Samen bouwen in Vertrouwen. Zorgplan

Transcriptie

1 Samen bouwen in Vertrouwen Zorgplan

2 1. Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2. Passend onderwijs 3. De 1-zrogroute 4. Handelingsgericht werken 5. Opbrengst gericht werken 6. Werken met groepsplannen 7. Leerlingbespreking met IB er 8. Leerlingbespreking met sot (SOT) 9. Individuele leerlijn ( leerrendement / uitstroom perspectief) 10. Overzicht toetsen 11. Werken met opbrengsten data 12. Doorstroom kleutergroepen 13. Doubleren in groep Dyslexieprotocol 15. Dolfijngroep 16. Sociaal emotionele ontwikkeling 17. Remedial teaching 18. Taken intern begeleider 19. Taken remedial teacher 20. Bijlagen 2

3 1. Inleiding In dit document geven we aan op welke wijze de school alle leerlingen de ondersteuning biedt die de leerling behoeft. Ondersteuning staat hier voor begeleiding, onderwijs, zorg, hulp, uitdaging en stimulering. Dit document heeft een nauwe relatie met het schoolplan van onze school en met het zorgplan van ons SWV. Ons schoolplan geeft de missie en visie aan: wat willen we met ons onderwijs? En waarom? En hoe gaan we dat realiseren? Het zorgplan van het SWV geeft aan hoe de gezamenlijke scholen hun onderwijs zo structureren dat alle leerlingen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben en zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. In ons schoolplan staat o.a. het volgende: Missie Vereniging Voor goed bijzonder onderwijs Missie van onze school School voor wie? Onze school is een Christelijke basisschool voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Het is niet alleen belangrijk de kinderen kennis en vaardigheden bij te brengen. Er zal ook gelet moeten worden op de sociaal-emotionele ontwikkeling. Hierbij zal het kind gevolgd worden in zijn ontwikkeling. Elk kind zal zich sociaal en cognitief zo volledig en zo ver mogelijk op eigen niveau moeten kunnen ontplooien. We vinden wat betreft de cognitieve ontwikkeling vooral taal en rekenen van groot belang, gezien de sociale vaardigheden besteden we veel aandacht aan het (mede) opvoeden van de leerlingen tot volwaardige en respectvolle burgers. We hechten veel waarde aan een goed pedagogisch klimaat. Dat uit zich in aandacht voor normen en waarden die we vanuit de identiteit van de school belangrijk vinden. Wij hanteren het leerstofjaarklassensysteem, met veel aandacht voor het individuele kind en we gaan daarbij uit van het concept passend onderwijs. Onze school staat open voor alle leerlingen die aangemeld worden door hun ouders/verzorgers. Wij vragen de ouders wel de identiteit van de school te respecteren en we hebben een aannamebeleid. Slogan en kernwaarden Onze slogan is: Samen bouwen in Vertrouwen We willen samen met de ouders en kinderen bouwen aan een goede ontwikkeling voor de kinderen, we willen een goed fundament leggen voor de toekomst. We zien ouders als partner, om tot de juiste zorg te komen hebben we hun inbreng nodig. In de slogan is ook het woord samen opgenomen, we werken namelijk samen met kind, school en ouders. Alle partijen zijn van belang. Ouders kennen hun kind namelijk erg goed. Van die kennis kunnen wij gebruik maken. Ook willen we een Fundament leggen voor het geloof in de Heere Jezus. We willen de kinderen leren vertrouwen op Hem. Onze kernwaarden zijn: - Zorg voor iedereen - Zicht op het individuele kind - Samen met ouders, kind en school het best voor het kind bieden - Kinderen leren vertrouwen op God De visies van de school 3

4 Levensbeschouwelijke identiteit Onze school is een Christelijke basisschool. Ons schoolleven wordt bepaald door onze grondslag: de Bijbel. We gaan uit van het onveranderlijke Woord van God. In onze omgang met de kinderen laten we ons leiden door waarden en normen uit Gods Woord. Ieder kind wordt gerespecteerd zoals het is. We zijn niet alleen op prestaties gericht, maar op het totale mens-zijn. Lesgeven (pedagogisch-didactisch handelen) Het lesgeven is de kern van ons werk. We onderscheiden pedagogisch en didactisch handelen, hoewel beide facetten van ons werk feitelijk onscheidbaar zijn. Van belang daarbij is: oog hebben voor het individu, een open houding, wederzijds respect en een goede relatie waarin het kind zich gekend weet. Belangrijke pedagogische noties zijn: zelfstandigheid, eigen verantwoordelijkheid, kritische zin, reflecterend vermogen en samenwerking. Gelet op de didactiek vinden we de volgende zaken van groot belang: interactief lesgeven; de leerlingen betrekken bij het onderwijs onderwijs op maat geven: differentiëren n.a.v. de gesignaleerde onderwijsbehoeften gevarieerde werkvormen hanteren (variatie = motiverend) een kwaliteitsvolle instructie verzorgen kinderen zelfstandig (samen) laten werken Zorg en begeleiding Onze school besteedt veel aandacht aan de zorg en begeleiding van de leerlingen. De ontwikkeling van de leerlingen wordt gevolgd met behulp van observaties, methode gebonden toetsen, Cito-toetsen (cognitief) en middels het invullen van de KANVAS lijsten (sociaal-emotioneel). De zorg richt zich m.n. op het wegwerken of verkleinen van onderwijsachterstanden (leerprestaties) en het verbeteren van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarnaast besteden we bij de zorg en begeleiding aandacht aan de meer begaafde leerlingen, dit vindt voornamelijk plaats in overleg met de dolfijnleerkracht. De laatste jaren zijn we overgegaan op handelingsgericht werken. Daar waar mogelijk proberen we leerlingen te clusteren, en wordt er gewerkt met groepsoverzichten/-plannen. Binnen de groepsplannen houden we oog voor het individuele kind. Soms is het nodig om een individueel plan te maken voor een leerling. Dit kan zowel op cognitief als sociaal-emotioneel gebied zijn. In het Zorgplan SWV staat o.a. het volgende: Missie Wij bieden in ons onderwijs wat het kind nodig heeft: naar behoefte en thuisnabij! Visie Ieder kind is een uniek schepsel en sociaal wezen. Het moet zich naar eigen aard en aanleg kunnen ontwikkelen, zodat het kan uitgroeien tot een eigen persoonlijkheid. De leerling Wij brengen de zorg naar de leerling in plaats van andersom; het kind is de maat; thuisnabij onderwijs heeft de voorkeur. Wij gaan uit van de onderwijsbehoeften van de leerlingen en willen hieraan voldoen in de reguliere basisscholen van ons samenwerkingsverband. Wij bieden hen daartoe een sociale en veilige omgeving. We vragen de leerlingen om mee te denken en samen te werken. 4

5 Om de leraren en leerlingen met extra onderwijsbehoeften te kunnen begeleiden op de basisschool, zijn bekwame intern begeleiders, sots, preventieve ambulante begeleiding en ambulante begeleiding vanuit het speciaal onderwijs opgenomen in de zorgstructuur van het samenwerkingsverband. De leerkracht De groepsleraren zijn verantwoordelijk voor de begeleiding van de leerlingen. Zij zijn de spil in de zorg om de onder hun verantwoordelijkheid vallende leerlingen. De groepsleraren van de basisscholen en de school voor SBO voldoen, waar mogelijk, aan de onderwijsbehoeften van hun leerlingen. Zij worden hierom gewaardeerd en krijgen ondersteuning vanuit de schoolorganisatie. Voor de begeleiding van de leerlingen met extra onderwijsbehoeften krijgen zij ondersteuning van de intern begeleider, het sot en de (preventieve) ambulante begeleiding. De school De scholen in het samenwerkingsverband zijn lerende organisaties met een eigen schoolconcept en een goede zorgstructuur, die zijn afgestemd op het streefbeeld van het samenwerkingsverband. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun schoolontwikkeling en de ontwikkeling van de teamleden als het gaat om het begeleiden van de leerlingen met extra onderwijsbehoeften. De ouders Ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. Zij kunnen de leerprestaties, de werkhouding en het gedrag van hun kind op school in positieve zin beïnvloeden. Zij leveren als ervaringsdeskundige t.a.v. hun eigen kind een waardevolle bijdrage. Ouders zijn welkom op school; school en ouders hebben een gemeenschappelijk belang: het kind. Het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband ondersteunt de ontwikkeling van teamleden en scholen. Daarom organiseert het samenwerkingsverband overlegsituaties, cursussen en studiedagen. Ook scholen helpen elkaar bij de schoolontwikkeling. Daarom overleggen zij op verschillende niveaus met elkaar. 5

6 2. Passend Onderwijs Dit document anticipeert op de invoering van Passend Onderwijs. Per 1 augustus 2014 treedt de wet Passend Onderwijs in werking. De voorbereidingen zijn al jaren volop aan de gang. Passend Onderwijs beoogt alle kinderen en jongeren in ons land een passende onderwijsplek te bieden. Dat geldt in het bijzonder voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Leraren, onderwijsondersteunend personeel, schoolleiders en schoolbesturen staan gezamenlijk voor de taak om dat waar te maken. Kernelementen van de nieuwe wet zijn de zorgplicht, de niet vrijblijvende samenwerking tussen schoolbesturen en budgetfinanciering. Het geheel van maatregelen dat betrekking heeft op de onderwijsondersteuning van zittende en nieuwe leerlingen (aanmelding, inschrijving en toelating) vat de wetgever samen in het juridisch begrip zorgplicht. De zorgplicht ligt bij het bevoegd gezag van de school en is van toepassing op leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben en die niet zonder meer het onderwijs kunnen doorlopen. Als een school geen passende onderwijsplek kan bieden, moet zij ervoor zorgen dat de leerling op een andere school kan worden geplaatst. Om de zorgplicht waar te kunnen maken moeten alle scholen voor regulier en (voortgezet) speciaal onderwijs binnen een samenwerkingsverband met elkaar samenwerken. Deze samenwerking is niet vrijblijvend. Doel is om gezamenlijk een dekkend aanbod van onderwijsondersteuning in de regio te bieden, zodanig dat leerlingen al dan niet met extra ondersteuning - een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken. In onderstaande model wordt de visie op passend onderwijs in een breed maatschappelijk perspectief geplaatst. 6

7 3. De 1-zorgroute Passend onderwijs vraagt het onderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Daarvoor gebruiken we het model van de 1-zorgroute. Met 1-zorgroute willen we bereiken dat leerkrachten in het kader van Passend Onderwijs hun onderwijs beter afstemmen op de onderwijsbehoeften van de kinderen. Zij werken handelingsgericht en gaan planmatig om met verschillen in onderwijsbehoeften tussen kinderen. De 1-zorgroute maakt de stappen en beslismomenten in de zorg binnen school transparant en biedt impulsen om de kwaliteit van het onderwijs en de zorg in school te verbeteren. 1-zorgroute bewerkstelligt een goede aansluiting tussen de schoolinterne zorg en de schoolexterne zorg en stimuleert daarbij samenwerking tussen onderwijs en zorg in de regio. De 1-zorgroute wil de leerkracht handvatten voor handelingsgericht werken bieden en de professionaliteit van de leerkracht vergroten om Passend Onderwijs te bieden. De 1-zorgroute bestrijkt in onderlinge afstemming drie niveaus: het groepsniveau, het schoolniveau en het bovenschools niveau (SWV en regio). Bij de 1-zorgroute wordt uitgegaan van de volgende uitgangspunten: 1. Afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerling Leerlingen verschillen in onderwijsbehoeften. Deze verschillen worden gerespecteerd. Bij het benoemen van de onderwijsbehoeften van een leerling geeft de leerkracht aan welke doelen zij de komende periode voor dit kind nastreeft en wat dit kind (extra) nodig heeft om deze doelen te bereiken. 2. Uitgaan van positieve kwaliteiten van leerling, leerkracht en ouders 1-zorgroute richt zich op positieve kwaliteiten en stimulerende factoren van kind, leerkracht en ouders. 3. Preventief en proactief denken en handelen In 1-zorgroute streven we naar een verschuiving in de richting van preventief en proactief denken en handelen. In plaats van curatief de zorg op uitvallers te richten, probeert de leerkracht vroegtijdig leerlingen te signaleren die extra instructie en begeleiding nodig hebben. 4. Interactioneel referentiekader We lokaliseren problemen niet alleen in het kind, maar kijken naar dit kind in deze groep bij deze leerkracht in deze school en met deze ouders. We richten ons op interacties tussen kind, medeleerlingen, leerkracht en ouders. 5. Werken met groepsplannen Bij het omgaan met de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen in een groep kiezen we als insteek voor werken met groepsplannen. In het groepsplan geeft de leerkracht doelgericht aan hoe zij de komende periode met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in haar groep omgaat. 6. De leerkracht is de beslissende factor Passend onderwijs gebeurt in de klas. Bij de afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerling is de leerkracht de beslissende factor. De leerkracht moet daartoe over voldoende competenties beschikken. 7. De zorg wordt zoveel mogelijk in de klas geboden De zorg aan leerlingen wordt zoveel mogelijk binnen de klas georganiseerd en zo min mogelijk buiten de klas aangeboden. 8. De intern begeleider als spin in het web Bij de uitvoering van de zorgroute speelt de intern begeleider een belangrijke rol. De intern begeleider is coach van de leerkrachten, leidt de groepsbesprekingen en leerlingenbesprekingen en is de schakel naar de schoolexterne zorg. 9. Impulsen voor kwaliteitsverbetering Tijdens de invoering van 1-zorgroute loopt de school tegen allerlei zaken aan. 1-zorgroute biedt impulsen om de kwaliteit van het onderwijs en de zorg in school in kaart te brengen en te verbeteren. Bijvoorbeeld het verbeteren van het leerlingvolgsysteem, het verhelderen van leerlijnen, reflectie op de differentiatievormen die in school gehanteerd worden, het versterken van het klassenmanagement en het verbeteren van de samenwerking en communicatie met ouders. 7

8 10. Actieve participatie van de leerling In de 1-zorgroute wordt nagestreefd dat de leerling actief bij stappen in de onderwijszorg betrokken wordt. De leerkracht gaat met de leerling in gesprek en maakt de leerling mede-eigenaar van de te ondernemen stappen. 11. Ouders zijn een belangrijke partner Ouders zijn een belangrijke partner van de leerkracht en school. 12. De werkwijze is systematisch en transparant: ketenbenadering 1-zorgroute beschrijft in onderlinge afstemming en samenhang de stappen die in het onderwijs en de zorg aan leerlingen gezet worden op groeps-, op school- en op bovenschools niveau. De stappen en beslismomenten zijn duidelijk en iedereen weet wie, wanneer, wat doet. 13. Samenwerking in de regio 1-zorgroute vraagt een goede afstemming tussen de schoolinterne en schoolexterne zorg. De lijnen naar de schoolexterne zorg zijn snel, kort, laagdrempelig en schoolnabij. 14. Aandacht voor instroom en uitstroom van (zorg)leerlingen Er wordt expliciet aandacht besteed aan de instroom vanuit de peuterspeelzaal naar groep 1 van de basisschool en aan de uitstroom van leerlingen uit groep 8 naar het voortgezet onderwijs. Er is sprake van een doorgaande lijn en van doorgaande zorg. De 1-zorgroute is gericht op het verbeteren van de zorg aan leerlingen in de groep, in school en in het samenwerkingsverband. De 1-zorgroute maakt de stappen en beslismomenten die op groeps-, school- en bovenschools niveau gezet worden, transparant en stemt deze stappen op elkaar af (zie het volgende schema). 8

9 4. Handelingsgericht werken In de 1-zorgroute staat afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerlingen centraal (i.p.v. onderwijsbeperkingen). Voor het afstemmen op de onderwijsbehoeften hanteren we handelingsgericht werken (HGW). HGW beoogt de kwaliteit van het onderwijs en de ondersteuning voor alle leerlingen te verbeteren. Het gaat uit van 7 uitgangspunten: 1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal. Wat hebben leerlingen nodig om een bepaald doel te behalen? Denk aan specifieke instructie en feedback, extra leertijd of uitdaging. 2. Afstemming en wisselwerking: Het gaat om de wisselwerking tussen leerlingen, leerkracht, school en ouders. Hoe goed is de omgeving afgestemd op wat leerlingen nodig hebben? 3. Leerkrachten realiseren passend onderwijs. Het is de leerkracht die t doet. Maar wat heeft hij/zij hiervoor nodig, wat zijn diens ondersteuningsbehoeften? 4. Positieve aspecten van kind, leerkracht, groep, school en ouders zijn nodig om ambitieuze doelen te stellen en om een succesvol plan van aanpak te maken en uit te voeren. 5. Samenwerking tussen leerkrachten, leerlingen, ouders, interne en externe begeleiders is noodzakelijk om een effectieve aanpak te realiseren. Dit vergt constructieve communicatie tussen betrokkenen; samen analyseren zij de situatie, formuleren ze doelen en zoeken ze naar oplossingen. 6. Doelgericht werken: het team formuleert korte en lange termijn doelen voor het leren, de werkhouding en het sociaal-emotioneel functioneren van alle leerlingen en evalueert deze in een cyclus van planmatig handelen. 7. De werkwijze is systematisch, in stappen en transparant. Het is betrokkenen duidelijk hoe de school wil werken en waarom. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, hoe en wanneer. HGW bestaat uit 4 fasen en 6 stappen. Zie onderstaand schema: In de cyclus Handelingsgericht werken zet de leerkracht zes stappen. 1. Het evalueren van het vorig groepsplan en het verzamelen van leerling-gegevens in een (digitaal) groepsoverzicht In het groepsoverzicht worden gegevens verzameld uit methodeonafhankelijke en methodegebonden toetsen, uit de analyse van toetsresultaten, uit observaties en uit gesprekken die met kinderen en met ouders gevoerd zijn. Daarnaast wordt geëvalueerd of de in het groepsplan gestelde doelen bereikt zijn 9

10 en welke aanpassingen de komende periode in het aanbod of de aanpak nodig zijn. De leerkracht reflecteert over haar aanbod van de afgelopen periode en de resultaten daarvan. 2. Het signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften De leerkracht signaleert op basis van de verzamelde gegevens welke leerlingen de komende periode extra aandacht nodig hebben. Door leerlingen die achterblijven vroegtijdig te signaleren en adequaat te begeleiden, kunnen vaak achterstanden voorkomen worden. Het betreft niet alleen leerlingen met een achterstand. Ook hoogbegaafde leerlingen en leerlingen met een eigen leerstijl hebben specifieke onderwijsbehoeften. Tevens kan de leerkracht vooruit kijken naar de komende periode en aangeven welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben bij de cruciale leermomenten in de leerlijn of methode die aan bod komen. 3. Het benoemen van de onderwijsbehoeften van leerlingen Op basis van de verzamelde gegevens benoemt de leerkracht de onderwijsbehoeften van de leerlingen en geeft daarbij aan welk(e) doel(en) zij de komende periode voor elke leerling nastreeft en wat elke leerling (extra) nodig heeft om die doelen te bereiken. 4. Het clusteren van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften Nadat de onderwijsbehoeften in kaart gebracht zijn, onderzoekt de leerkracht hoe zij op een haalbare en effectieve wijze leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften kan clusteren. Zodat de leerlingen een optimale instructie ontvangen en van en met elkaar leren. De clustering is tijdelijk en flexibel van aard en wordt in elke groepsbespreking opnieuw bekeken en heroverwogen. Op schoolniveau vindt reflectie plaats op de differentievormen die in het betreffende vakgebied gehanteerd worden. 5. Het opstellen van een (digitaal) groepsplan Op basis van de onderwijsbehoeften en gekozen clustering stelt de leerkracht doelgericht het groepsplan op. De inhoud en aanpak zijn afgestemd op de doelen. Tevens geeft de leerkracht aan hoe zij het werken met (instructie)groepjes in de groep organiseert. 6. Het uitvoeren van een groepsplan Het groepsplan wordt in de afgesproken periode uitgevoerd. In de dag- of weekplanning geeft de leerkracht aan wat zij uit het groepsplan uitvoert en wat de resultaten daarvan zijn. Het groepsplan dient een werkdocument te zijn. Tussentijds wordt het groepsplan bijgesteld. Na afloop van de periode wordt het groepsplan geëvalueerd en start de cyclus opnieuw. Groepsbespreking en leerlingenbespreking (zie schema 1-zorgroute, blauwe kolom rechts) Elke cyclus wordt afgesloten met een groepsbespreking. De groepsleerkracht en de intern begeleider bespreken de uitkomsten van de cyclus en verzamelen handvatten voor het opstellen van een nieuw groepsplan. In deze bespreking staan niet individuele leerlingen centraal, maar wordt besproken hoe de leerkracht de komende periode doelgericht met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in haar groep omgaat. Het vorig groepsplan wordt geëvalueerd, het clusteren van leerlingen wordt besproken en er worden aandachtspunten voor het nieuwe groepsplan vastgesteld. Tevens kan de leerkracht aangeven waar zij begeleiding en ondersteuning bij wenst. Vanuit de groepsbespreking kan een leerling worden aangemeld voor de leerlingenbespreking (sot) als de onderwijsbehoeften van een leerling onduidelijk blijven, als een leerling herhaald onvoldoende profiteert van het groepsplan of als er vermoedens zijn van een ernstige problematiek. Voorafgaand aan en na afloop van de leerlingenbespreking vindt een gesprek plaats met de ouders. In de leerlingenbespreking worden het ontwikkelingsperspectief en de onderwijsbehoeften van de leerling verhelderd en besproken hoe aan deze behoeften in het groepsplan of in een individueel handelingsplan tegemoet gekomen kan worden. De leerlingenbespreking is het overleg van het sot van school. Ook de leerkracht van de betreffende leerling is aanwezig. Schoolexterne zorg (zie schema 1-zorgroute, de onderste kolom) Als in de leerlingenbespreking de onderwijsbehoeften van een leerling onduidelijk blijven of als de school niet weet hoe aan deze behoeften tegemoet gekomen kan worden, kan, na toestemming van de ouders, extern binnen het samenwerkingsverband handelingsgerichte diagnostiek óf begeleiding gevraagd worden. Ook kan extern zorg voor een leerling of opvoedingsondersteuning voor de ouders gevraagd worden. Als een school na herhaalde en goed gedocumenteerde inspanningen niet in staat is tegemoet te ko- 10

11 men aan de specifieke onderwijsbehoeften van een leerling, kunnen de mogelijkheden van een (tijdelijke) verwijzing naar een school voor speciaal (basis)onderwijs onderzocht worden. Binnen het samenwerkingsverband of in de regio wordt bekeken hoe de bovenschoolse zorg zo goed mogelijk aan kan sluiten bij de zorg in school. Het bovenschoolse ZAT levert daaraan een belangrijke bijdrage. 11

12 5. Opbrengstgericht werken (OGW) Onder opbrengstgerichtheid verstaan we het bewust, systematisch en cyclisch werken aan het streven naar maximale opbrengsten. Bij opbrengsten gaat het dan om: cognitieve resultaten van leerlingen; sociaal-emotionele resultaten; tevredenheid van leerlingen, ouders en vervolgonderwijs. In onderstaand model wordt dit weergegeven: In het kort gezegd komt het erop neer dat je als school systematisch kunt werken aan alles wat onder het proces valt. Op die manier kan de school, gegeven de input, een zo optimaal mogelijke output (resultaat / opbrengst) realiseren. Dit betreft de maximale leeropbrengsten, maar ook de waardering door de maatschappij, de ouders en de leerlingen. Een school waar de leerkrachten, de directie en het bestuur samen concrete, meetbare doelen stellen en proberen de gestelde doelen te bereiken, is een opbrengstgerichte school. De belangrijkste ingrediënten zijn: Hoge verwachtingen hebben van de leerlingen Uitdagende doelen stellen die passen bij de leerlingenpopulatie Regelmatig nagaan of deze doelen worden behaald Aanpassingen doorvoeren in aanbod, leertijd, leeromgeving en didactische aanpak (indien nodig) Bij OGW richten we tenminste op onderstaande items: Schoolniveau: Op onze school vinden alle leerkrachten en de directie het belangrijk om het maximale uit de leerlingen te halen. Wij hebben voor alle groepen streefdoelen opgesteld voor de basisvaardigheden. Deze hebben we opgeschreven en daarover verantwoorden we ons aan ouders. Onze leerkrachten, intern begeleider en directie werken goed samen om de gestelde doelen te bereiken. Op onze school analyseren we de toetsresultaten door ze te vergelijken met onze streefdoelen. We bekijken hierbij ook de ontwikkeling van de resultaten van de groepen over een periode van meerdere jaren. Wij trekken conclusies uit de analyses van de leerresultaten. Dat leidt tot zichtbare maatregelen in de dagelijkse lespraktijk. 12

13 Groepsniveau: Onze leerkrachten laten leerlingen merken dat ze hoge verwachtingen van ze hebben en daarom stellen ze ambitieuze doelen voor ze. Alle leerkrachten hebben kennis van de leerlijnen en de opbouw in de methode en staan daardoor boven de methode. Op onze school proberen we alle leerlingen in een groep bij elkaar te houden. Sommige leerlingen volgen daarom een minimumprogramma en anderen een extra uitdagend programma. Ook onze leerlingen op een minimumprogramma krijgen in principe de volledige stof aangeboden. Onze leerkrachten stemmen de leertijd en de instructie bewust af op de capaciteiten van leerlingen. Dit is in de dagelijkse groepsplanning zichtbaar. Onze leerkrachten bespreken regelmatig met hun leerlingen hoe hun leerproces verloopt. Leerlingniveau: Wij signaleren zorgleerlingen snel. De resultaten op de methodegebonden toetsen spelen hierbij een belangrijke rol. Als een leerling extra zorg nodig heeft, gaan we na wat het probleem van deze leerling precies is. Wij hebben hiervoor de deskundigheid in huis of raadplegen indien nodig externen. De extra hulp die we een leerling geven, is expliciet gericht op het specifieke probleem van deze leerling. Zorgleerlingen krijgen bij ons op school hulp van leerkrachten met voldoende inhoudelijke kennis. Zie ook: bijlage 1 kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken (School aan Zet) Zie ook: bijlage 2 kwaliteitskaart HGW en OGW: 1-zorgroute (School aan Zet) Samenvatting Vanuit onze schoolmissie Samen bouwen in Vertrouwen vanuit de visie van ons samenwerkingsverband Wij bieden in ons onderwijs wat Het kind nodig heeft: naar behoefte en thuisnabij! hanteren wij binnen de structuur van de 1-zorgroute opbrengstgericht- en handelingsgericht werken. Op school- en groepsniveau stellen wij hoge en realistische doelen vast met het oog op een optimale ontwikkeling van onze leerlingen, ter voorbereiding op een juiste plek in het vervolgonderwijs en in deze maatschappij én op een verantwoordelijke en waarde(n)volle deelname als mens / medemens in alle samenlevingsverbanden. Met het oog op deze doelen houden we rekening met de onderwijsbehoeften van de leerlingen en gaan we handelingsgericht te werk om de leerlingen het onderwijs te bieden dat hij/zij nodig heeft. In de voorgaande pagina s gaat het over het kader waarin we ons dagelijks onderwijs geven. Het gaat over de doelstellingen, werkwijzen, achtergronden en concepten waaruit we dagelijks werken. Een stukje verantwoording / toelichting volgt op de komende pagina s die gaan over het dagelijks werk in de klas / op school. Nadrukkelijk merken we op dat nog vele zaken omtrent HGW en OGW in ontwikkeling zijn, uitgeprobeerd worden en/of nog in de steigers staan of opgemaakt moeten worden. In dit plan lopen praktijk en ambitie door elkaar. Daarom heet het ook plan. Jaarlijks wordt dit ge-evalueerd en aan de hand van de ontwikkelingen t.a.v. Passend Onderwijs bijgesteld. 13

14 6. Werken met groepsplannen In de groepen 1 t/m 8 werken we volgens het concept Handelingsgericht Werken (HGW). Dat houdt o.a. in dat we werken aan de hand van een groepsplan en hanteren daarbij de volgende indeling: Blok 1 Blok 2 Van september tot januari Van januari tot juli Voor de zomervakantie is er met de groepsleerkrachten en de intern begeleider een groepsbespreking/groepsoverdracht geweest. De nieuwe groepsleerkracht is bij dit gesprek aanwezig. Voor de individuele leerling is er een overdrachtsformulier (zie bijlage 3) ingevuld en ook het formulier groepsbespreking (zie bijlage 4) geeft de bespreek- en actiepunten aan. Tijdens deze bespreking worden de leerlingen doorgesproken. Ook zullen de nieuwe instructiegroepen samengesteld worden. Het groepsplan wordt verdeeld in drie instructiegroepen: 1. Instructieonafhankelijke groep: verkorte instructie 2. Instructiegevoelige groep: basisinstructie 3. Instructieafhankelijke groep: verlengde instructie Het samenstellen van deze instructiegroepen doen we aan de hand van (dit gaat altijd in overleg met de intern begeleider): 1. CITO toetsen 2. Methode gebonden toetsen 3. Ervaringen/observaties tijdens de instructie In het groepsplan staat aangegeven waar tijdens de instructie het accent op komt te liggen. Ook wordt er aangegeven wat er voor verrijking, herhaling en oefenstof wordt aangeboden. Taken en verantwoordelijkheden rondom groepsplannen (zie bijlage 5) Uitvoeren van groepsplannen Na het opstellen, vaststellen en vastleggen van het groepsplan vindt het uitvoeren plaats in het onderwijsleerproces in de groep. Daar geeft de leerkracht het onderwijs dat tegemoet komt aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Om dit onderwijs optimaal te laten zijn, dient er een positief pedagogisch klimaat in de klas te zijn. De groepsleerkracht zorgt er voor dat: Er een sfeer / klimaat is van veiligheid, respect, vertrouwen, openheid, rust en duidelijkheid Dat het welbevinden en het zelfvertrouwen van de leerlingen kan groeien De ontwikkeling van de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd Elke leerling zich geaccepteerd, gewaardeerd, gestimuleerd en uitgedaagd voelt Er hoge, positieve en realistische verwachting t.a.v. de leerlingen zijn Er een ordelijke en functionele leeromgeving is Er dagelijks een goed klassenmanagement is dat het effectief leren ten goede komt, waarbij duidelijke regels en routines worden gehanteerd De leerlingen positief gewaardeerd en gestimuleerd worden en dat er duidelijke en realistische consequenties zien bij ongewenst gedrag Bij het uitvoeren van het groepsplan voor de basisvakken hanteert de groepsleerkracht het model van Directe Instructie (DI) (zie bijlage 6) en het model van Zelfstandig Werken (ZW) (zie bijlage 7). 14

15 Het groepsplan wordt uitgevoerd binnen het lesrooster van de groep. In de weekplanningen van de groep wordt het groepsplan nader uitgewerkt. Het evalueren van groepsplannen Aan het eind van de groepsplanperiode reflecteert de groepsleerkracht over haar aanbod van de afgelopen periode en de resultaten daarvan. - Heb ik het groepsplan volgens plan kunnen uitvoeren? Waren er bijstellingen, aanvullingen, belemmerende factoren? - Welke doelen had ik voor rekenen, lezen en spelling? Heb ik deze doelen behaald? - Welke leerlingen vielen op? (werkhouding, werktempo, zelfstandigheid, motivatie, enz. ) - Welke leerlingen vielen uit? (methodetoetsen, citotoetsen, het volgen van de instructie, enz ) - Nu ik deze informatie weet, hoe zou ik het anders hebben gedaan? Voor deze reflectie hanteert de groepsleerkracht het formulier evaluatie groepsplan (zie bijlage 8). Deze reflectie komt aan de orde tijdens de groepsbespreking van de ib-er. Maken van groepsplannen o De leerkracht verzamelt gegevens uit de methode- en niet-methode toetsen, uit de analyse van toetsresultaten, uit observaties en uit gesprekken die met kinderen en met ouders zijn gevoerd en brengt deze over in het groepsoverzicht. o De leerkracht verzamelt gegevens t.a.v. de sociaal-emotionele ontwikkeling en t.a.v. werkhouding, zelfstandigheid, motivatie, welbevinden, enz. o De leerkracht kijkt naar de stimulerende en belemmerende factoren op groeps- en leerlingniveau. o De leerkracht signaleert leerlingen die de komende periode extra ondersteuning nodig hebben. o De leerkracht maakt gebruik van de evaluatiepunten van het vorig groepsplan. Op basis van bovenstaande maakt de groepsleerkracht een clustering van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoefte. Het wordt een clustering van 3 groepen: basisinstructie, verlengde instructie en verkorte instructie. Hiermee stellen de groepsleerkrachten het groepsplan op waarin voor de komende periode het aanbod aan alle leerlingen beschreven staat. Het uitgangspunt is dat waar mogelijk alle leerlingen in het groepsplan in genoemde 3 clusters worden ondergebracht. Het werken met tal van individuele handelingsplannen in een combinatiegroep is in de praktijk niet haalbaar. Soms is incidenteel een individueel handelingsplan noodzakelijk. In een individueel handelingsplan staat aangegeven hoe de komende periode aan de specifieke onderwijsbehoeften van een leerling tegemoet gaat worden. Het is een bijlage bij het groepsplan en erop gericht dat de leerling weer gaat profiteren van het groepsplan. Het individuele handelingsplan is tijdelijk van aard en is voor een periode van 6 á 8 weken. Daarna evalueert de groepsleerkracht het met de ib-er. Soms kan het zo zijn dat een leerling na intensief begeleiden te weinig voortuitgang boekt en een groepsplan / individueel handelingsplan niet meer volstaat. In het kader van Passend Onderwijs treffen wij dan in samenspraak met de ouders / verzorgers voor deze leerlingen aparte voorzieningen en bieden wij planmatige zorg: een eigen leerlijn voor één of meerdere vakken (zie hoofdstuk individuele leerlijn ) Het evalueren van het afgelopen groepsplan en het bespreken / opzetten van het nieuwe groepsplan gebeurt tijdens de groepsbespreking. De groepsbespreking De groepsbespreking van de leerkracht met de ib-er heeft een centrale plaats in de HGW-cyclus. Twee keer per jaar is er een groepsbespreking en zijn in de jaarplanning opgenomen. Zij vallen samen met het afronden / opstarten van een nieuwe groepsplanperiode. Dit levert de volgende cyclus op: evaluatie 15

16 groepsplan (waarnemen) groepsbespreking (waarnemen + begrijpen) nieuw groepsplan opstellen (plannen) groepsplan uitvoeren (realiseren) evaluatie groepsplan. Een grondige voorbereiding is voorwaardelijk voor een effectieve en efficiënte groepsbespreking. Groepsleerkracht en ib-er bereiden zich beiden voor. Voorbereiding groepsleerkracht: Evalueren van het vorige groepsplan Evalueren van de opbrengsten; zijn de doelen bereikt? Welke leerlingen hebben de komende periode extra ondersteuning nodig? Stel doelen en onderwijsbehoeften bij Cluster leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften en beschrijf nieuwe aanpak Maak een concept-groepsplan Vul alles in op het formulier groepsbespreking Lever formulier groepsbespreking en concept-groepsplan week van te voren in bij ib-er Voorbereiding ib-er: Bestudeert vorige groepsplan met de evaluatiegegevens Verzamelt gegevens over haar groepsbezoek in de afgelopen groepsplanperiode Bestudeert het formulier groepsbespreking en het groepsoverzicht Bekijkt in CITO LVS de groepskaart en de opbrengsten op groepsniveau Bestudeert het concept-groepsplan Uitvoering van de groepsbespreking De reflectie van de leerkracht op het eigen handelen in relatie tot het groepsplan staat centraal. Het is van groot belang dat de leerkracht daarom aangeeft welke punten hij / zij wil bespreken. De groepsbespreking kent een aantal vaste agendapunten: Bespreekpunten en vragen van de groepsleerkracht en de ib-er Evaluatie vorig groepsplan: zijn de doen behaald? Aandachtspunten voor de hele groep: hoe is bijv. het werkklimaat? Inzoomen op bepaalde leerlingen : bij welke leerling heb je vragen? Bespreken en definitief maken van het concept-groepsplan Waar heeft de groepsleerkracht ondersteuningsbehoefte? Aanmelding van één of meerdere leerlingen voor de leerlingbespreking (ZT) Na de groepsbespreking: De groepsleerkracht is eigenaar van het groepsplan. Hij / zij werkt de definitieve versie tijdig bij en gaat het groepsplan realiseren. Het groepsplan wordt meegenomen in de weekplanning. De ib-er maakt een verslag van de groepsbespreking en bergt het op in de map groepsbespreking. De ib-er bewaakt en controleert de gemaakte afspraken. De ib-er coacht en ondersteunt. De ib-er brengt een groepsbezoek in de groepsplanperiode. 16

17 7. Leerlingbespreking met IB-er Tijdens de groepsbespreking of gedurende de uitvoering van het groepsplan kan blijken dat één of meerdere leerlingen tijdelijk extra ondersteuning nodig hebben of dat onvoldoende duidelijk is waar deze leerling in het groepsplan past. De groepsleerkracht en de ib-er maken dan een afspraak om deze leerling te bespreken en zo nodig een individueel handelingsplan op te stellen. Een individueel handelingsplan bevat extra ondersteuning voor een korte periode van 6 á 8 weken. Vooraf worden de ouders door de groepsleerkracht uitgenodigd voor een gesprek (als de rt-er een rol heeft in de uitvoering is zij bij het gesprek aanwezig). Als het handelingsplan afgerond is, wordt het geëvalueerd. Ook dan is er een gesprek met de ouders. 8. Leerlingbespreking met SOT (School Ondersteuningsteam) De school werkt met een SOT(komt 3x per schooljaar bijeen) waarin de intern begeleider, de leerkracht van de ingebrachte leerling, de preventief ambulant begeleider vanuit de S(B)O-school en een orthopedagoog als vaste leden participeren, op afroep en vanuit behoefte aangevuld met schoolarts c.q. schoolverpleegkundige, schoolmaatschappelijk werk, wijkagent, leerplichtambtenaar, paramedici en eventuele andere betrokkenen. We streven ernaar om in de toekomst zoveel mogelijk de ouders te nodigen voor het SOT. Zij zijn de ervaringsdeskundigen t.a.v. hun eigen kind en kunnen een waardevolle bijdrage leveren. Grofweg zijn er vier redenen om een leerling aan te melden in de leerlingbespreking: 1. de onderwijsbehoeften zijn onhelder; 2. de onderwijsaanpak kan niet worden vormgegeven; 3. er zijn vermoedens van een stoornis; 4. er zijn vermoedens van problemen in de thuis- of buurtsituatie. (dat betekent dat een leerling niet kan doubleren, versnellen, verwezen wordt naar externen, een OPP of eigen leerlijn krijgt, die niet eerst in het SOT besproken is) Doel van het SOT is om met zo licht mogelijke hulp de specifieke onderwijs-behoeften van kinderen snel in beeld te hebben, om vervolgens leerkrachten te ondersteunen om adequaat te kunnen handelen, zodat handelingsverlegenheid wordt voorkomen. Het streven is om de begeleiding van het kind op school zo snel mogelijk in de groepsplanning op te nemen. Op schoolniveau wordt bewaakt, dat terugkoppeling vanuit andere disciplines, zoals jeugdzorg, plaatsvindt in het SOT. Hierbij is een coördinerende rol weggelegd voor de ib-er. Vertegenwoordigers van zorgorganisaties nemen bij voorkeur deel aan het sot als leerlingen met een gecombineerde hulpvraag worden besproken. Stappenplan aanmelding leerlingen voor bespreking in SOT Het schema van de 1-zorgroute is / wordt gevolgd. 1. De leerling wordt gemeld bij de ib-er (tijdens de groepsbespreking of de leerlingbespreking IB-er) 2. De leerkracht vult de voor deze leerling relevante delen van het aanmeldingsformulier in en bespreekt dit met de ib-er. 3. Het logboek m.b.t. de geboden zorg / ontwikkelingen van deze leerling wordt toegevoegd. 4. Dit logboek is per individuele leerling en bevat samenvattingen van en/of verwijzingen naar relevante documenten als handelingsplannen en onderzoeksverslagen. 5. Relevante informatie m.b.t. deze leerling uit een groepsplan, alsook andere relevante documenten / informatie (bijv. resultaten LVS) worden als verwijzing vermeld in het logboek en als bijlage opgenomen. 6. Het logboek bevat samenvattingen van en/of verwijzingen naar relevante documenten als handelingsplannen en onderzoeksverslagen. 7. Oudergesprek: de groepsleerkracht heeft een gesprek met ouders gehad en maakt een kort schriftelijk verslag hiervan t.b.v. de bespreking van de leerling in het sot. Hoe staan ouders erin? Is het probleem voor ouders herkenbaar? Welke voorgeschiedenis is bekend van het kind? Willen de ou- 17

18 ders meewerken en accepteren ouders eventuele gevolgen en consequenties, zoals onderzoek en doorverwijzing? Het probleem moet goed aan de orde zijn geweest. Als er meer aan de hand is dan alleen leerproblemen, dan is het wenselijk een huisbezoek af te leggen. Indien het oudergesprek moeizaam is verlopen en/of er veel vragen leven bij ouders/ leerkracht dan kan een oudergesprek gepland worden met ib-er en leerkracht. 8. RT er: De rt-er schrijft een kort verslag over zijn/haar bevindingen over het kind en de gegeven RT. 9. Aanmeldingsformulier: In overleg met de ib-er wordt het aanmeldingsformulier uiterlijk 2 weken voor aanvang van het sot ingevuld en ingeleverd door de leerkracht. 10. IB er: De ib-er bekijkt alle aangeleverde documenten en koppelt naar de leerkracht terug of er nog aanvullende gegevens nodig zijn. De ib-er draagt zorg voor het op tijd aanleveren van alle documenten en de agenda aan de sot leden, uiterlijk een week voor aanvang van het sot. Hoe richten we de sotvergaderingen in? Voor elke aanmelding wordt voldoende tijd uitgetrokken. De ib-er is voorzitter en heeft ook de taak de tijd te bewaken. Aan het einde van de bespreking worden door de ib-er kort de gemaakte afspraken en belangrijke zaken genoteerd. Dit staat te belezen in Parnassus. Hoe gaan we om met eerder besproken leerlingen? De ib-er geeft van tevoren aan dat een leerling van de desbetreffende leerkracht en/of rt-er wordt besproken. Het SOT wil graag de voortgang/uitvoering/ontwikkeling beschreven hebben. Met andere woorden: werken de gemaakte afspraken/adviezen? De leerling kan ook besproken worden indien de leerkracht en/of rt-er een concrete hulpvraag heeft verwoord in het verslag. Hoe wordt de informatie teruggekoppeld naar de leerkracht en ouders? De leerkracht draagt er zorg voor dat alle betrokkenen z.s.m. van de besproken zaken op de hoogte gesteld worden. Ouders worden via de leerkracht mondeling en indien dat nodig wordt geacht, ook schriftelijk op de hoogte gesteld. 18

19 9. Individuele leerlijn (leerrendement / uitstroomperspectief/ arrangement) Soms kan het zo zijn dat een leerling na intensief begeleiden te weinig vooruitgang boekt en een groepsplan / individueel handelingsplan niet meer volstaat. In het kader van Passend Onderwijs treffen wij dan in samenspraak met ouders/verzorgers voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften aparte voorzieningen en bieden wij planmatige zorg: een eigen leerlijn voor één of meerdere vakken. Dit wordt pas overwogen als na herhaalde V-scores en het bieden van extra hulp tijdens het uitvoeren van groepsplannen blijkt dat de leerling de gestelde vaardigheidsgroei passend bij zijn of haar niveau niet meer maakt. Bij voorkeur start een eigen leerlijn vanaf groep 6, omdat de leerstof dan steeds moeilijker wordt. Daarvoor wordt geprobeerd met extra hulp de groep zo lang mogelijk bij elkaar te houden en te werken met een minimumprogramma. Inhoud eigen leerlijn We houden de opbrengsten van leerlingen met een eigen leerlijn aandachtig in de gaten: er moet voldoende leerwinst geboekt worden. Om dit goed te kunnen beoordelen, bepalen wij een ontwikkelingsperspectief (OPP) (verwachte leeropbrengst) voor deze leerlingen. Het OPP werken wij uit in concrete tussendoelen in de eigen leerlijn en volgen zo de ontwikkeling van deze leerlingen. Een eigen leerlijn bevat altijd: Een ontwikkelingsperspectief voor het betreffende vakgebied dat is bepaald a.d.h.v. het verwachte uitstroomniveau van de leerling; Tussendoelen die bepaald zijn a.d.h.v. van het ontwikkelingsperspectief; Een beredeneerd, gepland aanbod dat is bepaald op basis van de tussendoelen. Opbrengsten eigen leerlijn Om aan te kunnen tonen dat onze leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich naar verwachting (dus volgens de gestelde tussendoelen) ontwikkelen, bepalen wij een uitstroomperspectief. Hiervoor maken wij gebruik van het leerrendement van een leerling tot nu toe. Voor de berekening van het leerrendement maken wij gebruik van de volgende formule: (DLE x 100) : DL = Rendement. Zo weten wij wat de leerwinst is van de geboden ondersteuning. Voor de berekening van het uitstroomperspectief bij een eigen leerlijn maken we gebruik van deze formule : (DLE x rendement) : 100 = uitstroomperspectief. Uiteraard nemen we de overige gegevens als werkhouding en gedrag mee in de bepaling van het uitstroomperspectief. Onderstaande tabel helpt ons bij het inschatten of het ontwikkelingsperspectief en het leerrendement realistisch is. IQ / eindniveau voortgezet onderwijs PRO IQ Leerrendement lager dan 50% Eindniveau groep 5 LWOO IQ Leerrendement tussen 50% - 75% Eindniveau groep 6 IQ specifieke stoornis Leerrendement tussen 50% - 75% Eindniveau groep 6 voor het betreffende vakgebied Leerrendement tussen 50% - 75% Eindniveau groep 7 IQ sociaal-emotionele problemen VMBO Leerrendement hoger dan 75% Eindniveau groep 7 (bron: Cédin) Arrangement Soms voldoet de basisondersteuning in een groep niet om juist dat onderwijs te bieden wat een leerling nodig heeft op het gebied van zorg. We kunnen dan een beroep doen op ons samenwerkingsverband. De leerling wordt dan eerst onderzocht en vervolgens besproken in het SOT. Dan wordt er beslist of het zinvol is om: -Een Kort durend Advies Traject vanuit cluster-2 (spraak-, taal), cluster-3 (leermoeilijkheden) cluster -4 (gedrag en leermoeilijkheden) aan te vragen. -Een Arrangement (concrete gelden) via het samenwerkingsverband Driegang aan te vragen. Dit moet dan via een OPP waarin duidelijk de doelen omschreven staan en de inzet (personeel of via materiaal) 19

20 verantwoord wordt. Dit document wordt beoordeeld door een Toekenningscommissie. We kunnen kiezen uit een licht-, midden of zwaar arrangement. -Vaak wordt een leerling met een arrangement begeleidt door een ambulant begeleidster vanuit het betreffende cluster. Overgang voortgezet onderwijs (VO) Leerlingen met een eigen leerlijn hebben meestal 2 uitstroommogelijkheden naar het VO: LWOO: Het leerwegondersteunend onderwijs geldt voor een leerling die voldoende capaciteiten heeft om een vmbo-diploma te halen, maar door een leerachterstand of andere omstandigheden extra hulp nodig heeft. De leerling zit op het VMBO en volgt het onderwijs in 1 van 4 leerwegen. Praktijkonderwijs (PRO) : Het PRO is een vorm van voortgezet onderwijs die leerlingen voorbereidt op de arbeidsmarkt. Het is bedoeld voor leerlingen die hiervoor een advies van ons als basisschool hebben gekregen of die niet mee kunnen komen in het reguliere voortgezet onderwijs en die dus naar verwachting geen vmbo-diploma kunnen halen. Deze leerlingen krijgen in kleine groepen les in de vakken van de onderbouw van het VO. Dokwerk: een samenwerking tussen PRO en LWOO waar er na twee jaar een keus gemaakt wordt waar de leerling het beste op zijn of haar plek is. 10. Overzicht van toetsen Om de ontwikkeling van elke leerling te volgen gebruiken we observaties, methodetoetsen en methode-onafhankelijke toetsen en toetsen op sociaal-emotioneel gebied. De gegevens van observaties, toetsen, gesprekken, overleggen en plannen leggen we vast. Naast de methodetoetsen maken we gebruik van de volgende toetsen: Gr.1 Gr.2 Gr.3 Gr.4 Gr.5 Gr.6 Gr.7 Gr.8 EGGO x x x x x x Kanvas lijsten X X X X X X Dyslexieprotocol X X X Dyslexieprotocol herfstsignalering x Dyslexieprotocol wintersignalering x Dyslexieprotocol lentesignalering x Dyslexieprotocol eindsignalering x Dyslexieprotocol tussenmeting x x x x x AVI-toetsen x x x x x x Cito DMT x x x x x x Cito Taal voor kleuters x x Cito Rekenen voor kleuters x x Cito Rekenen en Wiskunde x x x x x x Cito Spelling x x x x x x Cito Begrijpend lezen x x x x x x Cito Entreetoets x Cito Eindtoets x Drempeltoets X X 20

21 11. Werken met opbrengsten / data Toetsen, observaties en gesprekken leveren informatie / data op die ons zicht geven op de ontwikkelingen van de leerlingen, die ons informeren of de doelen zijn gehaald, die ons informeren welk resultaat ons onderwijs heeft gehad. Zij leveren ons ook informatie om ons onderwijs aan te passen en de resultaten te verbeteren. Voor dit opbrengstgericht werken hanteren we de PDCA-cyclus: Formuleren van leerling doelen (SMART) Meten van leerling resultaten Analyse en verklaren van leerling resultaten Vaststellen van noodzakelijke interventies en acties om de doelen te bereiken. Opbrengstgericht werken vindt in de keten van het primair onderwijs plaats op verschillende niveaus: Cyclus voor opbrengstgericht werken op bovenschools niveau Cyclus voor opbrengstgericht werken op schoolniveau Cyclus voor opbrengstgericht werken op groepsniveau. PLAN Formuleren of aanscherpen van doelen(smart) op groeps- en schoolniveau (binnen het kader dat op bovenschools niveau is afgesproken) Vaststellen van de toetskalender Inplannen van teamvergaderingen waar gesproken wordt over leerling resultaten en de consequenties voor de inrichting van het onderwijs in de groepen De school legt doelen en afspraken vast in een kwaliteitsplan DO Vanuit de doelen afspraken maken of aanscherpen over de uitvoering van effectief onderwijs: wat is onze werkwijze voor tijd, aanbod, instructie, differentiatie en monitoring? Uitvoeren van de afgesproken werkwijze in de groepen door de leerkrachten Monitoring en ondersteuning van de uitvoering van de afgesproken werkwijze door de interne begeleider/taalcoördinator en schooldirecteur In teamvergaderingen aandacht voor de uitvoering van effectief onderwijs Toetsafname volgens de toetskalender. CHECK De leerlingresultaten: Gegevens van de groepen weergeven in tabellen en grafieken die een totaaloverzicht geven. Analyse: Wat zien we? In welke mate worden de doelen bereikt? Door de school als geheel? Door afzonderlijke groepen? Verklaring van de resultaten: Waar ligt dat aan? Hoe komt dat? Hoe is dat te verklaren? Vergelijking van de resultaten van de school met die van de andere scholen. Hoe doen we het als school in vergelijking met de andere scholen? Hoe is dat te verklaren? De uitvoering van effectief onderwijs: Beoordeling van de uitvoering van de afgesproken werkwijze door de schoolleider: worden de doelen gehaald? Wat gaat goed (schoolbreed, per groep, per leerkracht) Wat vraagt aandacht (schoolbreed, per groep, per leerkracht)? ACT Teambespreking: reflectie naar aanleiding van de analyse van de leerling resultaten en de uitvoering van effectief onderwijs. Vragen die aan de orde kunnen komen: Welke interventies en acties zijn nodig om leerlingen de doelen te laten behalen? Zijn de doelen (voor alle leerlingen) scherp genoeg geformuleerd of kunnen we de lat hoger leggen? Is de tijd die we ingepland hebben voor de basisvaardigheden voldoende? Wordt de tijd daadwerkelijk en effectief besteed? Is er structureel en frequent extra tijd ingepland voor de risicoleerlingen? 21

22 Vraagt de doorgaande lijn voor groep 1 tot en met 8 aanscherping? Is er in elke groep sprake van een beredeneerd aanbod? Beschikken we over geschikte methoden en materialen? Worden de methoden en materialen goed gebruikt? Wordt het directe instructiemodel goed uitgevoerd? Is er sprake van verlengde instructie? Is sprake van een uitdagend aanbod voor de leerlingen die meer aankunnen? Teamafspraken: Wat gaan we eraan doen? Bijstellen en aanscherpen van doelen en afspraken over leerling resultaten en de uitvoering van effectief onderwijs. Wat doen we aan monitoring opbrengsten? - Afnemen van de genoemde methode-onafhankelijke toetsen - Analyseren van de groepsopbrengsten voor het evalueren / opstellen van groepsplannen - Monitoring van de cito tussen- en eindtoetsen op bovenschools niveau - Bespreken / analyseren van de schoolopbrengsten voor het vaststellen van eigen ambitiedoelen - Groeps- en schoolresultaten in tabellen in kaart brengen 12. Doorstroom kleutergroepen De tijd dat kinderen in groep 1 en 2 zitten kan sterk verschillen. Najaarskinderen, jarig in oktober, november, december, kunnen bijna 3 jaar of ruim anderhalf jaar in groep 1-2 zitten. Bij hoge uitzondering kan het zijn dat kinderen die na december jarig zijn, minder dan 2 jaar in groep 1-2 doorbrengen. Voor ieder kind wordt een individuele afweging gemaakt. Het beleid van de school bepaalt wie er in aanmerking komt voor vervroegde doorstroming of verlenging van de kleuterperiode, overleg met ouders ondersteunt de beslissing. De keuze voor verlengen of verkorten laten we afhangen van de doorgaande ontwikkeling van het kind. De voortgang in die ontwikkeling is dus bepalend, niet de kalenderleeftijd! De werkwijze rondom vervroegde doorstroming of verlenging van de kleuterperiode is vastgelegd in het protocol Herfstleerlingen zie bijlage Doubleren in groep 3 t/m 8 Ons uitgangspunt is dat elke leerling onze school in principe in 8 aaneensluitende jaren moet kunnen doorlopen. Dat is voor bijna alle leerlingen haalbaar. Bij een paar leerlingen verloopt de ontwikkeling soms trager of is er een zodanige achterstand in meerdere vakgebieden dat afgevraagd wordt of het wel goed is voor deze kinderen om ze door te laten stromen. Als er een afweging komt over doubleren, geldt dat bijna altijd voor leerlingen in de groepen 3 t/m 5. Leerlingen in groep 6 t/m 8 krijgen meestal een aparte leerlijn. De werkwijze betreffende doubleren in groep 3 t/m 8 is vastgelegd in het protocol Doubleren in groep 3 t/m 8 zie bijlage Dyslexieprotocol Om zo goed en zo vroeg mogelijk leerlingen met (mogelijke) dyslexie te signaleren, wordt er gewerkt volgens het Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Hiervoor worden in de groepen 1-2 signaleringslijsten bijgehouden m.b.t. de ontluikende geletterdheid. In groep 3 zijn er vier signaleringsmomenten en overzichtslijsten m.b.t. het aanvankelijk leesproces. In de groepen 4 t/m 8 wordt 2 keer per schooljaar de tussenmeting gehouden. Wanneer komen leerlingen in aanmerking voor dyslexie-onderzoek: Er moet sprake zijn van een ernstige, hardnekkige achterstand, ondanks intensieve, extra hulp op school: - 3 maal een E-score op de Drie Minuten Toets (woorden lezen) op 3 verschillende meetmomenten; 22

23 - De scores blijven op E-niveau ondanks intensieve extra hulp op school. Tijdens 2 periodes van ongeveer 3 maanden moet er 3 maal 20 minuten per week extra hulp gegeven zijn. Er is gewerkt volgens effectieve principes voor lezen zoals Connect of Ralfi. Of er is gewerkt volgens effectieve principes voor spelling: extra directe instructie en intensieve oefening. Wij kiezen er voor geen onderzoek te doen wanneer een kind niet voldoet aan bovenstaande eisen. Ouders/verzorgers kunnen op eigen initiatief en kosten onderzoek laten doen bij externe onderzoekers. Als school werken we samen met dyslexiepraktijk 1-2 Learn. Kinderen worden op school behandelt. Aanvraag dyslexie onderzoek Vanaf 1 januari 2009 valt behandeling van ernstige dyslexie onder het basispakket van de zorgverzekering. Dit is door de overheid zo bepaald. Dit betekent dat deze behandeling wordt vergoed door de zorgverzekeraar. De vergoedingsregeling wordt stapsgewijs ingevoerd in de periode tot en met Als ouders aanspraak willen maken op vergoeding van diagnostiek en behandeling bij ernstige dyslexie, moet de intern begeleider vanuit school een leerlingdossier aanleveren waarmee het vermoeden van dyslexie wordt onderbouwd. Met de komst van deze vergoedingsregeling wordt voor een deel van onze leerlingen het invullen van het dyslexievolgdocument onnodig. Als bij een leerling een sterk vermoeden is van dyslexie wordt eerst bekeken of de leerling valt in de leeftijdscategorie waarbinnen diagnostiek en behandeling van dyslexie vergoed wordt. Als dat het geval is, neemt de intern begeleider contact op met de ouders van de leerling en worden deze ingelicht over deze regeling. De intern begeleider zorgt ervoor dat de ouders de benodigde gegevens ontvangen. Als een leerling niet in aanmerking komt voor de vergoedingsregeling wordt een dyslexievolgdocument ingevuld. Onderkennende diagnose dyslexie In principe komt het niet voor dat een leerling bij wie het vermoeden bestaat dat er sprake is van dyslexie onze school verlaat zonder dyslexieverklaring. Als dit om bepaalde redenen toch het geval is, is vanuit het samenwerkingsverband verplicht gesteld dat scholen dan bij het onderwijskundig rapport voor het voortgezet onderwijs een formulier Onderkennende diagnose dyslexie invullen. De school geeft met dit formulier informatie over het begeleidingstraject, toetsresultaten en handelingsplannen, zodat op het voortgezet onderwijs sneller bekeken kan worden of een leerling alsnog in aanmerking komt voor een officiële dyslexieverklaring. Schoolafspraken leerlingen met dyslexieverklaring Voor leerlingen met een officiële dyslexieverklaring zijn de volgende maatregelen toegestaan: - Het geven van extra tijd bij het maken van een toets (maximaal 20% extra bij de normale toetstijd). - Het gebruikmaken van vergrotingen (van A4 naar A3) van leesteksten en toetsopgaven. - Het gebruikmaken van een Daisyspeler. Deze hulpmiddelen moeten door ouders zelf aangeschaft worden. School is verantwoordelijk voor de aanschaf van de juiste Daisycd s. - Spelfouten niet/minder zwaar meetellen. Bij toetsen waarbij de juiste schrijfwijze het te toetsen onderdeel is, worden schrijffouten wel gesignaleerd. - Gebruik van hulpkaarten of woordenboek. - Vermindering van de opdrachten (maximaal 20%). - Schrijfopdrachten maken op een computer met spellingscontrole. 15. Dolfijngroep In het schooljaar is een start gemaakt met een plusgroep (Dolfijngroep) op alle basisscholen van onze vereniging. Dit kwam voort uit het streven van het bestuur naar kwalitatief hoogwaardig onderwijs voor alle kinderen. Doelen 23

24 Het bestuur heeft zich de volgende doelen gesteld met betrekking tot de Dolfijngroep: - Het aanbieden van passend onderwijs aan die kinderen die meer dan gemiddeld begaafd zijn. - Het verbeteren van de Cito-resultaten van die kinderen die meer dan gemiddeld begaafd zijn. - Het verhogen van het welbevinden van die kinderen die meer dan gemiddeld begaafd zijn. - Het professionaliseren van de leerkracht in het omgaan met kinderen die meer dan gemiddeld begaafd zijn. - Het vergroten van het marktaandeel voor die scholen die in een concurrentiepositie verkeren. Screening en selectie Twee keer per jaar wordt bekeken welke kinderen in aanmerking komen voor de Dolfijngroep. Kinderen die aan onderstaande criteria voldoen worden zonder verdere screening geplaatst. Groep 2: I+ voor Cito Taal voor kleuters en I+ voor Cito Rekenen voor Kleuters. Groep 3: Bij leeskaart M5 en I+ voor Cito DMT en Cito Rekenen. Groep 4: minimaal 2x I+ en 1 I- score voor Cito Rekenen, Cito Spelling en Cito DMT en dat twee keer achterelkaar. (E3 en M4) Groep 5 t/m 8: minimaal 2x I+ en 1x I voor Cito Begrijpend lezen, Cito Spelling en Cito Rekenen en dat drie keer achterelkaar. De leerkrachten krijgen van de intern begeleider een lijstje met leerlingen die volgens de criteria in aanmerking komen voor de Dolfijngroep. Kinderen die niet aan de criteria voldoen, maar mogelijk onderpresteren worden gescreend met behulp van het screeningsinstrument SurPlus. Op aangeven van de leerkracht gebeurt dat door middel van digitale vragenlijsten van de MHR. Die worden ingevuld door de leerkracht, de ouders en vanaf groep 5 ook door het kind zelf. Naar aanleiding van de uitslag hiervan wordt besproken of het kind wel of niet in naar de Dolfijngroep gaat. Afgesproken is dat bij kinderen die op basis van de screening geplaatst worden wel een duidelijke groei moeten laten zien. Als dat niet het geval is, worden deze kinderen weer uit de Dolfijngroep gehaald. Verantwoordelijkheid Net als bij remedial teaching blijft een leerling die de Dolfijngroep bezoekt de verantwoordelijkheid van de eigen leerkracht. Deze houdt contact met de plusleerkracht en licht ook de ouders in over plaatsing. Delfinogroep Er zitten kinderen in de dolfijngroep waarvan de dolfijnleerkracht vermoedt dat deze meer aankunnen maar dit vanwege werkhoudingsproblemen niet laat zien. Daarnaast zien we leerlingen met overdreven aanpassingsgedrag. Zij willen niet opvallen en laten niet zien wat zij in hun mars hebben. Om tegemoet te komen aan de onderwijs behoeft(en) van deze leerlingen is de Delfino groep in het leven geroepen. Deze leerlingen krijgen ieder maandag les op een aparte locatie en de tijd en de instructie om zich verder door te ontwikkelen. De pilot start het volgende schooljaar. 16. Sociaal-emotionele ontwikkeling Naast het ontwikkelen en stimuleren van onze leerlingen op het cognitieve vlak vinden we het aanleren van sociale vaardigheden minstens zo belangrijk. In alle groepen wordt in de eerste weken van het nieuwe schooljaar geïnvesteerd in het creëren van een positief groepsklimaat. Regels en routines worden in samenspraak met de leerlingen besproken en vastgesteld. Er worden lessen en oefeningen gegeven die gericht zijn op samenwerken en samenleven in de groep. Voor de ruimtes buiten het klaslokaal is een matrix van gedragsverwachtingen opgesteld. In deze ruimtes zijn de positieve gedragsverwachtingen visueel zichtbaar. We gaan er vanuit dat goed gedrag te leren is. De nadruk wordt gelegd op het positieve, op het goede gedrag. 24

25 Methode In de groep 1 t/m 8 gebruiken we de methode de Jij en Ik club. In november en april worden de docentenvragenlijsten ingevoerd. De leerlingen geven hun mening doormiddel van het invullen van gezichtjes. De Kanvas vragenlijsten worden gekoppeld aan de kind- en oudergesprekken. Eerst worden de vragenlijsten ingevuld en vervolgens is er een kind gesprek. De informatie wordt uiteindelijk met de ouders gedeeld op het welbevindengesprek. De docentenvragenlijst wordt twee maal per jaar ingevuld. Wanner er twee collega s verantwoordelijk zijn voor de groep, vullen zij dezen lijst samen in. In het Kanvas leerlingvolgsysteem wordt bij het onderdeel uitslagen (docenten) per leerling de zorgfrequentie aangegeven. Wanneer deze oranje of rood is, worden de ouders uitgenodigd voor een gesprek. De zorg die er is, wordt met ouders gedeeld. De ouders vullen de oudervragenlijst in. Voorafgaand aan het gesprek wordt de vragenlijst klaargezet en worden de codes geprint, zodat de ouder direct de vragenlijst kan invullen. Vervolgens worden de lijsten vergeleken. Kies samen 1 item waar de leerling, de leerkracht en de ouders samen aan gaan werken. Door op de titel te klikken zie je de symptomen, de mogelijke oorzaken en de adviezen. Bespreek deze samen, verwerk ze in Kanvas en sla het op. Maak vervolgens afspraken voor de ouders thuis en de leerkrachten op school. En plan over ongeveer 6 weken een vervolggesprek om de voortgang te bespreken. Verwerk de afspraken in Parnassys onder de notitie Kanvas. Stappenplan bij een oranje of rode zorgfrequentie: - Ouders uitnodigen - Ouders vullen oudervragenlijsten in - Lijsten vergelijken, 1 gezamenlijk item uitkiezen - Symptomen, mogelijke oorzaken en adviezen bespreken - Afspraken maken voor thuis en school - Vervolg gesprek plannen - Notitie maken in Parnassys. Wanneer er door beide partijen aan gewerkt is zonder resultaat, wordt er in overleg met de IB-er doorverwezen naar SOT. Leerlingvragenlijst. In de groep wordt er van tevoren aangegeven waarom deze vragenlijst wordt afgenomen. Op basis van goed vertrouwen wordt er van de kinderen verwacht dat ze deze lijst eerlijk invullen. De kinderen weten (of krijgen dit te horen) dat opvallende zaken eerst met het kind worden besproken in een kindgesprek, vervolgens kan het zijn dat het met de ouders wordt gedeeld. Wanneer er in de leerling vragenlijst twee onderdelen oranje of een onderdeel rood kleuren, wordt dit besproken in het kind gesprek. De leerkracht kan zien in het Kanvas leerlingvolgsysteem wat de leerling heeft ingevuld. Opvallende zaken worden samen met de leerling besproken, zodat de achterliggende reden duidelijk wordt. Van het kind gesprek wordt een verslag gemaakt in Parnassys onder de notitie kind gesprek. Doelen voor de komende periode worden met het kind gemaakt. EGGO Bij de kleuters gebruiken wij EGGO. De groepsleerkracht vult de scorelijst per leerling 2x per jaar in: één keer rond de herfstvakantie en de tweede keer in het voorjaar. De resultaten op de EGGO worden tijdens de groepsbespreking besproken. 25

26 17. Remedial teaching Doelgroep In een aantal gevallen blijkt de leerkracht onvoldoende in staat te zijn om binnen de eigen groep aan de onderwijsbehoeften van een leerling tegemoet te komen. Het kan zijn dat de leerling behoefte heeft aan individuele hulp, meer intensieve hulp of gebaat is bij een specifieke aanpak die de leerkracht op dat moment niet kan bieden. In dat geval kan de leerkracht de leerling aanmelden voor remedial teaching. De remedial teaching is opgeleid om extra hulp te kunnen bieden aan leerlingen die specifieke hulp nodig hebben. De leerkracht vult hiervoor het aanmeldingsformulier in en levert dit in bij de intern begeleider. De intern begeleider bekijkt samen met de remedial teacher welke leerlingen voor plaatsing in aanmerking komen. Verantwoordelijkheid Als een leerling geplaatst wordt stellen de leerkracht en remedial teacher samen een handelingsplan op. De leerkracht spreekt het handelingsplan door met de ouders en laat het door hen ondertekenen. Leerkrachten blijven ten alle tijden zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de leerling. Overleg intern begeleider en remedial teacher De remedial teacher en intern begeleider hebben vijf à zes keer per schooljaar overleg. Tijdens dit overleg wordt bekeken welke leerlingen in aanmerking komen voor remedial teaching, hoe het gaat met de leerlingen die al remedial teaching krijgen en worden inhoudelijke zaken op het gebied van de zorg voor de leerlingen besproken. 18. Taken Intern Begeleider (ib-er) Begripsbepaling: De intern begeleider coördineert de leerlingenzorg en begeleidt zijn of haar collega s bij de zorg voor leerlingen met leer- en gedragsmoeilijkheden. Hij / zij richt zich op het onderwijsinhoudelijk begeleiden van het team in het kader van HGW en OWG en Passend Onderwijs. Hij / zij zorgt voor correcte registratie en verwerking van data betreffende leerlingenzorg en leerresultaten en stuurt aan op kwaliteitsverbetering op basis van de groeps- en schoolresultaten. De intern begeleider is verantwoordelijk voor: Coördinerende en uitvoerende taken Coördinatie van de leerlingenzorg Planning en bewaking van de toetskalender Planning en bewaking van het zorgrooster Planning en coördinatie van groeps- en leerling besprekingen (o.a. ZT) Verslaglegging van groeps- en leerling besprekingen. Voorzitten van groeps- en leerling besprekingen Beheer van gegevens vanuit de leerling- en groepsbespreking Coördinatie, ondersteuning en evaluatie van de handelingsplanning (o.a. RT) Evalueren van de leerlingenzorg en komen met aanbevelingen Beheer en ontwikkeling van het leerlingvolgsysteem Voorzitten gesprekken met ouders m.b.t. doublures Voorzitten gesprekken met ouders over leerlingen die vervroegd en versneld doorgaan Invoeren van klassen management aspecten: zelfstandig werken, verlengde/herhaalde instructie, afstemmen op onderwijsbehoeften van leerlingen Coördinatie van onderwijskundige rapporten 26

27 Samenstellen en bijwerken van het zorgplan Samenvatting van het zorgplan beschrijven in het schoolplan / schoolgids Coördineren, bewaken en uitvoeren van werkprocedures en voortgangsafspraken Coördineren van de begeleiding van rugzakleerlingen Signaleren van zorgleerlingen Coördineren en uitvoeren van screening, plaatsing en volgen van Dolfijnleerlingen Coördineren van activiteiten m.b.t. schoolverlaters; bewaakt en voert mede uit de procedure van aanmelding voor het LWOO / PRO Coördineren van terugplaatsing van leerlingen vanuit het S(B)O. Contacten Coördinatie en houden van contacten (in overleg met de directie) met: Ouders van kinderen die speciale ondersteuning behoeven Schoolbegeleidingsdienst SWV netwerk interne begeleiders SWV PCL Ib-ers binnen TriVia Extern deskundigen leerlingenzorg: Schoolarts RIAGG Schoolmaatschappelijk werk Centrum voor Jeugd en Gezin Directie van de school Leerkrachten RT-er Begeleidende taken Het laten uitvoeren van het leerlingvolgsysteem door de groepsleerkrachten en die daar eventueel bij ondersteunen Coaching van leerkrachten Begeleiden bij schoolkeuze in groep 8 Uitvoeren van klassenobservaties Collegiale consultatie: hulp en advies geven aan collega s Collega s begeleiden met gebruik van remediërende materialen en de orthotheek Innoverende taken Beheer en ontwikkeling van de orthotheek Vakliteratuur bijhouden Eventueel vernieuwen van LVS Begeleiden van leerkrachten bij vernieuwde didactisch aanpak Volgen van cursussen Ontwikkeling volgen t.a.v. Passend Onderwijs en acties daarvoor formuleren HGW en OGW stap voor stap samen met team helpen ontwikkelen en verder uitbouwen. 19. Taken Remedial Teacher (RT-er) Begripsbepaling: De remedial teacher draagt zorg voor het gebruik van de RT-computerprogramma s, verzorgt (individuele remedial teachting en begeleiding bij leerlingen met leerproblemen en neemt deel aan professionalisering t.a.v. begeleiding van leerlingen bij speciale onderwijsbehoeften. 27

28 Taken: Het opstellen van individuele handelingsplannen Het geven van extra ondersteuning in of buiten de groep ; dit kan individueel zijn of in een groepje Deelnemen aan vergaderingen met alle betrokkenen die speciale zorg aan de kinderen verlenen Overleg hebben met de intern begeleider Het onderhouden van contacten met ouders van leerlingen die speciale zorg nodig hebben Bevorderen van betrokkenheid van ouders Stelt rapportage op over de vorderingen van de leerling(en) Adviseert over het te voeren RT-beleid; maakt het jaarplan RT-begeleiding Is op de hoogte van de RT-computerprogramma s op school Houdt ontwikkelingen van nieuwe RT-computerprogramma s bij en komt met voorstellen Adviseert en begeleidt groepsleerkrachten met RT-computerprogramma s Fungeert als aanspreekpunt en vraagbaak voor gebruikers van RT-computerprogramma s Houdt theoretische en praktijkkennis van remedial teaching op peil Heeft vaardigheden in het maken en verwerken van toetsen en testen Heeft voldoende vaardigheden om plannen, leerling gegevens en toets resultaten in Parnassys in te voeren en op te zoeken 20. Bijlagen 1. Kwaliteitskaart SAZ: Opbrengt gericht werken 2. Kwaliteitskaart SAZ: HGW en OGW 1-zorgroute 3. Overdrachtsformulier 4. Formulier groepsbespreking 28

29 5. Verantwoordelijkheden zorg 6. Model directe instructie 7. Model zelfstandig werken 8. Formulier evaluatie groepsplan 9. Protocol Herfstkinderen 10. Protocol doubleren in groep

30 Bijlage 1 30

31 31

32 32

33 Bijlage 2 kwaliteitskaart 1-Zorgroute HGW+OGW (School aan Zet) 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 Bijlage 3 formulier overdracht De overdracht is een warme overdracht. D.w.z.: een gesprek tussen oude en nieuwe leerkracht(en) en de ib-er. Een paar weken van te voren plant de ib-er de groepsbespreking / overdrachtsbespreking met de betreffende leerkrachten in. Van te voren is met de afzonderlijke groepsleerkrachten het groepsplan geëvalueerd. De groepsleerkracht die de groep overdraagt, zorgt voor het groepsoverzicht, het conceptgroepsplan en onderstaand formulier. A.d.h.v. de CITO scores dienen in ieder geval de volgende zaken besproken te worden: o LVS-gegevens o Notities: oudergesprekken, enz. o Individuele handelingsplannen o Medicijngebruik / overige bijzonderheden o Document Kind kenmerken door de leerkracht ingevuld. Bespreekpunten overdrachtsgesprek vanaf nemen onderstaande punten mee. Algemene pedagogische aanpak: o Hoe is de sfeer in de groep? o Hoe zijn/verlopen de onderlinge relaties?(aanwezig resultaten EGGO) o Welke leerlingen gaan plezierig met elkaar om? o Welke leerlingen hebben regelmatig problemen met elkaar en waarom? o Welke groepsvorming zie je? o Welke eenlingen zie je? o Welke omgangsregels zijn ze gewend? o Met welke hebben ze moeite en wat is dan nodig? o Welke aanpak / actie werkt effectief en welke zeker niet? o. Leerlingen waarop je wilt inzoomen: o Van welke leerlingen wil je de onderwijsbehoeften toelichten? o Van welke leerlingen wil je de extra onderwijsbehoeften toelichten? (specifieke doelen en wat daarvoor nodig is) o Algemene didactische aanpak: o Hoe is het algemene ontwikkelings- en didactisch niveau van de groep? o Welke verhouding zie je tussen de prestaties bij geletterdheid en gecijferdheid in de onderbouw en lezen, spelling en rekenen bij de midden- en bovenbouw? o Hoe cluster je in de groepsplanning en waarom zo? o Welke doelen zijn bereikt? o Welke doen zijn nog niet bereikt en wat betekent dat voor de instructie, de planning, de werkvormen? o.. Organisatie / klassenmanagement: o In hoeverre zijn de kinderen in staat tot zelfstandig werken en leren? o Wat zijn de sterke punten in deze groep wat betreft zelfstandig werken en leren? o Met welke aspecten van zelfstandig werken en leren heeft de groep moeite? o Welke afspraken / acties werken goed en welke niet? o Welke afspraken hanteer bij het binnen komen in het lokaal en bij de lesovergangen? o. 39

40 Bijlage 4 groepsoverdracht ( voor aankomend schooljaar ) Algemene pedagogische aanpak: Hoe is de sfeer in de groep? Hoe zijn / verlopen de onderlinge relaties (resultaten EGGO meenemen)? Welke leerlingen gaan plezierig met elkaar om? Welke leerlingen hebben regelmatig problemen met elkaar en waarom? Welke groepsvorming zie je en welke eenlingen zie je? Welke omgangsregels zijn ze gewend en met welke hebben ze moeite en waarom? Welke aanpak / actie werkt effectief en welke zeker niet?.. Leerlingen waarop je wilt inzoomen: Van welke leerlingen wil je de onderwijsbehoeften toelichten? Van welke leerlingen wil je de extra onderwijsbehoeften toelichten? (specifieke doelen en wat daarvoor nodig is) Algemene didactische aanpak: Hoe is het algemene ontwikkelings- en didactisch niveau van de groep? Welke verhouding zie je tussen de prestaties bij geletterdheid en gecijferdheid in de onderbouw en lezen, spelling en rekenen bij de midden- en bovenbouw? Hoe cluster je in de groepsplanning en waarom zo? Welke doelen zijn bereikt? 40

41 Welke doen zijn nog niet bereikt en wat betekent dat voor de instructie, de planning, de werkvormen?.. Organisatie / klassenmanagement: In hoeverre zijn de kinderen in staat tot zelfstandig werken en leren? Wat zijn de sterke punten in deze groep wat betreft zelfstandig werken en leren? Met welke aspecten van zelfstandig werken en leren heeft de groep moeite? Welke afspraken / acties werken goed en welke niet? Welke afspraken hanteer bij het binnen komen in het lokaal en bij de lesovergangen?. 41

42 Datum: Groep: Ingevuld door: * Toetsuitslagen (zowel methodegebonden toetsen als CITO-scores) toets leerlingen met opvallend goede resultaten IV-V leerlingen (andere) leerlingen met tegenvallende resultaten Begrijpend lezen Rekenen Spelling DMT/AVI * Acties (binnen 2 weken na signalering moet er actie ondernomen worden) - Welke acties heb je n.a.v. bovenstaande al ondernomen? - Heb je nog vragen? - Over welke leerling wil je langer doorpraten? Dan maken we daar een nieuwe afspraak voor. * Groepsplannen/overzichten ( We bespreken de evaluatie van het oude plan en bekijken samen het nieuwe plan/overzicht) - Heb je nog vragen? - Over welke leerling wil je langer doorpraten? Dan maken we daar een nieuwe afspraak voor. * Gedrag (EGGO) (noemen van leerlingen/punten van aandacht voor de hele groep, evaluatie plan n.a.v. EGGO) - Welke kinderen vallen op qua gedrag. Wat heb je al ondernomen? Heb je nog vragen? - Voor welke kinderen/welk aandachtspunt had je de afgelopen periode een plan? Hoe is het verlopen? Wat is het vervolg? * Individuele handelingsplannen - Waren er in jouw groep individuele plannen, in de klas of bij RT? Graag meenemen ( inclusief evaluaties) 42

43 Bijlage 5 Verantwoordelijkheden zorg Verantwoordelijkheden SOT handelingsplannen groepsleerkracht intern begeleider overig - invullen intakeformulier - opstellen agenda (inclusief handtekening (overleg met leerkracht ouders) welke leerlingen erin komen) - up-date schrijven bij een volgende behandeling - maken verslag in sot - aanvullen formulier - aanleveren van spullen met relevante documenten - kritisch doorlezen en (LOVS/hp) goedkeuren van verslag. - opsturen naar -Knipt en plakt het advies CED/PAB in het PAB formulier. - bijwerken leerling- -Voert voor zover van overzichten n.a.v. goedgekeurd toepassing de besproken verslag acties uit. - regelen vervanging - Maakt het verslag. -Voert advies uit en controleert na twee weken of de leerkrachten hulp nodig hebben bij de - opstellen - handtekening ouders -evaluatie in leerling overzicht zetten uitvoering van hun acties. - in overleg met leerkracht bepalen wie er een individueel plan krijgt - controleren - geëvalueerde en ondertekende plannen in dossier opbergen - overzicht alle lopende individuele plannen maken rt/oa voor leerlingen die hulp buiten de groep krijgen groepsplannen groepsoverzichten - opstellen - tussentijds bijwerken - evalueren - opstellen - tussentijds bijwerken - controleren - bespreken bij aanvang periode - bespreken evaluatie eind v.d periode - controleren en bespreken met leerkrachten Leerling overzichten - bijwerken: noteren belangrijke gesprekken met ouders, evaluatie handelingsplannen, overige be- - Notitie leerling dossier van verslag gesprek met ouders. Verslag binnen een week naar de 43

44 toetsresultaten groepsbesprekingen Leerling besprekingen gesprekken met ouders cito lovs langrijke zaken. Verslagen binnen een week naar ouders. Noteer dat ouders het verslag binnen een week getekend weer inleveren. - toevoegen verslagen n.a.v. sot en groepsbesprekingen of gesprekken waarbij ib er aanwezig was - invoeren in computer - analyseren (vooral V en IV-leerlingen, maar ook leerlingen die op een ander niveau flink gezakt zijn) op gebied van spelling. - Rekenanalyses vanaf optimalisering. - vooraf invullen formulier groepsbespreking. - nakomen afspraken n.a.v. bespreking - aangeven welke leerlingen nader besproken moeten worden - aanleveren noodzakelijke informatie - formulier invullen - kort verslag noteren in leerling overzicht. - bij een gesprek inzake doublure of andere zwaarwegende zaken een handtekening van de ouders vragen. Streven is verslag binnen een week naar de ouders. Noteer dat ouders het verslag binnen een week getekend weer inleveren. - plannen toetsen - invoeren resultaten toetsen ouders. Noteer dat ouders het verslag binnen een week getekend weer inleveren. -Notities van telefonische contacten. - bekijken en bespreken opvallende zaken tijdens groeps/leerlingbespreking -bespreken onderdelen van het formulier met de leerkrachten. - controleren of afspraken worden nagekomen - belangrijkste (aandachts)punten noteren in leerlingoverzicht - aangeven welke leerlingen nader besproken moeten worden - leiden bespreking, verslag maken en noteren in leerling overzicht - op verzoek van de leerkracht kan ib er aanwezig zijn. In de meeste gevallen leidt de leerkracht het gesprek en maakt de ib er het verslag. Andersom kan besproken worden Streven is verslag binnen een week naar de ouders. Noteer dat ouders het verslag binnen een week getekend weer inleveren. - gebruiken bij groepsen leerling besprekingen - bekijken trendanaly- 44

45 - bekijken groepsrapporten (groepsoverzicht afnamemoment en grafisch groepsrapport) ses en dwarsdoorsnedes, dit wordt besproken met de directeur jaarplanning m.b.t. zorg groepsbezoeken observaties (leerlingen) dolfijngroep - kennis nemen van en inplannen in je agenda. - van te voren een opdracht/vraag meegeven aan de IB er - vragen of IB er komt kijken bij een leerling, met daarbij een gerichte vraag/opdracht - invullen screening - ouders op de hoogte stellen. Dit blijft zo, maar gebeurt nu nog vaak door ib.! - opstellen, voor de zomervakantie gereed voor het volgende schooljaar - noteren op toetskalender (binnenkant deur kast personeelskamer) - noteren op jaarkalender bij directie - Het streven is twee keer per jaar, rondom einde/begin HGWperiode - bespreken bevindingen, vooral gericht op de vraag/opdracht van de leerkracht. overige opvallende zaken kunnen ook besproken worden, - kort verslag maken - maken observatieverslag, vooral gericht op de vraag/opdracht van de leerkracht. overige opvallende zaken kunnen ook besproken worden - klaarmaken screeningslijsten - overleg met Dolfijnleerkracht over selectie -overzicht maken met welke leerlingen op welke manier meedoen in de dolfijngroep. Dolfijnleerkracht: - rapporten schrijven - duidelijkheid over werk in de klas m.b.t. dolfijngroep - contacten met leerkrachten -overleg met ib er over selectie - Na de tussen en eindmeting een screening. A.d.h. van 45

46 gesprekken herfstleerlingen eggo - leerkracht nodigt ouders uit - leerkracht vult formulier in - gesprek leiden - invullen leerlingkaarten (m.b.v. handleiding!) - invullen groepsoverzicht - voorbereiden bespreking in vergadering Overdracht - Invullen formulier lln.- overzicht. - Geëvalueerde plannen en overzichten 1 week van tevoren aanleveren. - EGGO resultaten. - Ingevuld formulier Groepsoverdracht. - aanwezig bij het gesprek - verslag maken n.a.v. het gesprek - bespreking in vergadering op de agenda zetten -Van te voren doornemen wat aangeleverd is. -Maakt verslag van de overdracht. -Controleert de acties. deze screening een wissel als het project wat dan loopt gestopt is. Voor groep 8, goede leerlingen met een verwachte score hoger dan 545 mogen het laatste half jaar meedraaien in de Dolfijngroep. Dit om verveling bij ze tegen te gaan. aangeven wat de wisselmomenten in het jaar zijn? Na CI- TO-screening / na afronding project??? - directeur is ook aanwezig EGGO-kaarten 46

47 Twee keer per jaar worden de EGGO-kaarten ingevuld, in november en maart. Voor iedere leerling wordt een individuele kaart ingevuld, m.b.v. de handleiding. Nieuwe kaarten zijn te vinden in het zwarte kastje in de personeelskamer. De gegevens van alle leerlingen worden overgenomen op het groepsoverzicht. De rest van het formulier wordt ook ingevuld (o.a. bepalen zorgzwaarte) Als het groepsoverzicht volledig is ingevuld, moet er een plan gemaakt worden. Je kunt hierbij kiezen voor een individuele leerling of voor een onderwerp voor de hele groep. In het eerste geval is het goed om er in te betrekken wat de rest van de groep hierin kan betekenen. Voor tips kun je gebruik maken van het boekje Eerste hulp bij gedragsproblemen. Dit boekje is te vinden in de grijze kast in de personeelskamer. In de groepen is hiervan ook een kopie aanwezig. Of je kunt gebruik maken van de website In een, door de ib er vastgestelde vergadering, worden de overzichten besproken. Op die manier blijven we op de hoogte en kunnen we samen nadenken over hoe we het beste kunnen omgaan met problemen op het gebied van werkhouding en gedrag. De leerkracht bereid de bespreking voor m.b.v. de volgende vragen:. Overdracht Het is heel belangrijk om de leerlingen uit een groep goed over te dragen aan de volgende leerkracht, zodat die kan verder gaan waar de vorige leerkracht gebleven is. N.a.v. de citotoetsen in juni vindt er nog een resultatenbespreking plaats. Deze wordt gecombineerd met de bespreking/evaluatie van de groepsplannen/overzichten en de overdracht. Bij dit gecombineerde gesprek zijn de intern begeleider en alle betrokken leerkrachten aanwezig, zowel van de oude als de nieuwe groep. Dit bevordert de doorgaande lijn, zodat er direct na de zomervakantie verder gegaan kan worden waar er geëindigd is. Afspraken: - Bij de overdracht zijn alle betrokken leerkrachten aanwezig, evenals de intern begeleider. - De overdracht vindt plaats in de laatste weken voor de zomervakantie. Er wordt ruim van tevoren een planning gemaakt door de intern begeleider. - Van de leerkrachten wordt het volgende verwacht: - de groepsplannen/overzichten zijn geëvalueerd en bijgewerkt. Ook staan ze op de juiste plaats in de computer. Zorg voor een kopie voor de IB er - het overdrachtsformulier is voor alle leerlingen ingevuld - een week van tevoren worden de laatste cito-afnames in het postvak van de IB-er gelegd. - de (leerlingen)mappen zijn bijgewerkt - de lopende handelingsplannen zijn zoveel mogelijk geëvalueerd en worden meegenomen naar het gesprek. - voor elke leerling is het overdrachtsformulier ingevuld - speciale leerlingen worden apart besproken en niet in de tijd dat de groepsoverdracht wordt gedaan. Bespreking kan 45 minuten zijn! - Onderstaand lijstje wordt door de leerkracht opgeslagen bij het betreffende kind. En het wordt per groep opgeslagen. Naam leerling: Deze leerling is sterk op het gebied van: (vak- of ontwikkelingsgebied, sociale vaardigheden, enz.) Opmerkingen over de thuissituatie: 47

48 (contact met ouders, scheiding, sterfgeval, ziek familielid, enz.) Opmerkingen over het gedrag en de sociaal-emotionele ontwikkeling: (informatie over en tips m.b.t. werkhouding, gedragsstoornis, faalangst, onzekerheid, enz.) Opmerkingen over de lichamelijke conditie van het kind: (medicatie, allergieën, enz.) Opmerkingen over de leergebieden: (leerproblemen, handelingsplannen van dit schooljaar, dyslexie/dyscalculie, aanpassingen in de leerstof, enz.) - van de intern begeleider wordt het volgende verwacht: - zij leidt het gesprek en zorgt ervoor dat alle punten behandeld worden (resultatenbespreking, groepsplan/overzicht en overdrachtsformulier). Als zij het nodig vindt dat de leerkrachten de resultaten nader moeten analyseren, dan maakt ze daar afspraken over met hen. - ze heeft een overzicht van de zorgleerlingen, zodat die in ieder geval goed worden overgedragen (er is duidelijk wat er gegeven is aan extra hulp en wat er volgend jaar gaat gebeuren) - er wordt een verslagje gemaakt (en bewaard in de rode map groeps- en leerlingbesprekingen). Hierin worden (kort) de belangrijkste afspraken genoteerd. Alle betrokken leerkrachten krijgen een exemplaar - zij zorgt dat de geëvalueerde groepsplannen en bijgewerkte groepsoverzichten worden opgeruimd in de rode map groepsoverzichten/groepsplannen - zij zorgt dat de Cito-uitdraaien worden opgeruimd in de mappen van de desbetreffende groepen, in de IB/RT-kast in de personeelskamer - zij bekijkt of alle (lopende) handelingsplannen geëvalueerd zijn en bespreekt met de leerkrachten of er een vervolg komt en hoe. SOT Drie keer per jaar is er een schoolondersteuningsteam bespreking. De data hiervoor plant de Preventief Ambulant Begeleider vanuit Beatrix De Burcht, in overleg met de intern begeleider en een orthopedagoog van de CED. Tijdens deze sot zijn bovengenoemde personen aanwezig, evenals de betreffende groepsleerkrachten. De intern begeleider maakt per keer een rooster, zodat de leerkrachten precies weten wanneer ze verwacht worden. Er wordt vervanging voor in de klas geregeld. In het sot worden leerlingen besproken voor wie we na uitgebreid toetsen en observeren het gesignaleerde probleem onvoldoende zelf in kaart kunnen brengen of over wie we vragen hebben over de interventies die we kunnen doen. Dit gebeurt op zowel didactisch als sociaal-emotioneel gebied. Aanmelding Ongeveer 3 weken voordat er een sot is, neemt de intern begeleider contact op met de groepsleerkrachten om te vragen welke leerlingen er besproken moeten worden. Soms zijn er al namen genoemd tijdens een groeps-/leerlingbespreking. Voor deze leerlingen moet een nieuw aanmeldingsformulier (zie downloads aanmeldingsformulier Sot PAB en 48

49 PCL) worden ingevuld (met ondertekening door ouders) of er moet een up-date op papier worden gezet. Dit wordt allebei gedaan door de groepsleerkracht. Soms zijn er ook leerlingen die de RT er/ib er wil bespreken. Deze namen geeft de IB er door aan de groepsleerkracht, met de vraag of zij ook voor deze leerlingen een up-date wil maken. Dit kan gewoon op een A4-tje (per leerling). Minimaal een week van tevoren moeten deze spullen bij de intern begeleider binnen zijn. Zij voegt per leerling de meest recente uitdraai van het LOVS, actuele handelingsplannen en evt. (observatie)verslagen of logboeken toe. Hiervoor bekijkt zij wat er al in het bezit is van de orthopedagoge en de PAB er, om zo onnodig kopiëren te voorkomen. Ook kopieert en plakt zij de up-date van een leerling in het digitale aanmeldingsformulier (indien aanwezig). Bespreking Tijdens de bespreking is de intern begeleider de voorzitter. De leerkracht is als ervaringsdeskundige m.b.t. het kind ook aanwezig. Allereerst wordt kort de hulpvraag van de leerkracht besproken. De orthopedagoge en de PAB er hebben beiden de bespreking voorbereid en komen met hun vragen/opmerkingen en suggesties. In overleg wordt bekeken en besloten wat er gedaan moet/gaat worden in de komende periode. De leerkracht dient aan te geven of zij voldoende handvatten gekregen heeft om verder te gaan. Ook kan er gezamenlijk besloten worden dat er bijv. extern onderzoek moet plaatsvinden. Dit laatste moet worden goedgekeurd door de ouders. Verslag De intern begeleider maakt een verslag van de bespreking. Zij legt dit voor aan de groepsleerkrachten die aanwezig zijn geweest, om te kijken of het verslag een goede weergave van de bespreking is. Indien nodig wordt e.e.a. aangepast. Vervolgens wordt het verslag opgeslagen in de map sot in de zorgmap op de computer. Het stukje per leerling wordt gekopieerd en in het digitaal leerling overzicht en in het (digitale) aanmeldingsformulier geplakt. Vervolg Iedereen gaat doen wat er is afgesproken en voor de volgende sot vergadering wordt e.e.a. geëvalueerd om zo te komen tot een (evt.) vervolgvraag. De afgesproken acties zijn binnen twee weken gestart. De hele cyclus start dan weer opnieuw. Opslaan en bewaren van groepsplannen/groepsoverzichten Groepsoverzichten - Twee keer per jaar wordt het groepsoverzicht aangepast en up-to-date gemaakt. Steeds na afloop van de oude en voorafgaand aan de nieuwe HGW-periode). Na afloop van de laatste periode van het schooljaar werk je het groepsoverzicht ook bij. Dit vormt de basis voor de overdracht naar de volgende groep. - Je geeft je groepsoverzicht een duidelijke naam met daarin de datum waarop het overzicht is aangepast. (bijv. groep7 groepsoverzicht rekenen febr-juli 2015 (eventueel:evaluatie)). 49

50 - In de computer sla je het plan als volgt op: Zorg IB-RT groepen desbetreffende groep groepsoverzichten desbetreffend schooljaar (evt. kun je ook per vakgebied een mapje maken) - Dit plan print je 2x uit. Eén exemplaar is voor in de klas en één exemplaar is voor de intern begeleider. Groepsplannen - Twee keer per jaar wordt er, m.b.v. het groepsoverzicht en de methode, een groepsplan gemaakt. Dit vormt de basis van je lesgeven. - Je geeft je groepsplan een duidelijke naam met daarin de datum tot wanneer het groepsplan loopt. bijv. groep7 groepsplan rekenen febr-juli 2015 (eventueel:evaluatie)). - In de computer sla je het plan als volgt op: Zorg IB-RT groepen desbetreffende groep groepsplannen desbetreffend schooljaar (evt. per vakgebied nog een mapje maken) - Dit plan print je 2x uit. Eén exemplaar is voor in de klas en één exemplaar is voor de intern begeleider. - Als het plan geëvalueerd is, hoef je het document niet te verplaatsen, maar je verandert de naam (je voegt er met evaluatie aan toe: groepsplan Rekenen Groep 5 tot 16 maart 2011 met evaluatie). - Het geëvalueerde plan print je één keer uit voor de intern begeleider. - De evaluaties van je plan gebruik je om je groepsoverzicht aan te passen en bij het maken van een nieuw groepsplan. Succes!! Handelingsplannen (opslaan) Op school is het boekje Handelingsplannen op Het Fundament aanwezig. Als het goed is heeft elke leerkracht er één. Dit boekje wordt nog aangepast, omdat er e.e.a. gewijzigd is. Het is wel belangrijk dat de handelingsplannen op de juiste plaats worden opgeslagen, dan kunnen we e.e.a. makkelijk terug vinden. Lopende handelingsplannen in de klas: - Deze worden gemaakt door de leerkracht (evt. na overleg met IB er). - Voor elk lopend individueel plan houd je ook (kort) een logboekje bij, dit is het bewijs dat de hulp ook daadwerkelijk gegeven is. - Als ie klaar is, print je m twee keer uit. 1 is voor in de map in de klas en 1 is voor de intern begeleider. (zij bergt m op in de map lopende handelingsplannen in het RT-kastje in de personeelskamer. Ook wordt er een overzicht gemaakt welke handelingsplannen er allemaal lopen, zodat goed in de gaten gehouden kan worden of de plannen geëvalueerd worden). - Je slaat het plan ook op in de computer. (Zorg IB-RT handelingsplannen in de klas groep. Als er leerlingen met veel verschillende handelingsplannen zijn, kun je ook een mapje per leerling maken.) - Zorg ervoor dat in de naam van het document duidelijk het vakgebied, de naam van de leerling en de evaluatiedatum staat (bijv. Handelingsplan Jelte Lezen tm 31maart 2011) - Zodra het plan is afgelopen, evalueer je.(vermeld duidelijk de resultaten en het evt. vervolg en breng ouders op de hoogte). - Je volgt het format en brengt de samenvatting over naar het leerlingoverzicht van de betreffende leerling (zorg IB-RT groepen leerlingen leerlingoverzicht) 50

51 - Als het plan geëvalueerd is, verplaats je m vanuit de map lopende handelingsplannen in de klas naar de map van de leerling (Zorg IB-RT groepen leerlingen naam van de leerling betreffende schooljaar(maak m aan als die map er nog niet is) - de geëvalueerde versie print je 2x uit. Eén exemplaar is voor je eigen (leerlingen)map (die vervangt het ongeëvalueerde plan, die kun je wegdoen) en één exemplaar moet worden ondertekend door de ouders. Als je dit exemplaar ondertekend teruggekregen hebt, geef je m aan de intern begeleider. Zij bekijkt m en zorgt dat ie in het dossier komt. Handelingsplannen RT - Deze worden gemaakt door de RT-er. - Zij print m twee keer uit. Eén exemplaar komt in de rode map in de RT-kast ( lopende handelingsplannen) en één exemplaar is voor de groepsleerkracht (ter info, doe m in je map bij lopende handelingsplannen) - Het plan wordt ook in de computer opgeslagen. (zorg IB-RT handelingsplannen RT). - Ook dit plan wordt opgenomen in het overzicht (door de IB er) - Zodra het plan afgelopen is, wordt het geëvalueerd. In principe stelt de RT-er de ouders op de hoogte, maar dit kan in overleg ook gebeuren door de leerkracht. - Je volgt het format en brengt de samenvatting over naar het leerlingoverzicht van de betreffende leerling (zorg IB-RT groepen leerlingen leerlingoverzicht) - de geëvalueerde versie wordt 2x uitgeprint. Eén exemplaar is voor je eigen (leerlingen)map (die vervangt het ongeëvalueerde plan, die kun je wegdoen) en één exemplaar moet worden ondertekend door de ouders. Als je dit exemplaar ondertekend teruggekregen hebt, geef je m aan de intern begeleider. Zij bekijkt m en zorgt dat ie in het dossier komt. Wat doe je met toetsuitslagen van het LOVS? Dit doe je per toets: - Bekijk welke leerlingen een IV of V-score hebben. Maak van de toetsen van deze leerlingen een foutenanalyse, zodat we gericht kunnen gaan remediëren. Probeer vast een opzet te maken voor een hp en bespreek e.e.a. op de leerlingbespreking. - Bekijk ook, m.b.v. de vorige toetsuitslagen, welke leerlingen (erg) teruggezakt zijn. Dit hoeven niet alleen de leerlingen met een IV of V-score te zijn. Een terugval van I naar III is ook een signaal. Kun je dit verklaren? Kaart ook dit even aan op de leerlingbespreking. - Zijn er leerlingen waarvan je echt niet meer weet wat je ermee moet doen? Meld die m.n. aan voor de leerlingbespreking. Beschrijf even kort wat jein het verleden al gedaan hebt aan het probleem. Toets IV-VLeerlingen Leerlingen met tegenvallende resultaten Begrijpend lezen Rekenen 51

52 Spelling DMT/AVI Daarna vul je per leerling (kort) het volgende in: Naam: Datum: Leerkracht: vakgebied Korte omschrijving van het probleem Leerlingoverzicht In de digitale leerlingenmap (Zorg IB-RT groepen leerlingen) staat ook een leerlingoverzicht. (mocht dit niet het geval zijn, dan kun je een leeg exemplaar vinden in de map Formulieren). In dit leerlingoverzicht komen belangrijke afspraken en contacten met ouders/externen te staan. Denk aan verslagjes van ouderbezoeken/belangrijke mailtjes/evaluatie van handelingsplannen/verslagen van sotvergaderingen. Op die manier staat alle informatie van een leerling overzichtelijk bij elkaar. En het grootste voordeel is dat iedereen op elk moment op de hoogte kan zijn van de laatste ontwikkelingen. Hiervoor hoef je dan niet meer allerlei mensen/mappen langs te gaan, maar je kijkt gewoon even in de computer. Als er bijv. een verslag gemaakt is van een gesprek, dan is het voldoende om te noteren dat het gesprek heeft plaatsgevonden en kun je verwijzen naar het verslag. Probeer er geen dagboek van te maken, maar wees beknopt en toch compleet. Let op! De meest recente informatie komt bovenaan in de tabel! 52

53 Handelingsplan Naam: Geboortedatum: Vak: Groep: Leerkracht: (evt.)rt: Periode: Datum van opstellen: Beginsituatie: Vak Datum Doel Evaluatie Je evaluatie van het vorige plan is meestal het beginpunt voor een nieuw plan. Hier komt een overzicht en een analyse van recente en relevante gegevens. Probeer een verklaring te zoeken voor het probleem. Alleen vermelden dat er een onvoldoende is behaald voor rekenen is niet concreet genoeg. Net zo min als heeft moeite met rekenen/ is niet gemotiveerd/is zwak met lezen. Evt. vooruitgang/terug uitgang t.o.v. vorige toets, achterstand benoemen (bijv. leerachterstand van 14 maanden, Voorbeeld: met elkaar verzinnen/noemen Doel: Aan het einde van deze periode willen we dat: Doelen moeten SMARTI zijn: - Specifiek: wat gaan we precies doen. Zorg voor een ondubbelzinnige omschrijving! Concreet, klein, snel en overzichtelijk. - Meetbaar: alleen als je doel meetbaar/concreet is, kun je bij de evaluatie bepalen of het doel behaald is. (moet beter/meer woordjes gaan lezen is te vaag) - Acceptabel: leerkracht, leerlingen en ouders zien het zitten en zien het nut ervan in, anders wordt het alleen maar ervaren als werkdruk en is de motivatie ver te zoeken (en dus de kans op succes) - Realistisch: doelen moeten reëel en haalbaar zijn, uitdagend maar niet te hoog gegrepen gezien de mogelijkheden en beperkingen van de leerling, de tijd die erin gestoken kan worden en de ondersteuning door thuis. 53

54 - Tijdgebonden: vermeld precies vanaf wanneer en voor hoe lang het plan loopt. De evaluatiedatum is van te voren bekend. Ook precies aangeven wanneer de hulp plaatsvindt (dinsdagmiddag van uur, dit neem je ook op in je groepsplan/rooster) - Inspirerend: de leerkracht, de leerling en de ouders hebben er zin in, het doel stimuleert tot actie. Kleine, snelle en haalbare doelen hebben de grootste kans van slagen en motiveren tot meer. Als er veel doelen zijn, moet je een keuze maken. Het is niet haalbaar alle doelen tegelijkertijd te realiseren. Wat moet eerst en wat kan later? Bijvoorbeeld: aan het einde van deze HP periode leest Cees op niveau M# met maximaal 3 fout in 2 minuten. Dat toetsen we met: Om het doel te bereiken hebben we nodig: (onderwijsbehoeften, HGW) Dit kind heeft een leerkracht nodig die Dit kind heeft groepsgenoten nodig die Dit kind heeft ondersteuning nodig die Dit kind heeft een instructie nodig die Dit kind heeft opdrachten nodig die Dit kind heeft materialen nodig die Dit kind heeft een leeromgeving nodig die Onderwijsbehoeften omschrijven we in eerste instantie als het wenselijk aanbod. Daarna bepaal je, evt. samen met ouders of IB er in hoeverre dit ook haalbaar is. Wat kunnen we bieden en wat kunnen we (nog)niet bieden? Zo is het voor iedereen duidelijk en sta je als leerkracht niet onder druk om een aanpak te bieden die nauwelijks haalbaar is. Geef het ook aan als je als leerkracht bepaalde ondersteuningsbehoeften hebt! Probeer in het beschrijven van de onderwijsbehoeften niet alleen uit te gaan van je eigen observaties/interpretaties, maar probeer ook in gesprek te gaan met de leerling en de ouders. Dit levert vaak verrassende inzichten op! Hiervoor komt nog een studiemiddag o.i.d. onder leiding van de CED. waarschijnlijk in mei! Methodieken (om dit in te vullen kun je gebruik maken van de bovenstaande punten) De volgende materialen worden gebruikt om het doel te bereiken: Op de volgende manier wordt de hulp aangeboden: 54

55 Hierbij omschrijf je zo concreet mogelijk op welke manier de hulp gegeven wordt: bijv. in een groepje/individueel, in de klas/buiten de klas, gebruikte methodiek (bijv. Ralfi-lezen: voor-koor-doorlezen, principe van voordoen-nadoen enz.) Organisatie Wie? Waar? Wanneer en hoelang? Verdere hulp in de groep: Zo concreet en specifiek mogelijk beschrijven. Zet geen onderwijsassistente in je plan!!!! (maar gewoon.juf Willeke) Evaluatie De uitslag van de toets is: Het doel is wel/niet behaald Dit kun je dus alleen goed bepalen als je doel helder geformuleerd is. Hoe komt het dat het doel niet behaald is? (Analyseer de resultaten/het proces zowel vanuit het kind als vanuit de leerkracht en de omgeving). Neem hier echt de tijd voor! Dit kan veel duidelijk maken, ook voor een evt. vervolgplan. Doorgaan op een manier die niet werkt is voor niemand motiverend. Wees kritisch en eerlijk, ook naar jezelf toe!! Wat werkte juist goed aan dit plan? Dit moet je dus vasthouden voor de volgende keer!!!! Er komt wel/geen vervolg op dit plan, omdat De ouders zijn wel/niet op de hoogte gebracht: dit moet dus altijd gebeuren! Zet de samengevatte evaluatie in leerling overzicht op de computer: Vak Datum Doel Evaluatie 55

56 Handtekeningen Ouders Leerkracht RT er/ib er (evt.) Ouders moeten vooraf een handtekening zetten en achteraf als er geëvalueerd is. Zie verder ook het document opslaan handelingsplannen. Zet op het HP aan het einde: Datum meegeven plan: Datum dat het plan ondertekend terug moet zijn op school! 56

57 Bijlage 6 Model Directe instructie 57

58 Bijlage 7 Model zelfstandig werken Bijlage 8 Formulier Evaluatie groepsplan 58

59 Bijlage 9 Protocol Herfstkinderen Herfstkinderen Herfstkinderen De tijd dat kinderen in groep 1 en 2 zitten kan sterk verschillen. Herfstkinderen, jarig in oktober, november of december, kunnen bijna 3 jaar of ruim anderhalf jaar in groep 1-2 zitten. Bij hoge uitzondering kan het zijn dat kinderen die na december jarig zijn, minder dan 2 jaar in groep 1-2 doorbrengen. Voor ieder kind wordt een individuele afweging gemaakt. Het beleid van de school bepaalt wie er in aanmerking komt voor vervroegde doorstroming of verlenging van de kleuterperiode, overleg met ouders ondersteunt de beslissing. De keuze voor verlengen of verkorten laten we afhangen van de doorgaande ontwikkeling van het kind. De voortgang in die ontwikkeling is dus bepalend, niet de kalenderleeftijd! De inspectie voor het onderwijs geeft aan dat kinderen in beginsel binnen een tijdvak van 8 aaneensluitende jaren het primair onderwijs doorlopen. Het ontwikkelingsproces en het welbevinden van kinderen mag niet verstoord worden. Verlenging van de kleuterbouw mag geen zittenblijven inhouden, maar moet een voortgang zijn van wat een kind al kan. Het kind moet de kans krijgen om te starten met bijvoorbeeld het leesproces. 59