EUROPESE COMMISSIE. Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen.

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2017) 3474 final Betreft: Staatssteun / Nederland Steunmaatregel nr. SA (2017/N) NL_BZK_CSDO Modelverordening - Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer 2016 (SVNL 2016) Excellentie, De Europese Commissie (hierna "de Commissie") wenst Nederland mee te delen dat zij, na bestudering van de door de Nederlandse autoriteiten verstrekte informatie over bovengenoemde staatssteunregeling, heeft besloten daartegen geen bezwaar te maken omdat deze verenigbaar is met de interne markt op grond van artikel 107, lid 3, onder c), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna "VWEU"). Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. 1. PROCEDURE (1) Bij brief van 13 april 2017, door de Commissie op dezelfde dag geregistreerd, hebben de Nederlandse autoriteiten de bovenvermelde steunregeling bij de Commissie aangemeld. 2. BESCHRIJVING 2.1. Titel (2) NL_BZK_CSDO Modelverordening - Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer 2016 (SVNL 2016) 2.2. Rechtsgrondslag (3) Ontwerp van "NL_BZK_CSDO Modelverordening - Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer 2016 (SVNL 2016)", "Wet Inkomstenbelasting 2001, artikel 3.13" en "Provinciewet" 1. 1 De "NL_BZK_CSDO Modelverordening - Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer 2016 (SVNL 2016)" is gepubliceerd op de website van de Nederlandse provincies: Zijne Excellentie De heer Bert KOENDERS Minister van Buitenlandse Zaken Bezuidenhoutseweg 67 Postbus NL EB Den Haag Europese Commissie, 1049 Brussel België

2 2.3. Doelstelling (4) Het doel van deze aanmelding is de wijziging van steunregeling SA (2016/NN) - Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) 2, zoals gewijzigd door de steunregeling SA (2016/N) 3, die momenteel van kracht is tot en met 31 december (5) De algemene doelstelling van de regeling is de biodiversiteit in stand te houden en te ontwikkelen, waarbij de bodemkwaliteit wordt verbeterd en een evenwichtige en gezonde boomgroei wordt gewaarborgd door steun te verlenen om terreinbeheerders en landbouwers aan te moedigen natuurbeheeractiviteiten uit te voeren op landbouwgrond, natuurgrond en bosgrond die ze zonder de steun niet of in beperkte mate zouden uitvoeren. De maatregelen zijn speciaal gericht op de milieu- en natuurbescherming in Nederland. De onderhavige aanmelding heeft betrekking op wijzigingen van de regeling met het oog op een kwalitatief beter natuurbeheer door terreinbeheerders, een betere sturing van de steun en een doeltreffend gebruik van de hulpmiddelen Beschrijving (6) De oorspronkelijke steunregeling SA (2016/NN), zoals gewijzigd door SA (2016/N), loopt tot en met 30 december 2021 en heeft een jaarlijks budget van 156 miljoen EUR en een totaal budget van miljoen EUR voor acht jaar. De goedgekeurde regeling heeft betrekking op steun voor natuur- en landschapsbeheeractiviteiten, die kan worden toegekend in het kader van de volgende maatregelen: "Subsidie natuurbeheer", die ook bosgebieden omvat, "Subsidie landschapsbeheer" en "Organisatiekosten". Terreineigenaars hebben recht op subsidies tot maximaal 84 % van de in aanmerking komende standaardkosten voor natuur- en landschapsbeheeractiviteiten en landbouwers tot 100 % van de gemaakte in aanmerking komende organisatiekosten. (7) De Nederlandse autoriteiten hebben verklaard dat de onderhavige aanmelding verband houdt met een evaluatie van de steunregeling en enkel technische wijzigingen betreft met betrekking tot twee soorten natuurbeheeractiviteiten van de maatregel "Subsidie natuurbeheer". Ingevolge de evaluatie willen de Nederlandse autoriteiten het natuurbeheer verbeteren door de in aanmerking komende activiteiten, in aanmerking komende kosten en steunbedragen bij te werken. Het is gepland dat de wijzigingen na de vaststelling van het besluit van de Commissie in werking treden. De wijzigingen bestaan in: a) een geactualiseerde berekening van de standaardkostprijs (hierna "in aanmerking komende kosten" genoemd) voor de "openstellingsbijdrage", die een bijdrage is voor toegang tot het terrein, die voordien "recreatietoeslag" werd genoemd en en de "Wet Inkomstenbelasting 2001" en de "Provinciewet" zijn gepubliceerd op de website van de Nederlandse regering: Steunregeling SA (2016/NN) werd goedgekeurd bij besluit van de Commissie C(2016) 3732 final van 21 juni Steunregeling SA (2016/N) werd goedgekeurd bij besluit van de Commissie C(2016) 5506 final van 1 september

3 b) de intensivering van bosverjongingsactiviteiten, die leidt tot gewijzigde standaardkosten, die worden berekend voor twee typen van natuurbeheer voor bosgebieden. a) "Openstellingsbijdrage" (8) Op grond van de goedgekeurde steunregeling SA (2016/NN), zoals gewijzigd door SA (2016/N), kan een subsidie natuurbeheer worden verhoogd met een toeslag voor de instandhouding van een recreatiepakket binnen het natuurgebied, de "recreatietoeslag". Zoals de Nederlandse autoriteiten hebben uitgelegd, houdt de huidige wijziging van de "openstellingsbijdrage" verband met een evaluatie van de standaardkostprijzen 4, waaruit is gebleken dat de opbouw van de "recreatietoeslag" herijking behoefde. (9) Ingevolge de evaluatie werden de in aanmerking komende kosten opnieuw bekeken en bijgewerkt, gebruikmakend van actuele kosten voor de diverse elementen uit de recreatietoeslag. Daaruit is gebleken dat de kosten intussen veel hoger liggen dan ten tijde van de berekening van de in aanmerking komende kosten in In 2000 bedroegen de in aanmerking komende kosten 44,45 per hectare per jaar. De Nederlandse autoriteiten hebben gedetailleerde berekeningen verstrekt, waaruit blijkt dat de thans aangemelde bijwerking van de in aanmerking komende kosten 71,66/ha/jaar bedraagt, waarvan 49,42 voor onderhoud en 22,24 voor toezicht 5. (10) De nieuwe vastgestelde in aanmerking komende kosten sluiten beter aan bij hetgeen de terreinbeheerders moeten doen om hun gebieden toegankelijk te houden voor het publiek en tevens een voldoende bescherming van de natuur te realiseren. De term "recreatietoeslag" zal veranderen in "openstellingsbijdrage", die in het nieuwe kader in twee componenten kan worden gesplitst, één voor onderhoudsactiviteiten en één voor toezichtsactiviteiten die door de beheerders van het natuurgebied worden uitgevoerd. Naargelang van de situatie kunnen de provincies in overeenstemming met het provinciale natuurbeheerplan één, twee of geen van deze componenten toekennen voor de betrokken gebieden. Dankzij deze benadering krijgen de provincies meer waar voor hun geld, aangezien de steun beter gericht en beheerd is. Bijgevolg wordt verwacht dat het budget voor deze activiteiten zal dalen. b) Intensivering van de bosverjongingsactiviteiten (11) In bosecologische zin is vrijwel het gehele Nederlandse bosareaal vrij jong. Bij de oorspronkelijke kunstmatige aanplant/inzaaiing zijn de eerste en tweede generatie opstanden veelal aangelegd als grotere monoculturen van inheemse en allochtone boomsoorten, die voldoende gedijden buiten een goed ontwikkeld bosklimaat. Zowel op de droge (zand)gronden (bostype N16.01) als op de rijkere nattere (klei)gronden (bostype N16.02) zijn daarom zeer regelmatig aanvullende bosverjongingsactiviteiten noodzakelijk om een nieuwe gewenste bosgeneratie van voldoende ecologische kwaliteit te realiseren, die de mogelijkheid in zich heeft een duurzaam bosmilieu te vormen. Bij de aanvullende 4 5 BUWA, 2016: Evaluatie standaardkostprijzen SNL Gegevens verstrekt door BUWA, zie voetnoot 4. 3

4 bosverjongingsactiviteiten die terreinbeheerders moeten uitvoeren, gaat het onder meer om het kappen op kleine schaal en de aanplant van bomen en struiken. (12) In de natuurbeheerpraktijk van bosgebieden wordt bij voorkeur spontane natuurlijke verjonging toegepast. Natuurlijke verjonging houdt in dat de terreinbeheerders omstandigheden creëren die leiden tot de spontane kieming van bomen. Bij de bostypen N16.01 en N is het verjongen van bos via aanplant door terreinbeheerders echter noodzakelijk om een nieuwe bosgeneratie van de gewenste ecologische kwaliteit en stabiliteit te realiseren. De thans aangemelde verjongingsactiviteiten zijn gepland naast de verjongingsactiviteiten die door de terreinbeheerders momenteel op grond van de regeling worden uitgevoerd. Het intensiveren van deze activiteiten voor de bovenvermelde bostypen is noodzakelijk omdat: a) in het Nederlandse kleinschalige versnipperde,natuurtype N16 - boslandschap langzaam groeiende inheemse boomsoorten zich niet of nauwelijks autonoom met de gewenste snelheid kunnen verspreiden naar naastgelegen bosgebieden. De ontwikkeling van de natuurkwaliteit van de bosgebieden, waar de langzaam groeiende inheemse soorten nog niet voorkomen, kan daarbij worden versneld door kunstmatig lokaal gewenste inheemse boom- en struiksoorten in te brengen die na enige tijd gaan fungeren als zaadbomen; b) grote delen van de droge bossen in Nederland uit monoculturen van Douglasspar, Japanse Lariks, en Amerikaanse eik bestaan. Deze eenzijdigheid van allochtone, niet-inheemse boomsoorten kan uitsluitend worden doorbroken door ter plaatse thuishorende inheemse boomsoorten aan te planten, die in het daaropvolgende bosbeheer worden bevoordeeld ten overstaan van de exoten, om de ecologische kwaliteit van het perceel op het gewenste niveau te krijgen; c) in grote (drogere) gedeelten van het Nederlandse bostype N16 op zo kort mogelijke termijn een wijziging van de aanwezige boomsoortsamenstelling noodzakelijk is in de richting van meer inheems loofhout ten behoeve van bodemherstel en buffering tegen verzuring en d) bossen zonder een goed ontwikkeld bosmilieu, die worden gedomineerd door een beperkt aantal boomsoorten, meer kwetsbaar zijn voor ziekten en plagen. Het actief verhogen van de soortenrijkdom, in de Nederlandse situatie vooral met inheemse boomsoorten met basenrijk strooisel, versterkt het functioneren en de weerbaarheid van het bosecosysteem voor externe invloeden zoals ziekten en plagen. (13) Deze verzwaring van de vereisten inzake natuurbeheer voor terreinbeheerders leidt tot een aanpassing van de in aanmerking komende kosten voor de betrokken bostypes. De Nederlandse autoriteiten hebben gedetailleerde berekeningen 7 verstrekt, waaruit blijkt dat de aangemelde geactualiseerde in aanmerking 6 7 Na de goedkeuring van de wijzigingen zullen de bostypen N16.01 en N16.02 respectievelijk de nieuwe codes N16.03 en N16.04 krijgen. Bronnen: Normenboek NBL, BUWA 2015, Alterra 2014, 2015 en 2016, Unie van Bosgroepen en SBB/Bosgroepen

5 komende kosten 27,73/ha/jaar voor bostype N16.03 en 53,72/ha/jaar voor bostype N16.04 bedragen 8. (14) Het steunbedrag per jaar per hectare voor de gewijzigde submaatregelen is berekend op 75 % van de in aanmerking komende kosten 9, wat lager is dan de maximale steunintensiteit van 84 % die in steunregeling SA (2016/NN) wordt vermeld. (15) De Nederlandse autoriteiten hebben uitgelegd dat de bovenvermelde wijzigingen niet leiden tot een aanpassing van het budget voor de regeling. Alle eventuele extra uitgaven passen binnen het budget zoals dat met het besluit van de Commissie in zaak SA is goedgekeurd. (16) De Nederlandse autoriteiten hebben bevestigd dat de onderhavige regeling geen enkele andere wijziging aan steunregeling SA (2016/NN), zoals gewijzigd door SA (2016/N), aanbrengt. In het bijzonder blijven de doelstellingen, de begunstigden, het berekeningsmechanisme, het budget en de duur ongewijzigd. (17) De Nederlandse autoriteiten hebben zich ertoe verbonden om de onderhavige steunregeling na het verstrijken van de momenteel van kracht zijnde staatssteunregels aan de toekomstige staatssteunregels aan te passen zodra die van toepassing worden. 3. BEOORDELING 3.1. Is er sprake van steun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU? (18) In artikel 107, lid 1, VWEU is het volgende bepaald: "Behoudens de afwijkingen waarin de Verdragen voorzien, zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt". (19) Om als steun in de zin van deze bepaling te worden aangemerkt, moet bijgevolg aan elk van de volgende voorwaarden zijn voldaan: (i) de maatregel is toerekenbaar aan de staat en wordt uit staatsmiddelen bekostigd; (ii) de maatregel moet een voordeel toekennen aan de ontvanger; (iii) dat voordeel is selectief; en (iv) de maatregel vervalst de mededinging of dreigt deze te vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig te beïnvloeden. (20) Het bestaan van steun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU werd bevestigd in het besluit van de Commissie in zaak SA (2016/NN), alsook in zaak SA (2016/N). De Commissie verwijst naar haar beoordeling in die zaken. 8 9 Zie voetnoot 6. De steunbedragen/ha/jaar, 75 % van de nettostandaardkostprijzen voor natuurbeheer, zijn de volgende: "Openstellingsbijdrage" 53,74, waarvan de onderhoudscomponent 37,06 en de toezichtscomponent 16,68, bostype N ,80 en bostype N ,29. 5

6 3.2. Wettigheid van de steun toepassing van artikel 108, lid 3, VWEU (21) De steunregeling is op 13 april 2017 bij de Commissie aangemeld. Zij is nog niet ten uitvoer gelegd. Nederland heeft bijgevolg voldaan aan zijn verplichting op grond van artikel 108, lid 3, VWEU Verenigbaarheid van de steun Toepassing van artikel 107, lid 3, onder c), VWEU (22) Volgens artikel 107, lid 3, onder c), VWEU kunnen steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, als verenigbaar met de interne markt worden beschouwd mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. (23) In het besluit van de Commissie in zaak SA (2016/NN), alsook in zaak SA (2016/N), werd beslist dat deze uitzondering van toepassing was Toepassing van de richtsnoeren (24) Met betrekking tot de beoordeling van de inhoud van de aangemelde regeling wordt verwezen naar het besluit dat is genomen betreffende steunregeling SA (2016/NN), zoals gewijzigd door SA (2016/N). Die regeling is goedgekeurd op grond van punt 103 en hoofdstuk VII van de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector , de afdelingen , 2.8.1, en van deel II van de richtsnoeren van de Europese Unie voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector en in plattelandsgebieden en rechtstreeks op grond van artikel 107, lid 3, onder c), VWEU. (25) De wijzigingen zijn beperkt tot het invoeren van aanvullende voorwaarden op grond waarvan terreinbeheerders steun kunnen ontvangen met betrekking tot twee typen natuurbeheeractiviteiten van de maatregel "natuurbeheer". De voorwaarden voor de steun en de in aanmerking komende kosten nemen toe (overwegingen 9 en 13) en de steunintensiteit daalt (overweging 14). De voorgestelde wijzigingen hebben geen gevolgen voor het totale budget, dat hetzelfde blijft (overweging 15). Zoals de Nederlandse autoriteiten hebben uiteengezet, zijn de onderhavige wijzigingen zoals omschreven in overwegingen 7 tot en met 14, gelet op de ervaring die op grond van de regelingen SA (2016/NN) en SA (2016/N) is verworven, nodig, geschikt en evenredig om de kwaliteit van het natuurbeheer door terreinbeheerders wezenlijk te doen toenemen, de sturing van de steun te verbeteren en een doeltreffend gebruik van de hulpmiddelen te garanderen (overwegingen 10, 11 en 12). De Commissie stemt in met deze uitleg PB C 319 van , blz. 1. PB C 204 van , blz. 1, zoals gewijzigd bij Bericht van de Commissie tot wijziging van de richtsnoeren van de Europese Unie voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector en in plattelandsgebieden (PB C 390 van , blz. 4) en zoals gerectificeerd bij rectificatie bekendgemaakt in PB C 265, , blz. 5. 6

7 (26) Uit overweging 16 volgt dat de onderhavige regeling geen enkele andere wijziging van de oorspronkelijke steunregeling SA (2016/NN), zoals gewijzigd door SA (2016/N), invoert. (27) De Nederlandse autoriteiten hebben zich ertoe verbonden deze steunregeling aan de toekomstige staatssteunregels aan te passen zodra die regels van toepassing worden (overweging 17). (28) Op basis van bovenstaande overwegingen besluit de Commissie dat de voorgestelde wijzigingen geen gevolgen hebben voor de beoordeling van de verenigbaarheid van de steunregeling met de interne markt, zoals uitgevoerd in de beslissingen van de Commissie in zaken SA (2016/NN) en SA (2016/N). 4. CONCLUSIE De Commissie heeft besloten geen bezwaar tegen de aangemelde steunregeling te maken aangezien deze op grond van artikel 107, lid 3, onder c), VWEU verenigbaar is met de interne markt. Als delen van deze brief, overeenkomstig de mededeling van de Commissie over geheimhouding bij beschikkingen inzake staatssteun 12, onder de geheimhoudingsplicht vallen en niet mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht dit uiterlijk vijftien werkdagen na kennisgeving van deze brief te melden aan de Commissie. Als de Commissie binnen die termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, gaat zij ervan uit dat Nederland instemt met de integrale bekendmaking van deze brief. Als Nederland wenst dat bepaalde informatie onder de geheimhoudingsplicht valt, gelieve dan de betrokken delen aan te geven en voor elk deel te motiveren waarom om nietopenbaarmaking wordt verzocht. 12 Mededeling van de Commissie C(2003) 4582 van 1 december 2003 over geheimhouding bij beschikkingen inzake staatssteun, PB C 297 van , blz. 6. 7

8 Gelieve uw verzoek overeenkomstig artikel 3, lid 3, van Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie 13 via het beveiligde systeem PKI (Public Key Infrastructure) naar het volgende adres te sturen: Voor de Commissie Phil HOGAN Lid van de Commissie 13 Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie van 21 april 2004 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag (PB L 140 van , blz. 1). 8