Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg

Transcriptie

1 Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Prof. dr. Jozef Pacolet Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra

2 Inhoud Betaalbaarheid van de zorg versus vrees, onzekerheid en twijfel Afbakening: nieuwe risico s, onduidelijk statistieken Maar hoe onbetaalbaar is de zorg vandaag Betaalbaarheid morgen: veelvoud van toekomstverkenningen Wat vertellen de toekomstverkenningen ons werkelijk Uitdagingen: verder uitbouw van de langdurige zorg Uitdagingen: de betaalbaarheid stelt ons niet vrij van het streven naar kostencontrole en voorkomen van kosten p.2

3 Uitgangspunt FUD: Globalisering Fear, uncertainty is het proces and doubt waarbij mensen, communicatie, handel, investeringen, democratie en markteconomie steeds meer buiten hun nationale grenzen treden. p.3

4 Een kwarteeuw bevolkingsvooruitzichten in België (in duizend): andere vooruitzichten, zelfde conclusies 4

5 Nieuwe bevolkingssprognoses maar vergelijkbare leeftijdsstructuur, in perunage totale bevolking, voorbeeld Vlaanderen Vergelijking structuur bevolking oud en nieuwe prognoses 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 Nieuw 2010 Nieuw 2060 Oud 2010 Oud >90 5

6 Private en publieke uitgaven voor de gezondheidszorg in België, 2011, in miljoen euro Publieke financiering Federale en regionale overheid Sociale zekerheid Private sector Waarvan out of pocket Totaal Totale uitgaven Curatieve en revalidatie Langdurige zorg Overige dienstverlening Medische goederen Preventie en volksgezondheid Gezondheidsadministratie en verzekering OESO, Health Data

7 Private en publieke uitgaven voor de gezondheidszorg in België, 2011, als % van het BBP Publieke financiering Federale en regionale overheid Sociale zekerheid Private sector Waarvan out of pocket Totaal Totale uitgaven 8,0 1,1 6,9 2,5 2,1 10,5 Curatieve en revalidatie 4,0 0,0 3,9 1,5 1,2 5,5 Langdurige zorg 2,0 0,9 1,1 0,2 0,1 2,2 Overige dienstverlening 0,3 0,0 0,3 0,1 0,1 0,4 Medische goederen 1,2 1,2 0,6 0,6 1,8 Preventie en volksgezondheid 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 Gezondheidsadministratie en verzekering 0,5 0,1 0,4 0,1 0,6 OESO, Health Data

8 Publieke uitgaven LTC instellingen en thuiszorg als % BBP, 2000 % van BBP 3 2,5 LTC gehandicapten LTC thuis LTC instellingen 2 1,5 1 0,5 0 België Vlaamse Gemeenschap Franse Gemeenschap

9 Publieke en private uitgaven LTC als % van BBP, 2000 % van BBP 3,5 Private uitgaven LTC Publieke uitgaven LTC 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 België Vlaamse Gemeenschap Franse Gemeenschap

10 Maar hoe onbetaalbaar is de zorg vandaag Waar staan wij? Niveau van de uitgaven voor gezondheidszorg en langdurige zorg Niveau van de eigen bijdragen Kosten onder controle? p.10

11 Redelijk niveau van gezondheidszorguitgaven als % BBP p.11 Bron: OECD Health data 2011

12 Redelijk niveau van gezondheidszorguitgaven als % BBP, EU-landen p.12 Bron: OECD Health data 2011

13 Redelijk percentage van publieke uitgaven, als % van totaal p.13 Bron: OECD Health data 2011

14 Private uitgaven als % BBP aan de hoge kant p.14 Bron: OECD Health data 2011

15 Kosten onder controle? Bron: eigen berekeningen op basis gegevens RIZIV (M. Breda) p.15

16 Kosten onder controle? Bron: eigen berekeningen op basis gegevens RIZIV (M. Breda) p.16

17 Betaalbaarheid morgen: toekomstverkenning Commissie Vergrijzing (2013) 17

18 Een veelvoud van toekomstverkenningen: geprojecteerde uitgaven voor gezondheidszorg en langdurige zorg, rond 2010 en 2060, als % BBP Langdurige Gezondheid zorg Totaal OESO Gemiddelde ,8 1,7 7,5 Scenario kostenbeheersing 2060 (toenam 1,9 0,8 2,7 Scenario kostenbeheersing 2060 (niveau) 7,7 2,5 10,2 Scenario kostenexpansie 2060 (toename) 5,8 1,3 7,1 Scenario kostenexpansie 2060 (niveau) 11,6 3 14,6 AWG (EC) Situatie ,3 2,3 8,6 Basisscenario 2060 (toename) 0,4 2,7 3,1 Basisscenario 2060 (niveau) 6,7 5 11,7 Risicoscenario 2060 (toename) 0,8 3,5 4,3 Risicoscenario 2060 (niveau) 7,1 5,8 12,9 Studiecommissie Vergrijzing 2013 Situatie ,9 1,2 8,1 Scenario 2060 (toename) 1 1,6 2,6 Scenario 2060 (niveau) 7,9 2,8 10,7 Bron: OECD De La Maisonneuve & Oliviera Martins (2013), AWG, Ageing Report 2012; Studiecommissie Vergrijzing

19 Waar wat vertellen die toekomstverkenningen ons werkelijk: een eigenzinnige lectuur van de toekomstverkenningen Waar gaan wij naar toe? voorbeeld toekomstverkenningen AWG p.19

20 Betaalbaarheid van de zorg: een eigenzinnige kijk op gekende cijfers AWG 2012 (2010 prices) AWG 2009 (2007 prices) Index index 2060 GDP in billion 352,3 419,2 812, ,8 443,1 863,4 261 Population (million) 10,9 11,6 13, ,7 11,3 12,3 115 Population elderly ( million) 1,8748 2,2388 3, ,8297 2,2035 3, Dependent population Receiving home care in % 60,0 60,0 74,0 Receiving home care in numbers 481,8 531,6 878,38 Receiving residential care in % 17,0 17,0 29,0 Receiving residential care in numbers 136,51 150,62 344,23 Health care spending as % of GDP 6,3 6,4 6, ,6 8,1 8,8 116 LTC-spending as % of GDP 2,3 2,8 5, ,5 1,7 2,9 193 Sum LTC + Health care 8,6 9,2 11, ,1 9,8 11,7 129 GDP/capita Health care spending per capita LTC spending per capita H&LTC spending per capita GDP - H & LTC Bron: eigen berekeningen op European Commission, Ageing Report 2009 en 2012 p.20

21 Betaalbaarheid van de zorg: een eigenzinnige kijk op gekende cijfers AWG 2012 (2010 prices) AWG 2009 (2007 prices) Index index 2060 pensions-spending as % of GDP 11,0 13,1 16, ,0 11,8 14,7 147 sum LTC+H+pensions 19,6 22,3 28, ,1 21,6 26,4 138 Actual spending pensions per capita Pensions + LTC + Health care GDP - H & LTC - Pensions Elderly population (65+) as % of total population 17,2 19,3 25, ,1 19,5 26,5 155 Social expenditures elderly per capita Social expenditure per pensioner Rest of GDP per capita Rest of GDP per person of rest population Ratio trend benefits 65+ to income 65-1,12 1,01 Bron: eigen berekeningen op European Commission, Ageing Report 2009 en 2012 p.21

22 Hoe de toekomst verzekeren? Rijke economieën besteden meer aan zorg Verdere vooruitgang in de sociale bescherming is voorzien Maar er is geen gratis lunch Belangrijke hervorming staat in de steigers Grootste uitdaging op het niveau van de Gemeenschappen Onverzekerde risico s best wel verzekeren Twijfels over de noodzaak, wenselijkheid en haalbaarheid van private verzekerings- of spaarproducten Voorkeur voor een stelsel gebaseerd op sociale bijdragen ( Bismarck-georiënteerde sociale zekerheid) Logica van (kosten-)preventie verder ontwikkelen p.22

23 5. Sustainability of health and LTC Rijke economieën besteden meer (ook publiek) aan gezondheidszorg: relatie tussen BBP/ capita en aandeel in % BBP voor gezondheidszorg ( situatie EU lidstaten, 1992) 9,0 8,0 Expenditure in kind on sickness/health care (% of GDP) 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 Old Member States , GPD (euro PPP/capita in current prices) Bron: Eurostat 23

24 Rijke economieën besteden meer (ook publiek) aan gezondheidszorg: relatie tussen BBP/ capita en aandeel in % BBP voor gezondheidszorg ( situatie EU lidstaten, 1992, 2002) 9 8 Expenditure in kind on sickness/health care (% of GDP) Old Member States 1992 Old Member States 2002 New Member States GPD (euro PPS/Inhabitant) Bron: Eurostat 24

25 Rijke economieën besteden meer (ook publiek) aan gezondheidszorg: relatie tussen BBP/ capita en aandeel in % BBP voor gezondheidszorg ( situatie EU lidstaten, 1992,2002,2007) 9 8 Expenditure in kind on sickness/health care (% of GDP) Old Member States 1992 Old Member States 2002 New Member States 2002 Old Member States 2007 New Member States GPD (euro PPS/Inhabitant) Bron: Eurostat 25

26 Verdere vooruitgang in de sociale bescherming is mogelijk Groei RIZIV-budget Maximumfactuur in de gezondheidszorg Vlaamse Zorgverzekering Verbeterde tegemoetkoming hulp aan bejaarden Financiering huishoudelijke hulp via dienstencheque p.26

27 Verdere vooruitgang in de sociale bescherming voor langdurige zorg is aangekondigd (voorbeeld van Vlaanderen) Maximumfactuur in thuiszorg Verdere differentiëring in de Vlaamse zorgverzekering Maximumfactuur in de residentiële ouderenzorg Vlaamse hospitalisatieverzekering p.27

28 Bismarck-georiënteerde stelsels zijn meer expansief of kunnen minder de kosten beheersen (totale uitgaven gezondheidszorg als % BBP) Gemiddelde uitgaven B,D,F 8 6 Gemiddelde uitgaven rest OESO-landen 4 2 Verschil B,F,D en rest p.28 Bron: OECD Health data 2011

29 Bismarck-georiënteerde stelsels zijn meer expansief of kunnen minder de kosten beheersen (publieke uitgaven gezondheidszorg als % BBP) Gemiddelde uitgaven B,D,F 8 6 Gemiddelde uitgaven rest OESO-landen 4 2 Verschil B,F,D en rest p.29 Bron: OECD Health data 2011

30 Als Globalisering de storm komt is het moet proces je de waarbij luiken mensen, van het huis communicatie, sluiten. handel, investeringen, democratie en markteconomie steeds meer buiten hun nationale grenzen treden. p.30