Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde."

Transcriptie

1

2 Colofon Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde. Voorzitter Bram Weststrate, Secretaris Willem van Bellen Penningmeester/ Arie Kluiter Ledenadministratie Bestuurslid Bier Jan van Terheijden Bestuurslid Wijn Jan Joosse Bestuurslid Likeur Jan van der Maas Bestuurslid Culinair Bert Maessen Bestuurslid Logistiek/ Nel de Kam Prijzencommissaris Bestuurslid Publicaties Peter Bollebakker /Webmaster Wedstrijdcommissaris Docent Bier Dirk de Witte Docent Wijn Peter Mesu Docent Likeur Jan van der Maas (ad interim) Redactie Arie Sterk Peter Bollebakker Gildeavonden Kaasboerderij Pitteperk Breeweg 21, 4371 SB Koudekerke Aanvang uur, data: zie agenda Contributie 30,00 per jaar op NL28 RABO van de RABO bank tnv WWBLG Advertentietarief Website: KvK nummer: ,00 per jaar voor een hele pagina 42,50 per jaar voor een halve pagina 27,50 per jaar voor een derde of kwart pagina 2

3 Tussendoortje September 2014 Colofon pag. 2 Agenda en ledenbestand pag. 3 Van de voorzitter pag. 4 Sulfiet pag. 5 Een kerstbier pag. 6 Column, Demo Pitteperk za pag. 7 Vlierbessenport pag. 8 Notenwijnport pag. 9 Wijkwijn maken in de "Griffioen" pag. 9 Portwijn, Vijgenlikeur pag. 10 PORT pag. 12 Presentatie Wijkwijn "de Griffon" 2013 pag. 17 Verslag Demo Koudekerke op zat pag. 19 Thema's gildewedstrijd 2015 pag. 21 Agenda Vrijdag 26 september Thema avond BIER Vrijdag 31 oktober Thema avond WIJN Vrijdag 28 november Thema avond LIKEUR Vrijdag 12 december Culinaire Avond Bestuursvergaderingen: donderdag 16 oktober, 13 november en 4 december Sluitingsdatum inleveren copij: 16 november 2014 Heeft u copij, ideeën, aanvullingen, verhalen, stukjes of opmerkingen voor het "Tussendoortje" meld het dan de redactie. Ledenmutaties: Opgezegd: Nieuwe leden: TIP: Kijk regelmatig op de website van ons gilde, daar worden activiteiten vermeld die buiten ons gilde plaatsvinden. Onder de kop artikelen vindt u een verbeterde versie van: DE TOEKOMST VAN SAMENSMAAK MET GROENTE, FRUIT & BIER (streek- en seizoengebonden) door Ariël Meeuse. 3

4 Van de voorzitter Bram Weststrate De zomer is weer bijna achter de rug en de herfst komt er weer aan. De meesten van ons zijn weer terug van vakantie en maken zich op voor de komende winter. Dus houthakken voor de haard, appels en peren plukken en verwerken. Binnenkort ook de sleedoorn en de mispels zien te verzamelen om daar weer lekkere sapjes van te maken. Kortom het verenigingsjaar en de clubavonden gaan weer beginnen. Traditiegetrouw starten we de 1 ste clubavond in het teken van bierbrouwen (we verwachten natuurlijk ook de wijn en likeurmakers op de clubavond). Deze avond zal gaan over de brouwcursus voor gevorderden, welke Jan Montenarie afgelopen najaar heeft gegeven aan een 12 tal brouwers, die dachten het brouwen onder de knie te hebben. Als je zo n cursus meeloopt kom je er toch achter, dat je nooit te oud bent om bij te leren. Er zijn aansluitend op de cursus ook examenbieren ingeleverd en door Jan Montenarie en Bert Maessen (blind) beoordeeld. Van de 19 inzendingen werden er 3 niet beloond met een certificaat, de rest van de inzendingen werd wel voorzien van het zo fel begeerde papiertje. Nu is het de bedoeling dat de brouwers die deze cursus hebben gevolgd wat van hun beoordeelde bier meebrengen naar deze clubavond, zodat de alle clubleden eens kunnen proeven hoe een gecertificeerd bier proeft. Ook vraag ik de deelnemers hun niet gecertificeerde bier mee te brengen om te laten proeven dat zulks niet per definitie vies smaakt. Daar zitten gewoon meevallers bij; zij voldoen alleen niet aan de soort van de soort bier. Ik zie jullie graag op de a.s. clubavond. Bram Weststrate 4

5 SULFIET Bron: Bioboerderij de Wageningse Berg Jan Joosse Veel biowijnboeren probeerden in de afgelopen decennia wijn te maken zonder sulfiet. Dat bleek niet mogelijk, want de wijn bederft dan binnen enkele maanden. Overigens is sulfiet in wijn niet afkomstig van de zwavel die in de wijngaard wordt gespoten tegen de echte meeldauw, maar wordt tijdens de vinificatie toegevoegd als SO₂-gas. Het zorgt ervoor dat de wijn niet oxideert en niet ten prooi valt aan microorganismen zoals de azijnzuurbacterie. Wijn zonder sulfiet is onmogelijk, want tijdens de gisting ontstaat er altijd op natuurlijke wijze ook wat sulfiet, maar te weinig voor een voldoende werking. Daarom wordt er wat extra sulfiet toegevoegd. De hoeveelheid verschilt per wijn en per wijnboer. Witte wijn bevat meer sulfiet dan rode wijn en zoete wijn (veel) meer dan droge wijn. Wijnboeren die machinaal oogsten hebben meer sulfiet nodig, omdat de oogstmachine de rotte druiven mee oogst. Voor goedkope wijn geen probleem: gewoon wat extra sulfiet erbij en dan bederft de wijn niet. Bijna alle grote buitenlandse wijngaarden oogsten inmiddels machinaal, ook de betere, maar deze gaan een of twee dagen van tevoren met een aantal mensen door de wijngaard om de rotte trossen weg te knippen. Dat kost meer werk maar dan is er minder sulfiet nodig. Bijna alle Nederlandse wijnboeren oogsten nog met de hand en sorteren de rotte druiven er uit. In Wageningen oogst (knipt) men s ochtends de trossen en s middags wordt nogmaals elke tros gecontroleerd en elke rotte bes eruit gehaald. Op deze wijze is nog maar de helft van het sulfiet nodig vergeleken bij goedkopere wijnen. Vrijwel alle consumenten verdragen het sulfiet van normale hoeveelheden wijn probleemloos. Bij hoofdpijn achteraf is de alcohol meestal de oorzaak. Echter, ongeveer 3 procent van de mensen is overgevoelig voor sulfiet. Dat uit zich in hoofdpijn, allergie of zelfs astma-aanvallen. Eén glas witte wijn is dan vaak al te veel, omdat witte wijn meer sulfiet bevat dan rode wijn. Daarom is het sinds 2005 verplicht om sulfiet op wijnflessen te vermelden bij de allergie-indicatie. Voordien bevatte wijn ook sulfiet, maar dat hoefde niet op de fles vermeld te worden. Overigens krijgt ook 2 á 3 procent (vaak andere) consumenten hoofdpijn van rode wijnen. Deze mensen zijn niet overgevoelig voor sulfiet, maar voor histamine. Dit zit in kleine hoeveelheden in rode wijn en is een natuurlijk nevenproduct van de appel-melkzuur-gisting, ook wel malolactische gisting genoemd. 5

6 Kerstgenot; een bierrecept P. van den Hurk, 't Wort Wat Dit is een recept voor een winterbier van de website van Amateurbierbrouwersvereniging "t Wort Wat". Receptgegevens: Batchgrootte Kooktijd 10 liter 90 minuten Ingrediënten: Pilsmout 3 EBC 2300 gram Münichmout 20 EBC 300,, Caramout 120 EBC 300,, Caramelmout 150 EBC 300,, Zwarte mout 1500 EBC 30,, Hallertau 20 gram 90 minuten Saaz 20 gram 10 minuten Koriander 10 gram Gagel 1 bol Laurier ½ blad Honing Kandijsuiker, donker 200 gram 200 gram Maïsch schema 53 C 63 C 73 C 78 C 20 min. 30 min. 30 min. 15 min. Voor eerdere recepten zie het Digitale Augustus 2014 Tussendoortje op de website: 6

7 Column Nel de Kam Terwijl de dagen al weer behoorlijk gaan korten worden we nu verwend met prachtig nazomerweer. Wat hebben we mooi weer gehad hier op Walcheren en wat viel de augustusmaand tegen!! Maar alles heeft genoeg water gehad, daar was hier erg veel gebrek aan, de borders zien er weer wat frisser uit en het gazon is weer groen in plaats van bruin. De boeren zijn volop aan het oogsten, de uienlucht hangt hier in de binnenweg, de uien worden opgeslagen of gaan naar een uienverwerkingsbedrijf. In juni is er bij ons weer een alpaca geboren, eindelijk eens een merrie die bij ons mag blijven. De kleinkinderen zijn weer naar school en er moet hevig gestudeerd worden. Alles gaat zachtjesaan in de winterstand. Als Gilde gaan we ons bezinnen op de komende Gildeavonden en de grote happening natuurlijk bij Kesteloo. Ik kijk er al naar uit, jullie ook? Groetjes, Nel de Kam Demo op Pitteperk zaterdag 11 oktober 2014 Bram Weststrate Op vrijdag 10 en zaterdag 11 oktober zijn er weer de jaarlijkse Open Dagen bij Pitteperk. Wij hebben familie Dreessen toegezegd op zaterdag 11 oktober aanwezig te zijn met alle disciplines van ons Gilde. We hebben inmiddels een paar (nog niet ervaren) brouwers in de startblokken staan. Wellicht is het verstandig een ervaren brouwer erbij te hebben en zo met 2 sets te brouwen. Wie geeft zich op? Ook voor de likeur en de wijn kunnen we nog vrijwilligers gebruiken. Geef je op bij Jan Joosse, Jan van der Maas of Bram Weststrate (mailadressen vind je in dit Tussendoortje) Ook zal er deze dag een appelpers opgesteld staan, dus als je appelwijn, cider of calvados wilt maken dan heb je hier de kans om van je appels appelsap te maken. Hiervoor dien je je van te voren op te geven. Details hierover volgen nog per mail. Bram Weststrate 7

8 Vlierbessenport van gedroogde vlierbessen Gevonden op internet: Arie Sterk De themawijn voor de clubwedstrijd van 2015 is port. Originele port is vaak een al dan niet gemengde druivenwijn, aangelengd met alcohol. Sommige gildebroeders (en zusters) maken een portwijn op basis van een rode wijn en walnoten. Hier een recept voor een wijn op basis van vlierbessen. Heeft u een ander recept, dan houdt de redactie zich aanbevolen. Benodigdheden: Gedroogde vlierbessen: 500 gram Een overrijpe banaan Suiker: 3 kilo Pecto-enzymen: 3 gram Citroenzuur: 15 gram Zakje portgist Gistvoedingszout 6 gram Gedroogde vlierbessen zijn verkrijgbaar in een goede zelfmaakwijnartikelen zaak. Doe de vlierbessen in een emmer en overgiet ze met 3 liter kokend water. Voeg tijdens het afkoelen 750 gram suiker toe. Na het afkoelen de rest van de grondstoffen behalve de overgebleven suiker, toevoegen evenals een overrijpe banaan. Afdekken met een theedoek of deksel en elke dag goed roeren met een houten lepel. Na drie dagen de vloeistof van de bessen afgieten en in een gistingsfles doen. Deze afsluiten met een rubberen dop met een waterslot, gevuld met water. De bessenpulp overgiet u met 3 liter gekookt, afgekoeld water waarin u een kilo suiker heeft opgelost. De emmer afdekken en weer drie dagen laten staan. Deze procedure na drie dagen nog een maal herhalen. Op de gistingsfles bevindt zich dan ongeveer 9 liter most. De fles dan met water tot bijna bovenaan afvullen. Laat nu verder gisten. Afhankelijk van de omstandigheden zal de wijn uitgegist zijn binnen 4 maanden. Hevel de wijn dan over in een zuivere gistingsfles zonder het bezinksel op te schudden. Laat opnieuw enkele maanden klaren en rijpen tot de wijn kristalhelder is. Nu kunt u de wijn gaan bottelen in wijnflessen. 8

9 Notenwijn Port 1 Gevonden op internet: Arie Sterk 30 walnoten in de groene bolster (pluk ze het liefst tegen eind juni) gebruik bolsters die nog geen bruine of zwarte vlekken vertonen 10 liter rode wijn (de wijn hoeft niet duur te zijn) 1 liter alcohol van 90 2 kg suiker jerrycan (met een kraantje aan de onderzijde is gemakkelijk) In totaal heeft u ongeveer 10 liter notenwijn. Bereiding: De walnoten met bolster wassen en naspoelen. Een drietal noten haalt u uit de bolster en breekt u open. Doe deze in een plastic zak en sla met een hamer op de noten. De suiker, de wijn, de alcohol en de noten in een goed afgesloten jerrycan of plastic vat doen. Dit alles 8 a 9 weken laten trekken op een koele, donkere plaats. Elke week moet u de jerrycan schudden om een goede vermenging te krijgen. Het is beter de jerrycan niet te openen om het verlies van aroma's te vermijden. Na 9 weken het mengsel zeven met een zeefdoek en met een flessentrechter in flessen met beugelsluiting of andere mooi flessen gieten. Alhoewel de drank al gedronken kan worden, is het beter hem nog 3 maanden te laten rusten voor een nog betere smaak. De notenwijn kunt u vele jaren bewaren. Wijn maken in de Griffioen op zaterdag 4 oktober 2014 Bram Weststrate Wijn maken bij Jan Jacobs en Annemiek de Smet Op zaterdag, 4 oktober vindt de aftrap plaats voor de 2 de editie Appellation de Griffon (Griffioenwijn). Bij Jan en Annemiek thuis gaan de eerste handeling plaats vinden. Heb je belangstelling voor wijnmaken, dan ben je van harte welkom op Kornoeljelaan 5 in Middelburg Bram Weststrate 9

10 Portwijn 2 Arie Sterk Gevonden op internet: Recept voor 25 liter portwijn 20 l goede rode wijn 25 st groene walnoten met schil pletten (half juli geplukt) 3 kg kristalsuiker 1 kg bruine kandijsuiker 25 gr geraspte nootmuskaat 5 st kaneelstokjes in stukjes gesneden 3 l alcohol van 40 % Alles in een fles doen onder een waterslot zonder water, maar met watten gevuld. Gedurende ca. 6 maanden laten staan en geregeld omroeren. Indien voldoende geoxydeerd, het waterslot vullen met water en verder laten staan. Het voldoende oxyderen kan men bepalen door de geur, de kleur en de smaak af en toe te controleren. Met andere woorden het portachtige van de portwijn te beoordelen. Na ca. 6 maanden afhevelen, de rest door een doek zeven (niet persen!) en opnieuw in de fles doen onder waterslot met water. Indien er zich geen bezinksel meer vormt kan men de portwijn in flessen doen en afsluiten met een T-kurk. Bron: wijnmakersgilde Midden Limburg Vijgenlikeur Arie Sterk 1 doosje vijgen (circa 400 gram) 0,7 ltr Wodka 200 gram suiker 1 Vanillestokje of vanille suiker Vijgen doormidden snijden en minimaal 10 dagen maceren in de alcohol. Na de maceratie alcohol afschenken en de vijgen uitknijpen. Vervolgens de vijgen met lauw water overgieten om de alcohol uit de vruchten te trekken. In dit water de suiker oplossen en toevoegen. Laten staan (bezinken), proeven en vanillesuiker toevoegen. Stokje kan al eerder toegevoegd worden. Het is wel nodig de laatste drab te filteren. Bron: Jacoline Kraaijenbrink, wijnmakersgilde Midden Limburg 10

11 11

12 Port Gevonden op internet: Tekst: Sandra Maçorano Florinda Foto's: Harry van Kesteren Arie Sterk PORT de snoepwijn onder de wijnen Wie ooit door Portugal zijn weg naar de kustplaats Porto heeft gezocht, kent het fenomeen: al na een uurtje rijden van de grens met Spanje wijken de brede lichtglooiende vlakten voor de heuvels van het Dourovallei. In de zomer zinderend warm, in de winter bitterkoud. Land van zilvergrijze olijfbomen, statige amandelbomen, af en toe afgewisseld met decennia oude kurkeiken.dit ruige landschap van de Douro vormt een van de indrukwekkendste wijnstreken ter wereld. Typerend zijn de aangelegde terrassen die trapsgewijs op de hellingen van de diepe dalen liggen. In Portugal is er een bekend spreekwoord dat zegt dat elke wijn port zou willen worden als dat mogelijk was Portwijn is volgens de Portugese wet de wijn uit de Boven-Douro, versterkt door toevoeging van wijnbrandewijn. De naam port wordt ook gebruikt voor andere wijnen: de Britse wet staat het gebruik van deze naam toe voor de Australische, Zuidafrikaanse en zelfs Britse portachtige wijnen die van geïmporteerde most zijn gemaakt. En in de Verenigde Staten hebben wijnen van het type Port het recht de naam te dragen, mits hun werkelijke herkomst wordt aangegeven. Een voorbeeld hiervan is de Californian Port. De leisteen van de bodem samen met het klimaat geven portwijn zijn uitzonderlijke kwaliteiten. De terrassen die op de steile hellingen liggen (op grote traptreden lijkende plateaus die in de bergruggen zijn uitgehakt) zijn gemaakt van leisteen. Leisteen heeft het voordeel warmte te kunnen vasthouden en weer te kunnen afstaan tijdens koude periodes. In de Port-streek komen grote temperatuurverschillen voor. Vooral de zomermaanden zijn erg warm. In de bovenvallei van de Douro valt maar half zoveel regen als in Porto en het is de droogste streek van Portugal. Andere belangrijke factoren zijn de vakkennis en jarenlange ervaring. Het opbouwen van de terrassen, de bereiding van de wijn, de verzorging van de wijngaarden en het kiezen van de druivensoorten zijn maar enkele voorbeelden van alles wat er komt kijken bij het maken van portwijn. 12

13 De geschiedenis van de port, zoals we die nu kennen, gaat terug tot 1678, toen twee gebeurtenissen toevallig samenvielen. De Britse regering legde een embargo op de handel met Frankrijk, waardoor er vraag ontstond naar een alternatief voor Franse wijn. Op dat moment bezochten twee Engelsen een klooster in Lamego, waar de abt hen kennis liet maken met een wijn uit Pinhão, die voller en zachter was dan de meeste rode wijnen. De abt gaf uiteindelijk toe dat er tijdens de gisting lokale wijnbrandewijn was toegevoegd, een methode die nu nog altijd wordt toegepast bij de productie van port. Het zou nog vijftig jaar duren voor men dit bij alle port ging doen, maar het begin was daar. Het embargo op Franse wijn was aan het eind van de 17e eeuw zeer gunstig voor de handel in portwijn. De handel kwam echter pas echt tot bloei aan het begin van de 18e eeuw. Het handelsverdrag van Methuen zorgde voor gunstige invoertarieven voor Portugese wijnen. De industrie kreeg hierdoor een enorme impuls, wat leidde tot een zeer snelle ontwikkeling van de Douro. Bovendien gingen bestaande bedrijven, die daarvoor hadden gehandeld in textiel of vis, zich nu richten op wijn. De groei bracht echter ook fraude en vervalsing met zich mee, waardoor de boeren van wie de handel afhing, werden benadeeld. Men raakte de slechte wijn niet kwijt en de voorraden namen toe. Rond 1754 liep de handel zo slecht dat de exporteurs helemaal geen wijn meer afnamen van de boeren. Het probleem werd opgelost door de markies van Pombal. Door de manier waarop hij met de nasleep van een enorme aardbeving in Lissabon was omgegaan, had hij van koning José I veel macht gekregen. Hierdoor kon hij de porthandel grondig aanpakken. Hij richtte een vereniging op die de prijzen van port vaststelde en de regels betreffende de productie herschreef. In 1756 begonnen beambten de Dourovallei in kaart te brengen en de wijnen te beoordelen. In 1761 was het karwei klaar. De beste wijnen waren bestemd voor de export, de middenklasse ging naar Brazilïe en de minder goede wijnen waren voor eigen gebruik. Voor het maken van portwijn worden verschillende druivensoorten gebruikt. Dit wordt gedaan, omdat het algemeen bekend is dat sommige druivenrassen bij bepaalde klimatologische omstandigheden een betere wijn geven en andere daar juist weer volkomen van verschillen. De rassen die gebruikt worden voor rode port zijn de Touriga (gelijk aan de Cabernet Franc), de Bastardo en de Mourisca en vier of vijf donkerrode soorten. Voor witte port worden de Verdelho, de Malvasia en de Rabigato gebruikt. Tijdens de oogsttijd, aan het einde van september, komt het Douro-gebied tot leven. Hoewel het werk door de komst van tractoren vergemakkelijkt is, moet de oogst nog steeds met de hand gebeuren. Er is nog geen machine voor dit soort gebieden ontworpen. Vrouwen, kinderen en oudere mannen plukken de druiven en verzamelen ze in grote manden. De jongeren mannen tillen deze gigos, die wel 65kg kunnen wegen, op hun schouder en dragen deze naar de quinta, een grote 13

14 wijnboerderij. Daar worden de druiven in de grote treedbakken gegooid, de lagares, waarna ze vier uur lang worden getreden. De eerste twee uur vindt de corte plaats, waarbij het treden zeer grondig en gedisciplineerd gebeurt, zodat alle druiven stukgaan. De voerman loopt ondertussen als een drilmeester um-dois (een-twee) of esquerda-direita (links-rechts) te roepen. Na twee uur is het tijd voor liberdade (vrijheid), en wordt de muziek levendiger. Het zware werk wordt een feest: de treders dansen tot middernacht. De voet is het beste middel, maar het tekort aan arbeidskrachten in de jaren `60 en `70 leidde tot de introductie van systemen als centrifugaalpersen. Deze nieuwe methode hebben geen nadelige invloed op de kwaliteit van de wijn. Tijdens de gisting en de omzetting van suiker in alcohol, wordt het suikergehalte van de most regelmatig gemeten met de sacharimeter. Wanneer de concentratie is verminderd tot achteneenhalf à zes graden graden Baumé, wordt de most overgestoken op grote houten fusten, toneis, die 1400 liter wijn kunnen bevatten. Om de gisting te stoppen wordt er wijnbrandewijn van 45 aan toegevoegd in een verhouding van 1 op 5 delen wijn. De suiker die nog had kunnen worden vergist, blijft in de wijn. Dat is de reden dat port meestal zoet is. De mate van zoetheid wordt bepaald door het punt waarop men de vergisting stopzet. Later kan de wijn ook geblend (gemengd) worden met andere wijnen, als dit tenminste de kwaliteit ten goede komt. Na dit proces, breekt er voor de portwijn een rustperiode aan die meestal tot het aanbreken van de lente duurt. Na die rusttijd op de quinta, wordt de wijn overgebracht naar de portschuren, de lodges, van Vila Nova de Gaia. De traditionele barcos rabelos met hun scherpe boeg maakten plaats voor treinen. Nu wordt de meeste wijn zeer prozaïsch vervoerd in tankwagens naar de plaats waar hij jarenlang zal rijpen. Kwaliteit Als tegen het begin van de lente de portwijn in de lodges van Vila Nova de Gaia binnenkomt, wordt hij gecontroleerd door de Camara de Provadores 14

15 (proefcommissie) van het Portinstituut. De commissie proeft en verdeelt de portwijnen in drie categoriën. 1. Portwijn van een goede kwaliteit en volmaakt 2. Portwijn met enkele gebreken; deze wijnen kunnen echter nog bewerkt worden 3. Portwijn wordt afgekeurd Portwijn van categorie 3 wordt afgekeurd omdat de compositie van de wijn niet goed is. Deze wijnen worden óf verder behandeld onder het toeziend oog van het Portinstituut óf meteen definitief afgekeurd. Na behandeling worden ze weer gecontroleerd en in de eerste categorie geplaatst. Als het resultaat na behandeling nog niet goed genoeg is, wordt de wijn gedistilleerd. Distilleren houdt in dat er sterke drank van gemaakt wordt. Dit gebeurt ook met de wijn die meteen al is afgekeurd. Classificatie Portwijn wordt geclassificeerd door middel van een puntensysteem. Hoewel in de Douro geen Grand-Crusysteem bestaat, zoals in Frankrijk, wordt elke wijngaard wel ingedeeld in een soortgelijk systeem: het Cadastro-systeem. Elke wijngaard in de Douro wordt beoordeeld op een schaal van A tot en met F, waarbij A het hoogst is. Tot 70% van de punten wordt toegekend aan een aantal variabelen: hoogte (21%), opbrengst (21%), bodem (14%) en district (13%). De resterende punten worden toegekend aan factoren zoals ligging, verscheidenheid van de wijnstokken, leeftijd van de wijnstokken (hoe ouder hoe beter), onderhoud van de wijngaard en hellingshoek van het land. Als een wijngaard bijvoorbeeld op een lage ligging ligt, levert dat punten op, maar als deze op graniet gebouwd is, worden er punten afgetrokken. Jaarlijks is de verdeling ongeveer zo: 20% van de wijngaarden krijgt A of B, 75% C of D en 5% E of F. Alle Portugese wijnen voeren een certificaat van herkomst en worden geproduceerd onder bepaalde voorwaarden en in officieel afgebakende gebieden. De port is daarvan verreweg de belangrijkste. De Portugese wetten schrijven uiterst strenge controles voor. De portwijnhandel staat in zijn geheel onder controle van het Port Instituut. Onder zijn bescherming oefenen lokale verenigingen van wijnbouwers de supervisie uit over de wijnbereiding in elk 15

16 stadium, van wijngaard tot etikettering en verzending. Iedere wijnbouwer ontvangt een certificaat dat vermeldt hoeveel hij produceert en in voorraad heeft; verder ontvangt hij eventueel een tweede certificaat als zijn wijnen de kwaliteit hebben die recht geeft op de Denominação de Origem (herkomstcertificaat). Het derde certificaat is een vergunning waarbij capsulezegels worden toegekend voor wijnen in het bereidingsstadium - precies afgestemd op de hoeveelheid wijn die in de vaten zit. Als de wijn wordt opgeslagen wordt hij opnieuw gekeurd door de plaatselijke commissie en de bevoegde regeringsinstantie. Voordat de portwijn naar het buitenland verscheept wordt, ondergaat de wijn een laatste kwaliteitscontrole. die wordt afgesloten met de toekenning van een vergunning die haar het recht geeft te worden uitgevoerd onder de naam van de plaats van herkomst. De Producenten De Portugese wijnindustrie heeft altijd bestaan uit een groot aantal wijnboeren en een handjevol kooplui, die de wijn verkochten. In Bordeaux zoekt men naar de naam van het château, maar bij port gaat het om de naam van de expediteur. De reden daarvoor is een historische. In Portugal geldt de napoleontische wet van opvolging, zodat een wijngaard bij de dood van de eigenaar niet aan de oudste zoon wordt gegeven, maar onder alle erfgenamen wordt verdeeld. Het resultaat is dat het aantal wijngaarden en eigenaren voortdurend toeneemt. Er staan op dit moment meer dan afzonderlijke wijngaarden geregistreerd in het Douro-gebied. De meeste zijn veel te klein om als zelfstandige wijnmakerij te functioneren. Vandaar dat veel boeren hun druiven of traditioneel gemaakte wijn verkopen aan de expediteuren of coöperaties. De contracten tussen expediteuren en boeren bestaan vaak al generaties lang en de enige formele bevestiging is een handdruk. Rond de oogsttijd bezoekt een hooggeplaatste medewerker van het expeditiebedrijf alle boerderijen om te kijken hoe de oogst vordert en om de problemen van het afgelopen jaar te bespreken. Portwijn met het label Niepoort wordt gemaakt door een kleine Nederlandse firma. Zij maakt slechts een half miljoen flessen per jaar en is een van de minst bekende firma s. Niepoort werd opgericht in 1842 en wordt nu gerund door de vierde en vijfde generatie van de Niepoort familie, Rolf en zijn zoon Dirk. Laatsgenoemde is verantwoordelijk voor de wijnbereiding en de wijngaarden. Tot voor kort kocht het bedrijf alle druiven van kleine wijnboertjes in de Cima- Corgo (het middelste gebied van de Douro-vallei). Met het oog op de kwaliteit werd er alleen gekocht van wijngaarden die geclassificeerd waren als A-classe. Aan het eind van de jaren `80, na 140 jaar zonder eigen quinta te hebben bestaan, kreeg het bedrijf een plotselinge aanval van koopwoede en schafte drie quinta s aan: Nápoles, Carril en Quinta do Passadouro. 16

17 De meerderheid van de grond wordt organisch verbouwd, zonder bestrijdingsmiddelen of onkruidverdelgers. In de uitgedroogde Douro proberen de meeste boeren natuurlijke begroeiing tussen de wijnstokken en op de terrassen te voorkomen, zodat de wijnstokken niet worden overwoekerd. De filosofie van Niepoort is om het onkruid kort te houden en het met de hand te verwijderen zodra dat nodig is. Het gevolg is dat de opbrengst heel laag is, soms niet meer dan 88 liter per hectare, of ongeveer eenderde fles van één wijnstok. In de wijnbouw heerst de opvatting dat, tot op zekere hoogte, kwantiteit omgekeerd evenredig is met kwaliteit. Door dit beleid wordt de kwaliteit van de druiven dus verbeterd. WijkWijn "De griffon" Jan Joosse Op zaterdag 5 juli 2014 vond de presentatie van wijkwijn Griffon plaats. 17

18 18

19 Demo te Koudekerke Nel de Kam 19

20 Op zaterdag 6 september 2014 vond de demo aan de Groeneweg te Koudekerke plaats. Dit was de laatste buiten demo al weer van dit jaar. Deze happening stond in het teken van de kunst en cultuur route van Koudekerke. We stonden op een heel mooi plekje, het publiek kon eigenlijk niet zomaar voorbij lopen zonder even te stoppen bij ons Gilde. We stonden in een soort tuinhuisje en de brouwers onder een afdakje, dus de kar was niet nodig. Er was genoeg animo van de leden om te helpen, bedankt daarvoor en om even langs te komen wat wij altijd erg waarderen. Het leek wel een Gildedag, hartstikke gezellig. Rijst natuurlijk de vraag of we nieuwe leden hebben binnengehaald, nou, niet opgegeven maar je weet maar nooit, bij sommige mensen moet dat toch even bezinken. We hebben het weer gezien, ook bij de andere demo s: publiciteit is toch heel belangrijk willen wij bekend blijven als Gilde. Ik kijk terug op een heel gezellige Gildedag. Groet, Nel de Kam 20

21 Clubwedstrijden 2015 THEMA'S Bram Westrate Voor de clubwedstrijden van 2015 volgt hier een wijziging en een aanvulling. Wijn Rode Portwijn (ongewijzigd) Bier Westmalle Dubbel Destillaat Kirsch (2016 Calvados) Likeur in eerste instantie heb ik gekozen voor Likor 43, aangezien van verschillende zijden naar voren werd gebracht dat er over Likor 43 weinig tot niets van recepten te vinden is en dit een zeer complexe likeur is heb ik besloten een andere likeur te kiezen, die minder complex is en ook door beginners tot een goed resultaat kan worden gebracht. Dit wordt dan LIKEUR 44 Jan van der Maas zal hiervan nog een recept per toezenden. Zie ook de website. Veel succes! 21

22 22

23 23

24 24

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Hoe maak je wijn? Op de volgende pagina s leer je stap voor stap wijn maken van druiven. Zelf doe ik dit nu al 17 jaar, in begin met wisselend succes, maar

Nadere informatie

Maken van aperitieven door: Luc Bolle

Maken van aperitieven door: Luc Bolle Maken van aperitieven door: Luc Bolle Samenstelling van aperitieven: Het aanmaken van een aperitief is zeer eenvoudige zaak. Om een aperitief aan te maken kunnen we vertrekken van een aantal uitgangsposities.

Nadere informatie

Van Wijngaard tot Albertin Boisé. Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings

Van Wijngaard tot Albertin Boisé. Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings Van Wijngaard tot Albertin Boisé Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings Opzet presentatie Wijntuin, uitgaande van het groeiseizoen 2011 Het maken van Rode Wijn in 2011: Albertin Boisé Aanplant Aanplant

Nadere informatie

Port wijnen. Van Ruby tot Vintage, van Tawny tot Colheita

Port wijnen. Van Ruby tot Vintage, van Tawny tot Colheita Port wijnen Van Ruby tot Vintage, van Tawny tot Colheita Geschiedenis Al meer dan 2000 jaar wordt er wijn verbouwd in de bovenloop van de Douro. Daar zijn verschillende archeologische bewijzen voor gevonden.

Nadere informatie

ROZENBOTTEL (uit de Proost)

ROZENBOTTEL (uit de Proost) ROZENBOTTEL (uit de Proost) De rozenbottel behoort tot de Rosaceae-soorten (roosachtigen). Men onderscheidt de wilde en de gekweekte vorm. De wilde vorm is de Rosa canina, ook wel hondsroos genaamd. Deze

Nadere informatie

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl

Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Hoe maak je wijn? Op de volgende pagina s leer je stap voor stap wijn maken van druiven. Zelf doe ik dit nu al 18 jaar, in begin met wisselend succes, maar

Nadere informatie

Peterseliewijn Recept van Luc Volders

Peterseliewijn Recept van Luc Volders Peterseliewijn Recept van Luc Volders De meesten van ons kennen de strip Asterix en Obelix wel. Onoverwinnelijke Galliers die het tegen de Romeinse overheersers opnamen. In de strip komt ook altijd de

Nadere informatie

De Wijn deel II. De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld.

De Wijn deel II. De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld. De Wijn deel II De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld. Ontsteeld, gewassen en gekneusd in twee emmers. Een heel subtiele met de neus heerlijk waarneembare

Nadere informatie

Van druif tot wijn. Druif. Wijnbereiding. De gisting

Van druif tot wijn. Druif. Wijnbereiding. De gisting Van druif tot wijn Druif De druif is een klimplant, die wordt gekweekt als de druivenstok, ook wel wijnstok, wijnrank of druivenboom genoemd. Naast de wilde soort zijn er veel cultivars, gekweekte varianten:

Nadere informatie

Wijngaard het Groenewoud

Wijngaard het Groenewoud 2 E JAARGANG 4 E EDITIE 2017 Wijngaard het Groenewoud 1 november 2017 En het werd herfst! In dit nummer 1 En het werd herfst 2 Ons You-tube kanaal 3 Onze eerste oogst 4. Molentjes 5. Website bezoek geweldig

Nadere informatie

6.6. Boekverslag door I woorden 4 april keer beoordeeld. Onderwerp: wijn

6.6. Boekverslag door I woorden 4 april keer beoordeeld. Onderwerp: wijn Boekverslag door I. 1820 woorden 4 april 2005 6.6 455 keer beoordeeld Vak Frans Onderwerp: wijn Inleiding: Ik houd mijn spreekbeurt over wijn. Over deze onderwerpen ga ik vertellen: 1. wijnsoorten 2. de

Nadere informatie

Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol

Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol Stoofpeertjes zoet, rood en zonder suiker of alcohol Als ik kind vond ik ze echt al heerlijk stoofpeertjes en dat is door de jaren heen niet veranderd. Alleen het koken dat duurt wel even. Er zijn heel

Nadere informatie

fourapples news In deze editie van appel tot appelsap van appelsap tot cider van cider tot destillaat en afgewerkt product...

fourapples news In deze editie van appel tot appelsap van appelsap tot cider van cider tot destillaat en afgewerkt product... fourapples news Bij fourapples draait alles rond appels. We produceren... - *fourbubbels* (een cider van 4% vol. alc.) - *sweetshine* (een zoete appel likeur - 18% vol. alc.) - *sweetshine cherry* (een

Nadere informatie

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel.

Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Dit is het Receptenboek van Luc van Kessel. Er staan recepten in die ik lekker vind, kijk maar eens! Deze recepten kunnen jullie zelf bakken/maken. Als je deze recepten wil maken duurt het minimaal 10

Nadere informatie

Hoe kan ik dit Duitse Wijn etiket te lezen:

Hoe kan ik dit Duitse Wijn etiket te lezen: Wijnetiketten bevat een heleboel nuttige informatie! Hieronder staan verschillende wijnetiketten afgebeeld met uitleg hoe je ze moet lezen. Op deze manier kan je in de winkel iets makkelijker een keuze

Nadere informatie

Smoothies voor kinderen vanaf 1 jaar

Smoothies voor kinderen vanaf 1 jaar Smoothies voor kinderen vanaf 1 jaar Gezond én eenvoudig te bereiden 28 pagina s vol met recepten en tips! Smoothies voor kinderen vanaf 1 jaar 2015 Onderstaande recepten zijn in ieder geval geschikt voor

Nadere informatie

Niepoort, Port en Dourowijn

Niepoort, Port en Dourowijn Niepoort, Port en Dourowijn 13 oktober 2012 1 Niepoort: èèn van de zeldzame familiebedrijven in de wereld van de port. De familie Van der Niepoort, afkomstig uit Nederland, is een begrip in het land van

Nadere informatie

Wijndag Zuid Limburg 5 september 2015

Wijndag Zuid Limburg 5 september 2015 Wijndag Zuid Limburg 5 september 2015 Een twaalftal leden en aanhang namen deel aan de door Tjeu georganiseerde wijndag in Zuid Limburg. Apostelhoeve Ons eerste proefadres was de alom bekende Apostelhoeve,

Nadere informatie

4,54 inkoop 19,75 verkoop. Santa Caterina Chardonnay Igt Salento

4,54 inkoop 19,75 verkoop. Santa Caterina Chardonnay Igt Salento Santa Caterina Chardonnay Igt Salento De wijnstreek Puglia in Zuid- Italië is gespecialiseerd in de productie van rode wijnen. De hoge temperaturen lijken minder geschikt voor de verbouw van witte druivensoorten.

Nadere informatie

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid

Gratis. Gratis. recepten. recepten. lekkere gezonde. nummer 1 in gezondheid IJS gezond 5 0 Gratis Gratis lekkere gezonde recepten recepten nummer Voorwoord Natuurlijk liggen de supermarkten vol met ijsjes in alle soorten en maten. Maar wat is er nu leuker dan zelf (water) ijsjes

Nadere informatie

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is.

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Wist je dat... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Bitter Zuur Zout Zoet... mensen vroeger dachten dat suiker geluk bracht. En nog steeds

Nadere informatie

Vegetarische gerechten door Gery Mulder uit de ANBO Nieuwsbrief 2011. Aardappelgerecht(februari)... 1. Natte preipot(april)... 2

Vegetarische gerechten door Gery Mulder uit de ANBO Nieuwsbrief 2011. Aardappelgerecht(februari)... 1. Natte preipot(april)... 2 Vegetarische gerechten door Gery Mulder uit de ANBO Nieuwsbrief 2011 Aardappelgerecht(februari)... 1 Natte preipot(april)... 2 Courgettesoep(mei)... 3 Rabarber met een variatie(juli-augustus)... 4 Meloensalade(september)...

Nadere informatie

Groene tomaten rijp maken

Groene tomaten rijp maken Groene tomaten rijp maken Is het het einde van het seizoen en heb je nog wat onrijpe, groene tomaten aan je plant zitten? Hier zijn wat simpele suggesties om ze rijp te maken, waarbij je gebruik maakt

Nadere informatie

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl Wilt u een origineel en smaakvol geschenk geven aan een relatie of een bijzonder kerspakket aan uw medewerkers? Van kleine bedankjes tot uitgebreide pakketten, alles is mogelijk. Graag denken we mee om

Nadere informatie

Totale hoeveelheid water: 128 Hoeveelheid spoelwater: 58 Verwacht alcoholgehalte: 6,2 Plato: 13,8 kg mout nodig: 21 Beslagdikte: 1/ 3

Totale hoeveelheid water: 128 Hoeveelheid spoelwater: 58 Verwacht alcoholgehalte: 6,2 Plato: 13,8 kg mout nodig: 21 Beslagdikte: 1/ 3 / Kadett Vooropgestelde hoeveelheid: Corr.fact.:,8 Gewenste dichtheid: 6 Maischwater: Gistsoort: Kasteelbier Datum opstart giststarter: // Datum malen mout: 8// 6 C Temperatuur: 6 8 Tijd: 6 Bitterhop Hallertau,%

Nadere informatie

PORTUGAL, Douro : Rode wijnen

PORTUGAL, Douro : Rode wijnen PORTUGAL, Douro : Rode wijnen Algemene wijninfo Portugal is bij ons op wijngebied vooral bekend voor de Port-wijnen. Maar wegens de sterke tradities, de vele druivensoorten ( bijna 100! ) en een gevarieerd

Nadere informatie

Herbalife Paasbrunch

Herbalife Paasbrunch Herbalife Paasbrunch De lente is aangebroken en op 5 & 6 april is het Pasen! Voor veel mensen een gezellig feest waarbij een lekkere brunch op tafel wordt gezet. Heerlijk natuurlijk! Maar hoe past dit

Nadere informatie

Water met een smaakje

Water met een smaakje Water met een smaakje Workshop voor alle ouders in Kanaleneiland Voorwoord Ruim een kwart van de kinderen in de wijk Kanaleneiland is te zwaar. Overgewicht onder jonge kinderen van 4 tot 12 jaar is een

Nadere informatie

~ De Wijnclub van BEERSEL ~ programma 2012 2013

~ De Wijnclub van BEERSEL ~ programma 2012 2013 programma 2012 2013 maand & jaar xxxx dag land streek onderwerp kleur Oktober 2012 22 & 25/10 Wereld druif Pinot Noir rood November 2012 1-4 nov Portugal Douro 4 daagse trip December 2012 03 & 06/12 Frankrijk

Nadere informatie

Gustatio: eieren gevuld met ansjovis en tonijn olijven brood mulsum

Gustatio: eieren gevuld met ansjovis en tonijn olijven brood mulsum Gustatio: eieren gevuld met ansjovis en tonijn olijven brood mulsum Mensa prima: gehaktballetjes met pijnboompitten in een saus van rode wijn en druivensap krokant gebakken wortelschijfjes patina van ei

Nadere informatie

Werkjaar 2013-2014 20 ste jaargang

Werkjaar 2013-2014 20 ste jaargang Werkjaar 2013-2014 20 ste jaargang 1 PORTO VAN WIJNGAARD TOT FLES EEN BIJZONDER GEBEUREN 2 WAT IS PORTO Is een met alcohol versterkte wijn zoals bepaald door de EU wetgeving Het wordt geproduceerd in het

Nadere informatie

WOLF BLASS, Australië

WOLF BLASS, Australië WOLF BLASS, Australië A. Algemene informatie over de Australische wijnbouw: 1 Korte wijngeschiedenis van Australië Hoewel Australische wijnen niet meer weg te denken zijn in het hedendaagse wijnaanbod

Nadere informatie

Ambrosius Niepoort Tasting

Ambrosius Niepoort Tasting Ambrosius Niepoort Tasting 8 juni 2017 20 u Ambrosius bvba Zeelaan 228 8670 koksijde Tel 058/52.17.53 info@ambrosius.be Www.ambrosius.be Het huis Niepoort Porto De familie Van der Niepoort, afkomstig uit

Nadere informatie

1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken.

1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken. Aardappelpuree : Ingrediënten 1 kg kruimige aardappels 150 ml melk 25 g boter nootmuskaat Aardappelpuree : Bereidingswijze 1. Je schilt een kg kruimige aardappels en deze snijd je in kleine stukken. 2.

Nadere informatie

Fruitvliegen kweken, Hoe doe je dat?

Fruitvliegen kweken, Hoe doe je dat? Fruitvliegen kweken, Hoe doe je dat? Korte presentatie met veel foto s Dit recept is van Willem Neeleman, hij heeft het mij geleerd en dit brengt mij al 2 jaar zonder probleem iedere week voldoende grote

Nadere informatie

Pasta salade. Ingrediënten: (4 personen) Dressing 1 theelepel dijonmosterd 1 eetlepel witte wijnazijn 1 eetlepel honing olijfolie of zonnebloemolie

Pasta salade. Ingrediënten: (4 personen) Dressing 1 theelepel dijonmosterd 1 eetlepel witte wijnazijn 1 eetlepel honing olijfolie of zonnebloemolie Pasta salade Ingrediënten: (4 personen) Dressing 1 theelepel dijonmosterd 1 eetlepel witte wijnazijn 1 eetlepel honing olijfolie of zonnebloemolie 175 gram pasta, bv. schelpjes macaroni 150 gram sperziebonen

Nadere informatie

Eerbeckse Dorpsbrouwerie

Eerbeckse Dorpsbrouwerie Eerbeckse Dorpsbrouwerie Mijn naam is Koos van der Velde. Ik woon met vrouw en kinderen in Eerbeek. Ik ben 44 jaar oud en overdag werkzaam als bedrijfsleider bij een Electro Technisch installatiebureau.

Nadere informatie

EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid

EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid EetbaarSoest - Workshop Fermenteren 23 Jan 2016, G. Christiansson, EetbaarSoest & IVN Eemland Duurzaamheid Fermenteren = Voedsel te laten verbeteren door micro-organismen (bacteriën, schimmels). Wilde

Nadere informatie

Presentatie PAUL HOUBEN

Presentatie PAUL HOUBEN AMARONE PROEVERIJ Presentatie PAUL HOUBEN AMARONE GEBIED ITALIË WIJNGEBIEDEN VALPOLICELLA Valpolicella wijnen worden gemaakt volgens de gebruikelijke methode van wijn maken. Alle rode wijnen worden gemaakt

Nadere informatie

Presentatie. Paul Houben

Presentatie. Paul Houben Port proeverij Presentatie Paul Houben Wijngebieden langs de Douro Douro wijn Dourovallei beschut tegen Atlantische winden Arme grond: leisteen, graniet met zand Klimaat: bergen beschermen wijnranken,

Nadere informatie

Smoothiegoodness De introductie

Smoothiegoodness De introductie Smoothiegoodness De introductie Hoera!! Hier begint jouw groene smoothieavontuur. Dit betekent een geweldige stap vooruit in je gezondheid en energieniveau, fantastisch dat je eraan gaat beginnen. Misschien

Nadere informatie

1. Appel-nectarinemilkshake Bereidingstijd: 0-10 minuten

1. Appel-nectarinemilkshake Bereidingstijd: 0-10 minuten 1. Appel-nectarinemilkshake Bereidingstijd: 0-10 minuten Soort gerecht: Dessert /Ontbijt Ingrediënten voor 1 personen 1 kleine zoete dessert appel 1 kleine nectarine 240 ml gekoelde melk honing of rietsuiker

Nadere informatie

Allereerst moeten we natuurlijk de benodigdheden klaarzetten, dus laten we beginnen bij stap 1. Stap 1: het klaarzetten van de benodigdheden:

Allereerst moeten we natuurlijk de benodigdheden klaarzetten, dus laten we beginnen bij stap 1. Stap 1: het klaarzetten van de benodigdheden: Zelf bio-co 2 maken Door: Cichlid Zoals beloofd hier het uitgebreide fotoverslag over het maken van bio co2 in flesformaat. Zoals jullie allemaal weten hebben planten voedingsstoffen nodig. Hoofdzakelijk

Nadere informatie

VINTAE DE BARDOS Romántica Verdejo :

VINTAE DE BARDOS Romántica Verdejo : Romántica Verdejo : Romántica Verdejo wordt gemaakt in het hart van Rueda. Dit is een wijn met een intens aroma van fruit met kruidige notities, zijn frisheid en elegantie munten uit. Prijs/st : 75cl.:

Nadere informatie

Stop met zeuren over Rusland. Die tijd komt nooit meer terug.

Stop met zeuren over Rusland. Die tijd komt nooit meer terug. Stop met zeuren over Rusland. Die tijd komt nooit meer terug. Als Limburgse wijnmaker en distillateur zag ik zich het drama in de Limburgse fruitteelt voltrekken. Fruittelers die hun hele hebben en houden

Nadere informatie

Fruit-room ijsjes. Dit heb je nodig: 150 ml rijstmelk of sojamelk 10 frambozen of 2 eetlepels jam paar blaadjes munt. Extra: Zoku ijsmachine

Fruit-room ijsjes. Dit heb je nodig: 150 ml rijstmelk of sojamelk 10 frambozen of 2 eetlepels jam paar blaadjes munt. Extra: Zoku ijsmachine Fruit-room ijsjes 150 ml rijstmelk of sojamelk 10 frambozen of 2 eetlepels jam paar blaadjes munt Extra: Zoku ijsmachine Prak de frambozen fijn en meng het door de melk vervanger. Snij de blaadjes munt

Nadere informatie

Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen?

Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade is heel erg lekker. Mijn zus kwam op het idee.en ik dacht goed idee. En toen heb ik het dus over chocolade gedaan. Waar komt chocolade vandaan?

Nadere informatie

Waarom zijn bananen krom?

Waarom zijn bananen krom? Alles wat kinderen willen weten over... eten! Mary-Jo de Leeuw Waarom zijn bananen krom? Maak eens waar je over doen lezen WIST JE DAT... Je voor het bereiden van 1 kilo kaas ongeveer 10 liter melk nodig

Nadere informatie

Ken jij deze 3 heerlijke & gezonde salade recepten al?

Ken jij deze 3 heerlijke & gezonde salade recepten al? Ken jij deze 3 heerlijke & gezonde salade recepten al? Een paar heerlijke & gezonde salade recepten die je echt moet proeven! Deze recepten zitten vol met eiwit en zijn over het algemeen makkelijk te bereiden.

Nadere informatie

Bereidingstijd: 13 uur; Oventijd: 15 minuten

Bereidingstijd: 13 uur; Oventijd: 15 minuten Wildbouillon Ingrediënten voor 3 liter 1,5 kg vlees afval en beenderen van wild 100 gram dobbelsteentjes spek 1 stengels bleekselderij 1 klein blikje tomatenpuree 3 liter bruine fond (zie kookschool) 3

Nadere informatie

Huiswijn Wit en Rood

Huiswijn Wit en Rood Huiswijn Wit en Rood (Italie) Een heerlijke huiswijn, in de mond proef je een lichte aroma van klein rood en zwart fruit, specerijen en tijm. De aanzet is vol, gevolgd door een lange, zwoele afdronk. Lekker

Nadere informatie

De wijn(r)evolutie in de Douro La (r)evolution du vin dans le Douro

De wijn(r)evolutie in de Douro La (r)evolution du vin dans le Douro De wijn(r)evolutie in de Douro La (r)evolution du vin dans le Douro G(e)ert Van den Brande Eindwerk academiejaar 2017 2018 voor het verwerven van de titel Sommelier-Conseil geschreven in opdracht van

Nadere informatie

Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde.

Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde. Colofon Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde. Voorzitter Bram Weststrate, 06-51402516 voorzitter@walchersgilde.nl Secretaris

Nadere informatie

In opmars Niet zo goed gekend door ons. 27/06/2017 MVS - Rosé 1

In opmars Niet zo goed gekend door ons. 27/06/2017 MVS - Rosé 1 In opmars Niet zo goed gekend door ons 27/06/2017 MVS - Rosé 1 IN OPMARS Consumptie steeg wereldwijd met 20% in de laatste 5 jaar Frankrijk consumeert meer rosé dan witte wijn België: 9% van de wijnen

Nadere informatie

Presentatie SOPHIE PLUIM

Presentatie SOPHIE PLUIM AUSTRALIAN VALLEY WINES Presentatie SOPHIE PLUIM http://www.australianvalleywines.nl/nl/ AUSTRALIE WIJNLAND MET DIVERSITEIT Australië is het wijnsucces van de afgelopen decennia. Niet alleen in kwantiteit,

Nadere informatie

GEZONDE ONTBIJT RECEPTEN WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM

GEZONDE ONTBIJT RECEPTEN WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM GEZONDE RECEPTEN ITALIAANSE KRUIDEN OMELET Voeg de uienringen en een eetlepel water toe aan een voorverwarmde pan. Bak de uien net zolang totdat het kleine beetje water in verdampt. Voeg daarna een kleine

Nadere informatie

Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen

Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen Proefdoos: Italiaanse klasse wijnen 2011 Damilano Barbera d'asti DOCG 100% Barbera uit wijngaarden in Casorzo, gelegen in de heuvels van Monferrato in de provincie Asti. Uit dit specifieke gebied komen

Nadere informatie

RECEPTEN ROSARIO Januari 2014

RECEPTEN ROSARIO Januari 2014 RECEPTEN ROSARIO Januari 2014 Vrijdagavond - 31 januari 2014 Fettucine met courgetten 5OO gr Fettucine Olijfolie 1.300 gram courgettes 150 gr. Parmezan Pijnboompitten Kook de pasta in ruim kokend water.

Nadere informatie

We raden aan om de wijn in een koele en droge omgeving te bewaren, buiten het bereik van zonlicht. De koelkast zou ideaal zijn.

We raden aan om de wijn in een koele en droge omgeving te bewaren, buiten het bereik van zonlicht. De koelkast zou ideaal zijn. 11.5% ph tussen 3,2 en 3,7 Geen verouderingsproces. Verschillende soorten witte en rode druiven. We werken met veel verschillende wijngaarden uit heel Spanje. We hebben deze wijngaarden heel zorgvuldig

Nadere informatie

Extra's Kruidenthee. Abrikoos-chocolade-balletjes. Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee

Extra's Kruidenthee. Abrikoos-chocolade-balletjes. Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee Extra's Kruidenthee Ingrediënten Salie of tijm Water Groene thee Bereiden Salie of tijm minimaal 20 minuten koken in water, dan de kruiden eruit halen en de groene thee toevoegen. In groene thee zitten

Nadere informatie

38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT

38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT 38 ste INTERNATIONALE WEDSTRIJD DE BESTE FRUITTOB 2013 MET EEN EXTRA WAARDEVOLLE PRIJZENPOT De Keizerlijke Commanderie van de Edele Haspengouwse Fruyteniers en hun Gastronomie van Sint Truiden richt dit

Nadere informatie

Sinaasappel-roomkaas

Sinaasappel-roomkaas Sinaasappel-roomkaas 230 g roomkaas 170 g honing, mild 2 el sinaasappelsap 0,5 tl sinaasappelschil Meng de roomkaas, de honing, het sinaasappelsap en de sinaasappelschil en roer goed. Laat het 1 uur tot

Nadere informatie

Warme Winterdrankjes

Warme Winterdrankjes Warme Winterdrankjes ZONDER ALCOHOL ANIJSMELK 1 liter melk 2 el anijszaadjes 1 zakje vanillesuiker suiker evt. wat maïzena om te binden Doe de anijszaadjes in een thee-ei. Verwarm de melk met de vanillesuiker

Nadere informatie

ESPUMANTE PORTUGAL. Mousserende wijnen uit een opgegeven reeks regio's genoemd, VFQPRD (Vinho Frisante de Qualidade Produzido em Regiao Determinada),

ESPUMANTE PORTUGAL. Mousserende wijnen uit een opgegeven reeks regio's genoemd, VFQPRD (Vinho Frisante de Qualidade Produzido em Regiao Determinada), ESPUMANTE PORTUGAL Espumante, uitgesproken esh-pu-man-te, is de Portugese versie van een mousserende wijn. En in tegenstelling tot Cava, uitsluitend in de noordelijke delen van Spanje geproduceerd, Espumante

Nadere informatie

Tomatensoep. Eet smakelijk. Muffins. Nodig:

Tomatensoep. Eet smakelijk. Muffins. Nodig: Tomatensoep Nodig: 1 liter water. 1 kilo rijpe tomaten. 2 groentebouillonblokjes. 1 prei of klein zakje soepgroente. Vermicelli. 1. Doe het water in de pan en breng het aan de kook. 2. Was en snij de tomaten

Nadere informatie

Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit

Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit Variatietips en recepten met Pure Whey Eiwit Pure Whey Eiwit poeder is zeer goed oplosbaar en er zijn vele variaties mogelijk. Met onderstaande variatietips hebt u steeds een andere whey eiwitshake. Test

Nadere informatie

Porto en Douro Vallei

Porto en Douro Vallei Porto en Douro Vallei 5-daagse Culinaire Reis door Noord Portugal Dit programma wordt aangeboden in samenwerking met onze Portugese partner. Bij deze 5- daagse reis maakt u kennis met de gastronomie en

Nadere informatie

VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN?

VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN? 1 VAN WAT KAN MEN FRUITWIJN MAKEN? Hard fruit appelen en peren Zacht fruit kersen, krieken, alle bessen, pruimen, sleedoorn, perzik, aardbeien. Druiven rode en witte Gedroogde vruchten krenten en rozijnen

Nadere informatie

Menu Marokkaans. Zeebrasem met tomatenvulling Marokkaanse salade van gekookte aubergines. Soep met lamsvlees en linzen

Menu Marokkaans. Zeebrasem met tomatenvulling Marokkaanse salade van gekookte aubergines. Soep met lamsvlees en linzen Menu 60. - Marokkaans Zeebrasem met tomatenvulling Marokkaanse salade van gekookte aubergines Soep met lamsvlees en linzen Couscous Bodaoui met 7 groenten Couscouspudding Lhot Dbi Maammer Maa Matischa

Nadere informatie

Passie voor Italian life-style. Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, een lichte kleur met een gouden gloed

Passie voor Italian life-style. Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, een lichte kleur met een gouden gloed Passie voor Italian life-style Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, een lichte kleur met een gouden gloed Geproduceerd in het prosecco DOC gebied Vitamines, mineralen, planten ingrediënten,

Nadere informatie

Hoeráááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá!!!!!

Hoeráááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá!!!!! Stalnieuws mei 2011 Hoeráááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá!!!!! 7 april is Jüpi 1 jaar geworden! 11 mei komt de veearts op bezoek om deze hengstenman íets minder mannelijk temaken waardoor

Nadere informatie

BURLESQUE ZINFANDEL 2014

BURLESQUE ZINFANDEL 2014 : BURLESQUE ZINFANDEL BURLESQUE ZINFANDEL 2014 Dit wijnhuis bestaat nog niet zo lang. Het etiket springt direct in het oog. Van deze wijn kan je gemakkelijk zeggen dat het een etiketwijntje is maar wat

Nadere informatie

Passie voor Italiaanse life-style. Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, lichte kleur met een gouden gloed

Passie voor Italiaanse life-style. Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, lichte kleur met een gouden gloed q q q q q Passie voor Italiaanse life-style Herkenbare smaak van het terroir : een aroma van bloemen, lichte kleur met een gouden gloed Geproduceerd in het prosecco DOC gebied Bevat vitamines, mineralen

Nadere informatie

Gïk, de blauwe wijn. Wacht... WAT?!

Gïk, de blauwe wijn. Wacht... WAT?! Gïk, de blauwe wijn. Wacht... WAT?! Een team van jonge ondernemers zorgt voor een revolutie in de wijnwereld met een 'godslasterlijke' drank. Het kostte twee jaar van diepgaand onderzoek in nauwe samenwerking

Nadere informatie

Ir. Stan Beurskens (Msc)

Ir. Stan Beurskens (Msc) Inleiding over de kansen voor Nederland als gevolg van het veranderende klimaat Hebben de kansen te maken met het klimaat of de nieuwe ontwikkelingen? Ir. Stan Beurskens (Msc) Achtergrond Bachelor degree:

Nadere informatie

Inhoud. 4 Zeelandweekend 2014. 5 Advertentie Beldert. 5 Samenvatting paasduik 2014. 6 Clubavonden. 6 Duikcentrum Nijmegen.

Inhoud. 4 Zeelandweekend 2014. 5 Advertentie Beldert. 5 Samenvatting paasduik 2014. 6 Clubavonden. 6 Duikcentrum Nijmegen. Inhoud Pagina 3 Voorwoord 4 Zeelandweekend 2014 5 Advertentie Beldert 5 Samenvatting paasduik 2014 6 Clubavonden 6 Duikcentrum Nijmegen 8 Agenda 9 kantduikmanagement 10 Colofon 11 Advertentie DCN 2 Voorwoord

Nadere informatie

RECEPTEN. > Tajer pag 2 > Cassave pag 3 > Gort pag 4 > Bakbanaan pag 4 > Over het boek pag 5

RECEPTEN. > Tajer pag 2 > Cassave pag 3 > Gort pag 4 > Bakbanaan pag 4 > Over het boek pag 5 RECEPTEN In het boek Als slavin geboren lees je wat de hoofdpersonen koken en eten. Ze maken bijvoorbeeld tajer en cassavesoep. Auteur Marian Hoefnagel schreef een paar recepten bij het boek. > Tajer pag

Nadere informatie

Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag

Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag Op 12 september 2015 wordt bij de bierbrouw vereniging t Hopbelleke een gezamenlijke bierbrouwdag georganiseerd. De T.C. is gevraagds om een aantal brouwrecepten

Nadere informatie

IN HET GLAS NAAM BROUWERIJ ADRES. Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT TEMPERATUUR. T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn.

IN HET GLAS NAAM BROUWERIJ ADRES. Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT TEMPERATUUR. T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn. IN HET GLAS NAAM Cornet BROUWERIJ Brouwerij De Hoorn ADRES Steenhuffeldorp 3 1840 Steenhuffel België CONTACT T: +32 (0)52 31 74 11 brouwerijdehoorn.be BEZOEKEN Bezoeken kan in groep (min. 15 en max. 50

Nadere informatie

Receptenbundel. Tip: maak de pannenkoekjes niet te dik, ze zijn veel smakelijker als je dunne pannenkoeken bakt!

Receptenbundel. Tip: maak de pannenkoekjes niet te dik, ze zijn veel smakelijker als je dunne pannenkoeken bakt! Receptenbundel Havermoutpannenkoeken Een makkelijk te bereiden recept dat slechts 15min van je tijd in beslag neemt. Deze pannenkoeken vullen enorm goed. Deze hoeveelheid is perfect voor een volwassene,

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor.

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor. NIEUWSBRIEF December Mentorschap Midden-en Noordoost Brabant 2015 Editie 2 Jaargang 1 Hierbij ontvangt u de nieuwe nieuwsbrief van het Mentorschap Midden -en Noordoost brabant. Hiermee houden wij u op

Nadere informatie

10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET TARWEGRAS WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM

10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET TARWEGRAS WWW.OPTIMALEGEZONDHEID.COM 10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET 10 VERFRISSENDE RECEPTEN MET Wie heeft er inmiddels niet van gehoord: Tarwegras! Een ontzettend populair voedingsmiddel met een extreem hoge concentratie aan supergezonde voedingsstoffen.

Nadere informatie

De beknopte biergids van bierkraag.be

De beknopte biergids van bierkraag.be De beknopte biergids van bierkraag.be Wat is het Iedereen kent het wel, maar wat is bier eigenlijk? Bier is een drank die gemaakt wordt met hoofdzakelijk water en mout. Mout is een soort graan dat gaat

Nadere informatie

NierNieuws Kerstmenu 2012

NierNieuws Kerstmenu 2012 NierNieuws Kerstmenu 2012 Winterprei in wittewijnsaus met een knapperig kaaslaagje ====== Tomatenrisotto met buffelmozzarella op een bedje van rucola ====== Exotische sinaasappeljelly met kardemom Alle

Nadere informatie

Dit deel van het examen bestaat uit vier opdrachten (vragen) waarvan u er drie dient uit te werken.

Dit deel van het examen bestaat uit vier opdrachten (vragen) waarvan u er drie dient uit te werken. Aanwijzingen voor de kandidaat: Dit deel van het examen bestaat uit vier opdrachten (vragen) waarvan u er drie dient uit te werken. Elke opdracht dient u als een nieuwe case te behandelen. Iedere opdracht

Nadere informatie

Helaas hebben we deze keer de recpeten niet kunnen opschrijven, en daarom bij deze enkele recepten van vorige kookcursussen en kookboeken.

Helaas hebben we deze keer de recpeten niet kunnen opschrijven, en daarom bij deze enkele recepten van vorige kookcursussen en kookboeken. 2010-4juni 19.30 Turkse Kookworkshop in de Tuinen van Stinz geheel Vegetarisch we hebben gemaakt: Linzensoep Dolma: druivenbladeren en gedroogde paprika's gevuld met rijst en kruiden Sigare Börek: tot

Nadere informatie

Vergeten recepten. Ideeën en inspiratie. www.weekvandesmaak.be

Vergeten recepten. Ideeën en inspiratie. www.weekvandesmaak.be Vergeten recepten Ideeën en inspiratie www.weekvandesmaak.be SOEP VAN PASTINAAK EN WORTEL MET GEKRUIDE YOGHURT Benodigdheden (voor 6 personen) 1 ui 625 g pastinaak 500 g wortelen kippenbouillon 90 g gewone

Nadere informatie

Brouwland, 26 mei 2012

Brouwland, 26 mei 2012 Zuurstof, een vloek of een zegen? Jacques Bertens Een vet verhaal Brouwland, 26 mei 2012 Vet Dit verhaal gaat over zuurstof en vet Verzadigde vetzuren worden onder invloed van zuurstof omgezet in onverzadigde

Nadere informatie

Ideeën voor gezonde tussendoortjes

Ideeën voor gezonde tussendoortjes Ideeën voor gezonde tussendoortjes Heb je ook regelmatig behoefte aan een tussendoortje. Nu je zover bent dat je een nieuw gezond eet- en leefpatroon hebt geïntegreerd, wil je ook gezonde tussendoortjes

Nadere informatie

Salade van zoete aardappel met grapefruit, gemarineerde tomaat en zalm uit de oven.

Salade van zoete aardappel met grapefruit, gemarineerde tomaat en zalm uit de oven. Salade van zoete aardappel met grapefruit, gemarineerde tomaat en zalm uit de oven. Rauwe zalm in plakjes gesneden Rode grapefruit Gemarineerde tomaat Klein uitje Zoete aardappelblokjes Maken; Bak de gesneden

Nadere informatie

VAB-Nieuwsbrief (juni 2009)

VAB-Nieuwsbrief (juni 2009) VAB-Nieuwsbrief (juni 2009) Regiobijeenkomst op zaterdag 13 juni 2009 Bij Biologische wijngaard de S-akker bij Dodewaard dhr. Chris Maan (links) en dhr. T. Geluk (rechts) Bovenaanzicht wijngaard/wijnmakerij

Nadere informatie

Bier. Inhoud. Inleiding. Geschiedenis

Bier. Inhoud. Inleiding. Geschiedenis Bier Inhoud 1. Geschiedenis. 2. Hoe wordt het gebrouwen. 3. Merken en verschillen. 4. Biersoorten 5. Waarom word je van te veel bier dronken? 6. Wist je dat 7. Vragen aan de klas. Inleiding Ik doe mijn

Nadere informatie

Er bestaat geen eerlijker vorm van liefde dan de liefde voor eten. George Bernard Shaw (1903)

Er bestaat geen eerlijker vorm van liefde dan de liefde voor eten. George Bernard Shaw (1903) Er bestaat geen eerlijker vorm van liefde dan de liefde voor eten. George Bernard Shaw (1903) Methoni Pure Griekse Olijfolie De absolute top in olijfolie. Met een zuurgraad van slechts 0,35% behoort Methoni

Nadere informatie

Taste Portugal OVER. Foto: Mário Cerdeira

Taste Portugal OVER. Foto: Mário Cerdeira Taste Portugal OVER Foto: Mário Cerdeira Taste Portugal De keuken van Portugal is een goed bewaard geheim. Ze heeft alles om de meest veeleisende fijnproevers te verrassen. Kwaliteitsproducten worden bereid

Nadere informatie

Wijngaard de Heuvel. Brouwen met BREWFERM Moutextracten omslaat 8 nauw op te volgen stappen:

Wijngaard de Heuvel.  Brouwen met BREWFERM Moutextracten omslaat 8 nauw op te volgen stappen: Brouwen met BREWFERM Moutextracten omslaat 8 nauw op te volgen stappen: 1. Koken 2. Koelen van het wort 3. Giststarter aanmaken en overheveling 4. Gist toevoegen en gisting 5. Controle gisting 6. Lagering

Nadere informatie

Domaine Sarmentole Melon

Domaine Sarmentole Melon MorVin s.a.s. - 58140 Sommee LORMES FRANCE Telefoon: 0033 386225318 - Email: info@morvin.eu Domaine Sarmentole Melon Merk: Domaine de Sarmantole Product Code: 2015MUT2320 Beschikbaarheid: 100 Prijs: 9.00

Nadere informatie

Feestelijke ijsklontjes

Feestelijke ijsklontjes Algemene richtlijnen voor eten uit de natuur Probeer zo hoog mogelijk te plukken Was alles altijd goed Als je twijfelt, eet het niet! Pluk niet op plekken waar honden/katten poepen en plassen Feestelijke

Nadere informatie

VOORBEELDEN REKENEN IN DE BEROEPSGERICHTE VAKKEN GROENHORST COLLEGE

VOORBEELDEN REKENEN IN DE BEROEPSGERICHTE VAKKEN GROENHORST COLLEGE VOORBEELDEN REKENEN IN DE BEROEPSGERICHTE VAKKEN GROENHORST COLLEGE 1.1 Rekenopgave Dier Het begrip verhoudingen met de breuken en procenten is lastig voor de niveau 2 deelnemers dier. Wanneer leerlingen

Nadere informatie

Gezondheidsmanagement Recepten week 1

Gezondheidsmanagement Recepten week 1 Gezondheidsmanagement 2.0 - Recepten week 1 Sinds ik over ben gegaan op een gezonde leefstijl is de groene smoothie een van de rijkste toevoegingen aan mijn dieet geweest. Het is ook wat ik iedereen die

Nadere informatie