Aanbevelingen voor labo en radiologie op de huisartsenwachtpost. Dr. Jan Claeys Dr. Hanne Cloetens Dr. Nicolas Delvaux Dr.

Transcriptie

1 Aanbevelingen voor labo en radiologie op de huisartsenwachtpost Dr. Jan Claeys Dr. Hanne Cloetens Dr. Nicolas Delvaux Dr. Elien Lambertyn

2 Inleiding

3 NTproBNP CRP, sedimentatie, WBC Urinekweek, urinedipstick HCG, chlamydia, gonorroe Glucose ALT Faecescultuur, clostridium sneltest D-dimeren Overzicht labotesten

4 RX thorax Veneuze duplex RX enkel/knie/elleboog Overzicht beeldvorming

5 Labotesten Uitsluiten ernstige ziekte Bepalen behandeling Opvolgen evolutie van ziekte of behandeling

6 CRP, sedimentatie, WBC

7 Doel Uitsluiten ernstige ziekte

8 Anamnese en lichamelijk onderzoek Ongecompliceerde LWI Gecompliceerde LWI Aanvullend onderzoek niet nodig CRP sneltest Aanvullend onderzoek niet nodig < 20 mg/l mg/l > 100 mg/l Ongecompliceerde LWI Voorlichting Antibiotica niet geïndiceerd Klinisch beeld doorslaggevend Behandeling afhankelijk van risico op gecompliceerd verloop Hoog risico op pneumonie Antibiotica geïndiceerd

9 Bepalen van de ernst van de pneumonie en het risico op overlijden: gebruik de CRB-65 score Confusion (nieuw ontstaan) Respiratory rate 30/min Blood pressure Age 65 jaar < 90 mmhg systolisch of 60 mmhg diastolisch 1 punt 1 punt 1 punt 1 punt

10 Score 1 1% Score 2 8.2% Score 3 17,4% Verwijzing naar spoed of een nauwkeurige opvolging (binnen 24 of 48 uur)

11 (Acute) buikpijn Er is een sterke verdenking op urgente diagnose wanneer: CRP > 100 mg/l en Leucocyten > Verwijs dan door naar spoed

12 Koorts bij kinderen CRP < 5: ernstige infectie weinig waarschijnlijk

13 NTproBNP

14 Doel Uitsluiten ernstig hartfalen

15 Goede uitsluiter Zeer sensitief (NPW 95%) Weinig specifiek (PPW 65%) NT-proBNP <125pg/ml sluit hartfalen omzeggens uit

16 Urinedipstick, urinekweek

17 Doel Uitsluiten ernstige ziekte Bepalen behandeling Opvolgen evolutie van ziekte of behandeling

18 Man met mictieklachten Urineweginfecties bij mannen zijn steeds gecompliceerd Urineweginfecties bij mannen vaak gepaard met factor prostatitis of epididymitis Urinecultuur steeds noodzakelijk

19 Vrouw met mictieklachten Urineweginfecties bij vrouwen verlopen meestal ongecompliceerd Wees bedacht op SOA risico Vrouwen die klachten herkennen uit een vorige episode kunnen behandeld worden zonder verder diagnostiek

20 Vermoeden urinesteenlijden Tracht een urineweginfectie uit te sluiten (klinisch onderzoek en urineonderzoek) Bevestig de diagnose aan de hand van urinedipstick naar hematurie Indicatie tot dringende verwijzing is een klinische afweging Aanvullende beeldvorming is pas geïndiceerd bij controle na 5 a 7 dagen

21 HCG

22 Doel Uitsluiten ernstige ziekte

23 Vermoeden (extrauteriene) zwangerschap Een negatieve zwangerschapstest (een drempelwaarde van 50 IU/l of lager) sluit een EUG uit bij een vrouw met vaginaal bloedverlies en/of buikpijn Een zwangerschapstest kan niet gebruikt worden om bij vaginaal bloedverlies een miskraam aan te tonen of uit te sluiten of te differentiëren tussen een EUG of intra-uterien gelokaliseerde zwangerschap

24 Tests voor chlamydia en gonorree

25 Doel Opvolgen evolutie van ziekte of behandeling

26 Vermoeden PID Onderzoek van de urine Bepaling van sedimentatie of CRP Chlamydia DNA-amplificatie test Gonorroe DNA-amplificatie (cave resistentie, kweek met resistentiebepaling) HCG indien geïndiceerd

27 Glucose

28 ALT (SGPT)

29 Doel Uitsluiten ernstige ziekte

30 Vermoeden acute leverschade Acute leverschade is waarschijnlijk bij een SGPT>300 U/l (sensitiviteit 96%, specificiteit 94%) de waarde van ALAT (SGPT) bij een virale hepatitis is tien tot honderdmaal de bovengrens van normaal bij alcoholische hepatitis twee- tot achtmaal de bovengrens van normaal bij leverschade door intoxicatie (alcohol en/of drugs), toxische reactie op geneesmiddelen of ischemie veertig- tot zelfs meer dan honderdmaal de bovengrens van normaal

31 Vermoeden acute leverschade bij icterus en/of een ALAT (SGPT) hoger dan 10 maal de normaalwaarde wordt de patiënt doorverwezen naar spoed behalve bij een virale hepatitis, neemt bij deze waarden het risico op een ernstige leveraandoening toe

32 Faecescultuur, clostridiumsneltest

33 Doel Opvolgen evolutie van ziekte of behandeling

34 D-dimeren

35 Doel Uitsluiten ernstige ziekte

36 Beeldvorming

37 Indicaties voor verwijzing naar spoed zonder voorafgaande beeldvorming 1. Klinisch vermoeden van een fractuur 2. Vermoeden van een longembolie; vermoeden DVT bij zwangerschap, kraamperiode, onder antico en ss. > 30 dagen 3. Verdenking van een urgente diagnose bij acute buikpijn 4. Nood aan een transvaginale echo 5. Klinisch vermoeden van een torsio testis 6. Vermoeden van gecompliceerd urinesteenlijden: koorts, urineweginfectie, peritoneale prikkeling, kinderen, zwangerschap, falen van symptomatische behandeling, recidief, ernstige CNI of één nier

38 Indicaties voor beeldvorming op de wachtpost 1. Flebologie veneuze duplex: bij een klinisch vermoeden van een diepe veneuze trombose en verhoogde D-dimeren of als de beslisregel een score geeft van > of = 4

39 Bij een klinisch vermoeden van een DVT, gebruik onderstaande éénlijnsbeslisregel!

40 Score Score < of = 3 Score > of = 4 Prik D-Dimeren Negatief of normaal Positief vraag dezelfde dag een veneuze duplex aan. DVT voldoende uitgesloten.

41 2. Pneumologie Vraag een Rx thorax bij acuut hoesten en bij blijvende onderzekerheid over de diagnose pneumonie of het beleid ervan, bij matig zieke volwassenen en kinderen > 6 maanden, zonder verhoogd risico en bij geen of onvoldoende herstel tijdens een behandeling voor een vermoede pneumonie

42 3. Traumatologie Trauma van de enkel Bij twijfel over een fractuur gebruik de Ottawa Ankle Rules: accuraat om een fractuur uit te sluiten binnen een week na het trauma (sensitiviteit 97,3%, specificiteit 36,6%) Ook betrouwbaar bij kinderen > 5 jaar

43 Ottawa ankle rules (Dr. Ian Stiell 1992) onvermogen van de patiënt om direct na het trauma én in de onderzoek-kamer, zelfs hinkend de enkel te belasten door het maken van 4 stappen zonder hulp of pijn bij palpatie van de achterzijde van de onderste 6 cm van de laterale malleolus (A) of pijn bij de palpatie van de achterzijde van de onderste 6 cm van de mediale malleolus (B), of pijn bij palpatie van de basis van het os metatars.v (C) of pijn bij palpatie van het os naviculare (D)

44

45

46 Trauma van de knie Bij twijfel over een fractuur: gebruikt de Ottowa Knee Rules: Accuraat om binnen één week een fractuur uit te sluiten: hoge negatieve voorspellende waarde gemiddelde sensitiviteit is 98,5% gemiddelde specificiteit is 48,6% negatieve likelihoodratio is 0.05

47 of of of of Ottawa knee rules (Dr. Ian Stiell 1996) alleen voor trauma s < 7 dagen niet in staat om direct na het trauma en in de onderzoekkamer zonder hulp vier stappen te zetten (hinken is ok) gelokaliseerde drukpijn alleen op de patella gelokaliseerde drukpijn op het fibulakopje onmogelijkheid de knie 90 te buigen leeftijd van 55 jaar of ouder

48 Bij kinderen: één-item beslisregel: als een kind na een trauma van de knie onmogelijk het been nog kan belasten is er een grote kans op fractuur => doorverwijzing naar spoed is aangewezen

49 Trauma van de elleboog Bij twijfel over een fractuur: gebruik de elleboog extensieregel! Een RX is alleen nodig bij onvolledige extensie van de elleboog (sensitiviteit 98.4%, specificiteit 47.7%) Bij kinderen is de sensitiviteit lager (94.6%), waardoor meer voorzichtigheid geboden is.

50 Conclusie

51 Praktische afspraken Labo AZ sint jan AZ zeno Noteer nummer consultatieruimte en huisarts van patiënt Bel 9900 voor resultaat Noteer nummer van DECT en huisarts van patiënt Bel 4750 voor ophaling Resultaat via Cyberlab

52 Praktische afspraken Beeldvorming AZ sint jan AZ zeno Noteer nummer consultatieruimte en huisarts van patiënt RX: 2134 Veneuze duplex: 2137 Aanmelden via spoed Resultaat: PACSonWEB RX zelf te protocolleren tijdens de nacht! Noteer nummer van DECT en huisarts van patiënt Aanmelden via spoed Resultaten telefonisch doorgebeld Resultaat: PACSonWEB

53

54 Bedanking Dank voor de samenwerking Carine Van Dycke Luc Huyghe André Trouvé Sylvie Roggeman Jan Casselman Geert Hespel Dank aan Alice voor de administratieve hulp Dank voor het nalezen Prof. De Paepe Peter Prof. Buylaert Walter Luc Seuntjens Lloyd Remaut Pieter Boudt Olivia Vandeput Lut Depoorter Ramboer Kristof

55 Vragen?