Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com"

Transcriptie

1 Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd

2 Inhoud college Bespreking opdracht 4 Pauze Bespreking opdracht 5

3 Opdracht 4 Studenten kunnen uitleggen waar en wanneer de Reformatie in Europa plaatsvond. Studenten kunnen uitleggen welke religieuze, culturele, sociale, economische en politieke factoren bijdroegen aan het al dan niet slagen van de kerkhervormingen.

4 Succes en falen Reformatie Slaagde of faalde de Reformatie? Welke confessie kreeg de overhand? Welke rol speelden vorst en staat in het falen of slagen van de Reformatie? In hoeverre drongen de ideeën van de protestantse kerkhervormers door bij de bevolking? Bekeerden alle inwoners zich tot de staatsgodsdienst?

5 Heilige Roomse Rijk Karel V bestuurde groot rijk, interne en externe dreigingen, oa. boerenopstanden Zuid- Duitse staten ( ), Comuneros in Spanje, Ottomaanse opmars olv. sultan Suleyman, belegert Wenen (1529); oorlog met Frankrijk in Italië ( ); Karel moest aandacht en troepen verdelen, Reformatie prouiteert HRR intern verdeeld, vorsten lokaal gezag, omarmen eigenhandig Reformatie, ook uit economisch gewin (conuiscatie kerkbezit) en politiek gewin (macht Roomskeizer en kerk beperken)

6 Karel V ( ) Schilderij door Titiaan, Museo del Prado, Madrid

7 Heilige Roomse Rijk

8 Heilige Roomse Rijk Vrede van Augsburg (1555) legt principe cuius regio, eius religio vast: vorst bepaalt confessie in eigen staat (ius reformandi, nl. katholicisme of lutheranisme), andersgelovigen mogen vertrekken (ius emigrandi); fors aantal staten in noorden wordt luthers Ideeën Luther wijd verspreid dankzij enorme productiviteit en drukpers; boeren omarmen lutheranisme vanwege vermeende sociale implicaties

9 Engeland Monarchale, politieke Reformatie, top- down: paus weigerde scheiding Hendrik VIII, richtte daarom eigen Anglicaanse kerk op (politieke move, geen theologische) Act of Supremacy (1534): kerk onder gezag vorst ipv. paus, clerus moet eed van trouw zweren Zoon Edward VI zet Reformatie door: sluiting kloosters, conuiscatie kerkgoederen, priesters mogen trouwen, introductie Book of Common Prayer (1549), vrijheid om lokaal protestantse eredienst in te voeren

10 Triomf van de Engelse Reformatie Anonieme schilder, ca National Portrait Gallery, Londen

11 Engeland Contrareformatie ( ) onder Mary Tudor en kardinaal Pole: vervolging protestanten, terugplaatsen beelden, herstel katholieke eredienst Reformatie geen volksbeweging, veel meer top- down: katholicisme maakte eenvoudige come- back onder Mary Tudor

12 Mary Tudor ( ) Portret door Anthonis Mor, Museo del Prado, Madrid

13 Frankrijk Frans I bezet door oorlog tegen Habsburgers; tolereert aanvankelijk hervormingen, eigen zus deel van christelijk humanisten rondom Guillaume de Briçonnet, bisschop van Meaux (bijbel lezen, Franse vertaling NT, innerlijke vroomheid, onderwijs clerus) Na Affaire des Placards (1534) hard optreden tegen Hugenoten; Sorbonne veroordeelt protestantisme als ketterij, katholicisme blijft staatsgodsdienst

14 Frans I ( ) Schilderij door Jean Clouet, Musée du Louvre, Parijs

15 Frankrijk Circa 10% bevolking Hugenoot, vooral in steden en Zuidwest- Frankrijk, aanhang mn. onder adel, ambachtslui en handelaren; vanuit Genève verspreiding ideeën, boeken en predikanten in Frankrijk

16 Hugenoten in Frankrijk, 1598

17 Zuid- Europa Katholieke hervormingen: Vijfde Lateraanse Concilie (1512), absenteïsme reeds op agenda; lokale hervormingsimpulsen, bv. bisschop Ghiberti in Verona (visitaties, prediking stimuleren, opleiding clerus) Contrareformatie: oprichting nieuwe kloosterordes, oa. Jezuïeten door Ignatius van Loyola; Index van verboden boeken; Concilie van Trente ( ) bevestigt katholieke doctrines, maar dringt ook aan op visitaties, opleiding clerus, en aanwezigheid bisschop in diens diocese Theologische ideeën protestantse hervormers weinig kans door strikte controle Inquisitie en overheid; Jezuïeten herbekeren veel protestanten

18 Concilie van Trente Schilderij toegeschreven aan Paolo Farinatis, omstreeks Musée du Louvre, Parijs

De godsdienstoorlogen Cursus vroegmoderne tijd 2011

De godsdienstoorlogen Cursus vroegmoderne tijd 2011 De godsdienstoorlogen Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 2 Studenten kunnen uitleggen

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance Tijdvakken Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance K.A. * Het begin van de Europese overzeese expansie * Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een

Nadere informatie

Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011

Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Bespreking opdracht 2 Pauze Bespreking opdracht 3 Misverstanden

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Republiek in een tijd van vorsten

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door D. 1482 woorden 18 juni 2013 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks De Republiek in een tijd van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 2003 woorden 24 oktober 2010 6,3 182 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting geschiedenis H.1 1 Over de nieuwe

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht

Nadere informatie

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave:

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober 2004 5,6 36 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave: Voorwoord Het Christendom Het ontstaan van het Christendom Christelijke stromingen Video

Nadere informatie

De kerkhervorming. 5.3

De kerkhervorming. 5.3 De kerkhervorming. 5.3 Onderzoeksvraag: waardoor ontstond de kerkhervorming en welke gevolgen had ze voor de religieuze en politieke situatie? Oorzaken voor de reformatie of kerkhervorming I. Religieuze

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: Een Republiek in een tijd van vorsten

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: Een Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: Een Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door L. 1752 woorden 30 oktober 2012 5,8 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 1: Een keizer

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800

Nadere informatie

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats). Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de

Nadere informatie

4 De Nederlandse opstand

4 De Nederlandse opstand 4 De Nederlandse opstand Kenmerken Nederlanden: * veel water * weinig goede wegen * weinig steden * veel dorpen * aparte gewesten * gewesten zeer zelfstandig Habsburgse Nederlanden 1477-1581 * 17 gewesten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting door Monir 1036 woorden 2 maart 2015 5,2 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijdvak 5 Tijd van

Nadere informatie

Afb Ingekleurde kaart van de zeven provinciën, naar een gravure van Jan Janssonius, Belgii Foederati nova descriptio (1658).

Afb Ingekleurde kaart van de zeven provinciën, naar een gravure van Jan Janssonius, Belgii Foederati nova descriptio (1658). HC 1 Afb. 1.1. Ingekleurde kaart van de zeven provinciën, naar een gravure van Jan Janssonius, Belgii Foederati nova descriptio (1658). DE REPUBLIEK DER ZEVEN VERENIGDE Het gebied dat we nu kennen als

Nadere informatie

REMEDIËRINGSOEFENINGEN BESTEMMING 1: DE LANGE 16 de EEUW

REMEDIËRINGSOEFENINGEN BESTEMMING 1: DE LANGE 16 de EEUW Oriënteren 1. Duid de lange 16 de eeuw aan op de tijdlijn. 2. Naar welke ontdekkingsreiziger werd de Nieuwe Wereld vernoemd? Waarom? (doc 19) Socio-economisch EEN GODDELIJKE ORDE 1. Wat bedoelt de schrijver

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 1 5,5 Samenvatting door M. 2596 woorden 4 keer beoordeeld 11 februari 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 1

Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 1 Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 1 Samenvatting door een scholier 2157 woorden 5 februari 2012 6,9 30 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis

Nadere informatie

Staatsvorming hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Staatsvorming hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62234 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

DE REFORMATIE DEEL 1. Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary)

DE REFORMATIE DEEL 1. Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary) DE REFORMATIE DEEL 1 Vijf inleidende vragen: Naar Nathan Busenitz (Grace Ministries Seminary) Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie begonnen? Vijf inleidende vragen: 1. Wanneer is de Reformatie

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Veranderingen in de Nieuwe Tijd

Samenvatting Geschiedenis Veranderingen in de Nieuwe Tijd Samenvatting Geschiedenis Veranderingen in de Nieuwe Tijd Samenvatting door een scholier 1666 woorden 12 mei 2003 6 52 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1. Het wereldbeeld verandert

Nadere informatie

Christelijke kerk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Christelijke kerk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61299 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

De Waalse gemeenten in Nederland

De Waalse gemeenten in Nederland De Waalse gemeenten in Nederland Nederland kent hervormde gemeenten die een vreemde taal als voertaal hebben: het Frans. Dit opvallende fenomeen valt alleen met behulp van de geschiedenis te verklaren.

Nadere informatie

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui De Contrareformatie opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg Examentaak geschiedenis 1 hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc

Nadere informatie

Krachten van continuïteit. versus. Krachten van verandering. Europa

Krachten van continuïteit. versus. Krachten van verandering. Europa Krachten van continuïteit versus Krachten van verandering Europa 1815-1830 De Vloed en de Dijk Europa Gemeenschappelijke geschiedenis Religie; Christelijk Monarchieën; netwerk van koningshuizen De Verlichting

Nadere informatie

heel erg!!! 1000-jarig rijk hersteld Israël opname van de gemeente 7 zegels 7 bazuinen 7 schalen rechterstoel van Christus grote verdrukking

heel erg!!! 1000-jarig rijk hersteld Israël opname van de gemeente 7 zegels 7 bazuinen 7 schalen rechterstoel van Christus grote verdrukking 1000-jarig rijk opname van de gemeente 7 schalen hersteld Israël 7 bazuinen 7 zegels grote verdrukking antichrist rechterstoel van Christus de jongste dag schapen en bokken bruiloft van het Lam grote,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1

Samenvatting Geschiedenis H1 Samenvatting Geschiedenis H1 Samenvatting door Meryam 1203 woorden 23 oktober 2015 7 16 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1.1. Een nieuwe tijd: A: kunstenaars, klokken en kalenders Een

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen

Praktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen Praktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen Praktische-opdracht door Emily 2244 woorden 24 maart 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geloof in de Lage Landen Een praktische

Nadere informatie

Sabbat en zondag door de eeuwen door Ds. Duco Kerssen

Sabbat en zondag door de eeuwen door Ds. Duco Kerssen Sabbat en zondag door de eeuwen Moe, druk, of gestrest? Ontdek de rust van de Bijbelse sabbat WIJ ZIJN DE KERK VAN DE ZEVENDE-DAGS DAGS ADVENTISTEN, GEMEENTE ZOETERMEER Sola Scriptura De fundering van

Nadere informatie

De lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan.

De lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. De lessen Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. Voor de lessen over het christendom heb je het lesboek Wegen van navolging nodig. Daarnaast neem je elke les het bronnenboek, een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern Samenvatting Geschiedenis Examenkatern Historische context 1 Republiek Karel V was van plan alle Nederlanden vanuit 1 plaats te besturen. Die plaats was brussel, want de Zuidelijke Nederlanden waren in

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Het is tegenwoordig in om naar een klooster te gaan: om tot rust te komen, tot bezinning. Of om God te ontmoeten.

Het is tegenwoordig in om naar een klooster te gaan: om tot rust te komen, tot bezinning. Of om God te ontmoeten. Op zoek naar God (1) Het is tegenwoordig in om naar een klooster te gaan: om tot rust te komen, tot bezinning. Of om God te ontmoeten. In de stilte Enkele jaren geleden maakte de EO daarover een programma:

Nadere informatie

De Tijd van Vorsten en Regenten verfilmd

De Tijd van Vorsten en Regenten verfilmd De Tijd van Vorsten en Regenten verfilmd September 2011 Nascholingsconferentie Eindexamean Geschiedenis Radboud Universiteit Nijmegen, Instituut voor Leraar en School Koen Henskens, lerarenopleider ILS

Nadere informatie

TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD

TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD DE KENMERKEN VAN HET TIJDVAK het begin van de Europese overzeese expansie; het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance

Nadere informatie

Introductie + Hoofdstuk 1 De Habsburgse Nederlanden: eenheid of verdeeldheid?

Introductie + Hoofdstuk 1 De Habsburgse Nederlanden: eenheid of verdeeldheid? Introductie + Hoofdstuk 1 De Habsburgse Nederlanden: eenheid of verdeeldheid? Introductie Opdracht 1 a In de negentiende eeuw ging het niet goed met Nederland. Er was een bezetting door de Fransen geweest,

Nadere informatie

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1

GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 1642 woorden 14 oktober 2014 7,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijd van jagers en verzamelaars: 3000 v. Chr. Prehistorie

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Les 3 Religie(s) in Nederland

Les 3 Religie(s) in Nederland Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en

Nadere informatie

Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com

Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Week 1. Crisis van de late Middeleeuwen Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Introductie cursus De essentie begrijpen: kerndoelen per college

Nadere informatie

1c. Losse opdracht- Memoryspel

1c. Losse opdracht- Memoryspel 1c. Losse opdracht- Memoryspel Instructie: Op de volgende pagina van deze instructie vindt u het memory-spel met de portretten van de hoofdrolspelers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op elk portret staat

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis pilot havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis pilot havo 2009 - II Door de tijd heen De volgende historische verdragen staan in willekeurige volgorde: 1 Door de Vrede van Brest-Litovsk tussen het Duitse keizerrijk en het communistische Rusland kunnen de Duitse generaals

Nadere informatie

9. Je mag je eigen stem laten horen

9. Je mag je eigen stem laten horen 9. Je mag je eigen stem laten horen doelstellingen De kinderen leren dat kerkhervormers als Maarten Luther en Johannes Calvijn vonden dat je als gelovige zelf de Bijbel moest kunnen lezen om te leren hoe

Nadere informatie

Figuur 3: Achterkant paneel Filips de Schone, 24x15 cm (inclusief lijst 31 x 22 cm), Huis Bergh, s- Heerenberg.

Figuur 3: Achterkant paneel Filips de Schone, 24x15 cm (inclusief lijst 31 x 22 cm), Huis Bergh, s- Heerenberg. Afbeeldingen Figuur 1: Toegeschreven aan atelier van de Meester van de Magdalena Legende, Portret van Filips de Schone, Olieverf op paneel, 24x15 cm, Huis Bergh, s-heerenberg. Figuur 2: Toeschreven aan

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door Tmp_cox 1330 woorden 11 mei 2014 6,8 116 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis 1.1 A: kunstenaars, klokken en kalenders

Nadere informatie

Kapel, Lourdesgrot en kruiswegstaties hellingbos Simpelveld

Kapel, Lourdesgrot en kruiswegstaties hellingbos Simpelveld Kapel, Lourdesgrot en kruiswegstaties hellingbos Simpelveld Ruimtelijke context Achter het Clara Fey klooster bevindt zich een hellingbos, waarin een Lourdesgrot, een vervallen kapel, 14 kruiswegstaties

Nadere informatie

1 keer beoordeeld 31 oktober Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1 keer beoordeeld 31 oktober Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 6,5 Samenvatting door F. 2455 woorden 1 keer beoordeeld 31 oktober 2015 Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd vóór Karel V Sinds 925 hoorde het

Nadere informatie

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland? Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. (1500 1600)

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. (1500 1600) Onderzoeksvraag: Welke bestuurlijke, godsdienstige en economische oorzaken waren bij de Opstand in de Nederlanden het belangrijkst, en wat waren de gevolgen? De Nederlandse Opstand is de strijd van de

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers

Tijd van ontdekkers en hervormers Tijd van ontdekkers en hervormers Vroegmoderne Tijd 1500 1600 n. Chr. Kenmerkende aspecten Kenmerkend aspect uitleggen aan de hand van voorbeeld: Hoofdzaken (gebeurtenissen, veranderingsprocessen, kernjaartallen)

Nadere informatie

3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd

3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken

Nadere informatie

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN e-book Deze serie bestaat uit... 978-94-6175-209-3 (HB) 978-94-6175-153-9 (HB) 978-94-6175-963-4 (e-book) 978-94-6175-967-2 (e-book) 978-94-6175-210-9 (HB) 978-94-6175-155-3 (HB) 978-94-6175-154-6 (HB)

Nadere informatie

Tom Van der Beken

Tom Van der Beken Tom Van der Beken leerkrachttomvdb@gmail.com INHOUDSVRAGEN LEERSTOF 1. FRANKRIJK & LODEWIJK XIV 2. ENGLAND & GELOOF 3. ONDERZOEKSVRAAG Wat is de verhouding tussen VORSTEN en de STANDEN in England in 17de

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden

Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari keer beoordeeld. Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting door een scholier 2007 woorden 29 januari 2005 7 334 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

Opbaring van de gevalle\nen in Maart, 1848 Adolph (von) Menzel, 1848 Olieverf op doek 45 cm 63 cm Hamburger Kunsthalle

Opbaring van de gevalle\nen in Maart, 1848 Adolph (von) Menzel, 1848 Olieverf op doek 45 cm 63 cm Hamburger Kunsthalle Opbaring van de gevalle\nen in Maart, 1848 Adolph (von) Menzel, 1848 Olieverf op doek 45 cm 63 cm Hamburger Kunsthalle 1848 Parlement van Frankfurt Habsburg en 1848 Jeugdige strijders op de barricade in

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei Mantua, 22 september 1637

Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei Mantua, 22 september 1637 Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei 1580 - Mantua, 22 september 1637 Carlo I Gonzaga ook bekend als Karel I van Mantua en Karel III van Nevers was van 1601 tot aan zijn dood hertog van Nevers en Rethel en van

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Albrecht en Isabella Heersers van de Nederlanden Periode: 1598 1621 Voorganger: Filips II Opvolger: Filips IV Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Ook Albert

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )

HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( ) HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst

Nadere informatie

8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Samenvatting door K. 1578 woorden 18 juni 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Verklaring begin- en eindtijd: 1515: Erfenissen en huwelijken à

Nadere informatie

Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643

Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september 1601 - Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII, bijgenaamd de Rechtvaardige (le Juste), koning van Frankrijk van 1610 tot aan zijn dood,

Nadere informatie

Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk. Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen

Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk. Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen 1. De verbreiding van het christendom in Europa 481: Clovis werd koning van één vd Frankische stammen, hij liet de Franken christenen

Nadere informatie

Religie in Waterland. Naam:. Klas:. Mentor:

Religie in Waterland. Naam:. Klas:. Mentor: Naam:. Klas:. Mentor: Inhoud Inleiding... 2 1. Ongetemd zeewyf... 3 2. Ursulaklooster... 4 3. Wendelmoet Claesdochter... 5 4. Reformatie... 6 5. Bernard Nieuwentijt... 7 6. Migratie... 8 1 Inleiding Vanaf

Nadere informatie

Absolutisme in Engeland

Absolutisme in Engeland 1 Absolutisme in Engeland 1534 > Hendrik VIII > stichting Anglicaanse kerk Voor opvolgers geldt: vorst bepaalt geloof! vb: Eduard VI (prot) vervolgt RK Mary Stuart (RK) vervolgt prot - gehuwd/gescheiden

Nadere informatie

Waar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika.

Waar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Niet waar. Nigeria ligt in het westen van Afrika. Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar. In Nigeria moeten kinderen tussen 6 en

Nadere informatie

Week 2. De Renaissance Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com

Week 2. De Renaissance Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Week 2. De Renaissance Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2 Opdracht 1 Studenten kunnen uitleggen

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd voor Karel V Het grondgebied van het huidige Nederland

Hoofdstuk 2. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd voor Karel V Het grondgebied van het huidige Nederland Hoofdstuk 2. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Nederlanden in de tijd voor Karel V Het grondgebied van het huidige Nederland behoorde sinds 925 tot het Duitse Rijk. In de 14 de en

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw

Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw Tijdvakken Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw K.A. * Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie * De bijzondere plaats in staatkundig opzicht

Nadere informatie

REMEDIËRINGSOEFENINGEN. 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen.

REMEDIËRINGSOEFENINGEN. 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen. BESTEMMING 2: De 17 de eeuw : eeuw van de Vorstenstaten Voorbereiden 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen. (doc 108-110) Philippe Pot

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Tijd van ontdekkers en hervormers

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting door een scholier 3205 woorden 6 februari 2009 5,9 66 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo H5.1 Veranderden

Nadere informatie

SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus

SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI 2017 Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus Aan het eind van zijn leven schreef Maarten Luther: 1 "Alles wat ik gedaan heb, is het Woord van

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak geschiedenis vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende

Nadere informatie

De frontlinie van de verbeelding

De frontlinie van de verbeelding De frontlinie van de verbeelding Waar vechten wij als kunstenaars tegen? En waar vechten wij als kunstenaars voor? Het antwoord op deze vraag ligt deels in de geschiedenis van progressieve kunst zelf.

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Kerkgeschiedenis

Werkstuk Geschiedenis Kerkgeschiedenis Werkstuk Geschiedenis Kerkgeschiedenis Werkstuk door een scholier 2907 woorden 19 april 2007 6,9 54 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Boerenopstand In 1524 vond de Duitse boerenoorlog plaats. Deze vond

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?

Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 1 Waardoor brak er een opstand uit 1515 in de Nederlanden 1515-1572 Karel V Habsburg wordt heerser over een groot deel van de Nederlanden 1572 De

Nadere informatie

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang. Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel

Nadere informatie

Hendrik VIII van Engeland: Greenwich, 28 juni 1491 Westminster, 28 januari 1547

Hendrik VIII van Engeland: Greenwich, 28 juni 1491 Westminster, 28 januari 1547 Hendrik VIII van Engeland: Greenwich, 28 juni 1491 Westminster, 28 januari 1547 Hendrik VIII was van 1509 tot 1547 koning van Engeland, heer van Ierland en later ook koning van Ierland. Hij stamde uit

Nadere informatie

Keizer Leopold II: Wenen, 5 mei 1747 aldaar, 1 maart 1792

Keizer Leopold II: Wenen, 5 mei 1747 aldaar, 1 maart 1792 Keizer Leopold II: Wenen, 5 mei 1747 aldaar, 1 maart 1792 Peter Leopold Valentijn Jozef Anton Joachim Pius, aartshertog van Oostenrijk, was groothertog van Toscane (1765 1790; als Leopold I), vorst van

Nadere informatie

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN (1050-1700) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 VANDAAG Programma: - Welkom - Kennismaking Historische Context Oriëntatiespellen (30 minuten) Pauze (10 minuten)

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Refo500 is het internationale platform dat kennis, deskundigheid, ideeën, producten en activiteiten aanbiedt naar aanleiding van 500 jaar reformatie.

Refo500 is het internationale platform dat kennis, deskundigheid, ideeën, producten en activiteiten aanbiedt naar aanleiding van 500 jaar reformatie. Refo500 is het internationale platform dat kennis, deskundigheid, ideeën, producten en activiteiten aanbiedt naar aanleiding van 500 jaar reformatie. In 1517 maakte Maarten Luther in de Duitse stad Wittenberg

Nadere informatie

God wil oorlog. Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, uur.

God wil oorlog. Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, uur. God wil oorlog Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, 14.00 uur door Paul Cliteur 1 Hoe weet je wat God wil? Houdt God van vrijzinnigheid of juist niet?

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen Tijdvak 5 Toetsvragen 1 Rond 1500 konden Europese schepen steeds langere zeereizen maken dankzij het gebruik van nieuwe navigatiemiddelen. Welke nieuwe navigatiemiddelen werden gebruikt, en waarvoor? A

Nadere informatie

De Kerkhervorming. Maarten Luther ( ) Ontdekkers en Hervormers

De Kerkhervorming. Maarten Luther ( ) Ontdekkers en Hervormers prehistorie 78 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Ontdekkers en Hervormers De Kerkhervorming In de herfstvakantie zijn Jos en Mirthe met hun ouders een aantal dagen in Duitsland.

Nadere informatie

Giovanni Bosco. Becchi 1815 - Turijn 1888

Giovanni Bosco. Becchi 1815 - Turijn 1888 Giovanni Bosco Becchi 1815 - Turijn 1888 Chronologie van het leven van Don Bosco met vermelding van de voornaamste politieke, sociale en culturele gebeurtenissen in zijn tijd. samen DON BOSCO zijn plaats

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie

Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie Samenvatting Geschiedenis Franse Revolutie Samenvatting door een scholier 1898 woorden 7 december 2005 6,5 179 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Revolutie: Revolutie = een grote

Nadere informatie