Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd
|
|
- Hanne Mertens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Week 8. Wetenschappelijke Revolutie Cursus vroegmoderne tijd
2 Inhoud college Bespreking opdracht 1 Pauze Bespreking opdracht 2
3 Opdracht 1 Studenten kunnen uitleggen welke veranderingen in wetenschappelijk denken ten grondslag lagen aan de Wetenschappelijke Revolutie in vroegmodern Europa. Studenten kennen de betekenis van de volgende kernbegrippen: wetenschappelijke revolutie, scepticisme.
4 Opdracht 1 Welke wereldbeeld hadden de volgende Figuren? 1. Aristoteles (de Kerk) 2. Nicolaus Copernicus 3. Johannes Kepler 4. Galileo Galilei 5. René Descartes 6. Isaac Newton Waarin verschilde dat wereldbeeld van hun voorgangers? Zagen ze een conflict tussen religie en wetenschap?
5 Aristotelisch wereldbeeld Illustratie uit Hartmann Schedel, Liber Chronicarum (Neurenberg, 1493)
6 Aristotelisch wereldbeeld Ordening: geocentrisch (aarde middelpunt heelal); aarde corrupt, daaromheen onzuivere sferen van water en vuur; hemelsferen zuiver, gevuld met ether en hemellichamen Elementen- en bewegingsleer: materie opgebouwd uit aarde, water, lucht, vuur; aarde en water bewegen lineair naar middelpunt heelal, lucht en vuur lineair er vanaf; in hemelsferen zuivere ether, beweging perfect en cirkelvormig; beweging altijd doelmatig, vervult inherent plan In Middeleeuwen inpassen in christelijke leer: aarde onzuiver want domein zondige mens; hemel zuiver want domein God; beweging toeschrijven aan wil God
7 Nicolaus Copernicus ( ) Portret door anonieme schilder, 16 e eeuw. Muzeum Okregowe, Torún (Polen)
8 Nicolaus Copernicus Kanunnik uit Polen; ideeën gepubliceerd vlak voor zijn dood: De Revolutionibus Orbium Caelestium (1543), basis voor hervorming kalender olv. paus Gregorius Universum heliocentrisch (zon middelpunt sterrenstelsel); aarde planeet als alle andere, draait in etmaal om eigen as; alle planeten draaien om de zon in cirkelvormige banen Wiskundig model op basis berekeningen, niet op eigen waarneming; theorie ipv. werkelijkheid beschrijven; De Revolutionibus ingewikkeld, en in Latijn, slechts voor ingewijden
9 Copernicus heliocentrische model Tekening in Copernicus manuscript voor De Revolutionibus orbium coelestium (1541). Jagiellonski Universiteit, Krakau
10 Johannes Kepler ( ) Portret door onbekende schilder, Benedictijner klooster Krems, Oostenrijk
11 Johannes Kepler Mathematisch model op basis waarnemingen Tycho Brahe; ideeën Kepler uiteengezet in Astronomia Nova (1609) Belangrijkste vondsten Kepler: 1) Planeten volgen een elliptische baan ipv. cirkelvormige baan om de zon 2) Snelheid planeten neemt af naarmate ze verder van de zon staan, en toe naarmate ze dichter bij de zon staan Kepler diep religieus: geloofde in wereldharmonie, mathematisch doorgronden perfecte schepping Gods
12 Galileo Galilei ( ) Portret door Giusto Sustermans, National Maritime Museum, Londen
13 Galileo Galilei Ideeën in sleutelpublicatie Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo (1632) Bewegingsleer: bewegend voorwerp zal in ideale toestand oneindig met zelfde snelheid voortbewegen, door belemmeringen gebeurt dit in praktijk niet Observaties met telescoop bewijzen heliocentrisme: maan bevat kraters; Jupiter manen zoals aarde; zon heeft vlekken: hemellichamen dus niet volmaakt, maar gelijk aan onzuivere aarde, draaien allemaal om zon, en aarde om eigen as
14 Galilei s Dialogo (1632) Titelpagina van Galileo Galilei, Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo (Florence, 1632)
15 Maanfases en maankraters Tekeningen door Galilei in Sidereus Nuncius (Venetië, 1610)
16 Galileo Galilei ConFlict met Kerk: Galilei wijst letterlijke interpretatie bijbel af, bepleit eigen waarneming als bron van kennis: I think that in discussions of physical problems we ought to begin not from the authority of scriptural passages, but from sense experience and necessary demonstrations. (1615) Dialogo geen lastig abstract theoretisch model, maar toegankelijke uiteenzetting in Italiaans, presenteert heliocentrisme als beschrijving werkelijkheid Galilei schond afspraak om heliocentrisme niet als realiteit te verkondigen; dwong Kerk positie in te nemen; paus bezorgd om reputatie als katholiek leider, Galilei betwist gezag Kerk
17 René Descartes ( ) Portret door Frans Hals, Musée du Louvre, Parijs
18 René Descartes Ideeën in Discours de la méthode (1637), gedrukt in Republiek Atomische theorie: alles opgebouwd uit deeltjes (corpuscules); en mechanistisch wereldbeeld: wereld als een machine, niets kent doelmatige beweging, geen hoger doel of sturende God Scepticisme: hoe komen we tot betrouwbare kennis? Twijfel aan waarneming zintuigen, alleen vertrouwen op de rede (ik denk, dus ik besta) Cartesiaans dualisme: scheiding lichaam en geest, geest kan wereld om ons heen rationeel analyseren God gaf mens geen rede als deze ons zou misleiden; rede tevens bewijs God: ik kan God denken, dus Hij bestaat
19 Isaac Newton ( ) Portret door Godfrey Kneller, National Portrait Gallery, Londen
20 Isaac Newton Kern van zijn ideeën in Philosophia Naturalis Principa Mathematica (1687): wiskundige verklaring beweging Gravitatiewet: ieder lichaam in universum oefent kracht uit op ieder ander lichaam, afhankelijk van massa en afstand tussen beide lichamen; verklaart zowel beweging op aarde als in universum (baan planeten) Diep religieus man: cartesianisme neigt naar atheïsme, alsof God geen invloed heeft op wereld; Newton wil Book of Nature lezen, mathematisch schepping Gods begrijpen, wetenschap in dienst religie
21 Opdracht 2 Studenten kunnen uitleggen welke veranderingen in wetenschappelijk denken ten grondslag lagen aan de Wetenschappelijke Revolutie in vroegmodern Europa. Studenten zijn in staat eenvoudig primair bronnenmateriaal te lezen en te interpreteren in hun historische context.
22 Samuel Pepys ( ) Portret door John Hayls, National Portrait Gallery, Londen
23 Karel II en de Royal Society Titelpagina van Thomas Sprat, History of the Royal Society of London (Londen, 1667)
24 Luchtpomp van Boyle Royal Society, Londen
25 Experiment met injecteren hond Gravure in Johann Sigismund Elsholtz, Clysmatica Nova (Berlijn, 1667)
26 Hooke s tekening van een vlo Gravure in Hooke, Micrographia (Londen, 1665)
27 Wetenschappelijke Revolutie Natural philosophy (natuur]iloso]ie): optimisme, moderne methode om kennis te verwerven over de gehele natuurlijke wereld Empirisme: betrouwbare kennis op basis eigen observatie en experimenten; vervolgens extrapoleren om wetmatigheden in natuur te vinden (inductie); program vervat in Francis Bacon, New Atlantis (1620), Robert Boyle past toe met luchtpomp (Experiments Physico-Mechanical, 1660) Kennis moet verifieerbaar zijn: ooggetuigen, nauwkeurig beschrijven zodat valt te controleren, consensus nodig
28 Wetenschappelijke Revolutie Praktische wetenschap: nauwkeurige instrumenten nodig, oa. telescoop, microscoop, luchtpomp; omgekeerd wetenschappelijke kennis toepassen in praktijk, bv. klokken, vuurwapens, scheepvaart en cartografie Sociale context kennis: patronage adel en hof (Galilei & Medici, Huygens & Lodewijk XIV); discussie en uitwisseling van ideeën, oa. wetenschappelijk genootschap, laboratorium en koffiehuis; Royal Society in Engeland, Académie des Sciences in Frankrijk
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Nadere informatieGalileo Galileï
Galileo Galileï 1564-1642 Waarom het conflict rond Galio Galileï geen conflict is tussen geloof en wetenschap of godsdienst en wetenschap! Geen conflict tussen geloof en wetenschap! 1. Galileo beschouwde
Nadere informatieHiggs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud
Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen
Nadere informatieCursus Inleiding in de Sterrenkunde
Cursus Inleiding in de Sterrenkunde Sterrenbeelden naamgeving ca. 3000 v Chr. (Kreta) 48 klassieke sterrenbeelden, w.o. Dierenriem nu 88 officieel (door I.A.U.) met blote oog ca. 6000 sterren sternamen:
Nadere informatieWetenschap hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61310 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBasiscursus Sterrenkunde
Basiscursus Sterrenkunde Les 1 Sterrenwacht Tweelingen te Spijkenisse 24 April 2019 Inhoud van de cursus Inleiding Geschiedenis Afstanden in het heelal Het zonnestelsel Onze zon en andere sterren Sterrenstelsels
Nadere informatieSamenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal
Samenvatting ANW Hoofdstuk 6: het heelal Samenvatting door A. 929 woorden 29 juni 2014 0 keer beoordeeld Vak ANW P1 Breedtegraad: s Nachts: hoek van poolster met horizon Overdag: hoogste hoek van de zon
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst. Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst
De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek. De wetenschappelijke revolutie Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek
Nadere informatieWELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september Ignas Snellen
WELKOM! Inleiding Astrofysica College 1 7 september 2015 13.45 15.30 Ignas Snellen Docent: Ignas Snellen Assistenten: Joris Witstok, Charlotte Brand, Niels Ligterink, Mieke Paalvast Doel, Inleiding Astrofysica:
Nadere informatieTweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy
Tweede Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 31 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 oktober 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.
Nadere informatieGELOOF EN WETENSCHAP. Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief.
GELOOF EN WETENSCHAP Modellen over de relatie tussen geloof en (natuur)wetenschap in historisch perspectief. 1. HET HARMONIEMODEL De leer van de twee boeken Het Ptolemaeïsche of Aristotelische wereldbeeld
Nadere informatieInleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006
Inleiding Filosofie en Ethiek Derde Bijeenkomst: De 2e wetenschappelijke revolutie Dinsdag 19 september 2006 Freud (1917) Narcistische krenking Copernicus (1543) Darwin (1859/1871) Galileo Galileï (1564-1642)
Nadere informatieInleiding in de Filosofie & de Ethiek
Inleiding in de Filosofie & de Ethiek 1e Bijeenkomst 5 september 2006 Prof. Dr. Hub Zwart Afdeling Filosofie & Wetenschapstudies h.zwart@science.ru.nl http://www.filosofie.science.ru.nl Wat is filosofie?
Nadere informatieDe Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw
Geloof en wetenschap: een eeuwenoud conflict? De Reformatie van de Wetenschap en de wetenschap van de Reformatie Over geloof en wetenschap in de 16e en 17e eeuw Ab Flipse, Vrije Universiteit Amsterdam
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld
Praktische opdracht ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch wereldbeeld Praktische-opdracht door een scholier 3921 woorden 9 november 2008 4,8 71 keer beoordeeld Vak ANW Van geocentrisch naar heliocentrisch
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1
Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 887 woorden 16 juli 2013 7,1 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Samenvatting LV Over wondere feiten Hoofdstuk
Nadere informatie3,9. Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 738 woorden 25 juni 2004 3,9 14 keer beoordeeld Vak ANW 4.1.1 Wegwijs in tijd en ruimte -Vraagstuk: vorm van de aarde. Waarnemen aan de hand v/d schaduw -De zon -> komt op
Nadere informatieWeek 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com
Week 3. De Reformatie Cursus vroegmoderne tijd 2011 d.c.vanderlinden@uu.nl http://vanderlinden.weebly.com Inhoud college Bespreking opdracht 4 Pauze Bespreking opdracht 5 Opdracht 4 Studenten kunnen uitleggen
Nadere informatieWat waren de sterren? Gaatjes in het hemelgewelf waardoor het hemelse vuur scheen? Kwade demonen die s nachts naar de mensen keken?
Wereldbeeld, geschiedenis. Stel je voor dat je als oude Griek probeert te begrijpen hoe de wereld er uit ziet. Daarbij moeten dus ook zon, maan, sterren, seizoenen, e.d. verklaard worden. Zou het uitmaken
Nadere informatieWerkstuk Wiskunde B Gulden snede
Werkstuk Wiskunde B Gulden snede Werkstuk door een scholier 1937 woorden 28 januari 2004 6,1 28 keer beoordeeld Vak Wiskunde B Werkstuk Wiskunde: De Gulden Snede (a)laat zien hoe de verhouding van de gulden
Nadere informatieEerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld. Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy
Eerste Bijeenkomst: Zoektocht naar het Verborgen Hemelbeeld Rond de Waterput donderdag 17 oktober 2013 Allan R. de Monchy Twee bijeenkomsten: Donderdag 17 october 2013: Historische ontwikkelingen van Astrologie.
Nadere informatieRene Descartes. René Descartes, een interview door Roshano Dewnarain
Rene Descartes René Descartes, een interview door Roshano Dewnarain Cogito ergo sum, ik denk dus ik ben. Een uitspraak van René Descartes. Een belangrijk wiskundige en filosoof in de geschiedenis. Volgens
Nadere informatieAbsolutisme in Engeland
1 Absolutisme in Engeland 1534 > Hendrik VIII > stichting Anglicaanse kerk Voor opvolgers geldt: vorst bepaalt geloof! vb: Eduard VI (prot) vervolgt RK Mary Stuart (RK) vervolgt prot - gehuwd/gescheiden
Nadere informatieDe moderne wetenschap vs. Aristoteles opvatting van de wereld
De moderne wetenschap vs. Aristoteles opvatting van de wereld Hoe werd de wereld verklaard vóór er moderne wetenschap was? (Part II) herontdekt in de 13 de eeuw, officiële filosofie van de Katholieke Kerk
Nadere informatieVan Aristoteles via Copernicus en Galileï naar Newton
Mechanisering van het wereldbeeld De mechanisering, die het wereldbeeld bij den overgang van antieke naar klassieke natuurwetenschap heeft ondergaan, heeft bestaan in de invoering van een natuurbeschrijving
Nadere informatie15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD
15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 1 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 2 MENSEN WILLEN STRUCTUREN ZIEN 15-12-2015 ONS VERANDERENDE WERELDBEELD 3 DE MENS BEGON TE BESCHRIJVEN WAT HIJ AAN DE HEMEL
Nadere informatieNieuw-Atlantis. Francis Bacon. Vertaald en ingeleid door: Thomas Heij
Nieuw-Atlantis Francis Bacon Vertaald en ingeleid door: Thomas Heij Inhoud Inleiding De kanselier die de wetenschap veranderde Bacons leven en oeuvre Inspiratie en invloeden Plato, Thomas More, Lucianus,
Nadere informatieDe redactie van Groniek wenst u veel leesplezier toe.
Voorwoord Het zou leuk zijn als we toch niet in het saaist denkbare heelal leven, sprak hoogleraar kosmologie Diederik Roest onlangs in de Volkskrant. 1 In het artikel bespreekt Roest de recente ontdekking
Nadere informatieDe filosofie van René Descartes
De filosofie van René Descartes The new Asian Hemisphere. The Irresistible Shift of Global Power to the East -Kishore Mahbubani The first point [ ] is the end of the era of Western domination of world
Nadere informatie11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets
11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen
Nadere informatiegeloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl
geloof en wetenschap Prof.dr. Cees Dekker Kavli Institute of NanoScience Delft http://www.mb.tn.tudelft.nl Utrecht, 16-6-2006 1. Is het waar, dat recente vondsten in de wetenschap Godsgeloof verzwakken?
Nadere informatieCopernicus, leven en werk AWSV METIUS
Copernicus, leven en werk AWSV METIUS Alkmaar - 25 januari 2019 3 Aristarchos van Samos (-310;-230) Zon: op de horizon Samen met Maan: eerste of laatste kwartier 3? afstand tot maan tgα = afstand tot
Nadere informatiePG+ Sterrenkunde. Ellen Schallig. 14 november 2013
PG+ Sterrenkunde Ellen Schallig 14 november 2013 Inhoudsopgave Huishoudelijke mededelingen Recap: Het heelal is groot en leeg De Babyloniërs De Grieken Sprong naar zestiende eeuw Huishoudelijke mededelingen
Nadere informatieThomas van Aquino ( )
Thomas van Aquino (1225-1274) inhoudsopgave Personalia Thomas van Aquino Uit het leven van Tegenstellingen Scholastiek Basis denken en wetenschap Meer Thomas van Aquino Tijdgenoten Hedendaagse toepassing
Nadere informatieGeloven en redeneren. Religie en filosofie
Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin
Nadere informatieHoofdstuk 2. Kennis en geloof
Hoofdstuk 2 Kennis en geloof Kennis of dogma Is religieus geloof een vorm van kennis? Is het mogelijk een rationeel bewijs van het bestaan van God te geven? Is religieus taalgebruik betekenisvol? Vormen
Nadere informatieSamenvatting ANW, PTA 2.
Samenvatting ANW, PTA 2. Zonnestelsel en heelal Hoofdstuk 47. Sterrenbeelden die wij kennen zijn afkomstig van gebieden rond de middellandse zee en de namen zijn afkomstig uit de Griekse mythologie. De
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-157-7 (HB) 978-94-6175-964-1 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-215-4 (HB) 978-94-6175-957-3 (e-book) 978-94-6175-158-4 (HB)
Nadere informatieWetenschaps- filosofie. Wolter Kaper AMSTEL-instituut
Wetenschaps- filosofie Wolter Kaper AMSTEL-instituut Wetenschap en methode Vandaag: Wetenschapsfilosofie Wat is wetenschap? Hoe wordt vooruitgang geboekt? Zoeken naar waarheid? Bestaat er een tijdloze
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door P. 1534 woorden 14 maart 2015 7 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 4.1 Hoe onstond het absolutisme? Feodale samenleving Standensameleving
Nadere informatieOpdracht ANW Leerdoelen h10 en h11
Opdracht ANW Leerdoelen h10 en h11 Opdracht door V. 2378 woorden 29 juni 2011 3,5 2 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Leerdoelen 10 1. Kunt uitleggen hoe wetenschappers bewezen dat de aarde rond was
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw
Tijdvakken Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw K.A. * Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie * De bijzondere plaats in staatkundig opzicht
Nadere informatieH10. Het debat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45785
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45785 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDe ontraadseling van de hemel
De ontraadseling van de hemel In het poppenstuk kijkt een man door een sterrenkijker en doet ontdekkingen waarvoor hij een beloning krijgt. Maar voordat het zover was moesten er drie dingen gebeuren: een
Nadere informatieDe Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson
De Jefferson Bijbel Thomas Jefferson Vertaald en ingeleid door: Sadije Bunjaku & Thomas Heij Inhoud Inleiding 1. De geheime Bijbel van Thomas Jefferson 2. De filosofische president Het leven van Thomas
Nadere informatieGalilei en de Dialogo
OSIII Galilei en de Dialogo De wetenschappelijke discussie over Galilei nader bekeken Vincent van Goethem 24-1-2014 Prof. Dr. H.F. Cohen OSIII Visies op de Wetenschappelijke Revolutie Aantal woorden: 9.468
Nadere informatieWetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid?
Wetenschapsweek Benadert wetenschap de waarheid? Deel 1: Prof. dr. Sylvia Wenmackers Het antwoord van een wetenschapper: Isaac Asimov Maandag 24 oktober 2016 Boek: 1988 The Skeptical Inquirer Fall 1989
Nadere informatieGeloven en redeneren. Samenvatting
Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieT2b L1 De ruimte of het heelal Katern 1
Het heelal of de kosmos is de ruimte waarin de zon, de maan en de sterren zich bevinden. Het heelal bestaat uit een oneindig aantal hemellichamen waarvan er steeds nieuwe ontdekt worden. De hemellichamen
Nadere informatiePraktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson
Praktische opdracht Wiskunde Newton-Raphson Praktische-opdracht door een scholier 1570 woorden 3 november 2003 6,3 53 keer beoordeeld Vak Wiskunde Hoofdstuk 1 DE INLEIDING Na heel lang zoeken hebben wij
Nadere informatie2 keer beoordeeld 31 oktober *Overlegorganen ontstaan in de Middeleeuwen konden het beleid van de koning dwarsbomen.
6,1 Samenvatting door F. 1933 woorden 2 keer beoordeeld 31 oktober 2015 Vak Geschiedenis Methode Memo Hoofdstuk 7 Koningen, heren en denkers 7.1 Absolutisme # Het absolutisme van Lodewijk XIV Voorbeelden
Nadere informatieDe klassieke tijdlijn
De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom
Nadere informatie7,9. Draait de aarde of draait de hemel? Wat was de hypothese van Copernicus? Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002
Samenvatting door een scholier 2085 woorden 6 juni 2002 7,9 64 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar 10.1 Alles draait om de aarde.. Draait de aarde of draait de hemel? Elke 24 uur draait de aarde eenmaal
Nadere informatieHET GEZONDE VERSTAND
Eric-Jan Pouw 3095479 Onderzoeksseminar III: Visies op de Wetenschappelijke Revolutie Docent: Prof. Dr. H.F. Cohen Universiteit Utrecht 25 januari 2013 HET GEZONDE VERSTAND Context en interpretatie van
Nadere informatieHOVO cursus Kosmologie
HOVO cursus Kosmologie Voorjaar 2011 prof.dr. Paul Groot dr. Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde, Radboud Universiteit Nijmegen HOVO cursus Kosmologie Overzicht van de cursus: 17/1 24/1 31/1 7/2 14/2 21/2
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo II
Opgave 2 Over wetenschap en religie: zij die uit de hemel kwamen 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom wetenschappelijke kennis niet als probleemloze bron van vooruitgang kan worden beschouwd: wetenschap
Nadere informatieFiguur 3: Achterkant paneel Filips de Schone, 24x15 cm (inclusief lijst 31 x 22 cm), Huis Bergh, s- Heerenberg.
Afbeeldingen Figuur 1: Toegeschreven aan atelier van de Meester van de Magdalena Legende, Portret van Filips de Schone, Olieverf op paneel, 24x15 cm, Huis Bergh, s-heerenberg. Figuur 2: Toeschreven aan
Nadere informatieGravitatie en kosmologie
Gravitatie en kosmologie FEW cursus Jo van den Brand & Jeroen Meidam Les 1: 3 september 2012 Overzicht Docent informatie Jo van den Brand, Jeroen Meidam Email: jo@nikhef.nl, j.meidam@nikhef.nl 0620 539
Nadere informatie5,2. Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni keer beoordeeld. Hans Lippershey
Scriptie door een scholier 2378 woorden 26 juni 2001 5,2 41 keer beoordeeld Vak ANW Hans Lippershey Hoewel de eer van de eerste telescoop meestal naar Galileo Galilei gaat, was het Hans Lippershey(1570-1619)
Nadere informatieWaar komt het allemaal vandaan?
Erik Verlinde Opening Academisch Jaar 2011 2012 Waar komt het allemaal vandaan? Dames en heren, Na deze leuke bijdrage van José van Dijck aan mij de beurt om u iets te vertellen passend bij het thema de
Nadere informatie04 H2 Zes reuzen in 2000 jaar. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd 08 May 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/46110 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieIn de 2de eeuw na Christus bracht Claudius Ptolemaeus een model naar voren waarbij de aarde het
Werkstuk door een scholier 3126 woorden 4 januari 2005 5,8 108 keer beoordeeld Vak ANW Galileo Galilei De hoofdvraag van ons verslag luidt als volgt: Wie was Galileo Galilei en wat zijn zijn belangrijkste
Nadere informatieShould we bridge the gap?
Lezing Arago Symposium Mind, Matter and Meaning. 26 November 2008 Please do not quote, cite or distribute without agreement of the author. http://www.arago.utwente.nl/comms/symposium/2008/programma.php
Nadere informatieDe Christelijke wortels van de moderne natuurwetenschap
De Christelijke wortels van de moderne natuurwetenschap volgens Harry van den Bouwhuijsen F.H. van Lunteren Ontstaan natuurwetenschap Openbaringsmonotheïsme levert noodzakelijke voorwaarden voor dit proces
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6
Samenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6 Samenvatting door C. 1453 woorden 28 mei 2016 6,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Tijdvak VI: tijd van regenten en vorsten (17
Nadere informatieGeologica. Logisch Empirisme, Popper en Kuhn. Opzet van dit college. Rationalisme. Wat is kennis? Wetenschappelijke Revolutie.
Geologica Logisch Empirisme, Popper en Kuhn Gastcollege Kai Eigner Vrije Universiteit Amsterdam Opzet van dit college Wat is kennis Deductie en inductie Logisch empirisme Popper Kuhn Wat is kennis? Hoe
Nadere informatieAntwoorden ANW Blok 4 Heelal
Antwoorden ANW Blok 4 Heelal Antwoorden door een scholier 2235 woorden 20 maart 2007 5,9 9 keer beoordeeld Vak Methode ANW Scala Hoofdstuk 1 1) Bewegingen in ons zonnestelsel a. Lees de inleiding. Noem
Nadere informatieSterrenkunde in de prehistorie: Lascaux : COLLEGE II : RECAPITULATIE COLLEGE I. Ontzag voor hemelverschijnselen.
RECAPITULATIE COLLEGE I Eerste kennismaking - planeten! clusters van sterrenstelsels - leegte, grootte, ruimte-tijd Simpele waarnemingen - sterren, & sterrenbeelden, - Zon, Maan, planeten, kometen - verduisteringen,
Nadere informatieMaterie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018
Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.
Nadere informatieNewtons Experimentum Crucis
JCU PRETHESIS 2009 Newtons Experimentum Crucis Welke invloed hebben de geschriften van Desaguliers en s Gravesande gehad op de acceptatie van Newtons ideeën over lichtbreking? V5A 1 Newtons Experimentum
Nadere informatie1555 splitsing in Oostenrijkse Habsburgers en Spaanse habsburgers. Filips II gaat door met centralisatie en bestrijden reformatie
Samenvatting door F. 1233 woorden 22 juni 2013 5,7 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 6 Regenten en Vorsten Instap 16e eeuw: Karel V: wereldrijk (centralisatie en bestrijden
Nadere informatieTer inleiding (tot een inleiding)
Inhoud Voorwoord 3 Aanvullende lectuur 4 Ter inleiding (tot een inleiding) 1. Wijsbegeerte, haar begin(sel) en doelstelling 5 2. Waarom filosofie altijd een inleiding blijft 7 3. Waarom een historische
Nadere informatieBelangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie.
Belangrijke ontdekkingen en vergissingen in de geschiedenis van de kosmologie. Stelling: In de geschiedenis van de kosmologie zijn vaak uit waarnemingen verkeerde conclusies getrokken. Zo vaak zelfs dat
Nadere informatieKijken naar het heelal
Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met
Nadere informatieDescartes inspirator van de Verlichting
Descartes inspirator van de Verlichting Granada Columbus Copernicus veroordeling Galileï Newton Revolutie 1492 1509 1666 Aristoteles Descartes Moderne wetenschap 1776 1789 N = x+ 3y + 5z Moderne filosofie
Nadere informatieHet begrip natuur in techniek, filosofie en religie. Deel I: Van voormodern naar modern denken
Het begrip natuur in techniek, filosofie en religie Deel I: Van voormodern naar modern denken 1. Inleiding 2. Franciscus 3. Descartes 4. Pascal 5. Conclusies Inleiding Lynn White in Science (1967): Christendom
Nadere informatieSamenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56
Samenvatting ANW Artikel 9 en Artikel 43 t/m Artikel 56 Samenvatting door een scholier 2694 woorden 5 juli 2004 4,9 43 keer beoordeeld Vak ANW A9 Hemelbewegingen: uurwerk of glazen bol? Ruimtetijd Het
Nadere informatieJupiter en zijn Galileïsche manen
Jupiter en zijn Galileïsche manen Jupiter en de Galileïsche manen in Toldijk In de koepel van de Zuidelijke Hemel heeft Henk Olthof het mechaniek van Jupiter met vier van zijn manen opgesteld. Bij rondleidingen
Nadere informatieDe telescoop een seecker instrument om verre te sien
De telescoop een seecker instrument om verre te sien Robert Wielinga robert@sonnenborgh.nl 11 e eeuw: ontdekking van de leessteen een druppel water werkt als een vergrootglas brillen vanaf 1300 bolle lens:
Nadere informatieKrachten van continuïteit. versus. Krachten van verandering. Europa
Krachten van continuïteit versus Krachten van verandering Europa 1815-1830 De Vloed en de Dijk Europa Gemeenschappelijke geschiedenis Religie; Christelijk Monarchieën; netwerk van koningshuizen De Verlichting
Nadere informatieEen Godsbevel: handel zedelijk
Een Godsbevel: handel zedelijk Nrc 30 december 2016 God en wetenschap De rede zal nooit in staat zijn het geloof te doorgronden, schreef Pascal. Dat was jammer voor de rede. Hoe zat het met het godsbesef
Nadere informatieEen les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs)
Een les wiskunde: hoe Kepler naar de wereld keek (voorbeeldles voortgezet onderwijs) Ab van der Roest Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het
Nadere informatie1 Een dief met vleugels
les 1 Een dief met vleugels 1 Leonardo had uren achtereen gewerkt aan de opdracht voor de koning. Wat moest hij voor de koning maken? een schilderij een toneelstuk een draaibrug dat staat niet in de les
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Als je iets niet op een eenvoudige manier kunt uitleggen dan begrijp je het niet goed genoeg. -Albert Einstein Onze plaats in het heelal Ons perspectief op de plaats van de mensheid
Nadere informatieSterrenstof. OnzeWereld, Ons Heelal
Sterrenstof OnzeWereld, Ons Heelal Mesopotamie: bestudering van de bewegingen aan het firmament vooral voor astrologie. Veel van de kennis, ook over bedekkingen (waaronder maans- en zonsverduisteringen)
Nadere informatieRuimte, Ether, Lichtsnelheid en de Speciale Relativiteitstheorie. Een korte inleiding:
1 Ruimte, Ether, Lichtsnelheid en de Speciale Relativiteitstheorie. 23-09-2015 -------------------------------------------- ( j.eitjes@upcmail.nl) Een korte inleiding: Is Ruimte zoiets als Leegte, een
Nadere informatietussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden 14 radboud magazine 50
Sterrenk tussen weten Het Vaticaan zoekt ook naar asteroïden en 14 radboud magazine 50 achtergrond december 2016 15 Het is precies vierhonderd jaar geleden dat het Vaticaan de schriften van de astronoom
Nadere informatieEen bezoek aan 'de buik van de kunstenaar', waar de emoties zich voordoen als meer dan levensgrote organen.
Amsterdam P/////AKT 11/10/15-08/11/15 Een bezoek aan 'de buik van de kunstenaar', waar de emoties zich voordoen als meer dan levensgrote organen. In 1543 verscheen het hoofdwerk van de Poolse sterrenkundige
Nadere informatieHoofdstuk 8 Hemelmechanica. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 8 Hemelmechanica Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 8.1 Gravitatie Geocentrisch wereldbeeld - Aarde middelpunt van heelal - Sterren bewegen om de aarde Heliocentrisch wereldbeeld
Nadere informatiehet ontstaan van het heelal en de goede god
het ontstaan van het heelal en de goede god Immanuel Kant omstreeks 1755. Tekening door gravin Karoline Charlotte Amalie Keyserling. immanuel kant Het ontstaan van het heelal en de goede God Bezorgd door
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Ik denk vaak dat de nacht levendiger en kleurrijker is dan de dag. Vincent van Gogh DYNAMISCHE SYSTEMEN In het heelal is een oneindig aantal voorbeelden van dynamische systemen
Nadere informatieProgramma. Weten en Geloven. grote getallen. Weten en Geloven. 20.00 Opening Een goed idee. 20.05 Inleiding over Big Bang, evolutie, ID
Weten en Geloven Programma 20.00 Opening Een goed idee 20.05 Inleiding over Big Bang, evolutie, ID Schepping, Evolutie en Intelligent Design 20.30 Vragen 20.45 Koffie 21.00 Schepping en ID in de Bijbel
Nadere informatieCHRISTELIJKE THEOLOGIE. EEN INTRODUCTIE; BRUGGEN BOUWEN; UITLEGGEN WAT JE GELOOFT;
Boek van de maand Geloof en natuurwetenschap H.B. Driessen De laatste jaren verschijnt het ene boek na het andere van de hand van de Engelse theoloog Alister McGrath. Hij is Principal van Wycliffe Hall
Nadere informatieGeocentrisch Heliocentrisch
Geocentrisch Heliocentrisch Voorstellingen van de kosmos door de eeuwen Rob van Gent Instituut voor de Geschiedenis en Grondslagen van de Wiskunde en de Natuurwetenschappen URU-Explokart Faculteit Geowetenschappen
Nadere informatieDe dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God
De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God Psalm 14:1 M. Dubbelman Er was ooit een schitterende stad. Om bij die stad te komen, moest je een grote brug over. Een eerste groep mensen liep zorgeloos en blij
Nadere informatieJournal of Nobility Studies
Journal of Nobility Studies virtus 20 2013 Korte bijdragen David Onnekink * De wereld volgens Huygens 235 Rudolf Dekker, Family, Culture and Society in the Diary of Constantijn Huygens Jr, Secretary to
Nadere informatieDe Wetenschappelijke Revolutie
De Wetenschappelijke Revolutie En de rol van Galileo Galilei Door Myrthe Toppen De Wetenschappelijke Revolutie En de rol van Galileo Galilei Myrthe Toppen 3282910 Docent: H.F. Cohen Onderzoeksseminar III:
Nadere informatieProeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie. 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf
Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf Tilburg University Sociale Filosofie en Wetenschapsfilosofie Proeftentamen Sociale Filosofie en wetenschapsfilosofie
Nadere informatieKepler s Derde Wet en de Stabiliteit van het Zonnestelsel
Kepler III p.1 Kepler s Derde Wet en de Stabiliteit van het Zonnestelsel Henk Broer Instituut voor Wiskunde en Informatica Rijksuniversiteit Groningen De Principia Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica
Nadere informatie