kosten van de vergrijzing De budgettaire kosten van de vergrijzing 15 november 2013 Françoise MASAI Vicegouverneur Agenda De voornaamste hypothesen van de SCvVvooruitzichten De budgettaire kosten van de vergrijzing op lange termijn

Nadere informatie

wordt gefinancierd door

wordt gefinancierd door wordt gefinancierd door 1. Motivatie Recentelijk grote aandacht voor overheidsfinanciën in het publiek debat. Focus op overheidstekorten en overheidsschuld. Voorbeeld prognose 2011: tekort -3.5% BBP, schuld:

Nadere informatie

Van goede zorg verzekerd. Zorgverzekering. Oegstgeest 27 september 2014

Van goede zorg verzekerd. Zorgverzekering. Oegstgeest 27 september 2014 1 Van goede zorg verzekerd Zorgverzekering Oegstgeest 27 september 2014 Volksgezondheid Toekomst Verkenningen VTV 2013 Uitgangspunten zorgverzekeraars Zorgverzekeraars: Hanteren solidariteit en voor iedereen

Nadere informatie

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & Figures over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & figures De lokale overheden zijn een zeer belangrijke speler in ons land. De bevoegdheden die ze

Nadere informatie

LAND: Noorwegen. LAND: Nederland

LAND: Noorwegen. LAND: Nederland LAND: Noorwegen Levensverwachting bij de geboorte in jaren: 81,7 Publieke uitgaven aan gezondheidszorg (% van bbp): 8,3 Alfabetisme (% onder 15jarigen en ouder): 99,9 Gemiddeld aantal jaren scholing: 12,7

Nadere informatie

De Belgische arbeidsmarkt Diagnose anno 2012

De Belgische arbeidsmarkt Diagnose anno 2012 De Belgische arbeidsmarkt Diagnose anno 2012 Luc Sels Decaan Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen 1. Op de rand van de double dip Procentuele kwartaal- en jaargroei BBP, België en EU-27 3 (%) 2,9

Nadere informatie

50plussers in de sociale economie: feiten en uitdagingen

50plussers in de sociale economie: feiten en uitdagingen 50plussers in de sociale economie: feiten en uitdagingen Sectorevent Sociale Economie ERSV Limburg 25 mei 2012 Hoe omgaan met de vergrijzing van het werknemersbestand? Lieve De Lathouwer Departement WSE-

Nadere informatie

EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM

EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM EU fiscale controle en investeringen Thomas BERNHEIM Overzicht Het EU kader voor economische hervormingen De investeringsuitdagingen voor België Flexibiliteit in de fiscale regels van het SGP Bemerkingen

Nadere informatie

Patiënten als partners:

Patiënten als partners: Patiënten als partners: Pleidooi voor verandering Alain Grijseels KPMG Advisory 12 oktober 2013 Inhoud 1. Landschap zorgverstrekking 2. Geldstromen 3. Kosten gezondheidszorg 4. Patiëntenparticipatie 5.

Nadere informatie

Evaluatie van begroting 2013

Evaluatie van begroting 2013 Evaluatie van begroting 2013 Toelichting Vlaams Parlement 29 januari 2013 Inhoudstafel 2 Initiële begroting 2013 Moeilijke begrotingsopmaak Welke keuzes werden gemaakt Eenmalige factoren Evaluatie door

Nadere informatie

Economische vooruitgang

Economische vooruitgang #EURoad2Sibiu Economische vooruitgang Mei 219 NAAR EEN MEER VERENIGDE, STERKERE EN DEMOCRATISCHERE UNIE De ambitieuze EU-agenda voor banen, groei en investeringen en de versterking van de eengemaakte markt

Nadere informatie

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven Koen De Leus Senior Economist KBC Group Agenda Constructiefouten EMU en oplossingen Beleggingsalternatieven Obligaties Aandelen Vastgoed 2 19 oktober 2012

Nadere informatie

Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief

Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Den Haag, 27 augustus 2018 Documentatie (1) Europese Commissie & SPC, Pension Adequacy

Nadere informatie

Vergrijzing; de noodzaak van verandering

Vergrijzing; de noodzaak van verandering Vergrijzing; de noodzaak van verandering Peter Kooiman CPB Vergrijzing 2006 2020 2040 Leeftijdsgroep 0-4,0 3,8 3,8 20-64 10,0 9,8 9,2 65+ 2,3 3,2 4,0 Totaal 16,4 16,8 17,0 Grijze druk Aantal 65+ gedeeld

Nadere informatie

Naar houdbare ziekenhuiszorg

Naar houdbare ziekenhuiszorg Naar houdbare ziekenhuiszorg Isala Drs. Marjanne Sint Voorzitter RvB Isala De realiteit in de zorg Macro zorgkosten lopen nog steeds sterk op maar ziekenhuisaandeel in BNP stabiel op 2,2% (2012) AWBZ :

Nadere informatie

Beschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep

Beschaving. Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 2050, 25 september 2015. Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Beschaving Lang, gezond en gelukkig leven? Horizon 25, 25 september 215 Edwin De Boeck Hoofdeconoom KBC Groep Meer welvaart = langer leven Bbp per capita en levensverwachting 6 55 5 45 4 Wereld 8 7 6 17

Nadere informatie

Op zoek naar geluk. Op zoek naar geluk. George Gelauff. Min. AZ 16 dec 2008

Op zoek naar geluk. Op zoek naar geluk. George Gelauff. Min. AZ 16 dec 2008 George Gelauff Opzet Kunnen we geluk meten? Maakt geld gelukkig? Wat zeggen de geluksmetingen over menselijk gedrag? Waar hangt geluk van af? Wat is geluk? Van Dale Gunstige loop van de omstandigheden

Nadere informatie

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg. (ingediend door Karin Jiroflée)

VOORSTEL VAN RESOLUTIE. over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg. (ingediend door Karin Jiroflée) VOORSTEL VAN RESOLUTIE over het verbeteren van de betaalbaarheid van tandzorg (ingediend door Karin Jiroflée) Toelichting Inleiding De afgelopen jaren was de gezondheidszorg steevast voorwerp van forse

Nadere informatie

Kan het onderwijs in Nederland efficiënter?

Kan het onderwijs in Nederland efficiënter? 2015 Scientific Paper Kan het onderwijs in Nederland efficiënter? Een technische internationale analyse Mark Groen CBS Kan het onderwijs in Nederland efficiënter? 3 Inhoud 1. Inleiding 5 2. Model 5 3.

Nadere informatie

1 De economische kringloop

1 De economische kringloop 1 De economische kringloop Wat is Marco-economonie? Studie van het verband tussen Gezinnen Bedrijven Overheid Buitenland Welke soorten economische vraagstukken hebben we? Productie Werkloosheid Inflatie

Nadere informatie

Birgit Hannes. Alumni & Friends Actuariaat Leuven 06/10/2014. De uitdagingen van de private ziekteverzekering in een verouderende samenleving

Birgit Hannes. Alumni & Friends Actuariaat Leuven 06/10/2014. De uitdagingen van de private ziekteverzekering in een verouderende samenleving Birgit Hannes Alumni & Friends Actuariaat Leuven 06/10/2014 De uitdagingen van de private ziekteverzekering in een verouderende samenleving Inhoudstafel 1. Vergrijzing - afhankelijkheid 2. Kost van de

Nadere informatie

BELGIUM PENSION OUTLOOK Juni 2014

BELGIUM PENSION OUTLOOK Juni 2014 BELGIUM PENSION OUTLOOK Juni 2014 Naar een evenwichtiger pensioenstelsel De veroudering van de bevolking en de impact daarvan op de uitgaven voor pensioenen en gezondheidszorg worden al meer dan 20 jaar

Nadere informatie

* & ' ((%& % & * * &!& ' * ( && & + #

* & ' ((%& % & * * &!& ' * ( && & + # !" #$ % ! "& # " " ! $!#%&'( )# %( * & ' ((%& % & * * &!& ' * ( && & + # ! & # #, % ( '%( %-( & %,.* ( / !! Europese landen Overige landen België (Vlaanderen) Ijsland Oostenrijk Australië Bulgarije Italië

Nadere informatie

Begrotingsanalyse regering-di Rupo 1 30 maart 2013

Begrotingsanalyse regering-di Rupo 1 30 maart 2013 in miljoen euro in miljoen euro Begrotingsanalyse regering-di Rupo Inspanning 23 en begrotingscontrole De afspraak met Europa was om het tekort van de gezamenlijke overheid terug te dringen tot 2,5 procent

Nadere informatie

Agenda. 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? Besluit Questions & Answers

Agenda. 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? Besluit Questions & Answers 1 Persontmoeting 28 maart 2012 Agenda 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? 1 ste pijler waarborgen 2 de pijler verder uitbouwen 3 de pijler stimuleren Besluit Questions & Answers 2 Persontmoeting

Nadere informatie

Internationaal onderzoek naar de relatie tussen medische technologie en zorguitgaven. FHI Symposium Medische technologie; gouden ei of kostenpost?

Internationaal onderzoek naar de relatie tussen medische technologie en zorguitgaven. FHI Symposium Medische technologie; gouden ei of kostenpost? Internationaal onderzoek naar de relatie tussen medische technologie en zorguitgaven FHI Symposium Medische technologie; gouden ei of kostenpost? 26 september 2013 Paul Besseling Programmaleider Zorg Inhoud

Nadere informatie

Less is more! en Less needs more!, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst!

Less is more! en Less needs more!, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst! Less is more! en Less needs more!, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst! Henk Nies Lid Raad van Bestuur, Vilans Hoogleraar Organisatie en Beleid Zonnehuisleerstoel Vrije Universiteit Amsterdam

Nadere informatie

Zorggebruik en zorgkosten in de afgelopen 25 jaar. Onno van Hilten 27 maart 2013 Seminar Vergrijzing, zorgvraag en zorgkosten

Zorggebruik en zorgkosten in de afgelopen 25 jaar. Onno van Hilten 27 maart 2013 Seminar Vergrijzing, zorgvraag en zorgkosten Zorggebruik en zorgkosten in de afgelopen 25 jaar Onno van Hilten 27 maart 2013 Seminar Vergrijzing, zorgvraag en zorgkosten 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 450 Exploderende

Nadere informatie

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre

Welkom. Prinsjesdaglezing Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober Rabobank Valkenswaard en Waalre Welkom Prinsjesdaglezing 2 Rabobank. Een bank met ideeën. 6 oktober 2 Rabobank Valkenswaard en Waalre Programma 6.3 uur Welkomstwoord Johan van de Louw, manager Bedrijven Rabobank Valkenswaard en Waalre

Nadere informatie

advies CRB Nationaal Pact voor strategische investeringen

advies CRB Nationaal Pact voor strategische investeringen advies CRB 2017-2241 Nationaal Pact voor strategische investeringen CRB 2017-2241 DEF Advies in het kader van het Nationaal Pact voor strategische investeringen Brussel 25-10-2017 2 CRB 2017-2241 DEF

Nadere informatie

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied

R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied R&D-uitgaven en capaciteit naar wetenschapsgebied In Nederland werd in 2014 in totaal 13,3 miljard uitgegeven aan R&D: wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (de voorlopige cijfers 2015 laten een groei

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID KORTRIJK, 22 NOVEMBER 2017

DE TOEKOMST VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID KORTRIJK, 22 NOVEMBER 2017 DE TOEKOMST VAN ONZE SOCIALE ZEKERHEID KORTRIJK, 22 NOVEMBER 2017 VERTREKPUNT: 2014 Inzet -3D Plan: Economische groei en sociale vooruitgang of -Confederalisme Voorwaarden - Communautaire standstill -

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 havo 2006-I

Eindexamen wiskunde A1-2 havo 2006-I Verdienen vrouwen minder? In maart 23 stond in de Volkskrant een artikel over de inkomensachterstand van vrouwen op mannen. Deze figuur stond er bij: figuur 1 gemiddeld inkomen van vrouwen gemiddeld inkomen

Nadere informatie

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt Luc Sels Luc.Sels@econ.kuleuven.be WSE Conferentie 2008 17 december 2008 1. De evolutie vervat in conjunctuurindicatoren 2. (Prognose van de) werkzaamheid 3. Evolutie

Nadere informatie

Studiedag De modernisering van het begroten in België. Brussel, 11 mei 2004

Studiedag De modernisering van het begroten in België. Brussel, 11 mei 2004 Studiedag De modernisering van het begroten in België Brussel, 11 mei 2004 Internationale trends in overheidsbegroten Prof. dr. Geert Bouckaert A. Internationale trends Inhoud 1. Gebruik van prestatiegegevens

Nadere informatie

2Werken Werken in de publieke sector. Feiten en cijfers

2Werken Werken in de publieke sector. Feiten en cijfers 2 0 1 2 2Werken Werken in de publieke sector Feiten en cijfers Inhoudsopgave 1. Financieel-economische situatie 2. Personeel en omvang 3. Personeelsmobiliteit 4. Lonen en loonontwikkeling 5. Pensioenen

Nadere informatie