Dichterbij: een nieuwe werkwijze voor (de startfase van) sociaal werk

Transcriptie

1 Dichterbij: een nieuwe werkwijze voor (de startfase van) sociaal werk Workshop Hart van het sociaal domein IJsselstein, 21 november 2013 Margot Scholte, Ard Sprinkhuizen, Irma Vroegop

2 Programma Vertrekpunten Dichterbij als methodiek en methode Onderweg

3 Het moest anders Hogeschool INHolland

4 Hogeschool INHolland

5 Vertrekpunten

6 Oude intake: klassieke lineaire werkwijze in de HV Cliënt meldt zich aan met vraag of probleem (aanmelding) Hulpverlener en cliënt bespreken situatie (intakegesprek) Hulpverlener schrijft verslag Hulpverlener analyseert situatie en doet voorstel voor begeleiding Cliënt en hulpverlener bespreken verslag, analyse en plan Hulpverlening start Reflectie tussendoor en zonodig bijstellen diagnose en/of plan Hulpmiddelen: Vragenlijst probleemverkenning Enkele verdiepende checklists Dwingende formats voor rapportage en registratie

7 DichtErBij: hulp- en dienstverlening nieuwe stijl Drie ingangen voor hulp en dienstverlening aan cliënten: Cliënt meldt zichzelf aan en zit ergens mee waar hij/zij mee geholpen wil worden (veelal gemotiveerd) Hulpverlener gaat op een signaal af en werkt vindplaatgericht / achter de voordeur (vertrouwen winnen heel belangrijk, er is geen directe vraag, motivatie op voorhand niet zeker) Tijdens presentie signaleert de hulp- of dienstverlener in contacten tekorten / achterstanden / kansen en gaat participatief te werk

8 Stelling 1 Hulpverlening is een achterhaald concept. Het nieuwe sleutelbegrip is ondersteuning. Eigen kracht staat voorop. Daar moet sociaal werk op aansluiten.

9 Methodiek en methode

10 Dichterbij in kaart

11 Dichterbij als methodiek en methode Methodiek: Vastgelegde praktijktheorie (visie en beargumenteerde theoretische uitganspunten) waarvan methoden afgeleid worden Methode: Een systematische, doelgerichte handelswijze bestaande uit een handelingsmodel waarin een samenhang is tussen beroepshouding, activiteiten en een reeks van technieken

12 Dichterbij als methodiek Theoretische bouwstenen van de methodiek: Empowerment (metaparadigma) Normatief handelen Wederkerigheid Basisprincipes voor het handelen: 1. Dichterbij de leefwereld / het dagelijks leven van de cliënt 2. Zo eenvoudig mogelijk (generalistisch principe) 3. Eigen kracht op alle niveaus 4. Sociale steun organiseren (informele zorg en collectieve voorzieningen) 5. Zoekschema s om maatwerk te creëren 6. Een cyclisch werkproces 7. Creativiteit, lef en scharrelruimte (rugdekking) 8. Netwerken met informele en formele hulp- en dienstverleners

13 Dichterbij als methode voor de startfase Aansluiten bij de situatie: Werker verkent met cliënt situatie voor zover relevant, of: Werker start met actie / zet cliënt aan tot actie, of: Werker wacht af en houdt vinger aan de pols Hulpmiddelen: Vragenlijst probleemverkenning in modern jasje (oa verkennen netwerk) Leefgebiedenlijst (thematisch verkennen van leefgebieden) Participatielijst (verkennen participatiemogelijkheden) Allerhande verdiepende checklists (digitaal) Flexibele formats voor rapportage en registratie

14 Dichterbij als cyclisch procesmodel

15 Dichterbij als methode voor gehele H&D Handelingsmodel Cyclisch procesmodel waarin stapsgewijs en cyclisch gewerkt wordt in nauwe aansluiting op de cliënt(en) / situatie Activiteiten en technieken Opzetten maatwerkredeneringen, kleine acties in gang zetten, evalueren, beknopte rapportage, gebruikmaken van ontwikkelde hulpmiddelen en checklist (websites), invlechten allerhande andere methoden die uitgaan van dezelfde praktijktheorie Beroepshouding De reflective professional : voortdurende actie, reflectie en dialoog op het (te verwachten) resultaat Cliënt(systeem), burgers als gelijkwaardige partner Aanpassing burger aan systeem en vice versa

16 Stelling 2 De beroepshouding van Dichterbij (ruimte voor reflectie, er opaf, empowerend werken enzovoort) had ik altijd al. Alleen mijn collega s kunnen nog wel wat leren. Namelijk

17 Zaaien en oogsten

18 Implementeren Dichterbij met PDSA s Doorbraak: systematisch werken aan een gedragsomslagen PDSA s als veranderkundige interventie op micro-niveau Plan (vooraf beschrijven): Welke actie wil ik uitvoeren? (houd het klein én concreet!) Do (vooraf beschrijven): Wanneer is mijn actie geslaagd? Hoe kan ik dat meten? Study (achteraf beschrijven): Wat zijn de (meet)resultaten? Wat ging goed? Wat ging niet goed? Wat leer ik hiervan? Act (achteraf beschrijven): Hoe ga ik verder? Zet ik een nieuw actie in gang? Welke?

19 Storyboards: een voorbeeld PDSA STORYBOARD GOEDE VOORBEELDEN VOOR PILOTTEAMS EN DEELNEMERS DICHTERBIJ LIGHT PLAN DO STUDY ACT Datum, plan(netje)? Welke test? Wie voert uit? Hoe wordt t uitgevoerd? Klaar op? Welk resultaat? Wat geleerd? Welke vervolgstap? Met klanten bespreken over welke kwaliteiten zij beschikken J/I Beginnen met klanten die we kennen Bij 2 klanten: kwaliteiten in beeld Heel ander gesprek met klanten, verhelderend Doorgaan vragen eigen klanten Aan klanten vragen hoe ze deze kwaliteiten in kunnen zetten J/I Idem Bij 1 klant kan kwaliteit concreet ingezet worden, bij andere klant nog doorpraten over inzet Ook als klanten zelf grote problemen hebben willen ze nog wel van betekenis voor anderen/de maatschappij zijn Doorgaan vragen eigen klanten, voor 1 klant op zoek naar een eenzaam iemand om te bezoeken. Deelnemers aan activiteiten (geen vrijwilligers) vragen of ze actief iets willen doen voor anderen in de wijk J Groepen in wijkcentrum de bezoeken 25/9 1 Deelnemer wil iets doen met jongeren 1 Deelnemer heeft zich aangemeld als vrijwilliger Direct benaderen van mensen werkt goed Doorgaan met bezoeken van groepen en mensen vragen of ze iets willen doen. Met klanten bespreken hoe ze meer gebruik kunnen maken van hun familie en/of netwerk M, E, A Eigen caseload nalopen: met wie ga ik wel en met wie niet bespreken Allen: bij bijna iedereen gelukt om netwerk in kaart te brengen en actief te betrekken (soms familie, soms vrijwilliger of bekende) E: Idee ik doe het al regelmatig, maar nu ik er beter op let kan ik toch bij 7 klanten meer doen! Dit ga ik uitvoeren bij deze 7 klanten Caseload nalopen van collega op inzet familie netwerkberaad E Leverde niets op Inzet van familienetwerk beraad is een te grote stap Ik ga dit nogmaals doen, maar dan meer inzetten van brede netwerk bespreken Hogeschool INHolland

20 Implementatie langs vier sporen Het actieplan t/m juni 2014 Scholingsmateriaal hogescholen en filmmateriaal Trainingsmateriaal voor incompany-trainingen bij maatschappelijke organisaties Train-de-trainer-training voor hogeschool-docenten Incompany-trainingen voor praktijkinstellingen Hogeschool INHolland

21 Stelling 3 Dichterbij kan een verrijking zijn van mijn beroepspraktijk. Maar dan heb ik wel het volgende nodig

22 Samen sporen trekken Hogescholen en praktijkorganisaties trekken samen op Zoveel mogelijk in regionale samenwerkingsverbanden Opensource materiaal met behoud van waarden en kwaliteitsbewaking Incompanytrainingen mogelijk vanaf half maart Hogeschool INHolland

23