Tijd van ontdekkers en hervormers ( ) 5.4 Uit de Opstand een Republiek geboren. ( )
|
|
- Norbert Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoeksvraag: Welke bestuurlijke, godsdienstige en economische oorzaken waren bij de Opstand in de Nederlanden het belangrijkst, en wat waren de gevolgen? De Nederlandse Opstand is de strijd van de Nederlandse gewesten tegen hun landsheer, de Spaans Habsburgse koning Filips II. De opstand leidde uiteindelijk tot een splitsing van de Nederlanden in de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden. In het noorden werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gevormd. In de moderne geschiedschrijving is deze benaming gebruikelijker dan het daarbuiten bekendere begrip van de Tachtigjarige Oorlog. In deze PowerPoint gaan we de oorzaken van deze opstand bekijken. (VOGGP Verschijnsel: opstand) Hoe waren de Nederlanden ook weer in Spaans Habsburgse handen gekomen? Onderzoeksvraag: Oorzaken van de opstand. I. Politieke bestuurlijke oorzaken Welke bestuurlijke, godsdienstige en economische oorzaken waren bij de Opstand in de Nederlanden het belangrijkst, en wat waren de gevolgen? De 17 gewesten of provinciën waarover Karel V heer was, de Nederlanden vormden rond 1500 nog geen eenheid. Steden en gewesten haddenindeloopderjarenveelprivileges en een grote mate van zelfbestuur verworven. (zie het particularisme, H4) Door centralisatie van het bestuur vanuit de hoofdstad Brussel wilde Karel V van de Nederlanden een eenheid gaan maken. Hierdoor zouden de privileges van de steden, de gewesten en de adel moeten worden aangepakt. Karel V was naast Heer van de Nederlandse gewesten trouwens ook nog: Keizer van het Duitse Rijk Koning van Italië en Spanje Koning over de ontdekte gebieden in middenenzuid Amerika
2 Het paleis van Karel V in Brussel Kroning van Karel V tot keizer I. Politieke bestuurlijke oorzaken Karel V wilde het bestuur centraliseren door de instelling van een Grote Raad (hoogsterechtbankdiezijn bevoegdheden over alle gewesten probeerde uit te breiden) en 3 Collaterale Raden (1531). (VB HC) Deze Collaterale Raden moesten de landsheer (Karel V) en zijn plaatsvervanger de landvoogd(es) bijstaan in het bestuur, kwaliteit ging hier vaak boven afkomst. Om de hoge edelen te vriend te houden werd de Raad van State het belangrijkste adviserende orgaan. Maar ook in deze Raad van State werd de traditionele adel van het zwaard ( noblesse dʹépée ) steeds vaker vervangen door geschoolde ambtsadel ( noblesse de robe ). Collaterale Raden Geheime Raad Raad van Financien Raad van State Wie Universitair geschoolde beroepsambtenaren Edelen, diverse juristen en financieel deskundigen. 12 hoge edelen en geestelijken. Taken Juridisch adviescollege voor het opstellen van centrale wetten en regels. Beheren bezit van de vorst en zorgen voor de inning van de belastingen (via beden aan de Staten Generaal). Het uitzetten van het regeringsbeleid, geven van politieke adviezen (b.v. buitenlandse zaken en oorlog). Kortom door deze politiek van centralisatie verloren de 17 gewesten met hun steden en oude adellijke families steeds meer voorrechten en macht en dat riep weerstand op. Het bestuurssysteem in de 17 gewesten onder Karel V 2
3 Het bestuurssysteem in de 17 gewesten onder Karel V Oorzaken van de opstand. II. Religieuze oorzaken A. Eenheid van geloof zou goed zijn voor de eenheid in het Rijk en de gehoorzaamheid van zijn onderdanen vergroten. Daarom traden de streng gelovige katholieke Karel V en zijn opvolger Filips II hard op tegen kerkhervormers. Via plakkaten (wettenverordeningen, 1550) en de inquisitie werden ketters met de dood bestraft. Vanwege deze harde straffen werden deze wetten daarom al snel bloedplakkaten (VB HC) genoemd. De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West Europa tot gevolg had. Bron: ketterplakkaat (bloedplakkaat) van Karel V (1550) Wij bevelen en verbieden: ten eerste dat niemand zal mogen drukken, schrijven of ook met zijn medeweten in bezit hebben, noch verkopen, kopen, weggeven, of verspreiden in kerken, straten of op andere plaatsen, enig boek of geschrift van de hand van Maarten Luther, Ulrich Zwingli, Martinus Bucer, Johannes Calvijn, of van andere ketters die veroordeeld zijn door de Heilige Kerk Eveneens verbieden wij alle leken en anderen om met elkaar de Heilige Schrift in het openbaar of in het geheim te bespreken, met name wat betreft twijfelachtige of moeilijke zaken, tenzij zij godgeleerden zijn. Op straffe dat hij zal worden vervolgd als oproerige persoon en verstoorder van de rust van onze staat en de algemene welvaart en als zodanig gevonnist.te weten, de mannen met het zwaard en de vrouwen levend begraven, voor zover ze hun dwalingen niet willen volhouden of verdedigen. En wanneer zij hun dwalingen, meningen of ketterijen willen volhouden, dat zij dan gestraft worden met de brandstapel. En in alle gevallen wordt hun bezit in beslag genomen en verkocht, waarbij de opbrengst ons toekomt. 3
4 II. Religieuze godsdienstige oorzaken De raadsheren van de Gewestelijke Hoven (rechtbanken) protesteerden tegen deze zware straffen. Het werk van de inquisiteurs werd dan ook vaak gesaboteerd. B. Karel maakte daarom samen met paus Paulus IV plannen om de kerkelijke bestuurlijke indeling in de Nederlanden te veranderen. Meer bisschopszetels betekende ook een betere controle over priesters en gelovigen. De plannen werden pas onder zijn opvolger uitgevoerd, maar zorgden wel voor veel verzet. Het was immers weer een centralistische maatregel die ook tot verscherping van de vervolging van protestanten zou leiden. Na het aftreden van Karel V in 1555 nam diens zoon Filips II het landsbestuur over. Vanaf 1559 besloot hij zijn rijk echter vanuit Madrid te besturen. Hij stelde zijn halfzus Margaretha van Parma aan als landvoogdes en kardinaal Granvelle als haar belangrijkste adviseur. 4
5 Filips II gebruikte bij het bestuur steeds meer de diensten van zijn eigen Spaanse adviseurs en beroepsambtenaren. Ook bestreed hij de kerkhervormers nog feller dan zijn vader. Hierdoor werd de verstandhouding met de hoogste edelman in de Nederlanden, Willem van Oranje (die ook was opgegroeid aan het hof van Karel V) alsmaar slechter. Karel V draagt, steunend op Willem van Oranje, de regering over aan Philips II Op 5 april 1566 boden tweehonderd edellieden landvoogdes Margaretha van Parma een smeekschrift aan. Zij wilden dat er een einde kwam aan de geloofsvervolgingen en dat er een vergadering van de Staten Generaal werd uitgeschreven om de problemen in het land te bespreken. "N'ayez pas peur, Madame, ce ne sont que des gueux" Profiterend van de weifeling die zich na de aanbieding van het smeekschrift meester maakte van het landbestuur, kwamen de ontevreden edellieden in de maanden daarop steeds openlijker in verzet, terwijl aanhangers van het nieuwe geloof zich in de openlucht verzamelden om naar preken van rondtrekkende calvinistische predikanten te luisteren (hagenpreken). Staat er niet God laat zich niet geschreven dat God omkopen door aflaten.. geen aanbidding van beelden wil? Niet de paus maar de bijbel vormt de basis van het ware geloof! 5
6 Opgezweept door de hagenpreken (en soms gesteund door hogere kringen) drongen in 1566 hervormers de katholieke kerken en kloosters binnen en vernielden alle religieuze versieringen (Beeldenstorm). Verering van beelden was immers afgoderij, zostondindebijbel. 6
7 Sint Bavo kerk Haarlem Sint Janskathedraal Den Bosch Filips II verving in 1567 als reactie hierop Margaretha door de hertog van Alva. Hij liet de aanstichters straffen door een speciale rechtbank; de Raad van Beroerten (ook wel Bloedraad genoemd). Ook hoge katholieke edelen zoals Egmont en Horne werden door de Bloedraad ter dood veroordeeld. 7
8 III Economische oorzaken Om zijn soldaten te kunnen betalen voerde Alva ook nog een nieuwe belasting in de zogenaamde tiende penning (Een omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen (eten en drinken, kleding enz.) De belasting leidde tot grote woede in de Nederlanden en kan als een belangrijk element gezien worden voor de Nederlandse Opstand, die later de Tachtigjarige Oorlog zou heten. Hij deed dit zonder overleg terwijl in de Nederlanden het normaal was dat de landsheer slechts een nieuwe belasting hief via een bede of verzoek. De Nederlanden zouden als handelsnatie door de Tiende Penning in zijn concurrentiepositie worden aangetast, hierdoor dreigde Alva de economie hard te treffen terwijl brede lagen van de bevolking toch al in armoede leefden. Deze armoede stond in schril contrast met de rijkdom van de katholieke kerk. Zinneprent op de tiende penning. Alva heeft een grote schaar ʺom dʹinwooners te scheeren en tot bedelaars te makenʺ. Over de inquisitie en de tirannie van Alva, 8
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn
Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatieTijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance
Tijdvakken Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance K.A. * Het begin van de Europese overzeese expansie * Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een
Nadere informatie4 De Nederlandse opstand
4 De Nederlandse opstand Kenmerken Nederlanden: * veel water * weinig goede wegen * weinig steden * veel dorpen * aparte gewesten * gewesten zeer zelfstandig Habsburgse Nederlanden 1477-1581 * 17 gewesten
Nadere informatie1c. Losse opdracht- Memoryspel
1c. Losse opdracht- Memoryspel Instructie: Op de volgende pagina van deze instructie vindt u het memory-spel met de portretten van de hoofdrolspelers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op elk portret staat
Nadere informatieCalvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog
In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn
Nadere informatieHertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca Door A. F. Verstegen. 1. Heerlijkheid Hagestein. 2.
Hertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca. 1555 Door A. F. Verstegen 1. Heerlijkheid Hagestein 2. Land van Vianen 1 3. Graafschap Culemborg 2 3 4. Land van Arckel 5. Graafschap
Nadere informatieHoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588)
Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588) Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl 1555-1588 Politiek: Nederland onafhankelijk Economie: Amsterdam wordt de stapelmarkt van Europa Welke staatsvorm?
Nadere informatie3a. Denk opdracht- Wie ben ik?
3a. Denk opdracht- Wie ben ik? Instructie: Wie ben ik is een spel waarbij de kinderen gebruik maken van de hoofdpersonen uit de Opstand der Nederlanden: Johannes Calvijn, Angelus Merula, Willem van Oranje,
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen
Praktische opdracht Geschiedenis Geloof in de Lage landen Praktische-opdracht door Emily 2244 woorden 24 maart 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geloof in de Lage Landen Een praktische
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1
Samenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1 Samenvatting door een scholier 1543 woorden 18 januari 2016 7,1 54 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis 2.1 Deelvraag: waartoe leidde de modernisering
Nadere informatieONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN
STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een
Nadere informatieAfb Ingekleurde kaart van de zeven provinciën, naar een gravure van Jan Janssonius, Belgii Foederati nova descriptio (1658).
HC 1 Afb. 1.1. Ingekleurde kaart van de zeven provinciën, naar een gravure van Jan Janssonius, Belgii Foederati nova descriptio (1658). DE REPUBLIEK DER ZEVEN VERENIGDE Het gebied dat we nu kennen als
Nadere informatieHet verhaal van de 80 jarige oorlog!
Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,
Nadere informatie1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië
Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen een Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De Nederlandse opstand
Werkstuk Geschiedenis De Nederlandse opstand Werkstuk door een scholier 2412 woorden 19 januari 2002 6 627 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1, Oorzaken van de Nederlandse
Nadere informatie1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië
Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,
Nadere informatieNoord-Nederlandse gewesten. Smeekschift
Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten
Nadere informatieHet begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats?
Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Voorbeeld 1: Engeland De bezittingen van de Engelse koning Hendrik II in Frankrijk rond 1180 zijn
Nadere informatieDe nieuwe tijd. Gemaakt door: Imke, Guusje en Miika. In de tijd van de ontdekkers en hervormers 1500 tot 1600.
De nieuwe tijd. Gemaakt door: Imke, Guusje en Miika. In de tijd van de ontdekkers en hervormers 1500 tot 1600. Les 1: Miika. De tijd van Maarten Luther. Eeuwenlang kenden mensen in West-Europa alleen de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Examenkatern
Samenvatting Geschiedenis Examenkatern Historische context 1 Republiek Karel V was van plan alle Nederlanden vanuit 1 plaats te besturen. Die plaats was brussel, want de Zuidelijke Nederlanden waren in
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De opstand in de nederlanden
Samenvatting Geschiedenis De opstand in de nederlanden Samenvatting door een scholier 3343 woorden 6 november 2005 5,5 175 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De opstand in de Nederlanden 1555-1588 Hoofdstuk
Nadere informatieDe Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 1 Waardoor brak er een opstand uit 1515 in de Nederlanden 1515-1572 Karel V Habsburg wordt heerser over een groot deel van de Nederlanden 1572 De
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2
Samenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2 Samenvatting door N. 1759 woorden 19 maart 2015 7,3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Historische context 1, de republiek
Nadere informatieTIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD
TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS 1500-1600 PERIODE: DE VROEGMODERNE TIJD DE KENMERKEN VAN HET TIJDVAK het begin van de Europese overzeese expansie; het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 1
Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 1 Samenvatting door een scholier 2157 woorden 5 februari 2012 6,9 30 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 1642 woorden 14 oktober 2014 7,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijd van jagers en verzamelaars: 3000 v. Chr. Prehistorie
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatieBij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.
Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Republiek in een tijd van vorsten
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door D. 1482 woorden 18 juni 2013 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks De Republiek in een tijd van
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatie8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door K. 1578 woorden 18 juni 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Verklaring begin- en eindtijd: 1515: Erfenissen en huwelijken à
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek
Samenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek Samenvatting door F. 1442 woorden 27 februari 2015 4,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Historische context; De republiek
Nadere informatieKarel V stelde in 1521 een inquisitie in die ketters moest opsporen en berechten. Het protestantisme werd niet
Samenvatting door Romie 1793 woorden 12 april 2015 2,4 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats De Republiek 1515-1648 Het Begin van de Opstand (1515-1572) Staatsvorming en centralisatie In
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door Sven 1848 woorden 18 december 2017 6,7 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 1: Het gebied dat tegenwoordig bestaat
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis ontdekkers en hervormers hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis ontdekkers en hervormers hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 2937 woorden 12 december 2009 6 128 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1.1 Er gingen stemmen op tegen de katholieke
Nadere informatieHoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?
Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie
Nadere informatieFilips. Landgenoten, Brussel, 25 oktober 1555
Landgenoten, Brussel, 25 oktober 1555 Vandaag was een grote dag. Mijn vader Karel V deed afstand van de troon. Hij was sinds zijn 15e heerser van het Habsburgse Rijk. Half Europa hoorde daarbij, zoals
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen
Tijdvak 5 Toetsvragen 1 Rond 1500 konden Europese schepen steeds langere zeereizen maken dankzij het gebruik van nieuwe navigatiemiddelen. Welke nieuwe navigatiemiddelen werden gebruikt, en waarvoor? A
Nadere informatieWie was de eerste prins van Oranje? Leer het aan de hand van het Wilhelmus.
Wie was de eerste prins van Oranje? Leer het aan de hand van het Wilhelmus. 2013 is het jaar van de Troonsopvolging en de viering van het 200 jarig Koninkrijk, maar hoe is het allemaal begonnen? Wie was
Nadere informatievictorie! onderdelen Lesstofvervangend voor tijdvak Ontdekkers en Hervormers Nederlandse Opstand Stedelijk Museum Alkmaar
victorie! Lesstofvervangend voor tijdvak Ontdekkers en Hervormers Nederlandse Opstand Stedelijk Museum Alkmaar Willem van oranje 1533-1584 Margaretha van Parma 1522-1586 Filips II 1527-1598 Hertog van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Republiek
Samenvatting Geschiedenis Republiek Samenvatting door Y. 2588 woorden 5 juli 2017 6,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Paragraaf 1: Het begin van de Opstand 1515-1572 1515: Karel V
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1.1: Het begin van de Opstand
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1.1: Het begin van de Opstand Samenvatting door L. 1907 woorden 27 juli 2015 6,1 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1. Het begin van de Opstand (1515-1972)
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieAntwoorden bij Hoofdstuk 5 Tijd van ontdekkers en hervormers. Oriëntatie. Opdracht 1 a
Antwoorden bij Hoofdstuk 5 Tijd van ontdekkers en hervormers Oriëntatie Opdracht 1 a Voorbeeld van verandering Voorbeeld van continuïteit Geloof kerkhervorming katholieke kerk Politiek ontstaan Republiek
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 2003 woorden 24 oktober 2010 6,3 182 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting geschiedenis H.1 1 Over de nieuwe
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Examenkatern: Een Republiek in een tijd van vorsten
Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: Een Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door L. 1752 woorden 30 oktober 2012 5,8 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 1: Een keizer
Nadere informatieGeschiedenis Samenvatting. De Republiek. Hij respecteerde privileges, maar centralisatie werd gezien als bedreiging privileges.
Samenvatting door M. 1574 woorden 17 april 2016 7,6 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis Samenvatting De Republiek = leidt tot gekleurd = belangrijk Onderstreept = Paragraaf
Nadere informatieRoem rijkdom en macht; eigen staat, rijkdom en, handel in aflaten, veel luxe en onwetendheid
Samenvatting door A. 1819 woorden 27 april 2016 7,1 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HC de republiek Luther en de reformatie Begin 16 e eeuw kritiek van maarten Luther op de katholieke kerk: Roem rijkdom
Nadere informatieLeerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek.
HISTORISCHE BLINGO Korte omschrijving werkvorm Deze kennisquiz is een combinatie van Bingo en Lingo. De klas wordt verdeeld in zes teams. Ieder team heeft een bingokaart met daarop negen jaartallen. Het
Nadere informatieMoord Willem van Oranje hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61304
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 september 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61304 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieGeschiedenis hoofdstuk 5
Samenvatting door Larissa 1284 woorden 18 januari 2016 4,5 6 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis hoofdstuk 5 Tijd van de ontdekkers en hervormers 1500-1600 Kenmerkende aspecten:
Nadere informatieMaar volgens luthers heb je alleen de bijbel nodig, deze moest daarom in de volkstaal worden verspreid.
Samenvatting door een scholier 2255 woorden 24 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden. Katholieke kerk : roem rijkdom en macht en bijgeloof
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Republiek der Nederlanden
Samenvatting Geschiedenis Republiek der Neder Samenvatting door A. 2758 woorden 21 januari 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Verenigde Neder Samenvatting Luther en de Reformatie Kritiek
Nadere informatieDe Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok
Nadere informatieLink it: Republiek in tijd van Vorsten
Link it: Republiek in tijd van Vorsten Uitleg Link it werkt in principe als een soort domino (hoewel je er andere varianten op kunt bedenken). Het idee is dat de leerlingen moeten proberen om een begrip
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieHC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen ( )
HC Stedelijke Dynamiek in de Lage Landen (1050-1700) Vraag 1 Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlanden mogelijk? Periode: 1050-1302 Opkomst van de stedelijke burgerij - De opkomst
Nadere informatieStofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).
Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de
Nadere informatie6,1. Werkstuk door een scholier 3190 woorden 21 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave
Werkstuk door een scholier 3190 woorden 21 april 2001 6,1 439 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Hst 1: Het ontstaan van de Opstand Hst 2: De Hertog van Alva als landvoogd Hst 3: De Nederlandse
Nadere informatie3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd
Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context:?republiek der Zeven Verenigde Nederlanden? ( )
Samenvatting Geschiedenis Historische context:?republiek der Zeven Verenigde Nederlanden? (1515-1648) Samenvatting door N. 3589 woorden 17 februari 2015 7 103 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo
Nadere informatieVerspreiding christendom vmbo12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Ontdekkers en Hervormers
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Ontdekkers en Hervormers Samenvatting door F. 1138 woorden 22 juni 2013 7,9 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 5.1 De Renaissance (16e eeuw) Oorzaken
Nadere informatie7,5. Samenvatting door W woorden 11 september keer beoordeeld. Geschiedenis. 1 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door W. 1891 woorden 11 september 2014 7,5 136 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 1 De christelijke kerk in West-Europa valt uiteen Groeiende
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Een nieuwe wereld
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Een nieuwe wereld Samenvatting door een scholier 2425 woorden 25 mei 2009 7,1 203 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Samenvatting geschiedenis SE-3 H5:
Nadere informatieDe kerkhervorming. 5.3
De kerkhervorming. 5.3 Onderzoeksvraag: waardoor ontstond de kerkhervorming en welke gevolgen had ze voor de religieuze en politieke situatie? Oorzaken voor de reformatie of kerkhervorming I. Religieuze
Nadere informatieDe lessen. Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan.
De lessen Hieronder vind je een uitwerking van de lessen die komen gaan. Voor de lessen over het christendom heb je het lesboek Wegen van navolging nodig. Daarnaast neem je elke les het bronnenboek, een
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting door Monir 1036 woorden 2 maart 2015 5,2 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijdvak 5 Tijd van
Nadere informatie1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II
1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II Wat wilden Karel V en Filips II bereiken? Op politiek gebied wilden ze dat de macht van de regering in Brussel vergroot werd Grote ontevredenheid onder
Nadere informatieKeizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637
Keizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637 Ferdinand II, was de zoon van Karel II van Oostenrijk, broer van keizer Maximiliaan II, de vader van keizer Matthias. Hij behoorde tot het
Nadere informatieWie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Dit deel van 6.2 hoort bij de HC De republiek Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1669 woorden 17 januari 2005 5,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie. Paragraaf 1: het oude Koninkrijk.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 2 Havo
Kennistoets bij hoofdstuk 2 Havo Opdracht 1 Bron 1 In Valencijn werden Faveau en Maillart gearresteerd, die kousenmakers waren en het calvinistische geloof begonnen te prediken. Ze werden uit de gevangenis
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische Contexten H.2
Samenvatting Geschiedenis Historische Contexten H.2 Samenvatting door C. 2457 woorden 28 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting Geschiedenis Historische Contexten
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door Tmp_cox 1330 woorden 11 mei 2014 6,8 116 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis 1.1 A: kunstenaars, klokken en kalenders
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le revolutie Samenvatting door een scholier 3360 woorden 27 april 2016 5,7 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Republiek der Zeven Verenigde
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Tijd van ontdekkers en hervormers
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5, Tijd van ontdekkers en hervormers Samenvatting door een scholier 3205 woorden 6 februari 2009 5,9 66 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo H5.1 Veranderden
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Maarten Luther
Werkstuk Geschiedenis Maarten Luther Werkstuk door een scholier 2593 woorden 4 mei 2008 5,9 201 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstukken 1. Inleiding. 2. Wie was Maarten Luther? 3. Wat was zijn kritiek
Nadere informatieVerspreiding christendom vmbo12
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatiehttp://www.schoolsamenvatting.nl/ - De site voor samenvattingen en meer!
Hoofdstuk 1: Paragraaf 1: 1. Hendrik VII weet in Engeland het gezag van de koning te herstellen door middel van een politiek van centralisatie. Zo verstevigt hij zijn positie ten opzichte van de edelen
Nadere informatieOok de kunst en wetenschap veranderden, het is tijd van wedergeboorte van de Grieks-Romeinse cultuur, de Renaissance.
Samenvatting door L. 3211 woorden 23 juni 2015 4.7 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Oriëntatie Tijdens de regeerperiode van Karel V veranderde er veel. Ontdekkingsreizen verruimden het
Nadere informatieFilips. Over Filips. Info. Bekenden van Filips. Filips. Tijdlijn Info Foto s Eten & Drinken. wsw. Filips 1540. Filips 1549.
Over is de oudste zoon van de machtige keizer Karel V. Karel is geboren in Gent en is regelmatig in de Nederlanden. is geboren in Spanje en groeit daar op. Zijn vader ziet hij maar weinig, die is altijd
Nadere informatieSTEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019
STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN (1050-1700) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 VANDAAG Programma: - Welkom - Kennismaking Historische Context Oriëntatiespellen (30 minuten) Pauze (10 minuten)
Nadere informatieAlbrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621
Albrecht en Isabella Heersers van de Nederlanden Periode: 1598 1621 Voorganger: Filips II Opvolger: Filips IV Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Ook Albert
Nadere informatieOnderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?
Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker
Nadere informatie5 keer beoordeeld 19 februari 2014
4,6 Samenvatting door M. 2499 woorden 5 keer beoordeeld 19 februari 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats CE Examenkatern VWO De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 2:
Nadere informatieTips Geschiedenis GS examens 2014: een lijstje met belangrijke dode mensen (De Republiek)
Tips Geschiedenis GS examens 2014: een lijstje met belangrijke dode mensen (De Republiek) Tips door C. 3125 woorden 30 april 2014 7,2 31 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HEEL BELANGRIJKE DODE MENSEN DEEL
Nadere informatieDe Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Reformatie en Contrareformatie Tijdvak van ontdekkers en hervormers (H5) Tijdvak van regenten en vorsten (H6) Gunstig klimaat voor godsdienstige hervormingen:
Nadere informatieSOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus
SOLA SCRIPTURA VERKONDIGING 5 FEBRUARI 2017 Zusters en broeders, gemeente van onze Heere Jezus Christus Aan het eind van zijn leven schreef Maarten Luther: 1 "Alles wat ik gedaan heb, is het Woord van
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door P. 1534 woorden 14 maart 2015 7 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 4.1 Hoe onstond het absolutisme? Feodale samenleving Standensameleving
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische Context: De Republiek
Samenvatting Geschiedenis Historische Context: De Republiek Samenvatting door M. 3761 woorden 21 juli 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden
Nadere informatieOEFEN SED V4 Tijdvak 1 t/m 6 juni 2008 GCD
OEFEN SED V4 Tijdvak 1 t/m 6 juni 2008 GCD 1. a.zet in een kolom de tijdvakken 1 t/m 6 onder elkaar, nummer ze van 1 t/m 6, zet er achter welke naam ze hebben en zet de tijdsindeling erachter b. Zet de
Nadere informatie