Jaarverslag samenvatting

Transcriptie

1 Jaarverslag samenvatting Extra impulsen voor nóg beter onderwijs Met het beleidsplan Excellent in speciaal talent zet hoog in, maar ook in 2017 hebben we de kwaliteit van ons speciaal onderwijs in de drie noordelijke provincies opnieuw weten te verbeteren. We zijn dan ook trots op het compliment van de onderwijsinspectie dat bij alles en iedereen op nóg beter onderwijs is gericht. Hoe we dat doen? We investeren in de persoonlijke ontwikkeling van onze leerkrachten, we bieden voor de leerlingen steeds meer maatwerk in de opleidingen aan, onze 15 -scholen wisselen hun best practices uit, we hebben geld vrijgemaakt om de huisvesting van de scholen te verbeteren, we gaan een pilot starten waarin we beter kijken naar de sociale en emotionele ontwikkeling van de leerlingen, we zijn onderwijs gestart voor meer - begaafde leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum. Veel goed nieuws dus. Zat er dan niets tegen? Zeker wel. We moeten oplossingen zien te vinden voor het aanhoudende lerarentekort. Bovendien moeten we ons aanbod aanpassen aan een structureel dalend aantal leerlingen. En we maken ons niet in de laatste plaats veel zorgen over de nieuwe opzet van de jeugdzorg; de werkwijze verschilt per gemeente of regio hinderlijk sterk en het aantal partijen waarmee we te maken hebben is zo groot dat er een niet-werkbare situatie dreigt te ontstaan. Deze zaken staan dus hoog op ons prioriteitenlijstje voor 2018, net als het verkennen van de mogelijk - heden van een bestuurlijke samenwerking met SO Fryslân (7 scholen). Leendert de Boom en Jeep Jonker College van Bestuur ExcEllEnt in speciaal talent 1

2 Onze scholen 15 scholen, 30 locaties DrEnth E De Atlas VSO Assen, Emmen, Hoogeveen De Aventurijn SO en VSO Assen, Emmen, Hoogeveen De Carrousel SBO Hoogeveen De Kameleon SBO Hoogeveen G.J. van der Ploegschool SO Hoogeveen De Windroos VSO Hoogeveen DE caleidoscoop FriEslanD De Caleidoscoop SO Leeuwarden De Monoliet VSO Leeuwarden, Drachten De Witakker SO en VSO Rijs De Zwaai SO Drachten De Zwaai VSO Drachten DE MOnOliEt GrOninGEn Prof. W.J. Bladergroenschool SO Groningen, Haren, Winschoten, Appingedam De Delta SBO Appingedam Diamant College VSO Groningen Erasmusschool VSO Groningen DiaMant college telde in scholen verspreid over zo n 30 locaties in Drenthe, Friesland en Groningen. Later in het jaar waren het 14 scholen, omdat De Witakker te Rijs op 1 augustus 2017 sloot. De leerlingen zijn op andere passende scholen geplaatst. Wanneer in 2018 tot bestuurlijke samenwerking met SO Fryslân (7 scholen) wordt besloten, zullen in totaal 21 scholen (met bijna 40 locaties) onder het nieuw te vormen schoolbestuur vallen. Onze scholen 2

3 Onze grootste zorg: het lerarentekort Er is een lerarentekort. Dat speelt landelijk, maar zeker ook in Groningen, Friesland en Drenthe. Er is al uitgerekend dat er over vier jaar in de drie noordelijke provincies voor het primair onderwijs 600 leerkrachten te weinig zullen zijn. Het probleem gaat natuurlijk niet aan voorbij. Nu al niet. Het is helaas al een paar keer gebeurd dat groepen leerlingen naar huis moesten worden gestuurd. Op dit moment staan er al invallers structureel voor de klas. En dat betekent dan weer dat er bij ziekte soms geen invallers meer beschikbaar zijn. We proberen de leerlingen dan over andere klassen te verdelen, maar helaas hebben we lesuitval (soms tot vier dagen lang) niet altijd kunnen voorkomen. Natuurlijk zorgen we er wel voor dat de leerlingen over het gehele schooljaar het vereiste aantal onderwijsuren krijgen. Kom bij ons werken We doen er van alles aan om leerkrachten te werven. We gaan naar de PABO s om reclame te maken voor het speciaal onderwijs. We geven voorlichting over ons werk en we doen mee aan speed dates gericht op het werken in het onderwijs. Maar we vissen samen met al die andere scholen wel in een halflege vijver. En voor ons soort onderwijs zoeken we bovendien mensen die extra bevlogen en gemotiveerd zijn. Kom bij ons werken 3

4 Minder leerlingen Het aantal leerlingen voor het speciaal onderwijs daalt en zal voorlopig ook wel blijven dalen. Deels heeft het te maken met de demografische krimp in de drie noordelijke provincies. Maar de leerlingenaantallen dalen wel sterker dan met die krimp valt te verklaren. De invoering van Passend Onderwijs heeft er zeker ook mee te maken. Leerlingen die voordien werden aangemeld voor het speciaal onderwijs krijgen nu vaker een plaats in het regulier onderwijs. De daling van het aantal leerlingen is bij het SO en SBO begonnen, maar zal spoedig ook merkbaar zijn bij het VSO. Minder leerlingen betekent ook minder leerkrachten. Dat lijkt in een situatie van een lerarentekort een meevaller. Maar dat is niet zo, omdat het normale verloop ook moet worden opgevangen. Met veel passen en meten (en flexibiliteit van onze leerkrachten) lukt het ons nog steeds de personeelsformatie aan te passen aan de aantallen leerlingen. (En op dit moment stijgt het aantal leerlingen zelfs weer even.) prognoses leerlingenaantallen (per 1 februari) so VsO sbo totaal personele BEzEttinG (in fte, afgerond) totaal De prognoses lopen nog veel verder door. Er moet rekening mee worden gehouden dat de -scholen in 2033 zo n 13% minder leerlingen zullen hebben dan in Aantallen 4

5 Waarom we willen fuseren verkent samen met SO-Fryslân de mogelijkheden van een bestuurlijke fusie. We hopen daar in 2018 over te kunnen besluiten. De wenselijkheid van die fusie heeft veel te maken met de gevolgen van de wet Passend Onderwijs. Die wet maakt geen onderscheid meer tussen cluster 4 - en cluster 3 -scholen en dat betekent dat er ook geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen leerlingen met gedragsproblemen (cluster 4) en leerlingen met een verstandelijke of lichamelijke handicap (cluster 3). Oorspronkelijk had alleen cluster 4-scholen, maar in 2015 kwamen er ook twee cluster 3-scholen en twee scholen voor speciaal basisonderwijs bij. Het begeleiden van leerlingen met ernstige gedragsproblemen vraagt heel andere kennis en vaardigheden dan het begeleiden van leerlingen met een verstandelijke of lichamelijke handicap. En omdat cluster 3- en cluster 4-leerlingen onder de nieuwe wet in één schooltype samenkomen moeten de scholen en hun leerkrachten zich aan de nieuwe situatie aanpassen. wil daarom meer cluster 3-kennis verwerven en SO Fryslân meer cluster 4-kennis. Een bestuurlijke fusie levert voor beide organisaties een win-winsituatie op, omdat ze elkaars expertise kunnen benutten om daarmee de veranderende leerlingenpopulatie optimaal te kunnen bedienen. telt nu 14 scholen, verspreid over 30 locaties, met in totaal ruim leerlingen en 450 medewerkers (fte). SO Fryslân telt 7 scholen, verspreid over 10 locaties, met in totaal ruim leerlingen en 340 medewerkers (fte). SO Fryslân is alleen in Friesland actief. en SO-Fryslân 5

6 De leerkrachten van Eind 2017 telde 571 medewerkers, samen vervullen ze 443 fte. renn4-personeelsbestand (in fte, afgerond) Management 25 Onderwijzend personeel 314 Onderwijsondersteunend personeel met les-/behandeltaak 54 Onderwijsondersteunend personeel zonder les-/behandeltaak 50 totaal 443 De 571 medewerkers zijn in meerderheid parttimer (61%) en ze zijn ook in meerderheid vrouw (73%). De leeftijdsopbouw is redelijk gelijkmatig en vergelijkbaar met de leeftijdsopbouw elders in het onderwijs. Het ziekteverzuim is bij de -scholen de afgelopen jaren flink gedaald. Was het in 2013 nog 9,1%, in 2017 was het 6,95%. Een forse verbetering, maar we halen onze eigen norm van 6,3% nog net niet. In zes jaar tijd is het personeelsbestand met 158 fte gedaald (van 601 fte in 2011 naar 443 fte in 2017). Dit is voor een groot deel het gevolg van het sluiten van de Afdeling Ambulante Begeleiding. Werknemers 6

7 De leerlingen van Wanneer een leerling bij een -school wordt aangemeld, kijken we met de leerling en de ouders heel zorgvuldig naar de plussen en minnen van de leerling en dat vertalen we dan naar een prognose van wat er bereikt moet kunnen worden. We noemen dat het uitstroomperspectief. Het kan dan gaan om doorstroming naar een vervolgopleiding, naar arbeid of naar dagbesteding. stelt zichzelf tamelijk pittige eisen wat betreft de doorstroming: 80% van de leerlingen moet halen wat er beloofd is. Perspectief WOrDt h Et uitstroomperspectief GEh aald? (De eigen norm is 80%) SO cluster 4 74% 59% SO cluster 3 80% 92% SBO 86% 88% VSO cluster 4 79% 79% VSO cluster 3 75% 83% Het is inmiddels bekend hoe onze leerlingen het in een vervolgopleiding doen. Die scholen zijn blijkens een enquête tevreden over de leerontwikkeling van de ex- leerlingen. Over 80% van ex- leerlingen zijn ze een beetje of heel tevreden wat hun leerontwikkeling betreft. De vervolgopleidingen zijn echter minder tevreden over hun werkhouding (66%) en hun gedrag (60%). Uit een landelijk onderzoek werd ook duidelijk wat leerlingen perspectief biedt. Er is daarbij gekeken naar de invloed van negatieve factoren in het onderwijs. Negatieve factoren kunnen zitten in de schoolcultuur, de kwaliteit van de leerkrachten, de onderwijskwaliteit, de huisvesting, de personele stabiliteit, de schoolgrootte, het IQ van de leerlingen en het aantal schorsingen. Wanneer meer dan één factor negatief scoort levert dat al gauw problemen op. 7

8 Onderwijskwaliteit: een compliment voor Eigenlijk is het recept voor kwalitatief goed onderwijs nogal simpel: -scholen kijken vooral naar de mogelijkheden van de leerlingen en focussen zich niet op beperkingen en belemme - ringen. Verborgen talent zichtbaar maken. wil de leerlingen tegelijk veiligheid, structuur én uitdagingen bieden. Talent zichtbaar maken en ontwikkelen betekent in veel gevallen maatwerk in het onderwijs. mikt voor alle leerlingen op een zo hoog mogelijk uitstroomniveau (naar een vervolg - opleiding, naar arbeid of naar dagbesteding). Wat doet zoal om het onderwijs doorlopend te verbeteren? Er is een doorlopende onderlinge uitwisseling van ervaringen. Alle leerkrachten worden getraind in het omgaan met grensoverschrijdend gedrag en in het signaleren van kindermishandeling en huiselijk geweld. ontwikkelt maatwerktrajecten. Bij alle leerkrachten wordt de persoonlijke ontwikkeling bevorderd zodat ze gemotiveerd en met passie kunnen blijven werken. werkt permanent aan een optimale inrichting van de onderwijsomgeving. Voor de allerjongste leerlingen (4 tot en met 12 jaar) betekent dat bij voorkeur thuisnabij onderwijs. En vernieuwt: in Drachten werd, samen met een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs, begonnen met onderwijs voor meerbegaafde leerlingen met een autistische stoornis. Mogelijk start ook in Heerenveen zo n opleiding. Boekt succes met de doorlopende verbetering van het onderwijs? In 2017 was er een onderzoek van de onderwijs - inspectie en dit was de conclusie: heeft als missie voor de komende jaren gekozen om verborgen talent bij leerlingen zichtbaar maken door kwalitatief hoogwaardig onderwijs en ondersteuning te bieden. Deze missie is goed herkenbaar op de werkvloer. Kwaliteit 8

9 Financieel kerngezond De financiële positie van is kerngezond, vindt ook de onderwijsinspectie. Het leeuwendeel (zo n 80%) van de - begroting gaat naar de personeelskosten. Het voorzichtige financiële beleid met de andere posten heeft in de loop van de jaren geleid tot een groter eigen vermogen dan nodig is. Een aantal jaren geleden heeft, onder het motto Geld moet werken, daarom besloten het vermogen beter te laten renderen door te investeren in de kwaliteit van het onderwijs (door bijvoorbeeld het opleiden auditoren, het opleiden tot orthopedagoog-generalist, het faciliteren van netwerkleren en kennisgroepen) Een groot deel van de extra investeringen vanuit die pot ging in 2017 naar de verdere professionalisering van het personeel, maar ook naar gebouwen, schoolmeubilair en apparatuur. Om een indruk te geven van de extra investeringen: in 2017 bedroegen de reguliere investeringen van ruim en de extra investeringen bijna Bedragen x Begroting Begroting Begroting Overheidsbijdragen Overige baten totaal baten Personeel Afschrijvingen Huisvesting Overige lasten totaal lasten Financiële baten en lasten resultaat Financieel resultaat 9

10 Vooruitblik: 2018 wordt een oefening in samenwerking De enorme veranderingen in de jeugdzorg, de wet op Passend Onderwijs, de invoering van de Participatiewet, de invoering van het entree - onderwijs: het zijn allemaal veranderings processen die in belangrijke mate terechtkomen bij een en dezelfde doelgroep: die van het speciaal onderwijs. moet voor deze transities steeds meer samenwerkingsverbanden aangaan. Voor de nieuwe opzet van de jeugdzorg met alle gemeenten en regio s. En voor de toepassing van de wet Passend Onderwijs participeren we al in 14 samen werkings - verbanden met andere schoolbesturen. En onder tussen groeit het aantal belangrijke ketenpartners ook nog eens. Voorbeelden: Jeugdhulp Friesland (hulp bij problemen rond gedrag, ontwikkeling en opvoeding); Reik (expertise- en behandelcentrum voor kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstan - delijke beperking); Elker (jeugd- en opvoedhulp en GGZ-hulp); Accare (Kinder- en jeugdpsychiatrie); Yorneo (hulp bij uiteenlopende en complexe opvoeden opgroeiproblemen); Ambiq (Orthopedagogische zorg); Kinnik (Kinder- en jeugdpsychiatrie); Lentis/Jonx (Kinder- en jeugdpsychiatrie); Fier! (hulp bij geweld in afhankelijkheidsrelaties); MEE (ondersteuning op maat voor mensen met een beperking). Het jaar 2018 zal voor vooral in het teken staan van samenwerking met al die partijen om uiteindelijk de leerlingen de hoogst mogelijke onderwijskwaliteit te kunnen bieden. Samenwerking 10

11 Onder (Stichting Regionaal Expertisecentrum Noord Nederland) vallen 14 scholen voor (voortgezet) speciaal (basis)onderwijs. De scholen bestaan uit 30 onderwijskundige eenheden (locaties). De -scholen geven onderwijs aan leerlingen met (ernstige) leer- en/of gedragsproblemen en aan leerlingen met psychiatrische of verstandelijke beperkingen. Vragen? Wilt u meer weten, dan kunt u bellen op (050) of mailen naar info@.nl. Wij beantwoorden uw vragen graag. Colofon Uitgave: (zomer 2018) Tekst: Cees Brinkhuizen Foto s en kaartje: Ontwerp: Dieuwer de Lange postbus KB Groningen Donderslaan 157a 9728 Kx Groningen (050) info@renn4.nl Dit verslag is een samenvatting van het Bestuursverslag Het volledige verslag is te raadplegen op (Over /jaarverslagen) Wie Wat Waar 11