KADERLID EN SOCIALE VERKIEZINGEN INLEIDENDE TEKST

Transcriptie

1 KADERLID EN SOCIALE VERKIEZINGEN INLEIDENDE TEKST Versie december 2015 Content Inleiding... 1 Wat bij discussie?... 1 Sociale verkiezingen en kaderleden... 1 Men eist 100 werknemers in mijn bedrijf: maar wat omvat mijn bedrijf?... 3 Verloop van de verkiezingen, manier van werken met de kalender... 3 Verloop van de verkiezingen: de data voor X... 5 Verloop van de verkiezingen: van X naar Y... 6 Verloop van de verkiezingen : na de verkiezingen... 8 Welke bescherming geniet een kandidaat of een lid van de ondernemingsraad... 8 Over huislijsten en NCK lijsten Ethisch charter De syndicale premie Inleiding Deze tekst geeft elementaire informatie over de sociale verkiezingen. Hij is bijgevolg hier en daar onvolledig, en dus juridisch onjuist. Hij is bestemd voor kaderleden die wensen deel te nemen aan de sociale verkiezingen. We hopen dat hij voldoende is om jullie toe te laten probleemsituaties op te sporen, en daar dan dieper te gaan graven. Voor verder uitgebreide teksten verwijzen we naar de tekst van de FOD WASO, en naar de wetteksten zelf. Zodra deze beschikbaar komen worden ze op de website van de NCK hernomen. Wat bij discussie? In zowat alle gevallen waarbij er onregelmatigheden worden vastgesteld is het niet het individuele kaderlid dat moet reageren, maar de NCK. Het spreekt vanzelf dat wij slechts kunnen reageren indien iemand ons van de onregelmatigheid op de hoogte brengt. Belangrijk is te beseffen dat de ganse procedure met vervaldata werkt : eens een bepaalde datum voorbij kan je geen correcties meer aanpassen (zelfs niet al zouden werkgever en werknemer zulks willen!): een vervaldatum is een hakbijl, en eens gepasseerd liggen de genomen beslissingen vast. Sociale verkiezingen en kaderleden savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 1 van 14

2 De ondernemingsraad en het CPBW (comité voor preventie en bescherming van de werkgever) zijn de twee gekozen 1 organen in een bedrijf (voor een uitleg van het onderscheid: zie de brochure Werknemersvertegenwoordiging in het bedrijf, ook opgenomen in Kaderinfo 282). De sociale verkiezingen hebben tot doel de leden van de ondernemingsraad en het CPBW te verkiezen. Ondernemingsraad en CPBW hebben totaal gescheiden bevoegdheden, waardoor er dus twee gescheiden verkiezingen zijn : één voor de OR en één voor het CPBW. Een belangrijk punt bij verkiezingen is dat men een vertegenwoordiging wenst van de totale groep van kiezers. Bij gewone verkiezingen doet men dit door het land onder te verdelen in kieskringen (BHV is er zo eentje ) zodat elke regio zijn kandidaten kan naar voor schuiven. Bij sociale verkiezingen splitst men de werknemers op in vier groepen : - Arbeiders - Bedienden - Kaderleden - Jongere werknemers Elk van deze groepen kan stemmen op de eigen vertegenwoordigers, afkomstig uit de eigen groep. Op deze manier is men zeker dat er steeds een vertegenwoordiging is van alle vier de groepen in het bedrijf. Dit noemt men de verschillende kiescolleges. Er zijn wel bepaalde minimumaantallen opgelegd : - Er moeten minstens 25 jongeren zijn in het bedrijf eer ze een aparte groep mogen vormen - Er moeten minstens 15 kaderleden zijn in het bedrijf eer ze een aparte groep mogen vormen, en dan nog alleen voor de OR, niet voor het CPBW Tevens is het zo dat men ook slechts vanaf een bepaalde bedrijfsgrootte een CPBW en een OR moet oprichten: - Een CPBW wordt opgericht vanaf 50 werknemers - Een OR wordt opgericht vanaf 100 werknemers In principe kan iedereen die reeds 6 maand werkzaam is in een bedrijf op het ogenblik van de verkiezingen zich kandidaat stellen. Echter, om zich kandidaat te mogen stellen, moet men - Ofwel door één van de drie vakbonden op en lijst geplaatst worden, - Ofwel, indien de kaderleden een aparte groep vormen, door de NCK op een lijst geplaatst worden, - Ofwel, indien de kaderleden een aparte groep vormen, zelf een huislijst oprichten. 1 Volgens CAO #5 die de aanstelling van vakbondsafgevaardigden (de syndicale delegatie) regelt kan de syndicale delegatie hetzij worden aangesteld door de vakbond, hetzij worden verkozen, naar keuze van de vakbonden. Er is ons echter geen enkel geval bekend waar de syndicale afgevaardigde in praktijk wordt verkozen. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 2 van 14

3 Samengevat : - Kaderleden kunnen apart opkomen voor de OR indien een bedrijf minstens 100 werknemers telt en indien er minstens 15 kaderleden zijn (opm : directieleden tellen NIET mee bij de berekening van de 15, uitzendkrachten daarentegen wél) - Om op te komen kan men ofwel bij een van de drie grote vakbonden aankloppen, ofwel bij de kaderconfederatie NCK, ofwel zelf een huislijst oprichten. Men eist 100 werknemers in mijn bedrijf: maar wat omvat mijn bedrijf? Men komt vaak in de situatie dat een bedrijf juridisch of fysisch in stukken is gehakt : - Iedereen werkt op één locatie, maar er zijn verschillende vennootschappen. Bvb een vennootschap die de gebouwen beheert, een vennootschap die de magazijnen in stock heeft etc. Al deze vennootschappen vormen echter feitelijk samen één bedrijf - Er is één bedrijf, maar men is uitgesmeerd over verschillende locaties. Mooi voorbeeld zijn de banken en de supermarkten, maar het kan ook zijn dat men bvb een verkoopspunt heeft in Vlaanderen of Wallonië, los van de hoofdzetel. Om deze discussie te voeren gaat men niet spreken van een NV of een vestiging, maar van een Technische BedrijfsEenheid (TBE). Een TBE is een groep mensen die economisch en sociaal bij elkaar horen, waarbij het sociale karakter voorrang heeft. Bvb : verschillende vennootschappen hebben één eigenaar, één arbeidsreglement, zitten op dezelfde locatie, hebben één loonbeleid etc : men zal hier één TBE van maken. Één vennootschap heeft echter twee vestigingen die ver van elkaar liggen, dan zal men daar twee TBE s van maken. Eens alles is onderverdeeld in TBE s gaat men nakijken welke organen er dienen te worden opgericht : in een TBE van meer dan 100 man komt een OR, in een TBE van meer dan 50 komt een CPBW. Kleinere TBE s die niet aan de drempel geraken worden hierbij samengevoegd met grotere. Hoe men dit best doet is afhankelijk van geval tot geval. Indien men 4 TBE s heeft van elk 40 man, kan het nuttig zijn ze twee per twee samen te smelten om twee CPBWs te hbben, en ze alle samen te nemen om één OR te hebben, maar men kan ook ze allen samen nemen in één CPBW en één OR. Hierbij dient gekeken naar de interne organisatie en het belang van de werknemer. Het is duidelijk dat men, door het schipperen met de TBE s, het aantal organen en het aantal beschermde werknemers in de firma kan manipuleren. Vandaar dat men tussen X-60 en X-35, wanneer deze moeten worden vastgelegd, goed moet opletten, en dat men besloten heeft de bescherming van de kandidaten te laten ingaan op X-30, twee dagen voor de uiterste datum waarop men beroep bij de rechtbank kan aantekenen tegen de beslissing van de werkgever betreffende de TBE s (X-28). Verloop van de verkiezingen, manier van werken met de kalender De ganse verkiezingsprocedure volgt een vrij strikt verloop. Dit bereikt men door te werken in verschillende fasen. Elke fase bestaat uit de werkgever die iets voorstelt (bvb wie er allemaal kaderlid is), vervolgens wordt er over gediscussieerd, vervolgens neemt de werkgever een beslissing, dan kan savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 3 van 14

4 men die beslissing aanvechten, eventueel doet de arbeidsrechtbank een uitspraak, en tenslotte worden deze gegevens als definitief aanvaard. Definitief is echt definitief : stel dat een kaderlid, ten gevolge van een schrijffout, niet op de lijst voorkomt, dan kan hij zich niet verkiesbaar stellen of zelf gaan kiezen. Op deze manier is men zeker dat een agenda kan worden gevolgd. Er zijn twee belangrijke data : de datum van de verkiezingen (Y genaamd) en de datum van aanplakking van de verkiezingsdatum (X genaamd) De basisdatum is de dag van de verkiezingen zelf. Deze dag noemt men Y, en deze moet, naar keuze van het bedrijf, vallen tussen 7 mei 2012 en 20 mei 2012 (beide dagen inclusief). Vanaf deze datum kan men alle andere data berekenen. Een tweede belangrijke datum is de datum van aanplakking. Deze datum noemen we X, en deze valt op 90 dagen voor Y. Eens we Y gekozen hebben, hebben we ook X gekozen. We kunnen de ganse procedure in drie periodes verdelen rond de twee scharnierdagen X en Y : - De periode voor X. Dit is de voorbereide fase. Deze data worden aangeduid als bvb X-30 - X zelf is de aanplakking van het bericht dat de verkiezingsdatum aankondigt, 90 dagen voor de datum van de verkiezingen Y. X valt dus van 7 februari tot en met 20 februari De periode tussen X en Y, die de eigenlijke verkiezingsperiode is. Deze data worden aangeduid als bvb X Y is de dag van de verkiezingen. Opmerking: men kan het kiezen ook toestaan gedurende een periode van meerdere dagen. - De periode na Y. Dit is de afhandeling van de verkiezingsresultaten, en de behandeling van eventuele klachten. Deze data worden aangeduid als bvb Y+45 Op deze manier wordt dan een hele kalender uitgewerkt: bvb X-28: beroep bij de rechtbank; X+56: akkoord over stemmen per brief; Y+45: eerste vergadering OR en CPBW etc. Voor de potentiële kandidaat zijn de volgende twee data van groot belang: - X-30 (van 10 januari 2016 tot 23 jan 2016) : op deze dag start de bescherming van de kandidaten die zullen opkomen. Omdat de werkgever met Y kan schuiven (en dus ook met X) is het verstandig er van uit te gaan dat de bescherming pas aanvangt op 23 januari X+35 (van 15 maart 2016 tot 28 maart 2016) : op deze dag dienen de lijsten ingediend te worden bij de werkgever. Een overzichtstabel van alle relevante data is opgenomen achteraan dit document, en wordt in volgende sectie verder uitgelegd. Sommige van de aangeduide data vallen echter op feestdagen, op een zaterdag of een zondag. In dat geval dient de dag verplaatst te worden (data hieronder zijn fictief) : - Wanneer de onderneming een actie moet doen, en de datum van die actie valt op een feestdag, zondag of (indien men normaal niet werk op zaterdag) een zaterdag, dan wordt savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 4 van 14

5 deze datum vervroegd naar de dichtstbijzijnde voorafgaande werkdag. Bvb : indien men op 9/4 (een feestdag op maandag) de kandidatenlijst moet aanplakken, en indien men normaal op zaterdag wel werkt, dan wordt dit 7/4 en moeten de kandidatenlijsten op 7/4 worden aangeplakt. Indien men normaal niet op een zaterdag werkt in het bedrijf dan moet het bedrijf de kandidatenlijsten op 6/4 aanplakken. - Wanneer er beroep is bij de rechtbank, en de uitspraak zou moeten gedaan worden op een feestdag, een zaterdag of een zondag, dan wordt de datum verlaat naar de eerste eropvolgende werkdag. Stel bvb dat een beroep bij de rechtbank op 10/3 (een zaterdag) moet beslist zijn, dan wordt deze beslissing verschoven naar maandag 12/3 Het is niet omdat een actie verplaatst wordt, dat de rest van de kalender wordt aangetast. In voorgaand voorbeeld wordt het beroep op X+28 bij de rechtbank verlaat naar 12/3, maar de erop volgende datum (indiening van kandidatenlijsten op X+35) blijft op 17/3 (een zaterdag, dus hier verschuiven we dan zelfs naar 16/3 indien er niet op zaterdag wordt gewerkt). In dit geval vallen er tussen X+28 en X+35 slechts 4 dagen (van 12/3 naar 16/3) Verloop van de verkiezingen: de data voor X Deze periode is erg belangrijk, daar hier de kaarten worden geschud. Eens deze periode voorbij verloopt de procedure meestal zonder problemen. Op X-60 : Schriftelijke mededeling aan de OR of CPBW, of syndicale delegatie, en aan de overheid en syndicaten van : - Aard, gebieden en graad zelfstandigheid van de zetel ten opzichte van de juridische entiteit : dit ter bepaling van de TBE s - Aantal arbeiders, bedienden (met inbegrip van kaderleden en leidinggevend personeel) en jeugdige werkemers, dit ter bepaling van het aantal mandaten in OR en CPBW - Functies van het leidinggevend personeel (ook deze die geen arbeidscontract hebben) en een indicatieve lijst van wie deze functie uitoefent - Indien er minstens 100 werknemers en 30 bedienden zijn : de functies van de kaderleden en een indicatieve lijst van namen - De voorziene datum van X. Deze gegevens komen beschikbaar via de NCK. Tussen X-60 en X-35 wordt gediscussieerd binnen de OR, het CPBW of met de syndicale delegatie over : - Het aantal TBE s en de op te richten organen - De functies van het leidinggevend personeel en de indicatieve lijst van namen - Indien > 100 werknemers en > 30 bedienden : de functies van de kaderleden en de indicatieve lijst van namen Op X-35 : de werkgever deelt schriftelijk zijn beslissingen mee - Het aantal TBE s, de op te richten OR s en CPBW s, en voor welke TBE s deze bevoegd zijn savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 5 van 14

6 - De functies van het leidinggevend personeel en de voorlopige lijst van personen die deze functie uitoefenen (voorlopig : de personeelslijst wordt pas definitief op dag X) - De functies van de kaderleden en de voorlopige lijst van personen die deze functie uitoefenen (voorlopig : de personeelslijst wordt pas definitief op dag X) Deze gegevens komen beschikbaar via de NCK. Op X-30 : start van de bescherming van de toekomstige kandidaten. Tot nu toe is er alleen een informatiestroom geweest van de werkgever, maar voor X-28 moet misschien opgetreden worden... Op X-28 : laatste dag om beroep aan te tekenen tegen de beslissingen van de werkgever betreffende de zaken die op X-35 werden medegedeeld. X-28 is dus een vrij belangrijke datum. Immers, al te vaak wordt het aantal kaderleden kunstmatig laag gehouden, en wordt het aantal directieleden opgetrokken, om toch maar geen kadercollege te hebben. Ook zal de vakbond meestal in samenwerking met de werkgever een poging doen om via de rechtbank het aantal kaderleden af te bouwen of te verminderen, en deze onder te brengen bij de bedienden. X-28 is de laatste dag waarop men de functies van kaderleden en van directieleden kan laten herzien, hierna liggen ze vast. Ook het aantal TBE s en de op te richten OR s en CPBW s ligt hierna vast, maar hier merken we veel minder tegen de kaderleden gerichte manipulatie op. Op X-5 : uitspraak van de rechtbank hierover. Op dit moment hebben we dus een vaste verdeling van het bedrijf in TBE s, weten we welke OR s en CPBW s er gaan opgericht worden. De functies voor leidinggevend personeel en voor kaderleden en hun namen zijn gekend. Verloop van de verkiezingen: van X naar Y Op dit moment kennen we reeds vast de functies van kaderleden en directieleden, en weten we hoe het bedrijf wordt opgesplitst voor de verkiezingen en welke ondernemingsraden en comités we gaan hebben. Op dag X worden de verkiezingen aangekondigd. Dit gebeurt door de aanplakking door OR of cmité of door de syndicale delegatie of door de werkgever van de vlgende gegevens : - datum en uurregeling van de verkiezingen - TBE s waar ORs en CPBWs moeten opgericht worden - Het aantal mandaten per orgaan en per categorie - De voorlopige kieslijsten (dus namenlijsten van arbeiders, bedienden, kaderleden, jonge werknemers) en de lijst van de leden van het leidinggevend personeel met hun functies - De persoon (of dienst) die zal instaan voor het versturen van de oproepingsbrieven - De verkiezingskalender zoals van toepassing op het bedrijf. Datum en uur dienen in OR & CPBW beslist te worden. Komen deze niet tot een akkoord, dan beslist de sociale inspectie. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 6 van 14

7 Al deze informatie is daarna ook via de NCK beschikbaar. Confédération Nationale des Cadres Tot X+7 kan iedereen bezwaar indienen bij de OR of het CPBW tegen de kieslijsten, de vaststelling van het aantal mandaten per orgaan en per categorie en de lijst van kaderleden. Worden er geen klachten ingediend, dan zijn al deze gegevens definitief vanaf X+8, en kan men niet meer naar de rechtbank stappen! Voor X+14 moet het OR of het CPBW de klachten behandeld hebben, en worden de wijzigingen aan de originele documenten zoals beschikbaar op X aangeplakt. Wanneer men (= iedere werknemer of de syndicale organisaties zoals de NCK, het ACLVB ) niet akkoord gaan met deze wijzigingen kunnen ze tot X+21 beroep instellen bij de rechtbank. Ook dit is dus een belangrijke datum. Bvb stel dat men een aantal mensen bediende heeft gemaakt in plaats van kaderlid, dan is dit de moment om te protesteren. Het is vooral van belang na te gaan of één kaderlid meer of minder niet kan leiden tot één mandaat meer of minder in de ondernemingsraad voor kaderleden. Wordt er geen beroep ingediend bij de rechtbank, dan zijn alle gegevens definitief op X+22, en men kan er daarna niets meer aan wijzigen! De arbeidsrechtbank doet tegen X+28 een uitspraak, en van dan af zijn de kiezerslijsten, het aantal mandaten van de verschillende organen per categorie, de lijst van het leidinggevend personeel en de lijst van kaderleden definitief, en kunnen ze niet meer veranderd worden. Ten laatste op X+35 kunnen nu de kandidatenlijsten ingediend worden. Het aantal kandidaten wordt bepaald door het aantal mandaten. Per zetel in de ondernemingsraad of het comité zijn er immers twee verkozenen : - De mandaathouder - De opvolger Bij het samenstellen van de kandidatenlijsten mag men er van uitgaan dat men alle plaatsen in de ondernemingsraad of het comité wint, zodat men per beschikbare zetel twee personen op de kieslijst mag zetten. Zijn er bvb 3 mandaten voor kaderleden, dan mogen er op een NCK lijst 6 namen gezet worden. Is er ook een huislijst, dan kunnen hier ook 6 kandidaten op staan, en dienen de vakbonden ook kieslijsten in voor kaderleden dan kunnen zijn ook elk 6 kandidaten voorstellen. Er kunnen dus (indien er geen huislijsten zijn) per zetel voor kaderleden in de OR 8 beschermden zijn. Dit verklaart ook waarom de bedrijfsleiders tegenstander zijn van het uitbreiden van het aantal deelnemende vakbonden: per vakbond komen er immers een ruim aantal beschermden bij. Door de volgorde op de kieslijsten te manipuleren kan men in ruime mate bepalen wie er verkozen wordt. In het NCK charter wordt hier bepaald dat het de bevoegdheid is van de lokale mensen om deze lijst op te stellen en de volgorde te bepalen. Na het indienen van de kieslijsten waarop de kandidaten staan worden deze gepubliceerd (X+40), is er een week (tot X+47) de mogelijkheid om klacht in te dienen bij de vakorganisaties die tot X+54 de savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 7 van 14

8 lijsten kunnen aanpassen. Tot deze datum kunnen kandidaten ook vragen om correcties aan te brengen in de schrijfwijze van hun naam (men kan bvb vragen om de roepnaam toe te voegen naast de officiële voornaam etc). Op X+56 worden dan de gecorrigeerde lijsten uitgehangen. Is men niet akkoord met deze laatste dan kan men tot X+61 een klacht indienen bij de arbeidsrechtbank, die een beslissing geeft tegen X+75. In uitzonderlijke gevallen (zoals overlijden van een kandidaat of zo) kan men nog op X+76 bepaalde wijzigingen aanbrengen. Op X+77 tenslotte zijn de kandidatenlijsten definitief. Parallel hiermee worden op X+54 de voorzitters en bijzitters etc. van de kiesbureaus aangeduid. Op X+56 dient er een akkoord te zijn voor de stemming per brief, worden op X+60 de indeling van kiezers per stembureau uitgehangen, en worden op X+70 de getuigen aangewezen. Op X+77 (gewijzigd : in 2008 was dit X+79) worden die personen die ondertussen het bedrijf verlaten hebben van de kieslijsten geschrapt door de OR of het CPBW, en worden de kieslijsten definitief. Op X+78 (gewijzigd : in 2008 was dit X+80) worden de oproepingsbrieven voor de verkiezing verstuurd. In het geval van stemming per brief worden zowel de oproepingsbrieven als de stembiljetten opgestuurd. Op X+90 = Y tenslotte vinden dan de verkiezingen plaatst, worden de stemmen geteld en de mandaten verdeeld. Verloop van de verkiezingen : na de verkiezingen Op dag Y+2 worden de resultaten van de verkiezingen door de werkgever aangeplakt : - Voor de personeelsafvaardiging : het resultaat van de stemming - Voor de werkgeversafvaardiging : de gewone en plaatsvervangende afgevaardigden Tot Y+15 kan men tegen deze uitslag beroep aantekenen bij de rechtbank, die zal beslissen tegen Y+69. Indien er geen beroep is mag de werkgever op Y+25 alle documenten zoals stembiljetten etc vernietigen. Tegen de uitspraak van de arbeidsrechtbank gedaan op Y+69 kan men tot Y+84 in beroep gaan bij het arbeidshof, dat zich finaal dient uit te spreken tegen Y+144. Op Y+45 is er de eerste vergadering van de nieuwe OR en het nieuwe CPBW. Welke bescherming geniet een kandidaat of een lid van de ondernemingsraad We zullen eerst bepalen wat de bescherming inhoudt, en vervolgens bepalen wanneer ze geldt en voor wie (problematiek van de niet-verkozen kandidaten). De bescherming van een werknemer tegen ontslag is in België nooit absoluut. De vraag is niet of men iemand kan ontslaan, de vraag is hoeveel het kost om iemand te ontslaan. Wanneer we spreken over bescherming tegen ontslag, bedoelen we dus in feite: welke ontslagvergoeding is er verschuldigd bij ontslag. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 8 van 14

9 Iemand verwerft bescherming als kandidaat wanneer hij op X+77 op een kandidatenlijst voor de sociale verkiezingen staat. Wanneer men eerst kandidaat is, maar zich tijdens de procedure terugtrekt, is men niet beschermd. De ontslagvergoeding van een kandidaat hangt af van zijn anciënniteit op het ogenblik waarop hij ontslagen wordt : - Minder dan 10 jaar : twee jaar loon - Tussen 10 en 20 jaar : drie jaar loon - Vanaf 20 jaar : vier jaar loon Deze vergoedingen zijn NIET bovenop de formule Claeys, maar ter vervanging ervan. Ze zijn ook onderworpen aan RSZ en fiscale belastingen zoals elke ontslagvergoeding, en voor de periode gedekt door deze vergoeding ontvang je ook geen werklozensteun. Men gaat er echter van uit dat een ontslag van een werknemersafgevaardigde wel eens impulsief kan gebeuren, en dat beide partijen er spijt van krijgen. De bedoeling van de wet is overigens om er voor te zorgen dat er geen ontslag gebeurt, maar dat de afgevaardigde in het bedrijf blijft. Daarom heeft men een bijkomend mechanisme voorzien : indien de ontslagen werknemer (of zijn vakorganisatie) binnen de 30 dagen na het ontslag zijn reïntegratie vraagt in het bedrijf, en de werkgever aanvaardt dit binnen de 30 dagen na ontvangst van deze aanvraag, dan doet men alsof er helemaal niets gebeurd is. De werknemer keert terug in het bedrijf en zijn loon voor de volledige periode wordt gewoon uitbetaald. Echter, wanneer de werkgever de reïntegratie weigert, dan dient de werkgever een extra vergoeding te betalen gelijk aan het loon tussen het ogenblik van ontslag en de eerste zitting van het comité of CPBW na de eerstkomende sociale verkiezingen. Stel dat iemand, die verkozen was in 2008, en die 12 jaar anciënniteit heeft wordt ontslagen in juni Hij vraagt reïntegratie maar deze wordt geweigerd. De eerste OR na de sociale verkiezingen is in juni De werkgever dient dan 3 jaar loon plus het loon van juni 2011 tot juni 2012 uit te betalen. Er zijn drie situaties waarin de werkgever een werknemersvertegenwoordiger mag ontslaan : - Indien het bedrijf in economische moeilijkheden verkeert, en deze moeilijkheden werden op voorhand erkend door het bevoegd paritaire comité. Tevens moet de werkgever bewijzen dat het ontslag niets te maken heeft met de functie als personeelsafgevaardigde, wat uitermate moeilijk ligt. Deze weg wordt zelden bewandeld. - Indien het bedrijf in economische moeilijkheden verkeert, het paritair comité neemt geen standpunt in, maar het betreft de sluiting van een onderneming, de sluiting van een afdeling van de onderneming of het ontslag van een welbepaalde personeelsgroep. Dit wordt verzacht doordat, indien een vertegenwoordiger werd overgeplaatst naar de gesloten afdeling binnen de 6 maand voorafgaand aan de sluiting, deze overplaatsing ongedaan wordt gemaakt savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 9 van 14

10 - In geval van een ontslag om dringende reden, waarbij de rechtbank dit ontslag op voorhand dient te erkennen. Men mag dus niet de toegang tot het bedrijf ontzeggen alvorens de rechtbank uitspraak heeft gedaan. In praktijk zijn deze situaties bijzonder restrictief, en de wetgeving wordt ook in het voordeel van de werknemer geïnterpreteerd door de rechtbanken. De bescherming geldt NIET voor iedereen die deelneemt aan de sociale verkiezingen. Ze geldt : - Voor iedereen die op de kieslijst staat vangt de bescherming aan op X-30 - Voor de personen die verkozen worden loopt de bescherming tot de installatie van de nieuwe OR of het nieuwe Comité van de volgende sociale verkiezingen, dus de Y+45 van de volgende verkiezingen (in 2016) - Voor de personen die de eerste keer niet verkozen werden loopt de bescherming eveneens tot de installatie van de nieuwe OR of het nieuwe Comité van de volgende sociale verkiezingen - Voor de personen die een tweede keer niet verkozen werden loopt de bescherming tot twee jaar na de aanplakking van de uitslag van de verkiezingen. Voorbeeld : stel verkozen in 2000, niet verkozen in 2004 verkozen in 2008, niet verkozen in 2012, dan is de bescherming : Ze start in 2000, verkozen, dus vier jaar. In 2004 een eerste keer niet verkozen, dus weer vier jaar. In 2008 verkozen, dus weer vier jaar. In 2012 niet verkozen, dus twee jaar. Er is dus bescherming van 2000 tot Voorbeeld : stel verkozen in 2000, niet verkozen in 2004, niet verkozen in 2008, niet verkozen in 2012, dan is de bescherming : Ze start in 2000, verkozen, dus vier jaar. In 2004 een eerste keer niet verkozen, dus weer vier jaar. In 2008 niet verkozen, dus twee jaar. In 2012 niet verkozen, dus twee jaar. Er is dus bescherming van 2000 tot 2010 en van 2012 tot De bescherming vangt aan voor iedereen op X-30. Echter, de kieslijsten hoeven slechts binnen te zijn op X+35, twee maand later. Wat als de werkgever iemand ontslaat die op X+35 op een lijst blijkt te staan? De werkgever weet immers niet wie er kandidaat zal zijn (daarom noemt men dit de occulte periode) In dat geval zijn er drie mogelijkheden : - Ofwel vraagt de werknemer de reïntegratie en de werknemer staat dit toe. In dat geval wordt het ganse ontslag ongedaan gemaakt, de werknemer krijgt zijn loon uitbetaald voor de tussenliggende periode (en moet de opzeggingsvergoeding teruggeven uiteraard). - Ofwel vraagt de werknemer de reïntegratie en de werknemer staat dit niet toe. In dat geval is de volledige 2, 3 of 4 jaar loon als schadeloosstelling verschuldigd, vermeerderd met het loon tot de installatie van de OR van de komende sociale verkiezingen, dus nog eens vier jaar erbij. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 10 van 14

11 - Ofwel vraagt de werknemer de reïntegratie niet (tijdig) aan. In dat geval blijft het ontslag gewoon wat het is. Omerking. Niettegenstaande de ontslagvergoeding van openbare orde is, heeft cassatie toch de merkwaardige stelling ingenomen dat niemand kan afstand doen van zijn bescherming als personeelsafgevaardigde maar dat men wel kan afzien van de eraan verbonden vergoeding. Hoewel dit op nogal wat onbegrip stoot van de juridische wereld is het dus zo dat men, wanneer men als beschermde werknemer wordt ontslagen, men toch een papier kan tekenen dat stelt dat men afziet van de ontslagvergoeding. Conclusie : nooit tekenen, hoogstens voor ontvangst met de expliciete vermelding dat er over het document geen overeenstemming is bereikt! Over huislijsten en NCK lijsten Als kaderlid kan je in je bedrijf op verschillende manieren opkomen op een kaderlijst (dus voor verkiezing van het kadercollege voor de ondernemingsraad). Je kan namelijk hetzij opkomen op een kaderlijst van de drie traditionele vakbonden, hetzij een eigen huislijst starten, hetzij een NCK lijst indienen. De drie vakbonden krijgen de lijstnummers 1, 2 en 3, de NCK krijgt lijstnummer 4 en de huislijsten krijgen lijstnummers 5 en verder. Er kunnen meerdere huislijsten worden ingediend in elk bedrijf. Kandidatenlijsten dienen zoals gezegd te worden ingediend uiterlijk op X+35. Het voornaamste wettelijke verschillen tussen huislijsten en NCK lijsten zijn : - Een huislijst kan opkomen onder eigen naam, een NCK lijst komt op onder de NCK naam - Wie een huislijst wenst in te dienen dient de handtekening te verzamelen van minstens 10% van de kaderleden (met een minimum van 5 indien minder dan 50 kaderleden in de onderneming en een minimum van 10 indien minder dan 100 kaderleden je mag uiteraard ook zelf tekenen). Deze handtekeningen moeten mee overhandigd worden bij het indienen van de kandidatenlijst. Hiermee is meteen al een belangrijk punt aangehaald : je moet in het bedrijf gaan ronselen voor handtekeningen. Stel dat je het aantal handtekeningen niet haalt, dan kan je ook geen lijst indienen, en dan ben je ook niet beschermd. De personen die getekend hebben zijn bekend bij de directie en genieten in ieder geval geen enkele bescherming. De huislijst kan echter een goede weg zijn voor een kadervereniging in een bedrijf, waarbij men de leden van de kadervereniging laat ondertekenen. Wanneer iemand een NCK lijst indient dan hoeft hij geen handtekeningen te verzamelen: de NCK is, net zoals de drie grote vakbonden, gemachtigd om kieslijsten in te dienen bij werkgevers. Ethisch charter Wie de wetgeving naleest zal zien dat, opdat een verkozene lid zou blijven van de ondernemingsraad, hij lid moet zijn van de vakbond die hem heeft voorgedragen. Dat betekent dat men lid moet zijn en blijven van de NCK. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 11 van 14

12 Wanneer iemands lidmaatschap door de NCK zou worden opgezegd, zou deze persoon dus haar mandaat in de ondernemingsraad verliezen. Merk op dat zij daarom haar bescherming nog niet kwijt is: deze bescherming is het gevolg van het feit dat zij op een kieslijst heeft gestaan, wat onafhankelijk is van het uitoefenen van het mandaat. De NCK heeft nog nooit iemand die zetelt in de ondernemingsraad zijn lidmaatschap afgenomen. De afgelopen jaren hebben we echter het geval gekend van de werknemersvertegenwoordigers die zich te buiten gingen aan zware pesterijen van werknemers (MIVB depot Delta februari 2011, MACtac november 2010 etc.). Daarom hebben we besloten een morele code op te stellen, en toch een procedure in te richten waardoor het mogelijk wordt om iemand zijn lidmaatschap van de NCK te ontnemen. In tegenstelling tot andere organisaties hebben we er in de procedure op gelet dat er voldoende ruimte is voor woord en wederwoord, en dat er een ruime inspraak is van de lokale kaderorganisatie. We hopen uiteraard dat we deze procedure nooit zullen hoeven te gebruiken. In elk geval, in navolging van ons charter, zal het lid zijn van een bepaalde politieke partij of het aanhangen van een bepaalde geloofsovertuiging nooit een reden zijn om iemand het lidmaatschap van de NCK te ontzeggen. Alleen strafrechterlijk vervolgbare gedragingen kunnen een grond vormen voor een interne procedure. De syndicale premie De syndicale premie is een belastingsvrije manier om lid te worden van een syndicale organisatie, daarom is het noodzakelijk om een korte schets te geven van de belastingen in België Wanneer iemand een brutoloon heeft van 100, dan dient de werkgever hierop een RSZ bijdrage te betalen van 34,5%, zodat de loonkost 134,5 bedraagt. Van dit brutoloon gaat nogmaals 13,07 % af voor de RSZ de werknemersbijdrage), en op de rest (86,93 )wordt dan de gewone fiscale belasting betaald, die gemiddeld al snel ca 45 % bedraagt, zodat wat je meekrijgt naar huis 86,93 x 0,55 = 47,81. Met andere woorden : telkens de loonkost voor de werkgever stijgt met 134,5, krijg jij daarvan 47,81 om zelf te besteden, de rest gaat naar belastingen. Het nettoloon hebben we hier niet vermeld. Nettoloon is in feite een voorafhouding op je loon van de fiscale belasting die je moet betalen. Stel immers dat de werkgever je maandelijks 86,93 zou storten, dan zou je op het einde van het jaar 86,93 * 0,45 * 12 moeten betalen. Dit is een groot bedrag. Daarom dat men en schatting maakt van wat je moet betalen, en men bvb slechts 50 stort elke maand, en dadelijk 36,93 doorstort naar de overheid als voorafbetaling. Einde jaar dient dan alleen het verschil te worden betaald, of teruggestort. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 12 van 14

13 Lidmaatschap van een vakorganisatie is erkend als een beroepskost in België, je kan deze dus aftrekken van je belastingen. Dit betekent dat je dit lidmaatschap betaalt vertrekkende van de 86,93 van je loon. Er is echter een wetgeving die stelt dat, indien de werkgever je lidgeld (of een deel ervan) betaalt aan de vakbond, dit lidgeld vrijgesteld is van RSZ. Dit betekent dat, indien de werkgever bvb. een lidgeld van 134,5 zou betalen aan de vakbond, dit voor jou een vermindering van je besteedbaar inkomen betekent van 47,81. Vaak gaat men overigens deze 134,5 niet inhouden op je loon (men behoudt dus het brutoloon) maar is dit een extra bedrag dat door de werkgever aan de vakbonden wordt betaald, bovenop het loon. Je loon blijft dus gelijk. Wanneer de werkgever nu 134,5 betaalt aan de vakbond, moet men natuurlijk wel weten over hoeveel personen etc. het gaat. De vakbonden, de werkgever, de fiscus en de RSZ behandelen dit allemaal zonder controle, in vertrouwen. Soms wordt er een CAO gesloten die schat dat bvb 70% van de werknemers wel bij een vakbond zijn, en de werkgever dient bijgevolg (aantal werknemers) x 0,7 x premie te storten aan de vakbonden, soms, zoals in de voedingsnijverheid, gaat men er van uit dat alle werknemers zijn aangesloten, en wordt voor iedereen betaald. Waarom stemmen de werkgevers in met deze subsidiëring van de vakbonden? Het is in principe een machtsspel : in ruil voor syndicale premie houden de vakbonden de werknemers onder controle (men noemt dat syndicale vrede ). savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 13 van 14

14 Er ontstaat dan het volgende mechanisme : Werkgever X Vakbond Y : syndicale premie Normaal : X = Y < Z Y Werknemer Z De werkgever betaalt een bedrag X aan de vakbond. Deze stort een bedrag Y door aan een lid, dat daarop een lidgeld van Z betaalt aan de vakbond. Het bedrag Y dient bij de belastingsaangifte te worden aangegeven als een inkomen, het bedrag Z mag worden afgetrokken als een uitgave. Indien men vergeet om Y aan te geven als een inkomen maakt men winst : men steekt immers de incrementele belasting (50% à 55% van Y) op zak. Er is wegens het geheim van lid zijn van de vakbond geen enkele controle op het bekomen en aangeven van een syndicale premie. Kan de NCK een syndicale premie uitbetalen? Indien de werkgever een bedrag stort aan de NCK voor het bekomen van de syndicale premie kan de NCK een syndicale premie uitbetalen. Tot nu toe is dit echter slechts bij weinige bedrijven het geval. savedate : 16/12/2015 0:51:00 Blz 14 van 14