Latijns Amerika In midden-, zuid Amerika werd Spaans/ Portugees gesproken, afkorting van Latijns dichtbij.

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1297 woorden 10 maart ,4 56 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Samenvatting geschiedenis H 1. Latijns Amerika In midden-, zuid Amerika werd Spaans/ Portugees gesproken, afkorting van Latijns dichtbij. Aztekenrijk is ten onder gegaan door uiteenlopende oorzaken; 1. Indirecte oorzaken: - ziektes van de blanken geen weerstand 2. directe oorzaken: - onderdanige verdeeldheid indianen. Deel van de indianen vocht met Cortes tegen de Azteken. - bewapening Spanje te sterk (vuurwapens) - Spanjaarden werden als goden beschouwd. Eurocentrisch; vanuit Europees standpunt bekeken. Gekenmerkt door; 1. neiging te veel van Europese eenheid te verwachten. 2. Europese cultuur als maatstaaf voor alles te beschouwen. Azteken bestuur een keizer (Politieke verhoudingen) gesteund door de adel (leiders van overwonnen volken) sociale verhoudingen (verhouding wie zijn rijk, wie zijn arm) Azteken, Inca s Overeenkomsten: - astronomie belangrijk - zelfde schrift - historiebewust zijn jaar oud - culturen + grootrijk verschillen: Zuid-Amerika, inca s: bondgenoten midden- Amerika, azteken: militair machtsoverwicht Pagina 1 van 7

2 woonden op t water Spanjaarden wilden van Mexico kolonies maken overzees gebied. Dat bestuurd wordt door Spaanse koning. Wilde rijk worden (goud el dorado = goud kust) Spaanse pikten land van Indianen in grootgrondbezit (indianen arbeiders) Het koloniale bestuurssysteem van de Spaanse Kroon. feodale stelsel: heer horige mogen het gebied niet verlaten de heer beschermt hen, zij betalen daarvoor belasting burgemeester indiaanse adel indiaanse burgers gewone volk De Spaanse kroon beschermde de bewoners van indiaanse dorpen door: - wetten te maken; verbod op verkoop eigen grond. Wat veranderde de met de met de komst van de Spanjaarden in de indiaanse dorpen - de burgemeester (continuïteit) - de wet (discontinuïteit) - hetzelfde bleef het bestuur Spaanse kroon Spaanse kolonisten indiaanse dorpen door verandering van geloof kwam syncretisme (= samensmelting van 2 godsdiensten) continuïteit er zal altijd een geloof zijn, het geloof van de indianen wat continu. Las Casas Spaanse bisschop, die had medelijden et de indianen. (beschermde wetten) de indianen stierven van het zware werk, en de vele ziektes. I.p.v indianen ging hij zwarte gebruiken voor in de mijnen. Spaanse Kroon en de Katholieke Kerk steunde elkaar, omdat de kerk zo meer aanhang kreeg en de Kroon meer macht, (geld) Spaanse Kroon Adel Pagina 2 van 7

3 Geestelijke Boeren Indiaanse edelen Spanjaarden Gewone indianen 18e eeuw meeste landen bestuurd door een koning. Met absoluut gezag (koning allemacht, kreeg advies van vertegenwoordigers uit de standen) Geestelijke 5% bidden privileges Adel 5% vechten privileges Burgerij 90% werken Burgerij zou in de 18e eeuw in opstand komen in Europa/ Amerika franse revolutie Engelse kolonie: 1776 in opstand tegen engelse koning. Opstand slaagde, Engeland werd verslagen. VS van Amerika G. Washington (leider van Amerikaanse opstandelingen) nieuw bestuur democratie. President (om 4 jaar verkozen) Parlement (gekozen door t volk wetten goedkeuren van president) Grondwet (alle grondrechten) alle mensen zijn gelijk gesteld. De Amerikaanse opstand had grote invloed op Latijns- Amerika. De Spanjaarden in Latijns- Amerika dachten wat die Engelse kunnen in Noord-Amerika kunnen kunnen wij ook. Simon Bolivar vrijheidsstrijder. Veranderingen: Politiek bestuur (franse revolutie 1789) koning weg, democratie Sociale verandering tussen arm- rijk Economisch verandering bestaansmiddelen vb. Jagers boeren. Vanaf 1820 Alle Latijns- Amerikanen staten onafhankelijk vee problemen: armoede; behoefte aan een dictator (= Caudillo) Veel opstand verergerd door bemoeienis van de VS president Monroe, zag Latijns- Amerika als achtertuin van de VS. Waarom is de VS zo geintereseerd in Latijns- Amerika? - grondstoffen - strategisch (snelle verbinding oost, west kust panama kanaal) Pagina 3 van 7

4 monocultuur economie afhankelijk van 1 product (Venezuela olie) belangrijke verbindingen die aan t einde van de 19e eeuw werden aangelegd; - Sueskanaal in Egypte; zorgde voor een snelle verbinding Europa- Azië - Panamakanaal: zorgde voor een snelle verbinding tussen Oost en West Amerika. - Trans Siberische spoorlijn, snelle verbinding tussen Moskou en Oost Siberië Transcontinentale spoorlijn in VS economisch snelle handel - politiek eenheid van t land - oorlog tegen indianen Vs ziet Latijns- Amerika als hun gebied, ingrijpen wanneer belangen VS worden geschaad. Vb. Cuba tot 1959 dictator aan de macht, bevriend met Amerika 1959 communist Fidel Castro aan de macht maatregelen: - grootgrondbezit word herverdeeld - bedrijven genationaliseerd (worden van de staat) Rijke cubanen vluchten naar Vs (Florida) Vs helpt rijke cubanen. F. Castro af te zetten, aanval mislukt, gevolgen Castro voelt zich bedrijgt, en vraagt hulp Sovejet unie (= vijand Amerika) zij steunen Cuba; - economisch - suiker tabak - militairen SV wil raket instalaties bouwen op Cuba die gericht zijn op de VS Cubacrisis. SV gaf toe Amerika won. 2 afspraken tussen SV, VS; 1. kernstopverdrag (verbot wederzijds op bovengrondse kernproeven) 2. hot line rechtstreekse verbinding VS,SV beurscrisis daling aandelen (= eigendomsbewijs) bedrijven komen daardoor aan geld. aandelen verkopen niemand koopt, bedrijven geen geld, crisis, failliet, geen geld, geen productie, geen werk, geen koopkracht (niemand kan iets kopen) na 1500 ontstonden er handelscontacten door ontdekkingsreizen tussen west- europa en de andere werelddelen. Pagina 4 van 7

5 VS wilde dat La afhankelijk was ven dat EU zich tuit la wegtrok in de 19e eeuw wild VS zelf invloed L-A. Multiculturele samenlevingen samenleving waarin van verschillende bevolkingsgroepen eigen culturele elementen en van diverse immigrantengroepen te herkennen zijn. Wat verstaan we onder de westerse wereld; Vroeger: alleen europa Nu: Amerika + europa +/ begin moderne tijd geschiedenis (einde middeleeuwen), welke ontwikkelingen 1. ontdekkingsreizen (Columbus ontdekte Amerika) 2. renaissance (wedergeboorte van de klassieke beschaving) 3. reformatie (hervorming van de kerk) 1 rooms-katholieke kerk (de paus) protest Calvein, Luther. Europese expansie de uitbreiding van de invloed van de Europese staten in andere werelddelen. 15e eeuw, toen Portugezen stapsgewijs de kust van Afrika verkenden. Rond 1488 Bartholomeus Dias Kaap de Goede Hoop Vasco da Gama de kust van India. Genuees Columbus ontdekte Spanje, 1492 nam hij de Bahamas voor Spanje in bezit. Waarom deze gevaarlijke ontdekkingstochten: - nieuwsgierigheid naar onbekende werelden. - verspreiding van t christelijke geloof - handel met Azië Rond 1600 breidden de koloniaal activiteiten zicht uit. Meestal ging het om particuliere ondernemingen van avontuurlijke ingestelde kooplieden/ fortuinjagers, die zich na korte tijd per land verenigden tot het handelsondernemingen of compagnieën. Het streven was gericht op winst maken. Om aan startkapitaal te komen verkochte deze compagnieën aandelen die de kopers hiervan winstdeling in het vooruitzicht stelden. In de koloniale geibeden traden deze compagnieën vaak op als zelfstandige politieke, economische en militaire eenheden. De Nederlandse VOC Verenigde Oost-Indische Compagnie, opgericht in 1602 mocht verdragen sluiten, forten bouwen en bestuursambtenaren aanstellen zonder dat het Nederlandse bestuur zich daar direct mee bemoeide. Het zou te lang duren om te overleggen. Kolonies Engeland noord- Amerika Azië Afrika Australië Frankrijk Canada (spreken ze Frans) zuid- Azië Afrika Spanje zuid-, midden Amerika Pagina 5 van 7

6 Nederland in Amerika Indonesië Zuid-Afrika Contacten tussen west europa en Latijns-Amerika bestonden uit; 1. handelsposten plaats in gebieden die voor handel interessant was. West-Afrika, het Midden-Oosten, India, Indonesië, Japan en China. Imperialisme het vergroten van de invloed in overzees gebied door middel van handel. Het inmenging werd beperkt tot economische invloed. Aan de kust werden handelsposten opgericht, binnenland onder het bestuur wat er al was. Nieuw imperialisme een fase van actiever imperialisme, waarbij opnieuw koloniën werden gesticht, of het bestuur onder westerse controle werd gebracht. 2. vestigingskolonies kolonie (volksplanting buiten het territorium van een land) Spanjaarden naar Latijns- Amerika. Inwoners L-A betaalde belasting aan Spanje Spanje 1492 eenheid - 1 koning (absolute macht) - 1 geloof (rooms-katholiek) - 1 hoofdstad Spaanse koningen geloofde dat alle gebieden tot het Rooms-katholieke moesten worden bekeerd. Dus; Amerika veroverd door Spanje bevolking moest tot het Rooms- Katholieke geloof worden bekeerd. Autochtone bevolking (oorspronkelijke bevolking) is volledig verdwenen ten gevolgen van die intensieve kolonisatie. Door de allochtonen, de mensen uit de EU die naar Amerika trokken. 3. plantage kolonies kolonies die zich vestigde in kleinere groepen. En in economisch opzicht, erg afhankelijk van de handel en scheepvaart met Europa. Deze werden gesticht om grote schaal (sub) tropische landbouwgewassen te verbouwen; suikerriet, koffie, katoen. Gericht op export naar EU. noordoosten van Zuid-Amerika, Caraïbische gebied en zuidoosten van Noord-Amerika. Europeanen, bewerkte de plantages niet. Daarvoor werden indianen gebruikt, velen stierven door het zware werk. De oplossing, zwarte afrikanen importeren. Vanaf de 16e eeuw maar vooral de 17e en 18e eeuw brachten de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) miljoenen slaven naar Amerika om ze daar te verkopen ontdekt Christoffel Columbus Amerika. Hij was opzoek naar Indië. Hij was de ontdekker van de nieuwe wereld kwamen ze pas achter na zijn dood. Verdrag van Tordesillas; scheidingslijn van noord naar zuid. Spanje kreeg al het land dat ten westen van de scheidingslijn lag en Portugal alles ten oosten. In 1500 werd Brazilië ontdekt. Toen pas bleek dat Pagina 6 van 7

7 Portugal de heerschappij over een enorm gebied had gekregen. het is een samenvatting, maar er zitten ook aantekeningen bij, en vragen die belangrijk waren!! Pagina 7 van 7