Copernicus, leven en werk AWSV METIUS
|
|
- Suzanna van de Berg
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Alkmaar - 25 januari 2019
2 3 Aristarchos van Samos (-310;-230)
3 Zon: op de horizon Samen met Maan: eerste of laatste kwartier
4
5 3?
6 afstand tot maan tgα = afstand tot zon = 1 19 (Aristarchos) α = 3 tgα = α = 0 08'36" afstand tot maan afstand tot zon = Aristarchos van Samos : Heliocentrist
7 Torun (Thorn) Frombork (Frauenburg) geschilderd naar zelfportret
8 Tobias Stimmer Straszburg Kathedraal Zelfportret
9 Nicolaus Copernicus : Geert Mercator : Tycho Brahe : Simon Stevin : Galileo Galilei : Johannes Kepler : Isaac Newton :
10 Braunsberg Frauenburg Königsberg Allenstein Torun Wloclawek Breslau Krakau
11 Geboren in Torun jongste van 4 kinderen van Nicolaus Koppernigk (uit Krakau) & Barbara Watzenrode Vanaf 10 de levensjaar opgevoed door zijn oom Lucas Watzenrode Kanunnik (later Bisschop van Ermland) in de kathedraal van Frauenburg
12 Lagere school (met broer Andreas) in Torun Vanaf 1488 Kathedraalschool van Wloclawek Goede standaard humanistische opvoeding Met Andreas naar Universiteit van Krakau
13 v Latijn v Wiskunde v Astronomie v Aardrijkskunde v Filosofie 4 jaar Krakau Zonder diploma Johannes de Sacrobosco (Holywood) Tractatus de Sphaera Populair boek
14 Regiomontanus
15 De planeten (hier Mars) dansen tussen de vaste sterren
16 Arabische sterrenkunde Averroës! Rotatie-as van de aarde: ( ) Duur van het jaar: 365, dagen Rigel, Vega, Algol, Betelgeuze, Noemt zichzelf voortaan: COPERNICUS
17 ALMAGEST ± 150 Zon, Maan & 5 planeten Centrum van epicycle Epicycle Deferens Model van Ptolemaios met 80 cirkels
18 Beeld van Copernicus in Krakau
19 Lucas Watzenrode stuurt Nicolaus naar Bologna Om katholiek geestelijke te worden Hij wordt lid van de Duitse orde aldaar Elk lid betaalt volgens vermogen Nicolaus was blijkbaar niet rijk
20 De jonge Copernicus (26 jaar)
21 Lucas Watzenrode benoemt hem op 20 oktober 1497 Seculiere kanunnik van de Kathedraal van Frauenburg Maar in Italië Studeert hij v Grieks v Wiskunde v Sterrenkunde v Rechten
22 Sterrenkunde bij Domenico Maria Novara de Ferara ( ) 27 waarnemingen bekend v 9 maart 1497 : de verduistering van Aldebaran door de Maan beschreven in 1ste boek van De Revolutionibus Orbium Caelesticum Rome v maansverduistering van 6 Novembver 1500
23 Tabellen van Alfonso van Castilië ( ) Ptolemaios herwerkt door 50 astronomen 1252 : herdrukt in Venetië in 1483
24 Lente 1501 : Nicolaus keert terug naar Frauenburg Als seculier kanunnik bevestigd op 27 juli 1501 Oom vraagt toch om terug te keren naar Italië v Om canoniek recht te studeren Nicolaus gaat naar Padua en studeert vooral v Geneeskunde v Sterrenkunde v Wiskunde v En hij leert er schilderen v Canoniek recht (1503 in Ferrara)
25 Terug naar Frauenburg Oefent geneeskunde uit Wordt privé secretaris en raadsman van zijn oom: Lucas Watzenrode Woont 5 jaar in het kasteel Heilsberg Maakt Latijnse vertalingen van Griekse poëzie (1509)
26 Lucas Watzenrode sterft in 1512 Nicolaus heeft nu meer tijd voor sterrenkunde en heeft een vestingtoren (in Frauenburg) van waaruit hij waarneemt
27 1514 Handschrift voor een aantal vrienden met 7 conclusies Meten = Weten
28 v Niemand is in het middelpunt van het universum v De aarde is niet het middelpunt van het universum v Het middelpunt van het universum is dicht bij de zon v De afstand tot de zon is verwaarloosbaar ten opzichte van de afstand tot de sterren v De rotatie van de aarde veroorzaakt de schijnbare dagelijkse beweging van de sterren v De jaarlijkse beweging van de aarde om de zon veroorzaakt de cyclische beweging van de zon doorheen de dierenriem v De lussen die de planeten beschrijven ten opzichte van de aarde, worden veroorzaakt door de jaarlijkse beweging van de aarde
29 1515 Copernicus begint te schrijven aan
30 Martin Luther ( ) 1517: spijkert 95 stellingen op kasteelkerk te Wittenberg 1521: in de ban van de kerk Melanchton ( ) Humanist en kerkhervormer Georg Iserin (onthoofd in 1528) getrouwd met Thomasina de Porris: Ouders van Georg Joachim de Porris = von Lauchen ( ) = RHETICUS
31
32 Luther door Lucas Cranach Melanchton door Hans Asper
33 Godsdienstoorlogen 4 jaar administratie in Allenstein 1521: Broos vierkant : Protestanten - Katholieken - Teutoonse ridders - Polen Copernicus wordt belast met heropbouw na burgeroorlog (met zijn goede vriend kanunnik Tiedemann Giese) 1522: Hervorming van het Pruisische muntstelsel (met Albrecht von Hohenzollern)
34 Tiedemann Giese ( ) Albrecht von Hohenzollern ( )
35 Nicolaus keert terug naar Frauenburg Wiskunde en Sterrenkunde 1531 : De bisschop dreigt hem als kanunnik te ontslaan als hij geen priester wordt Hij weigert Werkt in alle stilte verder. 1539: Johann Joachim RHETICUS (25 jaar) bezoekt COPERNICUS
36 Rheticus 1ste volgeling van Copernicus Proefballon: Narratio prima de Libris revolutionum Copernici
37
38 Johann Petreius uit Nürenberg
39
40
41
42 Osiander ( ) Schrijft -ongevraagd- een voorwoord: Model verandert niets aan de bijbel Luther: Copernicus is een nar R.K.-kerk houdt zich alsnog op de vlakte 1576: Johannes Praetorius Onderwijst De Revolutionibus Wiskunde hoogleraar in Altdorf (Nürenberg)
43 Gerard Mercator :
44 Geert Mercator (1551) Vaste coördinaten voor sterren (efemeride 1550)
45 Simon Stevin
46 Weten zonder Meten Pater Giordano Bruno ( )
47 Johannes Kepler ( )
48 De wetten van Kepler P 2 = a 3
49 Hans Lipperhey ( ) - Zacharias Jansen ( ) Middelburg Jacob Metius ( ) - Alkmaar
50 Galileo Galilei ( )
51 Telescoop van Galileï : De Revolitionibus op Katholieke Index:. tot 1835
52 Christiaan Huygens ( ) 1655
53 Isaac Newton ( )
Cursus Inleiding in de Sterrenkunde
Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Sterrenbeelden naamgeving ca. 3000 v Chr. (Kreta) 48 klassieke sterrenbeelden, w.o. Dierenriem nu 88 officieel (door I.A.U.) met blote oog ca. 6000 sterren sternamen:
Nadere informatieCopernicus veelzijdig geleerde en beroemd amateur astronoom. Pier Slump
Copernicus veelzijdig geleerde en beroemd amateur astronoom Pier Slump 9 februari 2017 Inleiding Astronomie vóór Copernicus Model van Claudius Ptolemaeus (± 140) Technische begrippen Leven van Copernicus
Nadere informatieGalileo Galileï
Galileo Galileï 1564-1642 Waarom het conflict rond Galio Galileï geen conflict is tussen geloof en wetenschap of godsdienst en wetenschap! Geen conflict tussen geloof en wetenschap! 1. Galileo beschouwde
Nadere informatieDe ontraadseling van de hemel
De ontraadseling van de hemel In het poppenstuk kijkt een man door een sterrenkijker en doet ontdekkingen waarvoor hij een beloning krijgt. Maar voordat het zover was moesten er drie dingen gebeuren: een
Nadere informatieSterren kijken achter de dijken. Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland
Sterren kijken achter de dijken Vier eeuwen sterrenkunde in Nederland Korte voorgeschiedenis tot 1600 Oudste wetenschap (Babyloniers 2000 v.chr.) Praktische betekenis Tijdrekening en kalender, landbouw
Nadere informatieTweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy
Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 oktober 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.
Nadere informatie15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD
15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 1 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 2 MENSEN WILLEN STRUCTUREN ZIEN 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 3 DE MENS BEGON TE BESCHRIJVEN WAT HIJ AAN DE HEMEL
Nadere informatieJupiter en zijn Galileïsche manen
Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en de Galileïsche manen in Toldijk In de koepel van de Zuidelijke Hemel heeft Henk Olthof het mechaniek van Jupiter met vier van zijn manen opgesteld. Bij rondleidingen
Nadere informatieWeek 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com
Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 1 Studenten
Nadere informatieEerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy
Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 october 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde
Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels
Nadere informatieWELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen
WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Joris Witstok, Charlotte Brand, Niels Ligterink, Mieke Paalvast Doel, Inleiding Astrofysica:
Nadere informatieGravitatie en kosmologie
Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Jeroen Meidam Les 1: 3 september 2012 Overzicht Docent informatie Jo van den Brand, Jeroen Meidam Email: jo@nikhef.nl, j.meidam@nikhef.nl 0620 539
Nadere informatieWetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieWerkstuk Wiskunde B Gulden snede
Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk door een scholier 1937 woorden 28 januari 2004 6,1 28 keer beoordeeld Vak Wiskunde B Werkstuk Wiskunde: De Gulden Snede (a)laat zien hoe de verhouding van de gulden
Nadere informatie04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd 08 May 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/46110 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieSterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen.
RECAPITULATIE COLLEGE I Eerste kennismaking - planeten! clusters van sterrenstelsels - leegte, grootte, ruimte-tijd Simpele waarnemingen - sterren, & sterrenbeelden, - Zon, Maan, planeten, kometen - verduisteringen,
Nadere informatie1.1.13.3. Andere ontdekkingen... 46 1.1.13.4. Weetjes... 47
614 IW Ruimtevaart 1 1. Geschiedenis van de astronomie... 10 1.1. Geleerden... 10 1.1.1. Pythagoras... 10 1.1.1.1. Levensloop... 10 1.1.1.2. ontdekkingen in de astronomie... 10 1.1.1.3. andere ontdekkingen...
Nadere informatieDE REFORMATIE DEEL 1. Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary)
DE REFORMATIE DEEL 1 Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary) Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie begonnen? Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie
Nadere informatieDe redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe.
Voorwoord Het zou leuk zijn als we toch niet in het saaist denkbare heelal leven, sprak hoogleraar kosmologie Diederik Roest onlangs in de Volkskrant. 1 In het artikel bespreekt Roest de recente ontdekking
Nadere informatieGeschiedenis van de Sterrenkunde
Geschiedenis van de Sterrenkunde Frank Verbunt Departement Sterrenkunde Nijmegen / IMAPP Nijmegen 6 februari 2013 Frank Verbunt (Sterrenkunde Nijmegen) Geschiedenis van de Sterrenkunde Nijmegen, 6 februari
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw
Tijdvakken Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw K.A. * Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie * De bijzondere plaats in staatkundig opzicht
Nadere informatiePG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013
PG+ Sterrenkunde Ellen Schallig 14 november 2013 Inhoudsopgave Huishoudelijke mededelingen Recap: Het heelal is groot en leeg De Babyloniërs De Grieken Sprong naar zestiende eeuw Huishoudelijke mededelingen
Nadere informatieOnderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Nadere informatieNIEUWSBRIEF januari 2016
NIEUWSBRIEF januari 2016 Het jaar 2015 ligt weer achter ons, een succesvol jaar voor het Achterhoeks Planetarium. Het aantal bezoekers is iets toegenomen ten opzichte van het jaar 2014, hoewel we niet
Nadere informatieSamenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal
Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting door A. 929 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Breedtegraad: s Nachts: hoek van poolster met horizon Overdag: hoogste hoek van de zon
Nadere informatieAbsolutisme in Engeland
1 Absolutisme in Engeland 1534 > Hendrik VIII > stichting Anglicaanse kerk Voor opvolgers geldt: vorst bepaalt geloof! vb: Eduard VI (prot) vervolgt RK Mary Stuart (RK) vervolgt prot - gehuwd/gescheiden
Nadere informatieKijken naar het heelal
Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met
Nadere informatieGeocentrisch Heliocentrisch
Geocentrisch Heliocentrisch Voorstellingen van de kosmos door de eeuwen Rob van Gent Instituut voor de Geschiedenis en Grondslagen van de Wiskunde en de Natuurwetenschappen URU-Explokart Faculteit Geowetenschappen
Nadere informatieWat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken?
Wereldbeeld, geschiedenis. Stel je voor dat je als oude Griek probeert te begrijpen hoe de wereld er uit ziet. Daarbij moeten dus ook zon, maan, sterren, seizoenen, e.d. verklaard worden. Zou het uitmaken
Nadere informatie3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni 2004 3,9 14 keer beoordeeld Vak ANW 4.1.1 Wegwijs in tijd en ruimte -Vraagstuk: vorm van de aarde. Waarnemen aan de hand v/d schaduw -De zon -> komt op
Nadere informatieH10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45785 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieWillem van Oranje. Over Willem. Info. Bekenden van Willem. Willem van Oranje. Tijdlijn Info Foto s. wsw. Dillenburg. Willem van Oranje Lente, 1545
Over Willem Willem krijgt op 11-jarige leeftijd door het overlijden van een neef een grote erfenis. Daar hoort ook bij dat hij verhuist van zijn ouders in de naar de grote stad. Daar wordt hij opgevoed
Nadere informatieOverzicht. Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014
Vandaag: Frank Verbunt Het heelal Nijmegen 2014 Korte Geschiedenis Inhoud van het heelal: film Powers of Ten Het zonnestelsel Boek: hoofdstuk1, 2.1 Overzicht 12 feb: Inleiding, Zonnestelsel 19 feb: Meten
Nadere informatie5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey
Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni 2001 5,2 41 keer beoordeeld Vak ANW Hans Lippershey Hoewel de eer van de eerste telescoop meestal naar Galileo Galilei gaat, was het Hans Lippershey(1570-1619)
Nadere informatieWELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september
WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 12 september 2016 15.45 17.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Charlotte Brand, Mieke Paalvast, Alex Pietrow, Erik Osinga, Dominique Petit, Jessamy
Nadere informatieWiskunde, sterrenkunde en ruimtevaart: een hemels trio
Wiskunde, sterrenkunde en ruimtevaart: een hemels trio Arthur Schoeters Ondervoorzitter VVWL Space Teacher ESS Nationale Wiskunde Dagen 5 & 6 februari 2010 Het jaar 2009 was uitgeroepen tot het Internationaal
Nadere informatie1 Een dief met vleugels
les 1 Een dief met vleugels 1 Leonardo had uren achtereen gewerkt aan de opdracht voor de koning. Wat moest hij voor de koning maken? een schilderij een toneelstuk een draaibrug dat staat niet in de les
Nadere informatieACHTERGRONDEN VAN DE MODERNE WIJSBEGEERTE
0 ACHTERGRONDEN VAN DE MODERNE WIJSBEGEERTE Nijmegen, december 2004 Harm Boukema 1 In dankbare herinnering aan mijn leermeester Jan Hollak 2 3 INHOUD EERSTE DEEL DE COPERNICAANSE REVOLUTIE 1 Heliocentrisch
Nadere informatietussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50
Sterrenk tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden en 14 radboud magazine 50 achtergrond december 2016 15 Het is precies vierhonderd jaar geleden dat het Vaticaan de schriften van de astronoom
Nadere informatieHet Onderzoek. Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK
Het Onderzoek Laura Koopman Groep 7 woensdag 5 maart 2014 HET ONDERZOEK Inhoud In deze hoofdstukken is mijn werkstuk verdeeld: 1.Christiaan Huygens blz: 4 2.Antonie van Leeuwenhoek blz: 6 3.De beschrijving
Nadere informatiePraktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson
Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson Praktische-opdracht door een scholier 1570 woorden 3 november 2003 6,3 53 keer beoordeeld Vak Wiskunde Hoofdstuk 1 DE INLEIDING Na heel lang zoeken hebben wij
Nadere informatieKom tot ons, de wereld wacht. Kalender voor Advent en Kerst 2013
Kalender voor Advent en Kerst 2013 Kom tot ons, de wereld wacht Deze adventskalender heeft de vorm van een wereldbol. Want Jezus is de Redder voor de hele wereld. De meeste voorouders van Jezus kwamen
Nadere informatieIn de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het
Werkstuk door een scholier 3126 woorden 4 januari 2005 5,8 108 keer beoordeeld Vak ANW Galileo Galilei De hoofdvraag van ons verslag luidt als volgt: Wie was Galileo Galilei en wat zijn zijn belangrijkste
Nadere informatieVier eeuwen de hemel geobserveerd en in kaart gebracht: Utrechtse collecties oude sterrenkundige drukken
22 Vier eeuwen de hemel geobserveerd en in kaart gebracht: Utrechtse collecties oude sterrenkundige drukken robert h. van gent Al bijna vier eeuwen lang wordt in Utrecht sterrenkundig onderwijs en onderzoek
Nadere informatieInleiding Astrofysica
Inleiding Astrofysica Hoorcollege I 11 september 2017 Welkom n Doel: het college Inleiding Astrofysica vormt de basis voor de studie sterrenkunde en fungeert als inleiding voor alle andere sterrenkunde
Nadere informatieKeuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo
Exoplaneten Keuzeopdracht natuurkunde voor 5/6vwo Een verdiepende keuzeopdracht over het waarnemen van exoplaneten Voorkennis: gravitatiekracht, cirkelbanen, spectra (afhankelijk van keuze) Inleiding Al
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld
Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische-opdracht door een scholier 3921 woorden 9 november 2008 4,8 71 keer beoordeeld Vak ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst. Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst
De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek. De wetenschappelijke revolutie Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek
Nadere informatieDe mens verovert de ruimte!
Gerwin De Decker Astronowat? Geschiedenis van de astronomie Heel lang geleden al dachten mensen na over de beweging van de hemellichamen. Ze gebruikten die om wat op aarde gebeurde te verklaren of om voorspellingen
Nadere informatieData Mining. Arno Siebes
1 X Data Mining Arno Siebes U en Databases 1 X Elke Nederlander zit in honderden databases: door uw bonuskaart weet AH precies wat U eet; elke keer dat U pint weet de bank waar U hoeveel geld uitgeeft;
Nadere informatieDit Kompas is van: SEPTEMBER 2017 NUMMER 2A GOD IS RECHTVAARDIG "WIE IS GOD?" verbindt jongeren
10+ Dit Kompas is van: SEPTEMBER 2017 NUMMER 2A GOD IS RECHTVAARDIG "WIE IS GOD?" verbindt jongeren 2 Geert racet op zijn fiets naar huis. Vlug, zijn moeder zal zich wel afvragen waar hij blijft. Normaal
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Galileo Galilei
Praktische opdracht ANW Galileo Galilei Praktische-opdracht door een scholier 4046 woorden 13 maart 2002 7,3 109 keer beoordeeld Vak ANW 2. Inleiding De hoofdvraag van mijn verslag luidt als volgt: Wie
Nadere informatieOpdracht ANW Leerdoelen h10 en h11
Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht door V. 2378 woorden 29 juni 2011 3,5 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Leerdoelen 10 1. Kunt uitleggen hoe wetenschappers bewezen dat de aarde rond was
Nadere informatieDe telescoop een seecker instrument om verre te sien
De telescoop een seecker instrument om verre te sien Robert Wielinga robert@sonnenborgh.nl 11 e eeuw: ontdekking van de leessteen een druppel water werkt als een vergrootglas brillen vanaf 1300 bolle lens:
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-157-7 (HB) 978-94-6175-964-1 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-215-4 (HB) 978-94-6175-957-3 (e-book) 978-94-6175-158-4 (HB)
Nadere informatie7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002
Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 7,9 64 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar 10.1 Alles draait om de aarde.. Draait de aarde of draait de hemel? Elke 24 uur draait de aarde eenmaal
Nadere informatiePLANETEN- STELSELS. HC-1 Logistiek en warming up
PLANETEN- STELSELS HC-1 Logistiek en warming up 1 EVEN VOORSTELLEN: HET TEAM DOCENT: Prof. H. Linnartz / HL501 hoorcolleges / tentamens ASSISTENTEN: Vincent Kofman / HL502 Steven Bos / HL101 Joey Braspenning
Nadere informatie5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave:
Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober 2004 5,6 36 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave: Voorwoord Het Christendom Het ontstaan van het Christendom Christelijke stromingen Video
Nadere informatieInleiding in de Filosofie & de Ethiek
Inleiding in de Filosofie & de Ethiek 1e Bijeenkomst 5 september 2006 Prof. Dr. Hub Zwart Afdeling Filosofie & Wetenschapstudies h.zwart@science.ru.nl http://www.filosofie.science.ru.nl Wat is filosofie?
Nadere informatieWeek 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com
Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 4 Pauze Bespreking opdracht 5 Opdracht 4 Studenten kunnen uitleggen
Nadere informatieDeze bijeenkomst gaat over de Reformatie, de kerkhervorming uit de zestiende eeuw waaruit het protestantisme is ontstaan.
De Reformatie: Je stem laten horen Leeftijd: 9-12 Thema: Calvijn, Kerk, Reformatie Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de Reformatie, de kerkhervorming uit de zestiende eeuw waaruit het protestantisme
Nadere informatieHet hoofdstuk is ontworpen voor een les van ongeveer 40 min.
Docentenhandleiding voor module 3 Lenzen en telescopen Lenzen zijn een basiscomponent voor de optica. Het is echter niet zo gemakkelijk om te begrijpen hoe ze werken! Lenzen kennen een breed toepassingsbereik.
Nadere informatieSterrenkunde en wiskunde van : interacties.
Sterrenkunde en wiskunde van 1570-1700: interacties. De hemelsfeer 1 Al in de oudheid werden de bewegingen van zon, maan, planeten en sterren beschreven tegen de achtergrond van de hemelsfeer. Dit is een
Nadere informatieELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieHenrik Bastijns en Joachim Nelis 22-4-2014
HEILIGE DRIEVULDIGHEIDSCOLLEGE Onderzoeksopdracht Stelling van Ptolemaeus Henrik Bastijns en Joachim Nelis 22-4-2014 Inhoudstafel Historische achtergrond Bewijs van de stelling van Ptolemaeus Toepassingen
Nadere informatiePrak%sche Sterrenkunde
Prak%sche Sterrenkunde Welkom! Docent: Ignas Snellen Assistent: Steven Cuylle, Edwin van der Helm Vandaag: - Wat is prak%sche Sterrenkunde? - Hemelmechanika 1) Beweging van de Aarde om haar as en om de
Nadere informatieInleiding Astrofysica
Inleiding Astrofysica Hoorcollege II 17 september 2018 Samenvatting hoorcollege I n Praktische aspecten: n aangemeld op Blackboard? n Overzicht van ontwikkelingen in de moderne sterrenkunde en de link
Nadere informatieNAAM:
NAAM:...................... Ten geleide, Al wordt deze tekst als toneelstuk aangeboden, hij is bedoeld om als schimmenspel te worden uitgevoerd. Hiervoor had ik twee redenen. e 1) De ervaring leert dat
Nadere informatieWiskunde als cultuur van de wetenschap
Wiskunde als cultuur van de wetenschap Henk Broer Johann Bernoulli Instituut voor Wiskunde en Informatica Rijksuniversiteit Groningen Significante artefacten Dodecaëder uit Hartwerd en Newton s Principia
Nadere informatieHelden in de Sterrenkunde
Helden in de Sterrenkunde Helden in de sterrenkunde Erfgoeddag 2012 Wetenschappers uit onze contreien speelden eeuwenlang een belangrijke rol in de ontwikkeling van de astronomie en aanverwante weten-schappen.
Nadere informatieSamenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56
Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting door een scholier 2694 woorden 5 juli 2004 4,9 43 keer beoordeeld Vak ANW A9 Hemelbewegingen: uurwerk of glazen bol? Ruimtetijd Het
Nadere informatieSterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok
Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven
Nadere informatieAntwoorden ANW Blok 4 Heelal
Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem
Nadere informatie31 Oktober Honderdtwee jaar na de verbranding van Jan Hus.
31 Oktober 1517. Honderdtwee jaar na de verbranding van Jan Hus. Heinrich! Luther wil dat gebruiken voor een debat op de universiteit. Kijk eens! Hij heeft het gedaan. Mijn oom is een drukker. We maken
Nadere informatie1. Overzicht Hemelmechanica 2. Elektromagnetische straling 3. Zonnestelsel(s) 4. Sterren: fysische eigenschappen 5. Sterren: struktuur + evolutie 6.
Inleiding Astrofysica 1. Overzicht Hemelmechanica 2. Elektromagnetische straling 3. Zonnestelsel(s) 4. Sterren: fysische eigenschappen 5. Sterren: struktuur + evolutie 6. Sterren: stervorming, sterdood
Nadere informatieTijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.2 Een nieuw mens en wereldbeeld. Europa rond 1500 (1500 1600) (1500 1600)
Onderzoeksvraag: hoe veranderde de renaissance en het humanisme de uitgangspunten van wetenschappers en kunstenaars? Europa rond 1500 Kenmerkende aspecten: Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieInleiding Astrofysica
Inleiding Astrofysica Hoorcollege II 20 september 2017 Samenva
Nadere informatieVan Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton
Mechanisering van het wereldbeeld De mechanisering, die het wereldbeeld bij den overgang van antieke naar klassieke natuurwetenschap heeft ondergaan, heeft bestaan in de invoering van een natuurbeschrijving
Nadere informatieDe Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw
Geloof en wetenschap: een eeuwenoud conflict? De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Ab Flipse, Vrije Universiteit Amsterdam
Nadere informatieLodewijk van Berlaymont: 1542, Berlaimont , Bergen
Lodewijk van Berlaymont: 1542, Berlaimont - 1596, Bergen Kamerijkse munt uit 1572 met wapenschild Lodewijk van Berlaymont en Habsburgse adelaar Lodewijk van Berlaymont was een telg uit het belangrijke
Nadere informatieMysterie & Inzicht. Wetenschap en de wil tot begrijpen. Henk Barendregt Faculty of Science Radboud Universiteit Nijmegen
Mysterie & Inzicht Wetenschap en de wil tot begrijpen Henk Barendregt Faculty of Science Radboud Universiteit Nijmegen British Intelligence 1/24 1. Newton Demystificatie van het wereldbeeld (aanzet) 2.
Nadere informatieInleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006
Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Freud (1917) Narcistische krenking Copernicus (1543) Darwin (1859/1871) Galileo Galileï (1564-1642)
Nadere informatieTORRENTII\US EN ARLENTUS
TORRENTII\US EN ARLENTUS Frans Slits Meer dan vijftien jaar geleden, in 1978, schreef Ad Otten in Gemerts Heem in zijn artikel over Laurentius Torrentinus, dat hij in een volgend nummer op de werkzaamheden
Nadere informatieGasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen. Cursus inleiding sterrenkunde
Gasplaneten, ijsdwergen en vuile sneeuwballen Cursus inleiding sterrenkunde Lesrooster gewijzigd Onderwerpen van vanavond Ontdekkingen in ons zonnestelsel Telescoop Ruimtevaart Pluto Gasreuzen & ringen
Nadere informatieSterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal
Sterrenstof OnzeWereld, Ons Heelal Mesopotamie: bestudering van de bewegingen aan het firmament vooral voor astrologie. Veel van de kennis, ook over bedekkingen (waaronder maans- en zonsverduisteringen)
Nadere informatieELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieZondag 29 oktober 2017 Lutherzondag - Gemeentezondag
Zondag 29 oktober 2017 Lutherzondag - Gemeentezondag Lezing : Lucas 19 : 1 10 Dit jaar wordt herdacht dat 500 jaar geleden de grote hervorming van de kerk begon, waaruit ook onze kerk is voortgekomen.
Nadere informatiePresentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren
JongerenWerkGroep voor Sterrenkunde Presentatie bij de cursusbrochure Sterrenkunde voor Jongeren 1 Inhoud Wat is de JWG Sterren en dwaalsterren Alles draait! De zon en de maan Het zonnestelsel Buiten het
Nadere informatieT2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1
Het heelal of de kosmos is de ruimte waarin de zon, de maan en de sterren zich bevinden. Het heelal bestaat uit een oneindig aantal hemellichamen waarvan er steeds nieuwe ontdekt worden. De hemellichamen
Nadere informatieSamenvatting ANW, PTA 2.
Samenvatting ANW, PTA 2. Zonnestelsel en heelal Hoofdstuk 47. Sterrenbeelden die wij kennen zijn afkomstig van gebieden rond de middellandse zee en de namen zijn afkomstig uit de Griekse mythologie. De
Nadere informatieWie was Martin Luther? Bedenk wat je weet over Luther en verzamel alle weetjes op een bord. Bespreek die met elkaar.
Luther en jij Wat heb jij met Luther te maken en wat heeft Luther met jou te maken? In drie lessen gaan we daarover met elkaar nadenken. En misschien ontdek je wel, dat Luther bepaald niet van gisteren
Nadere informatieEen ander zijvlak is het regelmatige vijfhoek met aantal zijden P=5. Hierbij moeten Q=3 zijvlakken samenkomen in een hoekpunt van het veelvlak.
Praktische-opdracht door een scholier 1498 woorden 6 juni 2003 6,5 134 keer beoordeeld Vak Wiskunde Deelvraag 1: Wat is de definitie van een Platonische Lichaam / Platonisch Veelvlak? De definitie: Een
Nadere informatieEducation / Onderwijs prof. dr Hub Zwart KUN FNWI. Opzet Overzicht Opdrachten Tentamen Onderwijs
FNWI University of Nijmegen Opzet Overzicht Opdrachten Tentamen Onderwijs Education / Onderwijs prof. dr Hub Zwart KUN FNWI 20 August 2002, e-mail Inleiding in de Filosofie en de Ethiek Voor studenten
Nadere informatie9. Je mag je eigen stem laten horen
9. Je mag je eigen stem laten horen doelstellingen De kinderen leren dat kerkhervormers als Maarten Luther en Johannes Calvijn vonden dat je als gelovige zelf de Bijbel moest kunnen lezen om te leren hoe
Nadere informatieVerjaardags. kalender. Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, T , F , E
??????? Verjaardags kalender Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, T 050 47 12 62, F 050 47 12 87, E educatief@diekeure.be, www.diekeure.be ? Meer info: janus.diekeure.be I have a dream Jeanne D Arc Nicolae
Nadere informatieSOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus
SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI 2017 Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus Aan het eind van zijn leven schreef Maarten Luther: 1 "Alles wat ik gedaan heb, is het Woord van
Nadere informatieAfstandsmetingen in het heelal
Afstandsmetingen in het heelal Afstandsladder Structuur van het heelal Volkssterrenwacht Amsterdam 18 maart 2014 Arnold Kip Programma - Geschiedenis - Afstandsmetingen - Pauze - Structuur van het heelal
Nadere informatieAntwoorden ANW H4; doelstellingen
Antwoorden ANW H4; doelstellingen Antwoorden door een scholier 3636 woorden 17 februari 2002 4,2 33 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 4.1: Hoe is het heelal gebouwd? Gedachten streepjes:
Nadere informatie