Rekenschap in het sociaal domein

Transcriptie

1 Rekenschap in het sociaal domein Introductie Evalueren en monitoren in het sociaal domein Ard Sprinkhuizen, associate lector Maatschappelijk Werk Hogeschool Inholland

2 Opbouw Rekenschap in het sociaal domein: verhalen Gelaagde kennis Afrekenen of leren Vuistregels Een pleidooi voor deemoedigheid Hogeschool INHolland / Movisie

3 Welk verhaal wil je vertellen? Signaleren Beschrijven Verleiden Alarmeren Agenderen Legitimeren Evalueren Aansporen Kennis ontwikkelen Altijd: volgen van beleid is een interventie en vergt strategie Hogeschool INHolland

4 Gelaagde kennis De cliënt, de bewoner, de gebruiker De professional, de uitvoerder De organisatie Het beleid en het bestuur Kenniscentra, onderzoeksinstellingen, universiteiten (Pawson, 2003) Géén hiërarchische ordening Wel kwaliteitscriteria Hogeschool INHolland

5 Let op kwaliteit van kennis Transparant Accuraat Doelgericht Bruikbaar Betamelijk Toegankelijk Hogeschool INHolland

6 Verschillende methoden en niveaus Systeem/resultaatverantwoording, bijvoorbeeld: Visd (geaggergreerde registraties) MKBA s (LPBL) Effectenarena ZRM Cliënttevredenheidsonderzoeken Professional/cliënt/leefwereld, bijvoorbeeld: Effectencalculator Effectenster Narratieven Opvallend: meestal op basis van referentie-aanpakken of zelfscores

7 Methodische kwesties Doelen vaak niet scherp of juist té scherp geformuleerd Te hoog gespannen (causale) verwachtingen Meetproblemen in een hoog-complexe en snel veranderende context Verschillende vormen van informatie op verschillende niveaus relevant: (Wetenschappelijke kennis) Beleidskennis voor gemeenten (geaggregeerde informatie over teruglopen beroep op tweedelijnsjeugdzorg) Sturingsinformatie voor managers (caseload) Reflectie-materiaal voor kwaliteitsverbetering van het primair proces (feedback collega s of cliënt, checklists leefgebieden) Buitenperspectief (onderzoekers) dominant ten opzichte van binnenperspectief (de professional als onderzoeker, vgl. de scientistpractitioner, maar dan in een light-versie )

8 Afrekenen Knelpunten: Traditionele resultaatverantwoordingsmodellen werken niet (meer). Bijvoorbeeld: afrekenen op caseload of aantal trajecten Nieuwe instrumenten worden geperverteerd (ZRM verwordt tot afvinklijst ipv ondersteunend bij het primaire proces). MKBA s worden gekaapt en gebruikt als windowdressing. Onderzoek wordt ondergeschikt gemaakt aan beleid: factfree policy. Sturen op vertrouwen (ruimte voor de professional) is er slechts mondjesmaat Het buitenperspectief is dominant Hogeschool INHolland

9 Of leren? Evaluatie-modellen moeten meervoudig van karakter zijn Rekening houden met verschillende niveaus (gemeente, management-informatie, professionals en cliënten/bewoners) In de huidige complexe en snel veranderende realiteit vooral inzetten op instrumenten die het leren ondersteunen. Rekenschap en verantwoording afleggen moet allereerst het primaire proces en het goede werk ondersteunen Leer professionals weer verhalen vertellen, maar maak ze óók kostenbewust Hogeschool INHolland / Movisie

10 Vuistregels Bezint eer ge begint Let op het niveau Herhaal Zorg voor resultaat Zorg voor zeggingskracht Onderzoek de onderzoekers Monitor het beleid Kijk uit het raam Monitor het alledaagse Monitor het lokale Pas op je tellen Wantrouw cijfers Meet met gevoel Meet met begrip Hogeschool INHolland

11 Een pleidooi voor deemoed Rekenschap van meervoudige werkelijkheden Effectonderzoek gelijkwaardig naast de blik van de professional, cliëntfactoren en de context (dus niet belangrijker). Herwaardering reflexieve ambachtelijkheid Wetenschap en kennisinstituten meer bescheiden en dienstverlenend

12 Ard Sprinkhuizen: