RE-INTEGRATIE DOOR HYGIËNE

Transcriptie

1 RE-INTEGRATIE DOOR HYGIËNE JAARVERSLAG 2013

2 INHOUDSOPGAVE Dankwoord 3 Samenvatting 5 1. Geschiedenis van de vereniging 6 2. Doestellingen van de vzw 8 3. Werkfilosofie en meerwaarde 9 4. Activiteitenoverzicht Herhaling en nieuwigheden in onze manier van werken Voorlopige financiële balans Hoe kunt u ons helpen? 34 Bijlages 1. Handvest van de vzw Straatverplegers Plan 2013 van de gratis toiletten en fonteinen met drinkbaar water van Brussel Lijst met douches van Brussel "#$%%&'()*+,,-.,-/)0+10(23,4()-5&) Affiche «voorzorgen tegen luizer en schurft» Affiche «voorzorgen tengen de koude» Affiche «voorzorgen tegen de warmte» 40 "

3 $%&'())*+ In 2013 zijn we intensiever gaan werken en hebben we de kwaliteit van onze werkzaamheden verbeterd. De bemoedigende resultaten die we hebben behaald waren niet mogelijk geweest zonder de inzet en medewerking van het Straatverplegersteam en de vrijwilligers, en zonder de steun en het vertrouwen van de vele schenkers en sympathisanten. Een oprecht dankjewel aan iedereen. De mooie vooruitgang die we dit jaar hebben geboekt, is ook te danken aan de goede samenwerking met al onze collega s in het netwerk (medisch en maatschappelijk werkers, veiligheidsagenten, parkwachters, handelaars, enz.). Ook hen danken we van harte Wij hebben de steun en samenwerking genoten van: KOIS INVEST En ook van De Stad van Brussel, Intys consulting, DPD, Kurt Salmon, Weleda, en ook van computerspecialist Brice Mahieu, consultant Marie-Laure Moens, onderzoekster in de gezondheidseconomie Katerina Vellopoulou, en ons team van vrijwilligers. Wij hopen dat u in de concrete resultaten van onze acties uw bijdrage herkent en we bedanken u nogmaals voor uw inzet. Voor het jaar 2013 danken wij in het bijzonder de volgende partners voor hun financiële steun: en ook het Venture Philanthropy Fonds, het Fonds Aline, het Fonds André en het Fonds AW, beheerd door de Koning Boudewijnstichting; het medisch-sociaal fonds van het ICB; Fondation de France; de bedrijven MIVB en Alcogroup; en daarnaast ook de Rotary Club van Namen; de teams van Entraide Saint-Vincent de Paul; Rotary Namur Citadelle; Rotary Jodoigne; het bedrijf Bash Management; de EIB en Triodos Bank. Het team van de vzw Straaverplegers #

4 Dominique Simon Dominique Simon,

5 .%/0&1%223&4"56# Voor 2013 hadden we ons tot doel gesteld onze impactcijfers te verhogen en te verbeteren. Dat is ons gelukt. In 2013 hebben we aan in totaal 75 patiënten een vorm van follow-up kunnen bieden. Daarvan zijn er 7 opnieuw gehuisvest en 11 stabiel gehuisvest en dus overgegaan naar nazorg. Dat maakt 18 patiënten van wie we de levensomstandigheden positief en ingrijpend hebben kunnen veranderen. Bovendien zijn amper 3 patiënten tijdelijk uit de nazorg terug naar follow-up gegaan: in 2012 waren dat er nog 15 Dat betekent dat we het reïntegratieproces, essentieel voor een groter welzijn en een sterkere gezondheid, nu veel beter beheersen. Daar komen nog eens een vijftigtal patiënten bij die wij wel in het oog houden, maar momenteel niet volgen: zij vormen de voorzorg, een soort wachtlijst dus. De meest kwetsbaren onder hen zullen zo snel mogelijk in de intensieve follow-up worden opgenomen. We betreuren 3 overledenen, tegenover 6 in Deze 3 patiënten waren gehuisvest; één van hen was nog niet volledig stabiel gehuisvest. Ons werk met patiënten die psychiatrische problemen hebben begint vruchten af te werpen: 2 onder hen zijn nu stabiel gehuisvest. Voor een derde patiënte is de procedure met het oog op stabiele huisvesting aan de gang. Ook zijn we volop bezig met processen om 3 patiënten opnieuw in behandeling te nemen. We hebben nu veel nauwere contacten met de diensten voor geestelijke gezondheidszorg, om geneesmiddelenbehandelingen, herhuisvesting en opname in instellingen beter te evalueren en uit te voeren. Qua huisvesting zijn we in 2013 een nieuwe koers gaan varen: halverwege het jaar is ons project Housing Fast geïntegreerd in het grootschaliger project Housing First Belgium op nationaal niveau. Wij gaan er resoluut voor om nieuwe huisvestingskansen te creëren voor onze patiënten, door samen met een partner uit de privésector gebouwen te renoveren en vervolgens goedkoop te verhuren. Daarbij zorgen wij voor psychosociale begeleiding. Drie van onze patiënten zijn al verder geholpen via dit project. Tot slot zal het jaar 2014 gericht zijn op een diepgaande studie van de evaluatie van onze activiteiten en onze impact. Er is al veel werk verzet om onze gegevensverzameling en -analyse efficiënter te maken. Daardoor zullen al onze acties vlotter interpreteerbaar en beter kwantificeerbaar zijn, en zal nauwkeuriger kunnen worden nagegaan in hoeverre we onze doelstellingen hebben bereikt. Op financieel vlak blijven we ijveren voor stabilisatie, diversificatie van financieringsbronnen en duurzaam behoud van fondsen door een meer structurele financiering. -

6 6890:;<30+0&3:1%&+010*0&343& Analyse op het terrein en evaluatie van de behoeften - Contactname met het verenigingsleven en de zorgverleningsector - Vergadering over samenwerkingsverbanden, opzetten van het partnerschap en bepalen van de activiteiten van de vzw Lancering van de activiteiten gericht op daklozen 2 dagen/week - 2 halftijdse verpleegkundigen Versterking van het team: een deeltijdse werknemer (1/3) - Straatwerk: 3 dagen per week Studie over mensen in armoede met huisvestingsproblemen - Uitbreiding van het straatwerk met bijstand aan huis voor mensen in armoede met huisvestingsproblemen - Grondig denkwerk en studie om de impact van de vzw te vergroten Versterking van het team op het terrein : de voor de coördinatie van de opleidingen verantwoordelijke verpleegkundige gaat voltijds aan de slag aanwerving van een deskundige arts : twee dagen per week follow-up van de patiënten, onderzoek en ontwikkeling van de vzw aanwerving van een voltijdse verpleegkundige voor de opleidingen, de ontwikkeling van preventie-instrumenten en de follow-up van de patiënten - Lancering van nieuwe acties (opleidingen en preventie-instrumenten) Opzetten van een post-follow-uptraject voor personen die hun leven weer structuur hebben gegeven en toegang hebben gekregen tot hygiëne en een betere gezondheid - Invoering van de functie «vrijwillige bezoeker» - Versterking van het team op het terrein : deskundige arts stapt over naar halftimebaan een van de verpleegkundigen die verantwoordelijk zijn voor de post-follow-up van patiënten krijgt meer werkuren aanwerving van een maatschappelijk assistente om het team te helpen bij de organisatie van de administratieve taken (één dag per week) Verkoop van diensten aan de openbare sector - Versterking van het team op het terrein : aanwerving van een voltijdse verpleegkundige aanwerving van een maatschappelijk assistente één dag per week aanwerving van een administratieve kracht drie dagen per week 2012 = Oprichting van een databank = Ontwikkeling van het huisvestingsproject = Samenstelling van vier werkgroepen : hygiëne, sans-papiers (illegale daklozen), mentale gezondheid, huisvesting = Versterking van het team op het terrein : Aanwerving van een voltijdse verpleegkundige Aanwerving van een deeltijdse maatschappelijk assistente Aanwerving van een voltijdse financieel/administratief/logistiek verantwoordelijke 7

7 Oprichting van het huisvestingsproject Housing Fast en opname in het project Housing First Belgium - Versterking van het team op het terrein: aanwerving van 2 maatschappelijk assistenten (1,5 VTE) om de plaatsing in een onderkomen te versnellen aanwerving van een verpleegkundige (0,5 VTE) ad-hocaanwerving van 2 verpleegkundigen in opleiding - nieuw sociaal secretariaat, Acerta, voor het administratieve personeelsbeheer - invoering van de Europese methodologie van het logische kader om onze acties te evalueren - afwerking van een patiëntendatabank - studie en oprichting van een professionele databank voor het beheer van contacten en schenkingen - vertaling van de website in het Engels >

8 Onze vereniging, Straatverplegers vzw, wil sinds 2005 een medische tussenpersoon zijn. We willen ervoor zorgen dat mensen die in grote armoede leven een betere band krijgen met hun omgeving en met de gezondheidszorg. «Iedereen kan zich bewust worden van het belang om goede zorg te dragen voor zijn gezondheid en hygiëne. Iedereen zou op een gemakkelijke manier verzorging moeten kunnen krijgen.» Intussen is de vzw gegroeid en zijn er tal van projecten opgestart voor de duurzame herintegratie van mensen die in extreme armoede leven. Wij zetten dit proces in gang met aandacht voor hygiëne en opwaardering door zorgverlening, waarnaast we ook samenwerken met verschillende actoren uit het psychosociale en medische net. Wij bieden follow-up tot de dakloze een stabiel onderkomen heeft gevonden en er een netwerk ontstaat rond die persoon. Deze integrale aanpak garandeert duurzame resultaten van onze acties, zodat de mensen niet opnieuw op straat komen te staan.?

9 Werkfilosofie: Enerzijds cultiveert Straatverplegers een positieve houding. Alle geslaagde acties, alle stappen die met een patiënt werden afgelegd, alle projecten die vorm krijgen, alle vruchtbare samenwerking, alle steun van de schenkers elke stap in de goede richting, hoe groot of klein ook, wordt onder de aandacht gebracht en aan de groep meegedeeld via het goednieuwsboek. Dit wil zeggen dat we s maandags, tijdens de teamvergadering, het goede nieuws van de voorbije week opsommen. Door op die manier aan de nieuwe week te beginnen, bewaren we een positieve en motiverende sfeer, wat ons in staat stelt om doeltreffend te werken en vooruitgang te boeken, zonder eraan te twijfelen dat alles mogelijk is. Het zorgt er ook voor dat we ons bewust zijn van de concrete vooruitgang die we hebben geboekt en dat we op hetzelfde elan kunnen verdergaan. Dezelfde tactiek hanteren we tegenover de patiënten: we herinneren hen aan de stappen die ze al hebben gezet, vestigen de aandacht op kleine successen en leggen de nadruk op hun vorderingen. Anderzijds hamert de vzw op de waardering van middelen en mogelijkheden. Van elke patiënt werd een paspoort gemaakt met daarin een opsomming van hun positieve punten, opdat ze regelmatig worden herinnerd aan datgene waar ze van houden en wat ze kunnen. Zo kunnen ze die troeven als toekomstproject voor ogen houden. De vzw Straatverplegers streeft er ook naar het bestaande psycho-medisch-sociale netwerk beter naar waarde te schatten en de daklozen ernaartoe te brengen. In de opleidingen die we geven rond hygiëne en bestaansonzekerheid leggen we ook de nadruk op alle middelen en mogelijkheden (ook de niet-professionele), van de deelnemers. Als we kijken naar onze instrumenten, is het plan van de drinkwaterfonteinen en gratis toiletten in Brussel bedoeld om de bestaande structuren te herwaarderen en eraan te herinneren waar ze zich bevinden, om het gebruik ervan aan te moedigen. Hetzelfde geldt voor de lijst van de beschikbare douches in de zomer en in de winter, waarbij we ook de nadruk leggen op het bijzondere belang en het enthousiasme van elke gebruiker. Kortom: de vzw Straatverplegers legt vooral de nadruk op wat functioneert, en is gericht op het opwaarderen van bestaande middelen en mogelijkheden en op het bieden van concrete oplossingen. Meerwaarde: = Proactieve aanpak: wij benaderen de mensen actief en pakken samen met hen de hygiëne en gezondheid aan. = Actie op meerdere niveaus: wij handelen op individueel niveau (de patiënten), op maatschappelijk niveau (opleiding van veiligheidsagenten, ons werk met de handelaars en het publiek), op omgevingsniveau (beter gebruik van de bestaande infrastructuur, informatiemiddelen) = Systematische aanpak: de meest kwetsbare patiënten worden regelmatig en van nabij gevolgd tot ze een onderkomen en daardoor stabielere levensomstandigheden hebben; daarna follow-up met grotere tussenpozen om terugval te voorkomen = Efficiëntie: wij treden op als tussenpersoon tussen de daklozen en de verschillende medischsociale diensten, als aanvulling op hun werkzaamheden, om dubbel werk te vermijden en op die manier de impact van onze acties te optimaliseren. Tot zover wat de vzw Straatverplegers in theorie is, maar het is moeilijk op papier te zetten wat het team precies drijft en bezielt en wat ons werk precies zin geeft. Er leeft evenwel een positieve geest van vernieuwing en creativiteit die we nodig hebben om vooruit te komen. Het enthousiasme van iedereen, de wilskracht en de proactieve houding van het team maken dit alles mogelijk. Als men van deze werkfilosofie één ding moet onthouden, dan is het die geest, die overtuiging dat alles mogelijk is en dat we er vlotter, sneller en efficiënter komen met ieders ideeën en de inzet van ons allemaal. B

10 ,8E; &)10*A3;<2"56# Net zoals de vorige jaren zijn de activiteiten van de vzw als volgt op te delen: = Werk op het terrein het belangrijkste van al = Opleidingen rond hygiëne en armoede voor veiligheidsagenten, maatschappelijk werkers en gezondheidswerkers = Verspreiding van affiches via ons netwerk om te helpen op te treden tegen bepaalde ziekten, maar ook tegen de kou, de hitte en gebrek aan hygiëne "#$%&'%(")%)"##"*+% A. Overzicht van onze gebruikelijke klinische activiteiten : De vooropvolging : voor de talrijke vragen afkomstig uit het netwerk, particulieren alsook van onze eigen waarnemers op het terrein, hebben wij een vooropvolging omgeving opgebouwd. Dit voor alle mensen die wij momenteel jammer genoeg (nog) niet kunnen opvolgen. Het lijkt ons belangrijk om aandachtig te blijven en steeds de meest noodzakelijke noden te onthouden, zodat we voorrangsregeling voor de mensen kunnen opstellen van zodra er een plaats vrij komt. Een patiënt komt in vooropvolging van zodra er een plaats vrijkomt en deze als uitzonderlijk kwetsbaar wordt aanzien. Deze kwetsbaarheidsmeting zal gebaseerd zijn op twee criteria: op basis van de steun (zeer weinig of geen steun) die hij krijgt van de medisch-sociale verenigingen en en op basis van onze snelle evaluatieschaal van de toestand van een persoon (die van laag niveau kan zijn) (CVC). De opvolging : IDR beschouwt hygiëne en basis gezondheidsverzorging prioriteit voor de opvang van deze patiënten en hun re-integratie. Dit draagt bij tot de verbetering van het zelfbeeld van de patiënt. Want inderdaad, ook het zelfbeeld van onze patiënten is van essentieel belang en wij werken steeds op basis van hun persoonlijke middelen. Het is zo dat de straatverpleegsters en -verplegers hun diensten aanbieden op het terrein, de daklozen raad geven en motiveren om voor zichzelf te zorgen, voor hun persoonlijke hygiëne en hun gezondheid, maar ook begeleiden naar hun afspraken bij artsen of in geval van hospitalisatie. Op deze manier kan de patiënt toetreden tot het medisch circuit en dankzij de aanwezigheid van onze arts, is de coördinatie van de medische opvang mogelijk tussen de verschillende diensten. De aanwezigheid van een maatschappelijk assistent heeft ervoor gezorgd dat we een verbetering konden realiseren op vlak van opvolging en dit dankzij een uitgebreid sociaal dossier per patiënt. De patiënt wordt in contact gebracht met het netwerk van sociale verenigingen. Dit in kaart brengen heeft ook als doelstelling de straatverplegers de mogelijkheid te geven om hun werk te centraliseren en hierdoor een beter zicht te krijgen op de sociale problemen en moeilijkheden. De laatste evolutie in ons werk richt zich tot het gedeelte behuizing. Het overlijden van enkele patiënten heeft aangetoond dat we het aspect behuizing niet konden loskoppelen van de verdere opvolging. Het volstaat niet om enkel te werken op de hygiëne en het in contact brengen met de gezondheidssector, want de straat op zich is vaak het grootste gevaar. Bijgevolg hebben wij samengewerkt met de verschillende partners (rusthuizen, sociale huisvestigingsmaatschappijen, tijdelijke behuizing) zodat het aanbod en de mogelijkheden van huisvestiging voor onze patiënten verhoogd kan worden. Anderzijds zorgen wij in geval van overlijden wel voor een waardige uitvaart voor de patiënt en dit dankzij het «Collectief voor overledenen op straat». De na-volging : IDR doet ook een ruime postopvolging; een maandelijks contact met de professionals, die van ons de zorg voor de patiënten aan huis overgenomen hebben, zorgt ervoor dat we goed kunnen nagaan of alles in orde is en hiermee kan een terugval naar de straat vermeden worden. Wij houden ook regelmatig een rechtstreeks contact met de patiënten (telefonische oproepen en briefwisseling) zodat we ons kunnen verzekeren van hun welzijn in hun woning alsook het feit dat ze niets ontbreken. Omdat wij een medische vereniging zijn, denken wij dat het belangrijk is om dit rechtstreeks contact met de patiënten te behouden in het kader van een analyse over de impact van behuizing op het sterftecijfer. Daarbij komt ook dat de patiënten regelmatig bezoek krijgen van onze vrijwilligers, die een specifieke opleiding gekregen hebben. Deze laatste vergroten ook het netwerk en de toekomstperspectieven van de patiënt. Het is gezelschap dat we aanbieden, om de patiënt uit de eenzaamheid te houden. 65

11 Via deze weg, wordt herval vermeden, is het voor ons een klankbord over de toestand van de patiënt en kunnen we tijdig ingrijpen indien nodig. Tegelijkertijd werken de straatverplegers samen met een adviesbureau gespecialiseerd in een proefproject : Housing Fast. Dit laatste betreft de initiatie van een gemengde huisvesting, studio's voor daklozen en andere mensen met een gemiddeld inkomen. De specifieke aanpak is om een behuizing aangepast in Brussel te bieden en dit in een plaats waar er ook medische, psychologische en sociale teams, een regelmatig nauwlettend toezicht hebben om op die manier terugval te voorkomen. Historiek van het project, en bestaande expertise inzake begeleiding en huisvesting: De centrale doelstelling van de Straatverplegers via het project Housing Fast is de blijvende reintegratie van daklozen in een woonst. Zo kan het ziekte- en sterftecijfer van deze mensen worden verlaagd en wordt hun gevoel van welzijn verbeterd. Dit impliceert stabiele huisvesting. Hun veldwerk toont aan dat zelf diegenen die al meerdere jaren op straat leven, de straat blijvend kunnen verlaten. Het gehanteerde traject naarre-integratie heeft verschillende stappen gaande van de bewustwording van het belang van hun hygiëne en gezondheid tot psychologische, medische en/of sociale ondersteuning en opvolging. Centraal staat het in contact komen met zichzelf en zelfwaarde en zelfzekerheid ontwikkelen. Het herhuisvestingproject is gestart in 2010 toen een maatschappelijk assistente werd aangeworven voor het opstarten van partnerschappen met verschillende sociale huisvestings actoren, rusthuizen om de toegang tot de huisvestingsmarkt voor onze klanten te verhogen. Om andere alternatieven te bestuderen werd een haalbaarheidsstudie uitgevoerd in 2011 en 2012 met de hulp van 4 universitaire studenten (van Solvay), een bedrijf gespecialiseerd in sociale impact (KoisInvest) et andere specialisten van herhuisvesting van daklozen in New York, Wenen en Amsterdam. In 2013 zijn we blijven evolueren: we hebben een begeleidingscomité opgericht (samengesteld uit Droit sans toit, het Maison médicale de la Senne, de federatie van gezondheidscentra Intergroupe, vzw Tractor, SSM le Méridien en SACADO thuisbegeleidingsdienst voor ex-daklozen), we hebben contracten en overeenkomsten opgesteld voor de plaatsing van onze patiënten in een onderkomen, en we hebben een gebouw aangekocht (via onze partner Kois Invest). Drie patiënten hebben al een nieuw onderkomen gevonden via dit project. Het project is overigens geselecteerd als te evalueren project door Housing First Belgium. Voor meer informatie:

12 B. Bijzonder karakter van de activiteiten in 2013: Verbeteringen: Kwantitatief: - Voor de activiteiten: 1414 ontmoetingen (704 in 2012) en 570 verzorgingen (267 in 2012). =Wat de effecten betreft: de situatie van 18 personen verbeterde aanzienlijk (17 in 2012), slechts drie sterfgevallen, iedereen heeft huisvesting (6 van wie 4 al gehuisvest in 2012), en voor slechts drie personen verslechterde de situatie op een gegeven moment (15 in 2012). Kwalitatief: We hebben drie psychiatrische patiënten opnieuw gehuisvest en zijn goed op weg om drie andere terug in behandeling te brengen. Ons denkwerk rond psychiatrische patiënten, waarmee we in 2012 zijn begonnen, heeft vruchten afgeworpen: we kunnen het re-integratieproces nu beter beheersen en zijn voortaan in staat dit te bespoedigen. Deze patiënten zijn evenwel het moeilijkst te volgen en te reintegreren: van de 6 schizofrene patiënten die momenteel intensief worden gevolgd, worden er al 5 gevolgd sinds 2009, en 1 sinds Van 2009 tot 2012 hebben we 4 schizofrene patiënten gereintegreerd, ofwel 1 per jaar. Evolutie van de verschillende groepen: We hebben ervoor gekozen de groep van gevolgde patiënten te verkleinen, van 50 in 2010 naar 29 eind 2013: het is daarbij de bedoeling dat we onze inspanningen regelmatig kunnen concentreren op een dertigtal patiënten, in plaats van ze over een vijftigtal patiënten te spreiden. Als we voortdoen zoals we momenteel bezig zijn, met jaarlijks 11 doorstromingen naar de nazorg, zullen we voortaan ook elk jaar 11 nieuwe patiënten kunnen volgen. Op dit ogenblik kunnen we jaarlijks slechts één of twee nieuwe patiënten volgen. Om ons op dat nieuwe ritme voor te bereiden, zijn we wat meer aandacht gaan besteden aan onze toezichtactiviteiten ( vóórzorg ) om onze wachtlijst te kunnen organiseren en de meest kwetsbare patiënten te kunnen kiezen. Op die lijst staan momenteel 52 patiënten, waaronder een tiental kwetsbaren. Tellen we daarbij de patiënten in de nazorg en degene die gevolgd zijn geweest, dan komen we uit bij 75 patiënten die we hebben verzorgd. Momenteel zijn er een vijftigtal patiënten in vóórzorg, wat betekent dat we in patiënten in het vizier hadden. Die groep zou in 2014 nog moeten groeien. Nieuwe activiteit: Tot slot zijn we, zoals voorzien, een nieuwe soort activiteiten gestart met het project huisvesting. Drie patiënten zijn momenteel bij dit specifieke project betrokken. Het gebrek aan geschikte huisvesting en begeleiding op dat vlak blijft een zeer belangrijk obstakel voor de re-integratie. De uitdaging voor 2014 is zeker ons sterker toe te leggen op dit actiedomein en het beter te beheersen. 6"

13 Meneer B., ex-dakloze, vond enkele jaren geleden onderdak dankzij de Straatverplegers en het netwerk van verenigingen. Vandaag zet hij zelfstandig de nodige stappen naar de dokter en het OCMW. Hij zorgt er ook alleen en zelfstandig voor dat hij correct zijn medicijnen neemt. Zijn appartement ligt er perfect opgeruimd bij. Hij is zo druk bezig dat hij geen tijd heeft voor zwaarmoedigheid Hij praat zelfs met ons over filosofie C. Ons straatwerk in cijfers: Inleiding: Deze presentatie omvat enkele statistieken met betrekking tot onze activiteiten. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen verschillende jaren, met een kanttekening over de interpretatie van de gegevens. Een woordje uitleg over de gebruikte termen: Ontmoetingen: elk contact met iemand die op straat leeft (dus meer dan alleen maar het zien van iemand die op straat leeft, zonder enige vorm van contact). Follow-up: als iemand zich niet verzorgt (of niet wordt verzorgd door een andere dienst) op het gebied van gezondheid en hygiëne, dan neemt ons team de situatie wekelijks onder de loep en worden er therapeutische doelstellingen vastgelegd. Verzorging: aanbrengen van verband en zalf, massages, enz. Begeleiding: de verpleegkundigen brengen de patiënt naar de instelling waar hij wordt verzorgd. Advies: over gezondheid, preventie of verzorging. Acties: telefoongesprekken en vergaderingen over een patiënt 6#

14 Analyse : TABEL 1 Brutoresultaten Ontmoetingen Zorgverlening Begeleiding Advies Acties Brutoresultaten personen Aantal geziene personen Niet opgenomen 98 Aantal verschillende personen met wie er ontmoetingen zijn geweest Aantal gevolgde personen Bespreking van de resultaten : We hebben ons werk geïntensiveerd door meer aanwezig te zijn op straat en onze activiteiten zorgvuldig te programmeren. Dat is duidelijk van invloed geweest op de resultaten. Een eerste gevolg is een verdubbeling van het aantal ontmoetingen. Daarbij moeten we opmerken dat we ook meer verschillende personen hebben ontmoet: hoewel we ons vooral zijn blijven richten op de patiënten die we volgen, heeft onze grotere aanwezigheid op straat ons de kans gegeven meer verschillende patiënten te ontmoeten. Dit is zeer bemoedigend voor de komende jaren, want we zijn van plan om onze groep in vóórzorg, onze wachtlijst te vergroten. Ook het aantal verzorgingen, begeleidingen en adviezen neemt toe, zij het niet in de verwachte verhouding tot het aantal ontmoetingen. Dit valt misschien deels te verklaren door het feit dat we meer herhuisvestingen hebben gehad waarbij wij de coördinerende organisatie van het herhuisvestingsproces waren. Het aantal stappen blijft indrukwekkend. Dat maakt nog maar eens duidelijk, voor zover dit nog nodig is, hoe belangrijk het is om in een netwerk samen te werken als je goede resultaten wilt behalen. We hebben in patiënten gevolgd - 31 mannen en 11 vrouwen (26%). De gemiddelde leeftijd is 53 jaar, zowel bij de mannen als bij de vrouwen; 79 % heeft de Belgische nationaliteit. Zeven patiënten hebben opnieuw een onderkomen gevonden, 11 zijn er doorgestroomd naar de nazorg, 3 zijn er overleden, 1 persoon is verdwenen. Eind 2013 zaten er 29 patiënten in de follow-up (39 in 2012) en 42 patiënten in de nazorg (33 in 2012): langzaam maar zeker zijn de verhoudingen aan het veranderen. We begeleiden iemand naar zijn eerste gesprek met een vereniging die hem zal helpen onderdak te zoeken. Het is een grote stap voor deze man, die geleidelijk zijn zelfvertrouwen terugvindt en voor wie de stappen die hij moet nemen om een nieuwe woonst te vinden, een bron van stress zijn. Tegelijk maken we van de gelegenheid gebruik om hem medisch advies te geven en we stellen voor met hem mee te gaan naar zijn behandelende arts. 6,

15 6-

16 TABEL 2 ' Patiënt "#$%&'()*+' Patiënt Patiënt xx Patiënt xx 106 Patiënt Patiënt Patiënt Patiënt xx Patiënt Patiënt Patiënt xx 110 xx Patiënt Patiënt Patiënt Patiënt xx Patiënt xx xx 97 Patiënt xx Patiënt xx xx 111 Patiënt xx Patiënt xx xx xx TABEL Patiënt Patiënt Patiënt 1 werd gehuisvest eind 2010 en bereikte een stabiele situatie in 2012 Patiënt 2 kreeg een plaats in een instelling en bereikte een stabiele situatie in

17 TABEL 4 Maand Uitgaande oproepen Acties 2013 Inkomende oproepen Vergaderingen Totaal van de acties Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal Bespreking van de resultaten : We hebben nu een vrij goede ervaring met de evolutie van de statistieken over de stappen die door onze patiënten worden gezet. Rekening houdend met de voorgaande jaren, kunnen we de volgende analyse maken en de 20 patiënten die de meeste stappen hebben gevergd, samen 67% van alle stappen, onderbrengen in verschillende categorieën volgens verschillende trajecten: - patiënten voor wie de in 2013 geleverde inspanningen tot forse vooruitgang hebben geleid. Die inspanningen zullen dus meer dan waarschijnlijk niet moeten worden herhaald in (1, 7, 9, 11, 15, 16, 17). We zien een verschil tussen enerzijds een voorafgaande periode, waarin de band tot stand wordt gebracht, soms gedurende meerdere jaren, met relatief weinig contacten met het netwerk, en vervolgens een toename van het aantal stappen in 2013, met een resultaat dat zou moeten standhouden en het aantal stappen zou moeten doen dalen. 6>

18 - patiënten voor wie we onze inspanningen hebben opgedreven en voor wie de situatie daadwerkelijk veranderd is, zonder dat die evenwel werd gestabiliseerd. (2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13, 19). Het is een oncomfortabel stadium voor iedereen: de patiënt berust niet langer in zijn lot, is niet langer tevreden met de routine waarin hij zich bevond, maar de situatie blijft moeilijk, met momenten van bruuske achteruitgang; het team van verzorgers staat klaar en begint veranderingen te zien, wil erin geloven, en is tegelijk ontgoocheld door de soms onbegrijpelijke tegenslagen en achteruitgang. - tot slot nog twee patiënten voor wie de stappen vrij constant blijven. In het eerste geval (10) gaat het om een schizofrene patiënt die de gewoonte had ons dwangmatig te bellen, wat hij vandaag niet meer doet. Daarentegen ondernemen wij steeds meer stappen met of voor hem, en de situatie evolueert gunstig maar langzaam. In het tweede geval (14) gaat het om een alcoholverslaafde patiënt die nog in de ontkenningsfase zit, met een eerder ongunstige administratieve situatie: de inspanningen die we voor hem doen, nemen langzaam toe, maar blijven momenteel onvoldoende om de zaak echt te deblokkeren. Aan het andere uiteinde zien we het nogal typische geval van twee patiënten die al enige tijd gestabiliseerd zijn: nadat ze één of meer jaren een hoog niveau hebben kunnen aanhouden, verdwijnen ze uit de kopgroep en komen ze niet meer terug. Die patiënten hebben nu een stabiel leven en vergen nog slechts weinig inspanningen van onze kant (tabel 3). Andere mogelijkheid: een gestabiliseerde patiënt die zijn woning verlaat of dreigt te verlaten (18, 20) en opnieuw voor enkele maanden in een instabiele situatie belandt: na jaren zonder bijstand, ontstaat er opnieuw een tijdelijke piek in de stappen die we voor deze patiënt moeten ondernemen. Conclusies: = om een goede relatie met een patiënt tot stand te brengen of te onderhouden zijn niet veel contacten -met andere instellingen nodig, maar wel een aanwezigheid op het terrein. = Om de situatie te veranderen is er echter inzet en coördinatie van meerdere actoren nodig, maar die inspanningen worden vervolgens beloond met een drastische afname van de aanwezigheid op het terrein en van de communicatie-inspanningen. = In een stabiele situatie blijkt het nodig een bepaalde mate van contact te bewaren en paraat te blijven om opnieuw in te grijpen, als we willen vermijden dat we opnieuw van nul moeten vertrekken. 6?

19 TABEL 5 Samenwerking met de instellingen Inkomende oproepen Uitgaande oproepen Totaal Significante begeleidingen Ziekenhuizen Samusocial Andere verenigingen/instellingen Langetermijnzorg Admin Patiënten Rusthuizen en verzorgingstehuizen Diogènes Contactpersonen Thuisbegeleiding Financieel beheer La Fontaine Opvangtehuis Veiligheid Vrijwilligers Anderen SAS Het Anker GGZ SHM Opsporing Bravvo Medische hulp in nood SMES Bij Ons Psychiatrisch thuiszorg Straathoekwerk Sint-Gillis Accompagner Bespreking van de resultaten : Onze gebruikelijke contacten (Samusocial, ziekenhuizen, patiënten, medische verzorging op lange termijn, Diogenes, de rusthuizen) blijven vanzelfsprekend in de kopgroep. Opvallend is de sterke stijging van de administratieve contacten (van 289 naar 685) - een weerspiegeling van onze intensievere inspanningen op maatschappelijk niveau. De contacten die specifiek te maken hebben met herhuisvesting (Sociaal Immobiliënkantoor, Rust- en verzorgingstehuis, Opvangtehuis) kennen eveneens een forse toename (van 414 naar 748) die deels is toe te schrijven aan het op gang komen van het huisvestingsproject, deels aan andere herhuisvestingsactiviteiten. Tot slot blijven ook de telefonische contacten die verband houden met de geestelijke gezondheid (SMES, diensten voor geestelijke gezondheidszorg, psychiatrische thuisdiensten) niet achter (van 84 naar 192). Het aantal uitgaande oproepen blijft beduidend hoger dan het aantal inkomende oproepen (6209 tegenover 2433): wij trachten op dit moment nog actief de samenwerking met diverse instellingen te realiseren. In een netwerk waarin elke instelling een actieve rol speelt, zal dit verschil allicht afnemen. 6B

20 Zoals ongeveer elke week brengen we een bezoek aan mevrouw F. om haar aan te sporen zichzelf en haar woning te verzorgen. Vandaag treffen we haar in bed aan. Ze voelt zich erg moe en ze heeft niet bepaald veel zin iets te doen. We bieden haar eerst vochtige doekjes aan en daarna verzorgen we haar voeten met een washandje en zeep, in haar bed. Tot slot geven we een lichte massage met een vochtinbrengende crème en trekken we haar nieuwe sokken aan. Uiteindelijk is mevrouw supertevreden dat we ons met haar voeten hebben beziggehouden en ze begint een praatje te slaan D. Uitvoerige bespreking van de 4 werkgroepen Werkgroep mensen zonder papieren : Deze werkgroep, gericht op mensen in een onwettige situatie, de zogenaamde mensen zonder papieren of documentlozen, werd opgestart in september 2012 (met 4 samenkomsten per jaar), nadat we hadden vastgesteld dat hun psycho-medisch-sociale situatie moeilijk bleef, gelet op de onbestendigheid van hun verblijfsvergunning. Het uitgangspunt was dat de oplossing huisvesting een heikele kwestie bleef voor deze patiënten, gezien hun onzekere situatie, en dat ze niet of moeilijk stabiel tot in de nazorg zouden raken als hun administratieve situatie niet evolueerde. We hebben toen beslist om langer, en min of meer regelmatig, stil te staan bij hun complexe administratieve toestand en verblijfssituatie. "5

21 Onze belangrijkste doelstelling is dus om voor deze mensen, in het licht van de moeilijkheden rond hun illegale verblijfsstatuut, oplossingen op maat te bedenken en voor te stellen: alternatieve huisvesting, toegang tot zorg, betere kennis van zaken en een lijst van vzw's die zich bezighouden met vreemdelingenrechten en bereid zijn om mensen zonder verblijfsvergunning te helpen, contacten met nieuwe partners, enz. Deze werkgroep ijvert ervoor om elke situatie individueel te benaderen teneinde doelstellingen te bepalen, oplossingen op maat aan te reiken en proactief na te denken over de mogelijke trajecten voor elke patiënt afzonderlijk. Daarvoor hebben we eerst de situatie van elke patiënt beschreven, zowel op sociaal en administratief vlak als op medisch, maatschappelijk en relationeel gebied. Tijdens de bijeenkomsten wordt nieuwe informatie over die verschillende aspecten uitgewisseld en vergeleken. Wij hebben dus een actuele kijk op elke situatie en kunnen zo de evolutie ervan observeren. Concreet hebben we in 2013 vier samenkomsten georganiseerd, die gemiddeld anderhalf à twee uur in beslag namen. Bij de oprichting van de werkgroep in september 2012 hebben we vergaderd over de situatie van 8 patiënten (dus zowat 20% van al wie we volgden) die niet in orde waren met hun verblijfsvergunning. Na een jaar hard werken konden we vaststellen dat de situatie van vier van hen drastisch was veranderd. Enkelen konden hun situatie regulariseren en kregen daardoor een hele reeks rechten (inschrijving in het vreemdelingenregister, aansluiting bij een ziekenfonds, inschrijving in een gezondheidscentrum, recht op een uitkering, enz.). In één geval ging dat gepaard met herhuisvesting. Anderen keerden terug naar hun land van herkomst, na een periode van voorbereiding en het opzetten van een levensproject ginds. De vier andere patiënten verkeren nog steeds in een onwettige situatie, met name omdat het heel moeilijk blijkt hun situatie te regulariseren. Enerzijds gaat het om Poolse patiënten die niet in staat zijn te werken (en dus geen verblijfsvergunning op basis van werk kunnen krijgen), anderzijds ontbreken er nog enkele elementen voor de samenstelling van een volledig dossier met het oog op regularisatie. Dat neemt echter niet weg dat wij met hen blijven werken aan hun hygiëne en gezondheid (via de dringende medische hulp) en tegelijk een vertrouwensrelatie in stand houden. Wij vestigen onze aandacht vooral op deze complexe situaties om er een positieve oplossing op maat voor te vinden. Werkgroep huisvesting : Deze groep werd in april 2013 opgericht en is vier keer bijeengekomen om de huisvesting van bepaalde patiënten te bestuderen/evalueren en te bevorderen. Tijdens de eerste bijeenkomst werd besproken aan welke verschillende mogelijkheden en doelen er moest worden gewerkt, om vervolgens prioriteiten te stellen, met name gelet op de context waarbinnen de vzw evolueert en waarbinnen dit gedeelte zich ontwikkelt. Een oproep tot kandidaten voor een huisvestingsaanbod via een sociaal vastgoedkantoor heeft ons doen nadenken over de patiënten die volgens ons het dringendst huisvesting nodig hebben (want het was niet mogelijk/gepast om een dossier in te dienen voor alle gevolgde patiënten). Omdat we het er niet over eens konden worden welke patiënten voorrang moesten krijgen bij het opmaken van kandidatendossiers, hebben we tijdens de tweede bijeenkomst van de groep op basis van specifieke situaties objectieve voorrangscriteria vastgesteld voor plaatsing in een onderkomen (naargelang de kwetsbaarheid, enz.). Tijdens de ontwikkeling van ons project Housing Fast en onze twee eerste plaatsingen in een onderkomen in dat verband, hebben we meteen ook kunnen vaststellen dat er heel wat komt kijken bij zulke plaatsingen (op sociaal en medisch vlak, en qua tijd en moeite) en dat het niet altijd evident is om alles te kunnen voorzien en een klare kijk te behouden. Daarom hebben we tijdens onze derde bijeenkomst een lijst opgesteld, als geheugensteuntje, om de begeleiding en huisvesting correct voor te bereiden. Bovendien wordt vlak voor elke vergadering tijd uitgetrokken om eventuele conferenties of symposia over het onderwerp huisvesting te bespreken waar de leden van de groep aan hebben deelgenomen. "6

22 Daaruit halen we mogelijke contacten of eventuele nieuwe mogelijkheden. Op dat ogenblik maken we ook een stand van zaken op van de voortgang van ons project Housing Fast. Er zijn nog enorm veel onderwerpen om in deze werkgroep verder uit te werken, dermate zelfs dat we overwegen om subgroepen op te richten. Werkgroep hygiëne : Dit jaar heeft deze werkgroep zich toegelegd op de publicatie en verspreiding van de LKG-schaal, een integratieschaal gebaseerd op Lichaam, Kleding en Gedrag. Deze schaal is ontwikkeld voor de eerstelijns hulpverleners: aan de hand van de score die de patiënt behaalt, kunnen ze de mensen voor wie ze zorgen beter evalueren. Die score is gebaseerd op vaststellingen over de hygiëne en het gedrag van de persoon in kwestie, maar ze kan ook worden gegeven zonder rechtstreeks contact met die persoon. De schaal wordt al bijna vier jaar door de organisatie gebruikt en werd aangeleerd aan meer dan 400 hulpverleners. Op het vlak van observatie en objectivering van de integratie is dit instrument al een goed hulpmiddel gebleken voor de verplegers op het terrein. Het stimuleert de observatie, niet alleen tijdens de eerste evaluatie maar ook - en fijner - tijdens de evolutie van de patiënten. Daarnaast vergemakkelijkt het de uitwisseling van vaststellingen binnen het team. Een regelmatiger gebruik van de score tijdens de ontmoetingen en de uitwisseling ervan tussen de verschillende teams zou beter op elkaar afgestemde resultaten moeten opleveren. De werkgroep heeft een uitvoerige toelichting en een beknopt overzicht van de LKG-schaal opgesteld. Verschillende internationale verplegingsmagazines zijn hierover gecontacteerd, met name in België (O Care), Zwitserland (Soins Infirmiers), Frankrijk (Infirmière Magazine) en Canada (Perspectives Infirmières). In elk van die landen was er grote interesse voor ons project. Het artikel is momenteel beschikbaar op de website van de vzw: Onze volgende doelstellingen zijn: de LKG-schaal ontwikkelen in de huisvesting het gebruik van de LKG-schaal nagaan bij de vakmensen die wij hebben opgeleid de impact van ons werk evalueren via de regelmatige toepassing van dit instrument Werkgroep psy : Deze groep werd in het leven geroepen in juli Belangrijkste doelstelling is het zoeken van passende oplossingen voor specifieke patiënten die extra tijd en aandacht vergen. Hiertoe wordt nagegaan welke psychologische of psychiatrische aanpak ten aanzien van die patiënten moet worden ontwikkeld en worden de te volgen trajecten uitgestippeld. Eerst hebben we een lijst van onze psy patiënten opgesteld volgens hun problematiek. Vervolgens hebben we, in overleg met onze nieuwe contacten/partners nagedacht over specifieke oplossingen voor hen en deze uitgevoerd. Vervolgens hebben we voor verschillende patiënten waakzame netwerken gecreëerd. Onder waakzaam netwerk verstaan we een groep personen die regelmatig contact hebben met bepaalde van onze patiënten, door de plaats waar ze actief zijn (in de buurt van een metrostation) of door hun beroep (apotheker). Dit betreft drie van onze patiënten. ""

23 Verschillende personen (handelaars, ) en/of diensten (Hersham, de preventiedienst van Etterbeek, Gemeenschapswachters van Sint-Joost-ten-Node) hebben zich bereid getoond hieraan mee te werken. De verschillende stappen die deze werkgroep heeft gevolgd, zijn: = verschillende ontmoetingen met psy op straat in september 2012 = deelname aan het colloquium Psy en Justitie op 30 november 2012 = uitwerken van meerdere partnerships in 2013: Tractor, Hermès+, Begeleidingscentrum van Elsene, SSM (Service Santé Mentale) Sint-Gillis. Voorstelling van ons werk, van bepaalde patiënten en een gemengd team rond bepaalde situaties. = deelname aan een focusgroep in het Begeleidingscentrum van Elsene en aan drie focusgroepen in het kader van een studie over de aanpak van psy-patiënten die op straat leven (studie in opdracht van de ministers van het Brusselse Gewest) = skype met het ambulante team van Marseille. Uitwisseling van ervaringen op het vlak van straathuisvesting. = deelname aan een test van het Smes om een intervisieproject te lanceren rond daklozen met psychiatrische problemen. = deelname aan een studiedag APsy aan de UCL op 21 maart 2013 = vergadering met Thierry Lahaye (RSM) in oktober = voorstelling van een opfrissingsworkshop (Atelier refresh MEO) in november 2013 Onze volgende doelstellingen zijn: iemand van het netwerk uitnodigen om ons toelichting te geven over het milieu van de geestelijke gezondheidszorg psychiaters van de Nixon-lijn ontmoeten (via dokter Antoine Maisin) een artikel schrijven over onze ervaringen met de diensten voor geestelijke gezondheidszorg opnieuw contact opnemen met het ambulante team van Marseille voor uitwisseling en eventueel opleidingen + opstellen en toepassen van een schaal van welbevinden in huisvesting. Bepaalde contacten verder uitdiepen: L autre lieu, La Renouée des oiseaux, Wolvendael, SSM Sésame in Sint-Katelijne, d ici et d ailleurs, clinique de la forêt de soignes.% Ik vertel hem over een mooi boek dat ik heb gelezen over een beroemde Russische danser, Nijinski, die zijn carrière beëindigde toen hij ongeveer 30 jaar was. Hij was gek geworden M. L. vertelt me vervolgens over zijn ongelooflijke psychiatrische verleden. Het is een mooie uitwisseling van verhalen, in alle bescheidenheid. Ik vertel hem over mijn ervaringen in de gevangenis (een kind dat ik 1 keer per week ga halen om naar de crèche te brengen en terug), dat boeit hem. Beste team, die ontmoetingen zijn soms zo verrassend en zo echt Ze doen ons dichter bij elkaar komen, met zoveel waardigheid en humor We hebben veel gelachen. Ik heb achteraf over die dingen nagedacht, met een zekere verstandhouding, ik weet niet hoe ik het moet zeggen. M.L. en ik begrepen elkaar, het was gewoon fijn. Nochtans had ik mezelf s morgens moeten oppeppen om op pad te gaan (Geneviève, vrijwilligster-bezoekster) % % "#

24 ,'-"*.*+/"+% Opleiding Hygiëne en armoede : Thema: Hygiëne is een moeilijk aan te snijden thema, ook voor maatschappelijk werkers en zorgverleners. Het is een lastig onderwerp en vaak taboe. Veel gezondheidswerkers die geconfronteerd worden met mensen die in armoede leven, weten niet hoe ze over hygiëne of een gebrek aan hygiëne kunnen gaan praten. Ze zijn bang dat de relatie met de persoon die ze helpen of verzorgen hierdoor onder druk komt te staan, en de moed zakt hen in de schoenen omdat ze niet weten waar ze terechtkunnen voor advies of steun. De opleidingen Hygiëne en armoede, die in 2009 werden georganiseerd, werden ook in 2012 voortgezet. Even ter herinnering: het gaat om een vorming waarvan drie verschillende versies beschikbaar zijn: één voor zorgverleners, één voor maatschappelijk werkers en één voor veiligheidsagenten. Doelstellingen: Voor zorgverleners: - een betere communicatie garanderen met het doelpubliek (daklozen): de zorgverleners inzicht bieden in het leven op straat, uitleg geven over daklozen en hoe ze best aangesproken worden. - De behandelingen aanpassen aan de levensomstandigheden op straat door samen met de zorgverleners de verschillende elementen te analyseren waarmee rekening gehouden moet worden. Voor maatschappelijk werkers: - hen bewustmaken van het belang van hygiëne, ook als hun doelpubliek hier niet naar vraagt of hier geen aandacht aan besteedt. - Hen hulpmiddelen bieden om de hygiëne te evalueren van de mensen die ze ontmoeten. - Hen de hulpmiddelen geven om het onderwerp hygiëne aan te snijden bij de mensen die ze onder hun hoede nemen. Voor veiligheidsagenten: - de communicatie met daklozen verbeteren: de veiligheidsagenten inzicht bieden in het leven op straat, uitleg geven over daklozen zijn en hoe ze best aangesproken worden. - Hen bewustmaken dat ook zij een schakel vormen in het steunnetwerk voor daklozen, dat ze hierin een belangrijke rol spelen en dat ze in bepaalde omstandigheden een beroep kunnen doen op dit netwerk. Verloop : Dit jaar verlopen de opleidingen anders. We hebben namelijk stilgestaan bij het feit dat er te veel thema's werden aangesneden, die bijgevolg - vooral wegens tijdgebrek - niet grondig genoeg werden uitgewerkt. Dat probleem is nu verholpen, want de deelnemers krijgen nu meer tijd om te spreken, zodat ze de doorgemaakte situaties en hun zienswijze kunnen uitleggen. Dat vormt de basis van de twee opleidingsdagen. Dit systeem maakt het mogelijk om de opleiding individueel aan te passen en af te stemmen op de verwachtingen van elke groep. Tijdens de tweede dag worden alle besproken instrumenten nog eens systematisch doorgenomen, en er komen ook enkele rollenspellen aan bod. Personen die deelnamen aan de opleiding van januari tot december 2013 (in groepen van 8 à 12 personen) Zorgverleners: TOTAAL: 21 personen ISEI: studenten maatschappelijke gezondheidszorg Het Wit-Gele Kruis van Brussel, één dag in het Nederlands ",

25 Maatschappelijk werkers: TOTAAL: 62 personen Gemengde groep in Charleroi: OCMW van Courcelles, Diapason, zorgcentrum van Marcinelles, OCMW Charleroi Passage 45, cel voor socio-professionele integratie Entrain, de openbare huisvestingsmaatschappij, vzw Germoire, integratiewerker, SNARK, maatschappelijk assistente ISP Vzw Douche Flux: groep vrijwilligers Gemengde groep in Luik (georganiseerd door vzw CALIF): vzw Envie d'avenir, ENAIP, vzw JEF, EFT Créasol, OISP Créasol, OISP Retravailler, OCMW Waremme, socio-professionele integratiewerker Centrum Ariane in Brussel: groep psychosociaal werkers, familiehulpen en een opvoedster Groep familiehulpen in Eigenbrakel (Braine-l'Alleud) Gemengde groep in Charleroi: groep maatschappelijk assistenten van de OCMW's van Profondeville, Doornik, Charleroi, Thuin, Etterbeek, CHN William Lennox, Les Jardins de Wallonie Opleiding apotheekbeheer: Thema: Deze opleiding handelt over het gebruik van de verschillende producten in een professionele apotheek, en over de vraag wanneer je op wie een beroep kunt doen bij een medisch probleem. Doelstellingen: - de basisinhoud van een apotheek leren gebruiken en bijhouden - elementaire hygiënemaatregelen kennen - weten wanneer en op welke gezondheidsprofessional een beroep te doen Verloop: De opleiding, die twee uur in beslag neemt, wordt gegeven door twee verpleegkundigen, voor 1 tot 12 deelnemers per sessie. De opleiders brengen een grote vakjesdoos mee, met daarin alle nodige producten voor eerste hulp, een fiche met uitleg over elk product, een tabel om in- en uitgaande producten bij te houden, en een schrift met alle bijsluiters. Daar gaan de deelnemers dan mee aan de slag. "-

26 Personen die deelnamen aan de opleiding van januari tot december 2013 TOTAAL: 12 personen Centre d accueil d urgence Ariane: 2 groepen samengesteld uit polyvalente arbeiders, opvoeders en maatschappelijk assistenten Bewustmakingsacties rond hygiëne in scholen: Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen: ITG (in het Frans) Institut d Enseignement Supérieur Infirmier: ISEI (3e jaar opleiding verpleegkunde) De vzw is in het Nederlands voorgesteld aan de verpleegschool Howest in Brugge. Institut Sacré-Cœur de Lindthout, tijdens een retraite van de 4e humaniora Zoals elk jaar organiseert de vzw Straatverplegers bewustmakingsacties in hogescholen rond hygiëne en zorg voor mensen die in armoede leven. Meneer Y. heeft een droge huid. Leven op straat verwondt zijn huid maar nu ook de vijandige winterweer. Een team van Straatverplegers heeft opgemerkt dat de huid van zijn voorhoofd zeer vervelt was en heeft hem met en aangepast crème gezorgd. Hij wiste dat niet, de spiegels zijn voor hem niet gemakkelijk toegankelijk. Hij vroeg zich dan af: Waarom heeft niemand mij dat opgemerkt? Het zelfbeeld is belankrijk voor iedereen "7