5,5. Werkstuk door een scholier 2495 woorden 5 december keer beoordeeld. Geschiedenis

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 2495 woorden 5 december ,5 86 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Ons verslag gaat over de derde hoofdvraag: - De ontdekkingsreizen waren niet alleen oostwaarts gericht. Welke betekenis hadden de ontdekkingsreizen? We hebben ze vervolgens opgedeeld in deelvragen: - Waar gingen de ontdekkingsreizen allemaal naar toe? - Wat deden ze daar, wat haalden ze er vandaan Westen WIC - Wat deden ze daar, wat haalden ze er vandaan - Oosten VOC In het eerste hoofdstuk (deelvraag 1) vertellen we waar de Nederlandse ontdekkingsreizen allemaal naar toe gingen, wie deze reizen maakten en wat de Nederlanders allemaal ontdekt hebben op de wereld. In het tweede hoofdstuk (deelvraag 2) vertellen we wat over de WIC, waar ze allemaal handelden en wat ze er allemaal vandaan haalden. In ons derde hoofdstuk (deelvraag 3) vertellen we wat over de VOC, waar ze allemaal handelden en wat ze er allemaal vandaan haalden. We hebben gekozen voor de derde deelvraag omdat deze ons wel aansprak. Het leek ons leuk om hier meer over te weten te komen. Nederlandse Ontdekkingsreizen Deelvraag 1 In de 16e eeuw was de specerijenhandel in handen van de Portugezen, de Hollanders voeren naar Lissabon om specerijen te kopen en om ze vervolgens weer door te verkopen. Ze verdienden hier zelfs meer aan dan de Portugezen. Er was dus geen reden om de specerijen zelf te gaan halen. Maar in 1580 werd Portugal door koning Filips ll van Spanje veroverd. Het was voor de Hollanders toen te gevaarlijk om in Lissabon te komen. Omdat de Hollanders toch geld wouden verdienen aan de specerijenhandel, moesten ze dus zelf op zoek gaan. In 1595 voeren vier schepen uit, onder leiding van Cornelis de Houtman en Pieter Keyser. Ze waren op weg naar Indië. Ze deden er een jaar over om er te komen na vele stormen, windstilte, bedorven voedsel, scheurbuik en gebrek aan water. Ze keerden terug naar de Nederlanden en kwamen aan in Ze kwamen terug met 3 schepen en een kleine lading aan specerijen. Willem Barentsz maakte ook ontdekkingsreizen, hij voer in 1594 naar het noorden. Hier maakte hij 3 expedities naar toe: 1594: hij hoopte een zeeweg te ontdekken via het noorden naar Indië. Maar hij kwam niet ver hij werd tegen gehouden door het ijs in het noorden. 1595: hij waagde weer een poging naar het noorden. De expeditie onder leiding van Barentsz en Jacob van Heemskerk mislukte. Vanwege het vele ijs wisten ze niet de Karazee te bereiken. Er werd wel gehandeld met Petsjora met de lokale Nenetsen(inheems volk in Rusland). Pagina 1 van 5

2 1596: ze vertrokken weer maar het Noorden. Maar dit keer voeren ze vanaf Scandinavië niet oostwaarts maar noordwaarts hierbij werd Berenland en Spitsbergen ontdekt. De expeditie werd opgesplitst Barentsz slaagde er inderdaad in de noordpunt van Nova Zembla te ronden, maar kwam daarna vast te zitten in het ijs. Hier brachten ze de winter door. Een week voor het vertrek stierf Barentsz. Olivier van Noort maakte van 1598 tot 1601 als de eerste Nederlandse reis rond de wereld. Het schip de Duyfken was in 1605 op weg naar Nieuw-Guinea maar kwam per ongeluk uit in Australië zo was Willem Jansz met de Duyfken de eerste Europeaan in Australië. In 1616 voer een VOC-schip ook per ongeluk richting Australië, het landde op een paar Australische eilanden. Omdat er in de jaren daarop steeds vaker een spoor kwam naar Australië en zo een steeds groter gebied op kaart kwam werd Abel Tasman in 1642 er naar toe gestuurd om het gebied in kaart te brengen. Reizen van Abel Tasman Zo ontdekte hij Tasmanië, Nieuw Zeeland, de Tonga en de Fiji-eilanden. Hij voerde helemaal om Australië zonder er een glimp van op te vangen. In 1644 maakte hij een reis om de noordkust van Australië in kaart te brengen. Rond 1650 nam de interesse voor ontdekkingreizen af. Maar in 1721 ging Jacob Roggeveen op weg naar het onbekende Zuidland. Zuidland ontdekte hij niet. Maar Paaseiland ontdekte hij wel in de Stille Oceaan. Nederlandse VOC & WIC handelden over de hele wereld, ze hadden koloniën in de volgende gebieden waar ze veel handel dreven: Nederlands-Indië Goudkust Nieuw-Nederland: gebieden in de huidige Verenigde Staten van Amerika; Suriname Nederlands-Brazilië Nederlandse Antillen De reizen westwaarts Deelvraag 2 De scheepsvaart in het Atlantisch gebied was oorspronkelijk in handen van de Portugezen en Spanjaarden, deze landen ontdekten in de 15e en 16e eeuw de kusten van Amerika en Afrika omdat zij deze stukken land hadden ontdekt waren ze van mening dat hun het recht hadden deze stukken land te koloniseren. Dit werd in 1494 bevestigd door de Paus met het verdrag van Tordesillas. De Nederlanders waren tot 1590 grote afwezigen in de handel buiten Europa. De WIC was de compagnie die richting Amerika en naar de kusten van Afrika voer om daar handel te drijven. De WIC werd opgericht na model van VOC met 5 kamers in Amsterdam, Zeeland, Maze, Stad en Lande en Noorderkwartier in Het kapitaal van de WIC: Kamer Kapitaal Amsterdam ƒ Zeeland ƒ Maze ƒ Stad en Lande ƒ Noorderkwartier ƒ Totaal ƒ De belangrijkste producten die de WIC naar Europa bracht waren suiker & tabak. Maar de WIC handelde ook in parels, bont, tropisch hout en ivoor. Ook het transport van slaven uit West-Afrika naar de plantages Pagina 2 van 5

3 in Amerika bracht veel geld op. Dit was eigenlijk de meest winstgevende activiteit voor de WIC. De WIC handelde niet alleen op een eerlijke manier. Ze deden ook mee aan de oorlog tegen Spanje ze plunderden Spaanse schepen die terug keer vanuit Zuid-Amerika en die volgeladen waren met: goud, zilver en edelstenen. Goudkust In 1636 veroverde Johan Maurits van Nassau-Dietz het fort Elmina in Goudkust van de Portugezen. Het veroveren van het fort ging niet zonder slag of stoot. Er waren al drie eerdere pogingen gedaan om Elmina te veroveren op de Portugezen. Bij de 3e keer gaven de Portugezen het op. De WIC bezat nog veel meer forten in Goudkust. Goudkust is gelegen in het huidige Ghana (Afrika). NL forten in Goudkust Vanuit Goudkust werden slaven op schepen gezet naar Zuid-Amerika waar ze op de plantages moesten werken. Er werd met de inheemse bevolking gehandeld in inheemse producten en slaven. Nederlands-Brazilië Nadat Piet Heyn in 1628 de Spaanse Zilvervloot had overmeesterd was er genoeg geld voor een aanval op Brazilië in handen van de Portugezen. In 1630 wist Hendrick Lonck een deel van Brazilië op Portugal te veroveren. Het ging toen Nederlands-Brazilië heten. De Nederlanders bezaten er veel plantages waar slaven werkten. Op de plantages werd veel suikerriet verbouwd. In 1654 werden de Nederlanders verdreven door de Portugezen. Zuid-Amerika in 1650 Nieuw-Nederland Nieuw-Nederland is de naam van een gebied tussen de 38e en 45e breedte graad. Het lag in wat tegenwoordig de Verenigde Staten is. Nieuw-Amsterdam werd er gesticht, dit is het huidige New-York. Ook werd het plaatsje Hearlem gesticht dit is tegenwoordig de wijk Harlem in New York City. Er werd handel gedreven met de indianen die al in het gebied woonden. De bezetting van Nieuw-Nederland begon in De Nederlandse overheersing heeft op verschillende manieren invloed gehad op de Amerikaanse cultuur. Later kregen de Nederlanders Suriname omdat de Engelsen Nieuw-Nederland veroverden. Nederlandse-Antillen In 1634 voer dhr. Van Walbeek naar Curaçao. Eind juli kwamen ze daar aan. Aan boord van de schepen bevonden zich 225 soldaten, materialen voor de bouw van een fort en proviand voor een verblijf van enkele maanden. In 3 weken tijd wisten ze Curaçao in te nemen en de Spanjaarden te verdrijven. Aruba en Bonaire werden in 1636 in bezit genomen door de WIC. Alleen Aruba had een economisch belang de zoutpannen. Ook op Curaçao, Aruba en Bonaire was slavenhandel. In de jaren 50 van de 17e eeuw waren deze eilanden het centrum van de slavenhandel. Van werd Sint-Eustasius ingenomen. Vanaf hier werd Saba gekoloniseerd. Met de Vrede van Münster in 1448 kregen ze het recht op Sint-Maarten. Op de Nederlandse-Antillen werd er gehandeld in slaven, er werd gehandeld met de indianen en op de plantages werd er indigo, katoen, tabak, Turkse tarwe en suikerriet verbouwd. Suriname Suriname werd veroverd door Abraham Crijnssen tijdens de Tweede Engelse Oorlog in De Engelsen stonden onder leiding van William Byam. Bij de Vrede van Breda zagen de Nederlanders af van teruggave van Suriname omdat de Engelsen de Nederlandse Kolonie Nieuw-Nederland hadden veroverd. De gebieden werden uiteindelijk geruild. De WIC bracht veel zwarte slaven afkomstig van Afrika naar Suriname. Hier moesten ze werken op de plantages. De slavernij werd afgeschaft in Suriname werd Pagina 3 van 5

4 in 1975 onafhankelijk van Nederland. De plantages in Suriname waren van belang voor de productie van suiker, maar ook voor tropisch hout, indigo en vanaf 1720 steeds meer voor koffie en cacao. De reizen oostwaarts Deelvraag 3 De VOC was een succesvolle handelsonderneming in de 17e en 18e eeuw. Het bezat een monopolie op de handel op de handel tussen Azië en Europa. Het was een lange tijd het grootste handelsbedrijf ter wereld. De VOC werd opgericht op 20 maart De VOC werd opgericht om handelsreizen te kunnen maken naar Azië omdat de VOC zo n grote organisatie was konden ze het risico spreiden. De VOC bestond uit zes kamers: Amsterdam, Zeeland, Enkhuizen, Delft, Hoorn en Rotterdam. Van het gezamenlijke kapitaal van 6,5 miljoen gulden bracht Amsterdam 57% in, Zeeland 20%, Enkhuizen 8%, Delft 7%, Hoorn 4% en Rotterdam 3%. De VOC werd bestuurd door de Heeren XVII. Dit was afwisselend vanuit Amsterdam en Middelburg. De vergaderingen van de Heren XVII werden eerst twee en later drie keer per jaar gehouden. Deze vergaderingen vonden zes jaar achtereen in Amsterdam en daarna twee jaar in Middelburg plaats. De VOC was de eerste echte multinational ter wereld en wordt eveneens gezien als het eerste bedrijf dat aandelen uitgaf, teneinde de uitvaarten te kunnen bekostigen. Er werd door de VOC handel gedreven in Jemen, Perzië, Japan, China, Vietnam, Formosa, Cambodja, de Molukken, Ceylon, India en Thailand. Handelsgebied van de VOC Op 1798 hield de VOC op te bestaan. Dit gebeurde op 17 maart. Dit kwam door VOC de gevolgen van de oorlogen met concurrenten niet meer dragen. De directie van de VOC kwam onder overheidstoezicht te staan, personeel werd ontslagen, de schepen werden verkocht en de werven afgestoten. De afzonderlijk kamers in Delft, Hoorn en Enkhuizen van de VOC werden pas in 1803 opgeheven. In Rotterdam en Middelburg bleven verkoopkantoren bestaan. Wat deden ze daar en wat haalden ze ervandaan? De Nederlanders richten zich in de 17e en 18e eeuw het meeste op de Molukken en op Java. Op de Midden- Molukken werden vooral kruidnagels geteeld. De VOC sloot contracten met de lokale hoofden en betaalden met rijst, textiel en wapens. Op de Banda-eilanden vestigde de VOC haar macht met bruut geweld. Ze wilden de Banda-eilanden hebben omdat daar vooral nootmuskaat en foelie werd verbouwd. Na kleine gevechten in 1609 stelden de Nederlanders de eis een vesting te mogen bouwen op Banda. Na opstanden van de Bandanezen besloot Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen tot volledige onderwerping van de Bandanezen. Coen had op de ontvolkte eilanden de eerste moderne plantages ingericht. Oud VOC-werknemers mochten de plantages beheren. Voedsel en slaven werden geleverd door de VOC, die het alleenrecht behield om de specerijen voor een lage prijs van de plantage eigenaren te kopen. Door dit optreden van de VOC daalde de productie op de Molukken met 70%. De VOC kon op Java veel makkelijker monopolies verkrijgen dan op de Molukken. Ze wisten goed gebruik te maken van de ruzies tussen de inheemse vorsten door één vorst te helpen tegen een andere, in ruil voor handelsvoordelen en monopolies. Indonesië Kaart Nederlands-Indië Aandeel VOC Pagina 4 van 5

5 Conclusie - Waar gingen de ontdekkingsreizen allemaal naar toe? De reizen van de Nederlandse ontdekkingreizigers gingen overal naar toe. De ontekkingsreizen begonnen ongeveer eind 16e eeuw ze eindigden rond In deze periode hebben Nederlandse ontdekkingreizigers vele reizen gemaakt zowel naar het noorden, als het zuiden als naar het oosten. Willem Barentz voor naar het noorden, hier ontdekte hij nieuwe eilanden. Olivier van Noort maakte als eerste Nederlander een reis rond de wereld. Willem Jansz kwam als eerste Europeaan in Australië en Abel Tasman voer er helemaal omheen en ontdekte bijv. Tasmanië en Nieuw-Zeeland. Paaseiland werd ook door een Nederlander ontdekt: Jacob Roggeveen. - Wat deden ze daar, wat haalden ze er vandaan Westen WIC De reizen oostwaarts werden gemaakt door de WIC, zij voeren eerst richting Afrika en vervolgens naar Zuid-Amerika. De WIC had verschillende koloniën in Zuid-Amerika waaronder: Nederlands-Indië, Goudkust, Nieuw-Nederland, Suriname, Nederlands-Brazilië en de Nederlandse-Antillen. De WIC was een compagnie net zoals de VOC alleen de VOC voer oostwaarts. De WIC handelde veel in slaven. Deze haalden ze uit Afrika en ze werden per schip vervoerd naar Zuid-Amerika. Hier moesten ze op de plantages werken. De belangrijkste producten die de WIC naar Europa bracht waren suiker & tabak. Maar de WIC handelde ook in parels, bont, tropisch hout en ivoor. Veel van deze producten werden op de plantages verbouwd door slaven. - Wat deden ze daar, wat haalden ze er vandaan - Oosten VOC De reizen van de VOC waren oostwaarts gericht. Zij voeren richting Indonesië, het gebied wat zij bezaten. Ze hadden veel handelsposten in Afrika, India enz. De VOC bestond net zo als de WIC uit kamers. Er werd door de VOC handel gedreven in Jemen, Perzië, Japan, China, Vietnam, Formosa, Cambodja, de Molukken, Ceylon, India en Thailand. De VOC handelde in vele producten: kaneel, rijst, koffie, thee, suiker, opium, goud/zilver, koper, tin porselein, zijde en kleden. Deze producten werden gehaald uit Azië en weer doorverkocht door de VOC. Conclusie Hoofdvraag: De ontdekkingsreizen waren niet alleen oostwaarts gericht. Welke betekenis hadden de andere ontdekkingsreizen? De reizen westwaarts gingen richt Amerika. De Nederlanders hebben dit gebied niet ontdekt, dit is gebeurd door de Spanjaarden en de Portugezen. De Nederlanders hebben wel veel ontdekkingsreizen gemaakt maar deze waren meer oostwaarts gericht (Azië). Nederland heeft een grote rol gespeeld in Zuid- Amerika. De WIC was de compagnie die op (Zuid-) Amerika voer. De WIC had gebieden als Nieuw- Nederland, Suriname, Nederlands-Brazilië en de Nederlandse-Antillen. Het had ook veel forten in Afrika voor de slavenhandel. In 17e en 18e eeuw beheerst de WIC de slavenhandel in Zuid-Amerika. Zij brachten slaven die op de plantages moesten werken. Als er geen slaven waren, waren er dus ook geen werkkrachten voor op de plantages dus kon er geen winst meegemaakt worden. De WIC speelde dus een belangrijke rol in Amerika. Ze handelden in slaven, koffie, tabak, parels, bont, tropisch hout en ivoor. Hier werden ze erg rijk mee. De koloniën hadden een grote betekenis voor Holland. Hier werden allerlei handelsgewassen vandaag gehaald waar ze er rijk mee werden. Pagina 5 van 5