DNB Cashcentrum Zeist Effectenstudie open bodemenergiesysteem

Transcriptie

1 DNB Cashcentrum Zeist Effectenstudie open bodemenergiesysteem

2 Betreft DNB Cashcentrum Zeist Behandeld door Femke van Aken Gecontroleerd door Stijn Verplak Versienummer 1 ADVISEUR BODEMENERGIE IF Technology bv Femke van Aken Postbus AP Arnhem T E f.vanaken@iftechnology.nl Dit document is, ter invulling van paragraaf 4.6 van de BRL 11000, protocol 11001, uitsluitend opgesteld als onderbouwing voor de aanvraag van de vergunning in het kader van de Waterwet. Dit document is geen ontwerpdocument voor het open bodemenergiesysteem als benoemd in de paragrafen 4.1 tot en met 4.5 en hoofdstuk 5 van BRL protocol

3 Pagina 3/15 Samenvatting Inleiding Het voornemen bestaat om gebruik te maken van een open bodemenergiesysteem voor de duurzame koeling en verwarming van het DNB Cashcentrum te Zeist. Bodemenergie De twee bronnen van het open bodemenergiesysteem zijn beoogd in het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket ( m-mv). Het systeem onttrekt en infiltreert maximaal m³/jaar met een maximaal debiet van 60 m³/uur. Energiebesparing en emissiereductie Door het toepassen van een open bodemenergiesysteem kan jaarlijks circa 40 % energie worden bespaard. Deze energiebesparing leidt tot een jaarlijkse emissiereductie van 50 ton CO 2 en 75 kg NO x. De beoogde SPF van het bodemenergiesysteem bedraagt 4,7. Hydrologische effecten Het berekende hydrologische invloedsgebied reikt tot maximaal 140 m van de bronnen. De maximale grondwaterstand- en stijghoogteverandering bedraagt < 0,01 m en 2,29 m. Negatieve hydrologische invloed op andere grondwatergebruikers en overige belanghebbenden is niet aan de orde. Hydrothermische effecten Beïnvloeding van de grondwatertemperatuur kan na 20 jaar energieopslag optreden tot maximaal 170 m van de bronnen. De veroorzaakte temperatuurveranderingen hebben geen nadelige gevolgen voor andere grondwatergebruikers en overige belanghebbenden. Grondmechanische effecten De berekende eindzetting bedraagt 1 mm. Deze geringe zetting en het daarmee gepaard gaande zettingsverhang veroorzaken geen schade aan gebouwen, funderingen, de nabijgelegen spoorbaan of wegen. Effecten op de grondwaterkwaliteit Het zoet-/brakgrensvlak en het brak-/zoutgrensvlak worden niet negatief beïnvloed zodat geen sprake is van verzilting van het grondwater. Bij dit project vinden geen significante effecten plaats op de chemische en microbiologische samenstelling van het grondwater. De verontreinigingssituatie in de omgeving van de projectlocatie wordt niet beïnvloed.

4 Pagina 4/15 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 5 2 Systeembeschrijving Uitgangspunten Opzet open bodemenergiesysteem Energiebesparing, emissiereductie en SPF 7 3 Geohydrologie en effectberekeningen Bodemopbouw Geohydrologische kenmerken Hydrologische effecten Hydrothermische effecten Grondmechanische effecten 12 4 Invloed op omgevingsbelangen Grondwaterkwaliteit Verzilting Verontreinigingen Grondwatergebruikers Gesloten bodemenergiesystemen Grondwaterbescherming Bebouwing en infrastructuur Natuur en openbaar groen Cultuurhistorie en archeologische waarden 15 Figuren 2.1 Principeschema van het open bodemenergiesysteem 2.2 Overzichtskaart met bronlocaties 3.1 Berekende stijghoogteveranderingen in het opslagpakket 3.2 Berekende temperaturen in het opslagpakket 4.1 Berekende temperaturen in het opslagpakket met VtsPN 4.2 Temperatuurverloop in de bronnen van VtsPN Bijlagen 1 Berekening van de SPF 2 Berekening van de eindzetting

5 Pagina 5/15 1 Inleiding Het voornemen bestaat om gebruik te maken van een open bodemenergiesysteem voor de duurzame klimatisering van DNB Cashcentrum te Zeist. Het onttrekken en infiltreren van grondwater ten behoeve van het open bodemenergiesysteem is in het kader van de Waterwet vergunningplichtig. De provincie is bevoegd gezag. De aanvraag dient voorzien te zijn van een studie naar de effecten van het bodemenergiesysteem en de invloed hiervan op de omgeving. Deze studie dient te voldoen aan de eisen die zijn opgenomen in de BRL SIKB 11000, protocol Ontwerp, realisatie en beheer van het ondergrondse deel van installaties voor bodemenergie (hoofdstuk 4.6). De voorliggende effectenstudie geeft een overzicht van de effecten van het open bodemenergiesysteem op de bodem, het grondwater en omgevingsbelangen.

6 Pagina 6/15 2 Systeembeschrijving 2.1 UITGANGSPUNTEN Om lange termijn energieopslag in de bodem mogelijk te maken, wordt een grondwatersysteem aangelegd. Het grondwatersysteem bestaat uit één koude en één warme bron waar grondwater aan kan worden onttrokken en in geïnfiltreerd (zie Figuur 2.1). Figuur 2.1 Princiepschema open bodemenergie De grondwaterzijdige uitgangspunten voor de vergunningaanvraag zijn opgenomen in Tabel 2.1. Tabel 2.1 Uitgangspunten open bodemenergiesysteem parameter eenheid winter zomer maximaal te verpompen waterhoeveelheid a [m³/seizoen] gemiddeld te verpompen waterhoeveelheid [m³/seizoen] maximaal debiet [m³/uur] maximale hoeveelheid ontwikkelwater b [m³] maximale spuihoeveelheid b [m³/jaar] gemiddelde infiltratietemperatuur [ C] 8 18 minimale/maximale infiltratietemperatuur [ C] 5 25 gemiddelde energiehoeveelheid [MWht/seizoen] a Tijdens opstartjaar of extreme seizoenen b Zie toelichting in onderstaande tekst Ontwikkelen bronnen Nadat een bron geboord is, het filter en de peilbuizen zijn ingebouwd en het boorgat is aangevuld, wordt de bron ontwikkeld. Doel van het ontwikkelen is het schoonmaken van de bron. Hierbij wordt de verstopping op de boorgatwand, die bij het boren is ontstaan, zo goed mogelijk verwijderd door het schoonpompen van de bron.

7 Pagina 7/15 Tijdens dit proces wordt grondwater (ontwikkelwater) onttrokken en geloosd. Het grondwater wordt onttrokken met een maximaal debiet van 100 tot 130% van het ontwerpdebiet, in dit geval 60 tot 78 m³/uur/bron. Met dit maximale debiet wordt slechts gedurende korte tijd (maximaal 15 minuten) gepompt tijdens de laatste fase van het ontwikkelen. Per bron wordt totaal maximaal m³ grondwater onttrokken in een periode van ongeveer twee weken. Voor het ontwikkelen van de twee beoogde bronnen wordt in totaal maximaal m³ grondwater onttrokken en geloosd. De bronnen worden één voor één ontwikkeld waardoor het grondwater gefaseerd wordt onttrokken. Het grondwater wordt geloosd op het gemeentelijk riool. Toestemming voor lozing op het riool wordt in een later stadium van het project aangevraagd bij de gemeente. Spuihoeveelheid In verband met preventief onderhoud van de bronnen worden deze een aantal keer per jaar gespuid. Bij deze actie wordt uit de bronnen enige tijd grondwater onttrokken met het maximale debiet. Per jaar zal niet meer dan m³ grondwater worden gespuid. Toestemming voor lozing op het riool wordt in een later stadium van het project aangevraagd bij de gemeente. 2.2 OPZET OPEN BODEMENERGIESYSTEEM Het grondwatersysteem bestaat uit één doublet. De locaties van de bronnen zijn weergegeven in Figuur 2.2. In Tabel 2.2 is de opzet van het bronsysteem beschreven. Tabel 2.2 Opzet bronsysteem parameter eenheid waarde filterdiepte [m-mv] (gecombineerde 2 e /3 e watervoerende pakket) minimale lengte per bronfilter [m] 20 afstand tussen koude en warme bron [m] 125 Het grondwatercircuit wordt luchtdicht en onder een overdruk ten opzichte van de atmosfeer gehouden, zodat geen lucht in het grondwatercircuit kan toetreden. 2.3 ENERGIEBESPARING, EMISSIEREDUCTIE EN SPF Voor het bepalen van de energiebesparing en de emissiereductie is de warmte- en koudelevering met een open bodemenergiesysteem en warmtepompen vergeleken met een conventionele installatie voor koeling en verwarming, bestaande uit koelmachines (airconditioning) en HR-ketels. Het verbruik van elektriciteit is omgerekend naar de hoeveelheid aardgas die nodig is voor de elektriciteitsopwekking. Hierdoor kan het totale primaire energieverbruik worden vergeleken. Indien jaarlijks 500 MWh t aan warmte en 500 MWh t aan koude wordt onttrokken aan de bodem en geleverd aan het gebouw, bedraagt de besparing in het primair aardgasverbruik m³ aardgasequivalenten per jaar. Dit komt neer op een energiebesparing van 40%. Deze energiebesparing resulteert in een jaarlijkse emissiereductie van 50 ton (35%) koolstofdioxide (CO 2) en 75 kg (75%) stikstofoxiden (NO x).

8 Pagina 8/15 Het energierendement van het systeem wordt uitgedrukt in de Seasonal Performance Factor (SPF). Dit is een getal dat aangeeft hoeveel MWh t koude en warmte wordt geleverd aan het gebouw per MWh e verbruikte elektriciteit (bron(nen), warmtepomp(en), regeneratievoorziening en overige hulpenergie). De SPF van het bodemenergiesysteem bedraagt 4,7. De berekening van de SPF is bijgevoegd in bijlage 1.

9 Pagina 9/15 3 Geohydrologie en effectberekeningen 3.1 BODEMOPBOUW De bodemopbouw in de directe omgeving van de locatie is beschreven op basis van de volgende gegevens: - Grondwaterkaart van Nederland - Regionaal Geohydrologisch Informatie Systeem (REGIS) - Boorbeschrijvingen uit het archief van TNO Bouw en Ondergrond via DINOLoket - Boorbeschrijving van omliggende bodemenergiesystemen Op basis van deze gegevens is de bodemopbouw geschematiseerd (Tabel 3.1). Tabel 3.1 Gehanteerde bodemopbouw diepte lithologie geohydrologische benaming doorlaatvermogen of weerstand b [m-mv] a [m²/d] of [d] 0 58 matig grof tot uiterst grof zand met kleilagen 1 e watervoerend pakket m²/d klei 1 e scheidende laag 50 d matig grof zand en enkele kleilagen gecombineerd 2 e /3 e watervoerend m²/d pakket fijn zand en klei slecht doorlatend pakket 450 m²/d > 260 klei en fijn zand hydrologische basis a maaiveldhoogte: circa +11,5 m t.o.v. NAP b doorlaatvermogen: bepaald met Shepherd / gemiddelde weerstand: 100 d/m voor klei 3.2 GEOHYDROLOGISCHE KENMERKEN De laagste, gemiddelde en hoogste grondwaterstand en de stijghoogte in de watervoerende pakketten zijn weergegeven in Tabel 3.2. Tabel 3.2 Grondwaterstand en stijghoogte [m-mv] bron laagste gemiddelde hoogste grondwaterstand (= stijghoogte wvp 1) peilbuis B32C0278 8,8 8,4 8,0 gecombineerde 2 e /3 e watervoerende pakket peilbuis B32C0346 8,8 8,4 8,0 De lokale en regionale geohydrologische kenmerken zijn opgenomen in Tabel 3.3.

10 Pagina 10/15 Tabel 3.3 Lokale en regionale geohydrologische kenmerken parameter eenheid grondwaterstroming opslagpakket (snelheid) a [m/jaar] 20 grondwaterstroming opslagpakket (richting) a [-] noordwestelijk grondwatertemperatuur (opslagpakket) b [ C] 12 zoet-/brakgrensvlak (chloride 150 mg/l) c [m-mv] > 200 brak-/zoutgrensvlak (chloride mg/l) c [m-mv] > 200 a bron: gebaseerd op het isohypsenpatroon uit REGIS b bron: Database bodemtemperatuurprofielmetingen TNO en IF Technology c bron: Grondwaterkaart van Nederland 3.3 HYDROLOGISCHE EFFECTEN Om de hydrologische effecten van het bodemenergiesysteem te berekenen, is gebruik gemaakt van het hydrologische softwarepakket MLU voor Windows (Multi Layer Unsteady state). Meer informatie over MLU is te vinden op De bodemopbouw in het model is gebaseerd op de geohydrologische schematisatie in tabel 3.1. Uitgangspunt is dat de bodemopbouw geldt voor het totale gemodelleerde gebied. In Tabel 3.4 is de modelopbouw weergegeven. Tabel 3.4 Modelopbouw diepte toelichting doorlaatvermogen weerstand [m-mv] [m²/d] [d] 8,4 gesloten bovenrand - 8, e watervoerende pakket (freatisch) e scheidende laag gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket lokale scheidende laag gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket fictieve scheidende laag - 3,9 b gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket (filter) fictieve scheidende laag - 5,6 b gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket fictieve scheidende laag - 13,5 b slecht doorlatend pakket > 260 hydrologische basis - a de gemiddelde grondwaterstand bedraagt circa 8,4 m-mv (zie Tabel 3.2) b berekend op basis van anisotropiefactor 4 Oppervlaktewater In de omgeving van de locatie is geen oppervlaktewater aanwezig. In het grondwatermodel is daarom een gesloten bovenrand (oneindige weerstand) gedefinieerd. Schematisatie in tijd Om de stijghoogte- en grondwaterstandveranderingen te berekenen is een berekening uitgevoerd waarbij het systeem gedurende een seizoen op maximaal debiet (60 m³/uur) draait. Aangezien in

11 Pagina 11/15 de praktijk het bodemenergiesysteem slechts gedurende een zekere periode op maximaal debiet draait, is de berekende grondwaterstandverandering een overschatting van de werkelijke optredende effecten. Hydrologische effecten In Tabel 3.5 zijn de berekende hydrologische effecten bij maximaal debiet weergegeven. Tabel 3.5 Maximale grondwaterstand- en stijghoogteveranderingen watervoerende laag eenheid zomer- en wintersituatie 1 e watervoerende pakket (= freatisch) [m] < 0,01 gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket [m] 2,29 De berekende maximale verandering van de grondwaterstand is kleiner dan 0,05 m. Derhalve zijn deze veranderingen niet in een figuur weergegeven. In Figuur 3.1 zijn de berekende hydrologische effecten in het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket (opslagpakket) gepresenteerd. Het hydrologische invloedsgebied is het gebied waarbinnen het effect van het bodemenergiesysteem op de stijghoogte groter dan 0,05 m is. De berekende grootte van de invloedsgebieden in de verschillende pakketten zijn in Tabel 3.6 vermeld. Tabel 3.6 Grootte invloedsgebieden watervoerende laag eenheid zomer- en wintersituatie 1 e watervoerende pakket (= freatisch) [m] - gecombineerd 2 e /3 e watervoerende pakket [m] HYDROTHERMISCHE EFFECTEN De thermische effecten van het bodemenergiesysteem zijn berekend met het programma HstWin- 2D. Met het programma HstWin-2D worden warmte- en stoftransport berekend in een verzadigd tweedimensionaal grondwatersysteem. De randvoorwaarden in het HstWin-2D-model zijn gebaseerd op de geohydrologische beschrijving in paragraaf 3.1. HstWin-2D simuleert de grondwaterstroming en het warmtetransport in één laag. De dikte van deze laag is gelijk gekozen aan de minimale effectieve filterlengte (20 m). In Tabel 3.7 zijn de belangrijkste geohydrologische en geothermische invoerparameters opgenomen die bij de berekeningen zijn gebruikt. De warmtegeleidingscoëfficiënten zijn ontleend aan de VDI 4640, Blatt 1/part 1. De warmtecapaciteit is bepaald met de methode van de Vries (1963), waarbij een porositeit van 35% is aangehouden. Tabel 3.7 Modelopbouw HST2D laagnaam dikte doorlatendheid warmtegeleidingcoëfficiënt volumetrische warmtecapaciteit [m] [m/d] [W/(mK)] [MJ/(m³K)] geleidende toplaag - - 2,4 2,8 opslagpakket ,4 2,8 geleidende onderlaag - - 2,4 2,8

12 Pagina 12/15 In Tabel 3.8 is het aangehouden onttrekking-/infiltratiepatroon weergegeven. Tabel 3.8 Onttrekking-/infiltratiepatroon (gemiddelde waterverplaatsing) seizoen bedrijfstoestand onttrekken uit infiltreren in waterhoeveelheid infiltratietemperatuur [m³/seizoen] [ C] winter warmtelevering W K zomer koudelevering K W De berekende thermische effecten na 20 jaar energieopslag zijn weergegeven in Figuur 3.2. Het hydrothermische invloedsgebied is het gebied ter hoogte van de gemodelleerde bronfilters waarbinnen de berekende temperatuur na 20 jaar minimaal 0,5 C afwijkt van de natuurlijke grondwatertemperatuur (12 C). Het hydrothermische invloedsgebied van het bodemenergiesysteem reikt na 20 jaar tot maximaal 170 m van de bronnen. 3.5 GRONDMECHANISCHE EFFECTEN De stijghoogteveranderingen als gevolg van het bodemenergiesysteem kunnen zetting veroorzaken. In welke mate deze zettingen daadwerkelijk optreden, hangt af van de zettingsgevoeligheid van de aanwezige bodemlagen en van de grootte van de stijghoogteveranderingen. Daarnaast zijn de eerder opgetreden bodembelastingen van belang. Deze zogenaamde voorbelastingen kunnen hebben plaatsgevonden bij extreem lage stijghoogten in droge jaren of door eerdere (tijdelijke) onttrekkingen. De potentiële zetting is berekend met de formule van Koppejan. Hiervoor is de bodem geschematiseerd conform de opbouw in tabel 3.4. De zettingconstanten zijn ontleend aan NEN-blad bladzijde 20. Via deze methode is een eindzetting van 1 mm berekend (zie bijlage 2). Het zettingsverhang bedraagt in de directe nabijheid van de bronnen (binnen 10 m rondom de bronnen) maximaal 1 m per m. Aan de rand van het berekende hydrologische invloedsgebied is de berekende eindzetting nihil. In werkelijkheid draait het systeem niet continu op maximaal debiet, waardoor de berekende hydrologische effecten een overschatting zijn. De berekende eindzetting is daarom ook een overschatting van de werkelijk optredende zetting.

13 Pagina 13/15 4 Invloed op omgevingsbelangen 4.1 GRONDWATERKWALITEIT Invloed van de temperatuur Een verandering van de temperatuur van het grondwater kan het chemisch evenwicht van reacties veranderen. In het kader van het onderzoek Meer met Bodemenergie (MMB, naar warmteopslag in de bodem is veel onderzoek gedaan naar het gedrag van water en sediment bij verwarming. Uit deze onderzoeken is gebleken dat de invloed van de temperatuurverandering die optreedt bij bodemenergie (in het algemeen minder dan 10 C) op de watersamenstelling vaak verwaarloosbaar klein is. Invloed van menging Bij menging van grondwater met een verschillende samenstelling wordt de grondwaterkwaliteit beinvloed. Een belangrijke conclusie van MMB en het onderzoek door VU/KWR is dat menging bij lage temperatuursystemen het meest bepalende proces is voor de grondwaterkwaliteit. De temperatuureffecten zijn bij temperaturen onder de 25 C ondergeschikt en worden pas bij hogere temperaturen belangrijker. Menging heeft alleen effect op de grondwaterkwaliteit als de samenstelling van het gemengde water verschilt. Hierbij kan worden gedacht aan verschillen in zoutgehalte, hardheid en de redoxtoestand van het grondwater. De invloed van menging treedt alleen op in het gebied waar het mengwater zich bevindt: direct rond de bronnen en stroomafwaarts daarvan. Het grondwater dat bij dit beoogde project gemengd zal worden, is volledig kalkverzadigd en gereduceerd (ijzerhoudend, zuurstof- en nitraatloos). Nadelige effecten zijn dan ook niet te verwachten. 4.2 VERZILTING Het zoet-/brak- en het brak-/zoutgrensvlak bevinden zich beide in het slecht doorlatende pakket en mogelijk in de hydrologische basis en worden daardoor niet beïnvloed door het bodemenergiesysteem. 4.3 VERONTREINIGINGEN Er zijn geen verontreinigingen bekend nabij de projectlocatie die zijn doorgedrongen tot in het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket. Aangezien het bodemenergiesysteem geen invloed heeft op de grondwaterstand, worden mogelijk aanwezige ondiepe verontreinigingen niet beïnvloed. 4.4 GRONDWATERGEBRUIKERS Op basis van de bekende gegevens van de RUD Utrecht blijkt dat er binnen een straal van 500 m één open bodemenergiesysteem aanwezig is. Dit systeem van Politie Nederland (VtsPN) is direct ten zuiden van de projectlocatie gelegen en heeft een debiet van 390 m³/uur. Dit open bodemenergiesysteem, dat bestaat uit drie doubletten heeft een vergunning om maximaal

14 Pagina 14/ m³/jaar aan grondwater uit het gecombineerde tweede en derde watervoerend pakket te onttrekken en te infiltreren. Hydrologische invloed bodemenergie Binnen het berekende hydrologische invloedsgebied van het beoogde bodemenergiesysteem bevinden zich geen bodemenergiesystemen. Het beoogde bodemenergiesysteem heeft dan ook geen negatieve invloed op omliggende systemen. Thermische invloed bodemenergie Binnen het berekende thermische invloedsgebied van het bodemenergiesysteem van DNB Cashcentrum is geen ander bodemenergiesysteem aanwezig. Gezien de nabijheid en omvang van het bodemenergiesysteem van VtsPN is een cumulatieve thermische berekening uitgevoerd. In Figuur 4.1 zijn de thermische effecten weergegeven van de systemen van DNB Cashcentrum en VtsPN. De warme bron van DNB Cashcentrum is nabij de warme bronnen van VtsPN beoogd. Hierdoor is geen sprake van negatieve thermische interferentie met dit systeem. 4.5 GESLOTEN BODEMENERGIESYSTEMEN Uit de WKO tool blijkt dat er binnen een straal van 500 m geen gesloten bodemenergiesystemen aanwezig zijn. Uit onze eigen projectervaring blijkt dat er in de woonwijk ten oosten van DNB Cashcentrum gesloten bodemenergiesystemen beoogd zijn. De uitgevoerde berekening in voorgaande paragraaf geeft een beperkte mate van beïnvloeding op de beoogde bodemenergiesystemen. Deze beïnvloeding komt met name door het bodemenergiesysteem van VtsPN en niet door het beoogde bodemenergiesysteem van DNB Cashcentrum. 4.6 GRONDWATERBESCHERMING De locatie is niet gelegen in een waterwingebied, grondwaterbeschermingsgebied of boringsvrije zone. Wel ligt de locatie in het 100-jaaraandachtsgebied van waterwingebied Beerschoten. Er is echter geen beleid omtrent dit gebied en daarmee ook geen belemmering voor de toepassing van een open bodemenergiesysteem op de projectlocatie. 4.7 BEBOUWING EN INFRASTRUCTUUR De berekende grondwaterstandveranderingen zijn zeer gering (< 0,01 m). Van grondwateroverlast en langdurige grondwaterstandverlaging is dan ook geen sprake. De optredende stijghoogteveranderingen kunnen van invloed zijn op bestaande bebouwing en infrastructuur via zettingen. Zettingen In de Nederlandse Norm voor Geotechniek ontwerp (NEN-EN C1+A1, Eurocode 7) zijn normen opgenomen om een ongewenst verlies aan bruikbaarheid, schade of hoge onderhoudskosten aan infrastructuur en constructies te voorkomen. Volgens deze NEN-norm kan verlies van bruikbaarheid optreden wanneer de zetting groter is dan 50 mm en het zettingsverhang (rotatie) kleiner is dan 1:500. In de NEN 6740 was tevens beschreven dat bij de aanwezigheid van ondiepe zettingsgevoelige bodemlagen, zoals een deklaag, verschillen in de samenstelling van de betreffende laag aanleiding kunnen geven tot verschilzettingen aan maaiveld. Wanneer de veroorzaakte zetting in de deklaag groter is dan 15 mm, kunnen effecten van betekenis optreden.

15 Pagina 15/15 Invloed bodemenergie De berekende eindzetting van 1 mm (zie hoofdstuk 3.5) en de daarmee gepaard gaande verschilzetting van 1 m per m veroorzaakt geen schade aan gebouwen, funderingen, spoor, wegen of constructies. 4.8 NATUUR EN OPENBAAR GROEN De invloed op de grondwaterstand (hoofdstuk 3.3) is zo gering (< 0,01 m) dat het bodemenergiesysteem geen invloed heeft op natuurwaarden (zoals Vogel- en Habitatrichtlijngebieden, Natuurbeschermingswetgebieden, Natuurnetwerk Nederland of ecologische beschermingszones) en openbaar groen. Wel worden de bronnen gerealiseerd in een gebied dat deel uitmaakt van het Natuurnetwerk Nederland. 4.9 CULTUURHISTORIE EN ARCHEOLOGISCHE WAARDEN De invloed op de grondwaterstand (hoofdstuk 3.3) is zo gering (< 0,01 m) dat het bodemenergiesysteem geen invloed heeft op eventueel aanwezige cultuurhistorie en archeologische waarden. Het bodemenergiesysteem ligt niet in een aardkundig waardevol gebied.

16 Figuren

17 DNB Cashcentrum VtsPN Project: Bodemenergie DNB Cashcentrum Zeist Onderwerp: Overzichtskaart met bronlocaties Datum: A: B: Figuur: 0m 50m 100m 150m Referentie: 200m /SV Getek.: Stadium: effectenstudie F. van Aken Form.: A4

18 0,05 0,1 0,05 0,25-0,05-0,1-0,05 0,1 0,05-0,1-0,05 VtsPN Project: Onderwerp: Figuur: 0m 50m 100m 150m Referentie: 200m Bodemenergie DNB Cashcentrum Zeist Berekende maximale stijghoogteverandering in het opslagpakket [m] /SV Getek.: Stadium: effectenstudie F. van Aken Form.: A4 Datum: A: B:

19 11 12,5 situatie einde winter 11,5 10,5 10 9,5 9 8,5 11,5 12,5 13,5 14,5 15, VtsPN situatie einde zomer 11, ,5 12,5 10 9,5 9 12,5 13,5 14,5 15,5 16,5 17,5 11, VtsPN Project: Onderwerp: Figuur: 0m 50m 100m 150m Referentie: 200m Bodemenergie DNB Cashcentrum Zeist Berekende temperaturen in het opslagpakket na 20 jaar energieopslag [ C] /SV Getek.: Stadium: effectenstudie F. van Aken Form.: A4 Datum: A: B:

20 situatie einde winter 11, , ,5 13,5 12, , , ,5 14,5 11,5 11,5 8,5 9,5 10, situatie einde zomer 11, ,5 13, ,5 14,5 15,5 16,5 17,5 9, ,5 11,5 Project: Onderwerp: Figuur: 0m 100m 200m 300m Referentie: 400m Bodemenergie DNB Cashcentrum Zeist Berekende temperaturen in het opslagpakket na 20 jaar energieopslag [ C] met VtsPN /SV Getek.: Stadium: effectenstudie F. van Aken Form.: A4 Datum: A: B:

21 Bijlage 1 BEREKENING VAN DE SPF

22 Project Onderwerp Referentie Datum DNB Cashcentrum Zeist SPF berekening ten behoeve van aanvraag Vergunning Waterwet 68277/SV 27 september 2018 Winter (warmte leveren / koude laden) Nuttige warmte en koude Elektraverbruik Verwarming Levering nuttige warmte 333 MWh 333 MWh warmte 333 MWh Hulpenergie SPF = 40 8 MWhe hulpenergie Warmtepompen SPF (w) = 4,0 Regeneratie SPF = MWhe warmtepomp 13 MWhe regeneratie 250 MWh 250 MWh Grondwatersysteem SPF = 35 Warmte leveren / koude laden 500 MWh 14 MWhe grondwatersysteem Zomer (koude leveren / warmte laden) Koeling Levering nuttige koude 473 MWh 473 MWh koude 95 MWh Hulpenergie SPF = MWhe hulpenergie Warmtepompen SPF (k) = 3,5 directe koeling Regeneratie SPF = MWhe warmtepomp 0 MWhe regeneratie 122 MWh 378 MWh 0 MWh Grondwatersysteem SPF = 35 Koude leveren / warmte laden 500 MWh Berekende SPF: 4, MWh 172 MWhe 14 MWhe grondwatersysteem

23 Bijlage 2 BEREKENING VAN DE EINDZETTING

24 Zettingsberekening Versie 29 september 2004 Berekening van eindzetting volgens de methode van Koppejan (combinatie van Terzaghi en Keverling Buisman) Projectnaam: DNB Cashcentrum Zeist Projectnummer: Datum berekening: Bijlage: 2 Rapport: effectenstudie Specialist: F. van Aken Opmerking(en): Zetting bij de bron GLG: 8,8 m-mv Gebruikte formule van Terzaghi: D s k + Ds k z = ln C s k [m-mv] [m] [-] [-] [-] [kg/m3] [N/m²] [N/m²] [mm] Materiaal diepte Dikte H Cp Cs Conein r sk Dsk Z 0 Onverz.zone 8,8 0, ,0 8, ,4 Zand 49,2 0, E ,4 9,81 0, ,4 Klei ,4 44,145 0, ,4 Zand 39 0, E ,4 78,48 0, ,4 Klei ,4 799,52 0, ,4 Zand 29 0, E ,9 1520,6 0, ,4 Zand 20 2, E , , ,4 Zand 50 0, E ,4 814,23 0, ,4 Zand 60 0, E ,4 255,06 0, ,4 Verklaring van de parameters: symbolen verklaring eenheid D = Dikte [m] H = Stijghoogteverandering [m] Cp = Primaire zettingsconstante [-] Cs = Seculaire zettingsconstante [-] Conein = Totale zettingsconstante [-] r = Bulkdichtheid [kg/m 3 ] sk = Korrelspanning [N/m 2 ] Dsk = Verandering korrelspanning [N/m 2 ] Z = Zetting [mm] GLG = Gemiddelde laagste grondwaterstand [m-mv] Totale zetting [mm] 1 IF Technology bv Zettingsberekening

25 Velperweg 37 T NL60 RABO BE Arnhem E info@iftechnology.nl KvK Arnhem Postbus 605 I BTW nr. NL B AP Arnhem