INHOUD ALGEMEEN. 1. Lokale besturen en wonen 1.1 Opbouw handboek 1.2 Hoe kwam het handboek tot stand? 1.3 U hebt een reactie over het handboek?

Transcriptie

1 INHOUD ALGEMEEN 1. Lokale besturen en wonen 1.1 Opbouw handboek 1.2 Hoe kwam het handboek tot stand? 1.3 U hebt een reactie over het handboek? 2. Relevante wetten en decreten 2.1 De Belgische Grondwet 2.2 De Vlaamse Wooncode 2.3 De federale huurwetgeving 2.4 Aanverwante beleidsdomeinen 3. Actoren rond wonen 3.1 De overheden De Vlaamse overheid De gemeente Het OCMW 3.2 De sociale woonorganisaties De VMSW De sociale huisvestingsmaatschappijen Het Vlaams woningfonds van de Grote Gezinnen De erkende sociale verhuurkantoren De huurdersbonden 3.3. De andere actoren De streekontwikkelingsintercommunales De provincies Welzijnsorganisaties Private actoren op de huurmarkt Private actoren op de koopmarkt 4. Nuttige adressen 5. Trefwoordenregister Lokale besturen en wonen Afl. 15 november 2008 Inhoud / 1

2 INSTRUMENTEN TER ONDERSTEUNING VAN DE OCMW-CLIËNT 1. Inleiding 1.1. OCMW s en wonen 1.2. Situering Wat u mag verwachten Wat u niet vinden zal Wat u in de toekomst nog mag verwachten 2. De huurmarkt in Vlaanderen 2.1. De privé-huurmarkt: actoren en toepasselijke wetgeving De private verhuurder De Woninghuurwet en het gemeen huurrecht Overzicht toepasselijke wetgeving 2.2. De publieke huurmarkt: actoren en toepasselijke wetgeving Door de Vlaamse Wooncode erkende sociale woonorganisaties Gemeenten en OCMW s 2.3. De huurmarkt vanuit cliëntperspectief 3. Een planmatige aanpak 3.1. Inleiding 3.2. Checklist Wonen als standaardonderdeel van het sociale onderzoek Checklist Wonen Voorbeeld gebruik Checklist Wonen 3.3. Checklist Lokale Woonsituatie Checklist Lokale Woonsituatie Voorbeeld gebruik Checklist Lokale Woonsituatie 4. Mogelijke woonactiviteiten van het OCMW 4.1. Actieve toeleiding naar de sociale huurmarkt De sociale huisvestingsmaatschappijen De sociale verhuurkantoren Het Vlaams Woningfonds voor de Grote Gezinnen 4.2. Actieve toeleiding naar de private huurmarkt Individuele toeleiding Structurele afspraken met private verhuurders 4.3. Verhoogde aandacht voor de OCMW-cliënt die op de private markt huurt Het afsluiten van de huurovereenkomst Bewaken van de verhuurdersverplichtingen 2 / Inhoud Afl. 15 november 2008

3 Ondersteuning van de huurder bij het nakomen van zijn huurdersverplichtingen Interventie bij escalerende conflicten Eigendomsverwerving 4.4. Samenwerkingsafspraken met de sociale huisvestingsmaatschappijen Elementen van samenwerking wonen/welzijn voorzien in het Kaderbesluit Sociale Huur van 12 oktober Voorbeelden van mogelijke samenwerkingsafspraken ter ondersteuning van de individuele (kandidaat)huurder 4.5. Het OCMW verhuurt zelf woningen Aansluiting bij het model 'sociaal verhuurkantoor' of uitbouw eigen werking? Kanalen om een patrimonium uit te bouwen Uitbouw van een werkingskader 5. Het OCMW en daklozen 5.1. Definitie dakloze 5.2. Bevoegd OCMW Huidige bevoegdheidsregel Enkele oefeningen Arbitrageprocedure bij bevoegdheidsconflicten 5.3. Meldingsplicht Doel van de meldingsplicht De meldingsplicht concreet 5.4. Referentieadres Wat is een referentieadres? Het referentieadres voor daklozen Het referentieadres bij het OCMW Enkele veelgestelde vragen 5.5. Versnelde toewijzingsmogelijkheid voor daklozen in het Sociale Huurbesluit Situering Wat is er in het Sociaal Huurbesluit bepaald? Toepassing van deze versnelde toewijzingsmogelijheid voor daklozen 5.6. Installatiepremie voor daklozen Installatiepremie voor daklozen die recht hebben op leefloon of aanvullend leefloon Installatiepremie voor andere daklozen Meldingsplicht Afl. 23 december 2010 Inhoud / 3

4 Belang van de installatiepremie voor de Vlaamse huursubsidie 5.7. Opeisingsrecht van leegstaande gebouwen voor daklozen Situering Wetgeving Wat houdt het opeisingsrecht in? De procedure Het opeisingsrecht in de praktijk 5.8. Tijdelijke opvang van dak- en thuislozen Definitie dakloze en thuisloze Thuislozenzorg in Vlaanderen Het OCMW verwijst door naar de residentiële opvangcentra van het algemeen welzijnswerk Het OCMW zorgt voor (extra) opvangmogelijkheden 6. Het OCMW en energie Instrumenten 6.1. Energiefondsen gas en elektriciteit Wat? Subsidie Procedure 6.2. Sociaal stookoliefonds Wat? Voorwaarden voor een toelage Procedure 6.3. Het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) Wat? Lokale entiteiten Financiering 6.4. Energiescans bij specifieke doelgroepen Wat? Procedure Meer informatie Bijlage Minimale criteria voor het uitvoeren van de actieverplichting betreffende energiescans, zoals bepaald in het Besluit van de Vlaamse Regering van 2 maart 2007 inzake de openbaredienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik (artikel 3 paragraaf 4), gewijzigd met het besluit van 19 december Minimale levering aardgas via de budgetmeter Bespreking 4 / Inhoud Afl. 23 december 2010

5 7. Bijlagen Handleiding cd-rom Trefwoordenregister Overzicht achtergrondbijdragen 1. Huurdersbonden 2. Afficheringsplicht vanaf 18 mei De huurwetgeving gesitueerd 4. Het grijze wooncircuit 5. De toegang tot de sociale huisvestingsmaatschappijen voor vreemdelingen 6. Wie is sociale huurder? 7. Gesubsidieerde, erkende en niet-erkende sociaal verhuurkantoren 8. Een fragment uit het dagelijkse leven van een vrederechter 9. Wie kan een huurovereenkomst afsluiten? 10. Indexering van de huurprijs 11. Wettelijke mogelijkheden om een huurovereenkomst te beëindigen 12. Terugvorderbaarheid van de huurwaarborg 13. Het vredegerecht 14. De verplichte poging tot minnelijke schikking 15. De aankoop van een woning 16. Kooprecht van de sociale huurder 17. Situering wetgeving referentieadres 18. De inschrijving in het rijksregister 19. De residentiële opvang van dak- en thuislozen door de OCMW's Afl. 23 december 2010 Inhoud / 5

6 INSTRUMENTEN VOOR EEN LOKAAL WOONBELEID 1. Inleiding 2. Lokale besturen en woonbeleid 2.1. Institutioneel kader 2.2. De spelers in de Vlaamse wooncode De overheid De sociale woonorganisaties De andere actoren Een aantal actoren nader toegelicht 2.3. Samenwerking tussen de spelers Inleiding Het lokaal woonoverleg De lokale woonraad Een intergemeentelijke aanpak? 2.4. De financiering van het lokaal woonbeleid Subsidiëring ter ondersteuning van het lokaal woonbeleid 3. Lokale visie op wonen 3.1. Een lokaal woonplan Inleiding Wat is een lokaal woonplan? Waarom een lokaal woonplan schrijven? Enkele keuzes voorafgaand aan de opmaak van een woonplan Mogelijke opbouw woonplan Procedure opmaak lokaal woonplan 3.2 Gerelateerde beleidsplannen Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan De woonbehoeftestudie Het lokaal sociaal beleidsplan Het lokaal grondbeleidsplan 4. Betaalbaar bouwen en wonen 4.1. Inleiding 4.2. Betaalbare grondprijs Inleiding Wanneer is een grond bouwgrond? Vergroten aanbod van bouwgrond Grondbeleid Financiering van het lokaal grondbeleid 4.3. Betaalbare prijs van koopwoningen Inleiding 6 / Inhoud Afl. 23 december 2010

7 Financiële ondersteuning voor de burger Sociale koopwoningen en bescheiden woningen (Pandenbeleid) Ondersteuningsmogelijkheden voor lokale besturen 4.4. Betaalbare prijs van een huurwoning Inleiding De behoefte aan sociale woningen Manieren om het sociaal woonaanbod te vergroten Het lokaal toewijzingsreglement Betaalbaar huren op de private huurmarkt 5. Kwaliteit van woningen en gebouwen 5.1. Inleiding 5.2. Kwaliteitsnormen voor woningen en kamers Te onderscheiden woonvormen Normen voor kwaliteit van woningen Normen voor kwaliteit van kamers Het kwaliteitsonderzoek Bepalen van kwaliteit via het conformiteitsattest 5.3. Het bestrijden van leegstand Waarom leegstand bestrijden? Inventarisatie van leegstand Via curatieve maatregelen Via stimulerende maatregelen 5.4. Het bestrijden van verwaarlozing Waarom verwaarlozing bestrijden? Inventarisatie van verwaarloosde woningen en gebouwen Via curatieve maatregelen Via stimulerende maatregelen 5.5. Het bestrijden van verkrotting Waarom verkrotting bestrijden? Inventarisatie van verkrotte woningen en gebouwen Inventarisatie ten behoeve van gewestelijke heffing Via curatieve maatregelen Via stimulerende maatregelen 5.6. Het bestrijden van overbewoning Inleiding Instrumenten om overbewoning te bestrijden 5.7. Het bestrijden van vervuilde woningen Afl. 22 oktober 2010 Inhoud / 7

8 5.8. Het voorkomen van bewoning Inleiding Sensibilisering Voorlopig inschrijven in bevolkingsregisters Uitvaardigen van woonverbod Strafrechtelijke procedure 5.9. Bijzondere instrumenten Recht van voorkoop Sociaal beheersrecht 6. Randvoorwaarden voor een lokaal woonbeleid 6.1. Profiel van een ideale dienst wonen Inleiding Takkenpakket van de dienst Omvang van de dienst 7. Bijlagen Handleiding cd-rom Overzicht achtergrondbijlagen 1. De Vlaamse en provinciale woonraad 2. Aandachtspunten bij het opstellen van een huishoudelijk reglement 3. Welke gemeenten beschikken over een lokaal woonplan? 4. De Vlaamse en provinciale woonplannen 5. De relativiteit van een lokaal woonplan 6. Een lokaal woonplan: hou het realistisch 7. Mogelijke criteria puntensysteem 8. Kerngegevens verbeterings- en aanpassingspremie 9. Vlaanderen bouwt 10. Hoeveel sociale huurwoningen heeft onze gemeente en wanneer hebben we er genoeg? 11. Procedure van inventarisatie: onderscheid technisch verslag beschrijvend verslag administratieve akte registratieattest 12. Onaangepast-, ongeschikt-, onbewoonbaar- en overbewoondverklaring: enkele begrippen 13. Onbewoonbaar versus ongeschikt 14. De Nieuwe Gemeentewet versus de Vlaamse Wooncode 15. Ongeschikt of onbewoonbaar: keuze tussen NGW en VWC 16. Tijdelijk wonen op ongewenste plekken 8 / Inhoud Afl. 22 oktober 2010

9 INSTRUMENTEN VOOR SOCIALE VERHUURDERS 1. Sociaal Huurbesluit 1.1. Van kandidaat-huurder tot huurder Inleiding Definities Toepassingsgebied Inschrijvingsvoorwaarden voor de kandidaat-huurder Taal- en inburgeringsbereidheid De inschrijving Toewijzing van een sociale huurwoning Verhaal Huurovereenkomst, huurlasten en waarborg De huurberekening voor sociale huurwoningen, verhuurd door sociale huisvestingsmaatschappijen en de VMSW Huurprijs van woningen verhuurd door een SVK Huurberekening van de woningen verhuurd door een gemeente, OCMW, vereniging van deze en VWF Onderzoek naar het voldoen aan voorwaarden en plichten Sancties Indexatie Belangrijkste wijzigingsbepalingen Inwerking treden 1.2. Verhuringen buiten het sociaal huurstelsel en terbeschikkingstelling van sociale huurwoningen Inleiding Toepassingsgebeid Verhuring buiten sociaal huurstelsel van sociale huurwoningen Maximumpercentage voor verhuring buiten het sociaal stelsel (art. 5) Overgangsbepalingen (art. 6) Verhuring bij de aankoop van een goede woning (art. 7) Terbeschikkingstelling van een sociale huurwoning (art. 8) Verhuur van ADL-wonigen en ADL centrale (BVR 12 oktober 2007 art.57) 2. Financiering 2.1. Financiering van de sociale huisvestingsmaatschappijen voor de realisatie van sociale huurwoningen Definities (art. 1) Financiering (art. 2) Afl. 23 december 2010 Inhoud / 9

10 Financiering van de verwerving (art. 4) Financiering van de bouwverrichting (art. 5) Renovatie (art. 7) Aankoop goede woning (art. 9) Financiering binnen het uitvoeringsprogramma (art. 10) Middelen (art ) Toekenning van Gewestelijke Sociale Correctie aan de SHM s (art ) Inkomsten in rekening te brengen voor GSC-berekening (art. 16) De genormeerde uitgaven die in rekening worden gebracht in de GSC (art. 18) Geïndexeerde bedragen 2009 en 2010 (volgens Omzendbrief 8 juli 2010 van het departement RWO) De onderdelen aangeduid met een * maken deel uit van de aanvullingen. 10 / Inhoud Afl. 23 december 2010