Module 4. Ulcus Cruris. Venosum
|
|
- Bertha Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Module 4 Ulcus Cruris Venosum 2
2 Definitie van een ulcus cruris Venosum (CBO): Onder een ulcus cruris Venosum verstaan we een substantiedefect in pathologisch veranderd weefsel aan het onderbeen op basis van chronische veneuze insufficiëntie (CVI). Chronische veneuze ulceratie is de ernstigste manifestatie van deze aandoening. Wanneer een ulcus cruris onder optimale flebologische therapie geen genezingstendens vertoont binnen 3 maanden of binnen een jaar niet genezen is, wordt het als therapieresistent aangeduid. Algemeen wordt aangenomen dat circa driekwart van de ulcera van voornamelijk veneuze origine is. Anatomie en fysiologie van het vaatstelsel: Het netwerk van bloedvaten in het lichaam bestaat uit; Arterieel stelsel > arteriën en arteriolen > transport van O 2 rijk bloed vanaf hart naar alle delen van het lichaam. Veneus stelsel > venen en venulae > transport van CO 2 rijk bloed en afvalstoffen terug naar het hart. Capillaire stelsel > arteriolen, capillairen en venulae > uitwisseling van O 2 en CO 2 en opname van de afvalstoffen. Lymfatisch stelsel > lymfe-vaten en lymfe-klieren > verversen van weefselvloeistof (afvoer afvalstoffen 10%) en rol bij afweerreactie. Bloedcirculatie Lymfatisch stelsel 3
3 De veneuze circulatie van de benen wordt hoofdzakelijk gevormd door 2 veneuze systemen die onderling verbonden zijn: Extrafasciale systeem = oppervlakkig veneus systeem > in de subcutis Intrafasciale systeem = subfasciale = diep veneus systeem > tussen de spieren (verwerkt ongeveer 90% van het veneuze bloed). De verbindingen onderling zijn als volgt: Venae Perforantes > verbinding tussen oppervlakkig en diep systeem. Venae Communicantes > verbinding van oppervlakkige venen met elkaar en de diepe venen met elkaar. Normaal stroomt het veneuze bloed vanuit het oppervlakkige systeem via de venae perforantes naar het diepe systeem. Om het bloed tegen de zwaartekracht in naar het hart te kunnen pompen, zijn de volgende factoren van belang: - Intacte kleppen > stroomrichting van buiten naar binnen en van beneden naar boven. Zodra het bloed terug wil stromen sluiten de kleppen - Spiercontracties > bij aanspannen worden spieren korter en dikker > samendrukken van aderen waardoor bloed in het diep veneuze systeem omhoog gestuwd wordt. Na ontspanning van spieren ontstaat een lage druk in het diepe systeem, waardoor bloed vanuit het oppervlakkige systeem via venae perforantes wordt aangezogen naar het diep systeem. 4
4 - Hartpomp > door de pompfunctie van het hart ontstaat erom de zoveel seconden in de rechter boezem een tot praktisch nul gereduceerde druk, hierdoor ontstaat er ook een lichte aanzuigkracht vanuit de rechter boezem van het hart. (minimale invloed) - Thorax > zuigkracht door ademhaling d.m.v. aanspanning en ontspanning van het diafragma. (minimale invloed) Het tekortschieten van de eerste twee factoren speelt de belangrijkste rol bij het ontstaan van veneuze insufficiëntie. Bij falen van dit mechanisme zal er (in rechtopstaande positie) reflux van bloed optreden en ontstaat er een verhoogde druk in de venen van de onderbenen (verhoogde ambulante veneuze druk), waardoor varices kan ontstaan. Bij een verdere decompensatie zal de veneuze druk ook toenemen in de venulen en vervolgens capillairen. Ten gevolge van deze verhoogde intracapillaire druk neemt de capillaire filtratiefractie toe en zal oedeem ontstaan door uittreden van vocht. 5
5 Klachten en verschijnselen van CVI Afvloedstoornis van veneus bloed door: - slecht sluitende kleppen - ontbreken van kleppen - onvoldoende werking van beenspieren Gevolg: Permanent verhoogde druk in het veneuze systeem dat distaal van de veroorzaker ligt. Gevolg: Uittreden van vocht uit de vaten, water en andere plasmacomponenten hopen op in het interstitium ( = tussencelruimte). Gevolg: Pitting oedeem. Lymfevaten nemen afvoer over maar raken overbelast waardoor er vochtophoping in de weefsels ontstaat, Dit leidt uiteindelijk tot lymfoedeem (non-pitting oedeem) Gevolg: Zuurstofgebrek en gebrek aan voedingsstoffen wat in het eindstadium kan leiden tot necrose van weefsel waardoor er een ulcus ontstaat. Een veneus ulcus cruris is dus het eindstadium van een chronisch veneuze insufficiëntie. Klinische karakteristieken van chronische veneuze insufficiëntie - varices > een spatader is een plaatselijke uitrekking en verzwakking van een normale ader. Ze zijn het gevolg van problemen in de oppervlakkige aders. - oedeemvorming > uittreden van vocht bij verhoogde intracapillaire druk. - corona flebectatica paraplantaris > een krans van verwijdde kleine adertjes langs de binnenkant van de voetranden, ontstaan door afvoerproblemen en/of verhoogde druk. - hyperpigmentatie > bruine verkleuring. Door verhoogde druk treden erythrocyten uit de bloedbaan, het ijzer oxideert en geeft roestplekken. - dermatoliposclerosis > vast aanvoelende, geïndureerde (verharding van weefsel door bindweefselvorming) en gepigmenteerde plekken aan het onderbeen. - atrophie blanche > het uitwendig zichtbare gevolg van de microcirculatoire afwijkingen bij o.a. veneuze insufficiëntie. Rode maculae (kluwen van één verlengd, gedilateerd, en lek capillairtje) in een wit atrofisch gebied (hier zijn de capillairen gesneuveld en rest slechts een eiwitrijk, georganiseerd oedeem). - loom, zwaar en moe gevoel aan de benen en (nachtelijke) krampen. - Restless legs > bewegingsdrang - pulsaties van perifere arteriën zijn goed voelbaar - als laatste natuurlijk ook het ulcus zelf. 6
6 De huidveranderingen bij veneuze insufficiëntie zijn het gevolg van veranderingen in de macro-, en micro circulatie. Het is niet duidelijk waarom bij de ene patiënt een uitgebreide dermatoliposclerosis wordt gevormd, terwijl bij de andere patiënt een atrophie blanche op de voorgrond staat. Mogelijk spelen lokale factoren nog een rol. varices atrophie blanche oedeem Ulcus cruris venosum Doordat het gebied oedemateus is zal het ulcus vaak veel wondvocht produceren. De kleur van het ulcus is meestal geel/rood. Het is meestal ondiep en niet scherp begrensd. Voorkeurslocaties zijn rondom de enkel en in het gebied tussen enkel en het begin van de kuitspier. Behandeling van veneuze insufficiëntie Bij de behandeling staat het herstel van het onderliggend vaatlijden, het verbeteren van de veneuze circulatie van het onderbeen, centraal. Dit kan door een aantal interventies: 1; Compressietherapie 2; Wondverzorging 3; Adviezen en leefregels 4; Medicamenteuze therapie 5; Andere behandelingsmogelijkheden 7
7 1. Compressietherapie Doel: door druk van buitenaf te geven, oedeem snel en blijvend laten verdwijnen en de bloed- en lymfestroom verbeteren. Als het oedeem vermindert wordt de toevoer van O 2 en voedingsstoffen verbeterd en is genezing van het ulcus mogelijk. Er zijn verschillende compressietherapieën mogelijk: - m.b.v. zwachtels a; ambulante compressietherapie b; niet-ambulante compressietherapie - andere drainage- en compressie technieken c; T.E.K. (= therapeutisch elastische kousen) d; manuele lymfdrainage e; pressotherapie a; Ambulante compressietherapie > combinatie van spieractiviteit van het (onder)been en het uitoefenen van druk van buitenaf. Patiënt moet hiervoor kunnen lopen. Deze therapie kan volgens de CBO richtlijnen (korte rek) of volgens de in Engeland ontwikkelde vier-laags zwachteltechniek. De laatst genoemde techniek bestaat uit een wondcontactlaag (niet verklevend gaasje) en 4 rollen verband: een natuurlijk polsterverband, een licht fixeerverband, een licht drukverband en een flexibel zelfklevend verband. Bij de ambulante compressietherapie krijg je een hoge werkdruk en lage rustdruk. b; Niet-ambulante compressietherapie > toepassing bij patiënten die hun spierpomp niet kunnen gebruiken, omdat ze bijvoorbeeld in een rolstoel zitten. Deze therapie wordt uitgevoerd met lange rek zwachtels. Deze therapie geeft een hoge rustdruk en lage werkdruk, waardoor het dus niet zo geschikt is voor de ambulante patiënt. De elastische lange rek zwachtel moet dagelijks worden aangebracht, dit dient bij voorkeur te gebeuren wanneer de patiënt nog op bed ligt, omdat dan het been nog relatief slank is. Complicaties die er bij compressietherapie met zwachtels kunnen optreden; - irritatie van de huid > ruw zwachtel materiaal of schuiven van de zwachtel. - vensteroedeem > door niet overlappen van de zwachtel. - pijn > verkeerd aangelegde zwachtel of achterliggend arterieel probleem. - kleur tenen > enige blauwe verkleuring is normaal maar dient te verdwijnen na lopen of bewegen van de benen. Een witte verkleuring na het zwachtelen kan duiden op een arteriële aandoening, dan de zwachtel onmiddellijk verwijderen en een arts raadplegen. - afzakken van de zwachtel > te los aanleggen of het snel verdwijnen van oedeem. - striemen/blaren > ontstaan als er met ongelijke spanning gezwachteld wordt. c; Therapeutisch elastische kousen > worden voorgeschreven als nabehandeling bij ambulante en niet-ambulante compressietherapie en ter voorkoming van het ontstaan van een ulcus cruris. Deze kousen dienen evenals de zwachtels ter ondersteuning van de kuitspierpomp. T.E.K. niet gebruiken zolang er oedeem aanwezig is. 8
8 T.E.K. zijn ingedeeld in 4 compressieklassen; I: 0-24mmHg (zogenaamde steunkousen) > gering effect op oppervlakkige venen zwangerschap moe gevoel bij staand beroep II: 25 34mmHg > duidelijk effect op oppervlakkige venen, maar gering effect op het diepe systeem lichte CVI s avonds oedeem posttraumatisch oedeem beginnend posttrombotisch syndroom III: 35 44mmHg > effect op het oppervlakkige en het diepe systeem CVI huidafwijkingen aan het onderbeen posttrombotisch syndroom nabehandeling van ulcus cruris varices met sterke oedeemvorming nabehandeling bij recidiverende erysipelas zwangerschap met sterke oedeemvorming lymfoedeem IV: 45-70mmHg > duidelijk effect op het diepe systeem zeer ernstige CVI zeer zwaar lymfoedeem Voor- en nadelen van de elastische kous voor de patiënt voordelen nadelen voorkomen van een recidief noodzaak van levenslang dragen bescherming tegen stoten moeilijk aantrekken bestrijden van oedeemvorming stijf gevoel in de benen minder moe gevoel in de benen cosmetisch minder aantrekkelijk d; Manuele lymfdrainage > dit is een combinatie van massage en oedeemgrepen waarbij compressie met de handen volgens een bepaalde methode gegeven wordt. Het doel is oedeem te verminderen door het aanzetten/stimuleren van de motoriek van de lymfebanen. Het kan gegeven worden bij patiënten met een niet werkende spierpomp en bij patiënten met oedeem en ulcera waar naast een veneuze problematiek ook een arteriële en lymfatische component aanwezig zijn. Het wordt gegeven door speciaal hiervoor opgeleide fysiotherapeuten en huidtherapeuten. e; Pressotherapie > hierbij maakt men gebruik van manchetten met compartimenten die elkaar gedeeltelijk overlappen. D.m.v. een pomp wordt de lucht in deze compartimenten geblazen en weer verwijderd volgens een schema met langzaam oplopende drukken. De drukgolf die ontstaat verplaatst het oedeem door de interstitiële ruimtes van distaal naar proximaal (of andersom) en zet de veneuze circulatie aan tot beter functioneren. 9
9 2; Wondverzorging Doel: voorkomen van infectie en het creëren van omstandigheden voor een zo vlot mogelijke wondgenezing Bij de keuze van een product dient men met een aantal zaken rekening te houden; - schoeisel - plaats, vorm, diepte en grootte van de wond - de kleur - fase van genezingsproces - geur > kan wijzen op een infectie - mate en kleur van het exsudaat - huid rondom het ulcus > gemacereerd, droog, schilferend Observatie van de wond dient zowel voor als na reiniging te gebeuren. Reinigen kan met kraanwater (30 seconden vooraf door laten stromen, dit in verband met bacteriegroei bij langdurig stilstaand water). Waterstofperoxide wordt afgeraden i.v.m. beschadiging van granulatieweefsel. Zalfresten kunnen met petroleumether of zoete olie van de omringende huid opgelost worden, ook schilfers kunnen zo verwijderd worden. Korsten en dikke schilfers dienen verwijderd te worden aangezien ze meer kans geven op drukplekken met nieuwe ulcera als gevolg. M.b.t. de kleur kan men volgens het WCS classificatiemodel werken, alhoewel men bij een veneus ulcus niet zo heel vaak een zwarte wond ziet, is er soms sprake van vervloeide necrose. Necrose verwijderen volgens bestaande technieken: chirurgisch / enzymatisch / autolytisch. Een met Pseudomonas geïnfecteerde wond (groenig beslag) kan behandeld worden met in azijnzuur, 1 tot 2 %, gedrenkte gazen. Deze gazen mogen maximaal 15 minuten in de wond blijven i.v.m. mogelijke beschadiging van granulatieweefsel. 3; Adviezen en leefregels Doel: voorkomen van een ulcus cruris of recidief. Beweging - minimaal 4 x per dag 15 minuten wandelen (indien mogelijk) - zwemmen (indien geen wond) - oefeningen van het enkelgewricht om kuitspier te activeren Verzorging - voorkom beschadigingen van de huid - bij droge en schilferige huid, neutrale indifferente zalf - goede teennagel verzorging Kleding en schoeisel - geen knellende kleding - goed schoeisel > stimuleert tot lopen > hoge hakken kan leiden tot dwangstand van de kuitspier Voeding en vocht - voldoende eiwitten, energie, vitamines en mineralen - minimaal 1,5 liter vocht per dag - voorkom of bestrijd overgewicht Overige adviezen - voorkom stoten of vallen - voorkom teveel warmte > ongunstig voor de bloedsomloop - niet roken > slecht voor de bloedvaten en vertraagt de wondgenezing 10
10 4; Medicamenteuze therapie Bij het ulcus cruris venosum is over het algemeen medicamenteuze therapie niet nodig Wanneer een patiënt pijnklachten heeft, kan deze bang zijn om zich te bewegen wat een negatief effect heeft op de doorbloeding van de onderbenen. Goede pijnbestrijding is in deze zeer belangrijk. 5; Andere behandelingsmogelijkheden Op basis van het onderliggend lijden kan de arts ook voor andere behandelingsmogelijkheden kiezen, zoals: 1: spataderen behandelen: - crossectomie > afbinden van aderen. - strippen > onderhuids stropen van aangedane delen van aderen > nabehandeling met compressietherapie. - combinatie van crossectomie en strippen. - inspuiten (=sclerotherapie) > beschadiging van de vaatwand door etsende stof > ontsteking > d.m.v. compressieverband worden vaatwanden tegen elkaar gedrukt en ontstaat verkleving en uiteindelijk vergroeiing. 2: huidtransplantatie: Huid uit het bovenbeen van de patiënt wordt overgebracht in het schone wondbed, hier zijn 2 methodes voor; - full-thickness huidbiopten (meest succesvolle) > biopt bestaat uit epidermis en dermis > snelle genezing van donorplaats en pijn van ulcus verdwijnt snel > goed bestand tegen compressietherapie. - Split-skin > huidlap bestaat alleen uit epidermis > laat grote schaafwond achter en getransplanteerde huid is erg dun. 11
11 Nog enkele nuttige tips bij het zwachtelen Leg het compressief verband s morgens direct na het opstaan aan. Plaats de voet in 90 ten opzichte van het been. Afhankelijk van de grootte van de voet en de omvang van het been is de beste breedte voor de zwachtels 8 of 10 cm breed. Pak de zwachtel zó vast dat u in de rol kunt kijken. Rol de zwachtel bij het aanleggen tegen de huid aan / af en trek hem aan in de looprichting van de rol. De zwachtel wordt het best aangelegd door met de zwachtelrol de anatomische vorm van het been te volgen en niet door zelf volgens een vooraf bepaald patroon te zwachtelen. Dit betekent dat elk been anders is ingezwachteld. Haal de rol niet van het been en stuur niet in een bepaalde richting, daar anders een ongelijke druk aan de beide zijkanten van de zwachtel ontstaat en dit insnoeringen veroorzaakt. Leg de zwachtel ook beslist niet circulair aan. Ook dit veroorzaakt insnoeringen. Door de zwachtel onder gelijkmatige tractie aan te leggen, ontstaat er automatisch een hogere druk rond de enkel aflopend naar de knie. Dit wordt beschreven in de Wet van Laplace : bij gelijkblijvende trekkracht neemt de druk af bij toenemende omvang (straal). Omdat de beenomvang van de enkele naar de knie toeneemt, zal de druk dus afnemen indien hij gelijkmatig aangelegd wordt. Er mogen geen openingen in het verband zijn nadat het eenmaal is aangelegd. In de meeste gevallen zijn dan ook twee zwachtels nodig. Bij het aanleggen van een compressief verband verdient het aanbeveling de eerste zwachtel van binnen naar buiten aan te leggen en de tweede zwachtel van buiten naar binnen. Inspecteer bij de volgende verzorging alle drukpunten en breng indien nodig een betere bescherming aan bij het aanleggen van een nieuwe zwachtel. Moedig de patiënt aan om te lopen. Alleen dan wordt het doel van de therapie, het ondersteunende effect van de spierpomp, bereikt. Plaats het been in hoogstand tijdens de rustperiodes. 12
Waarom worden deze kousen gedragen
Waarom worden deze kousen gedragen Therapeutische Elastische Kousen worden voorgeschreven door de huisarts of de behandelend specialist. De elastische kousen worden bijvoorbeeld voorgeschreven bij de volgende
Nadere informatieUlcus Cruris de ins & outs. Corien Dekkers MANP Verpleegkundig Specialist
Ulcus Cruris de ins & outs Corien Dekkers MANP Verpleegkundig Specialist Ulcus cruris Letterlijk: zweer aan het onderbeen Oorzaken onder andere: Veneus Arterieel Trauma of maligniteit Chronisch veneuze
Nadere informatieOpen been. Ulcus cruris venosum
Open been Ulcus cruris venosum Wat is een ulcus cruris venosum? Een ulcus cruris heet ook wel een open been. Dit is een wond op het onderbeen. Deze wond wil niet goed genezen. Ulcus betekent wond. Cruris
Nadere informatie2. Open been (ulcus cruris venosum)
2. Open been (ulcus cruris venosum) Dermatologie Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Wat is een open been? Een open been is een wond op het onderbeen. Deze wond wil niet goed
Nadere informatieREADER AMBULANTE COMPRESSIE THERAPIE
READER AMBULANTE COMPRESSIE THERAPIE Medeco B.V., Postbus 155, 3260 BB Oud-Beijerland, www.medeco.nl INHOUDSOPGAVE 1. ANATOMIE EN FYSIOLOGIE VAN HET (VENEUZE) VAATSTELSEL...3 2. PATHOLOGIE...5 2.1. Veneuze
Nadere informatieUlcus cruris. (open been)
Ulcus cruris (open been) In deze folder geven wij u meer informatie over een ulcus cruris (een open been). Het open been (ulcus cruris) Een open been is een wond aan het onderbeen, die meestal aan de binnenkant
Nadere informatieUlcus cruris venosum. Otto Dankerlui Dermatoloog
Ulcus cruris venosum Otto Dankerlui Dermatoloog TweeSteden ziekenhuis Vestiging Tilburg Indeling Inleiding Epidemiologie Etiologie Symptomatologie Diagnostiek Inleiding Inleiding Oorzaken Ulcus Cruris
Nadere informatieDermatologie. Open been. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
Dermatologie Open been Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Wat is een open been? Een open been of ulcus cruris is een wond of zweer aan het onderbeen.
Nadere informatieDe haarvaten bundelen zich tot aderen en het bloed, nu arm aan zuurstof en voedingsstoffen, wordt teruggevoerd naar het hart.
Open been Wat is een open been? Een open been of "ulcus cruris" is een wond of zweer aan het onderbeen. Vaak is de wond met een geelbruin beslag of een korst bedekt. De wond kan in het begin ook zwart
Nadere informatieOpen been Wat is een open been? Hoe werken de bloedvaten in de benen?
Open been Wat is een open been? Een open been is een open plek of wond aan het onderbeen. De medische term ervoor is ulcus cruris. Dit betekent: zweer aan het onderbeen. Het gaat hierbij om een slecht
Nadere informatieOpen been. Ulcus cruris
Open been Ulcus cruris In deze folder vindt u informatie over een open been. Wat is een open been? Een open been is een open plek of wond aan het onderbeen. De medische term ervoor is ulcus cruris wat
Nadere informatieLymfoedeem Radboud universitair medisch centrum
Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk
Nadere informatieOpen been (Ulcus cruris)
Open been (Ulcus cruris) Ziekenhuis Gelderse Vallei U bent opgenomen in Ziekenhuis Gelderse Vallei in verband met een niet genezende wond (=ulcus) aan uw been. In deze folder krijgt u informatie over deze
Nadere informatieWondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU
Wondsymposium 31-10-2018 Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Hoe zou je deze wond beschrijven? Leren kijken Even meekijken Dermatologie = Leren kijken = Actief! Waar gaan we het over hebben? Anatomie
Nadere informatieAmbulante compressietherapie (zwachtelen) Bij een open been of vochtophoping in het been
Ambulante compressietherapie (zwachtelen) Bij een open been of vochtophoping in het been 2 U heeft een open been (ulcus cruris) of vochtophoping in uw been (oedeem). Om dit te laten genezen of om vocht
Nadere informatiePathogenese en behandeling van het ulcus cruris venosum
Pathogenese en behandeling van het ulcus cruris venosum Jeanette van Houtum, dermatoloog THEMA, 11 september 2013 Inhoud ulcus cruris pathogenese klinische presentatie behandeling nazorg samenvatting Ulcus
Nadere informatieSpataderen. Ervaren dermatologen. Zeer persoonlijke zorg. Korte wachttijden.
Spataderen Ervaren dermatologen. Zeer persoonlijke zorg. Korte wachttijden. Mohs Klinieken. Uw zorg in ervaren handen. Informatie over spataderen Aderen Aderen dienen er voor om het bloed terug te brengen
Nadere informatieH.341878.0415. Spataderbehandeling door middel van inspuiten vloeistof
H.341878.0415 Spataderbehandeling door middel van inspuiten vloeistof Inleiding U heeft samen met uw arts besloten om uw spataderen te laten behandelen. Dit is de spataderbehandeling door middel van inspuiten
Nadere informatieInformatie over thuisbehandeling van Ulcus cruris venosum ( open been )
Informatie over thuisbehandeling van Ulcus cruris venosum ( open been ) Dit boekje is eigendom van: Naam: Adres: Plaats: Telefoonnummer: Inhoudsopgave 1 Waarom dit boekje... 1 Informatie over de behandeling...
Nadere informatieCompressietherapie been
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 30 Compressietherapie been Compressietherapie wordt algemeen beschouwd als de standaard behandeling voor een
Nadere informatieDermatologie. Vaatziekten en compressietherapie. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie Aanwijzingen voor patiënten met vaatziekten Hoe kunnen stuwingen in de benen vermeden worden? 1. Door beweging van de kuitspieren (lopen, wippen met de voeten) wordt het
Nadere informatieDermatologie. Patiënteninformatie. Open been. Ulcus cruris. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Open been i Patiënteninformatie Ulcus cruris Slingeland Ziekenhuis Wat is een open been De arts heeft bij u een open been (ulcus cruris) vastgesteld. Dit is een wond aan het onderbeen, die
Nadere informatieCOMPRESSIEVERBAND BIJ VOCHT IN BENEN EN/OF OPEN BEEN
COMPRESSIEVERBAND BIJ VOCHT IN BENEN EN/OF OPEN BEEN 17772 Inleiding Uw behandelend specialist heeft u Ambulante Compressie Therapie (zwachtelen met druk) voorgeschreven, omdat u last van vocht in uw benen
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Trombosebeen Spoedeisende hulp Locatie Hoorn/Enkhuizen Diep veneuze trombose U heeft zojuist te horen gekregen dat u een trombosebeen heeft. Bij een trombosebeen is er sprake van
Nadere informatieInleiding Spataderen
Spataderen 514 Inleiding Bij het Flebologisch Centrum Rotterdam kunt u terecht voor de behandeling van verschillende typen spataderen. Steeds meer mensen krijgen in de loop van het leven in meer of mindere
Nadere informatieSpataders: foam echosclerose. Informatie voor patiënten
Spataders: foam echosclerose Informatie voor patiënten Spataders: foam echosclerose 2 Spataders: foam echosclerose 3 Inleiding 5 Wat zijn spataders 6 Mogelijke klachten 7 Risicofactoren 7 Gevolgen 8 Behandelingsmogelijkheden
Nadere informatieEEN OPEN BEEN EEN PATIËNTENBROCHURE...
EEN PATIËNTENBROCHURE INHOUDSOPGAVE INLEIDING WAT IS? HOE ONTSTAAT? WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN? HOE WORDT BEHANDELD? WAT KUNT U ZELF DOEN? THERAPEUTISCH ELASTISCHE KOUSEN MEER INFORMATIE LITERATUURBRONNEN
Nadere informatieBasiskennis wonden en wondgenezing
Basiskennis wonden en wondgenezing Annelies van Zandbergen, verpleegkundig specialist i.o. Wond Expertise Centrum GHZ ZorgBrug Opzet workshop - werkwijze WEC - soorten wonden/wondgenezing - anamnese -
Nadere informatieHoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er?
Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit kan ontstaan in bijvoorbeeld een arm of been. De arm of het been kan daardoor dik worden. Lymfevocht stroomt door de lymfevaten.
Nadere informatieInspuiten van spataderen (scleroseren)
Inspuiten van spataderen (scleroseren) Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de behandeling door middel van het inspuiten van de spataderen. Het
Nadere informatieOpen been: vocht eruit, wond dicht
Open been: vocht eruit, wond dicht Vice Versa speciale editie voor doktersassistentes. 22 maart 2016 Stef Menting, Dermatologie, OLVG Oost Programma 17.30-18.30: soorten wonden en behandeling» Stef Menting
Nadere informatieHfdst 4: Chronische wonden
1. Indeling Hfdst 4: Chronische wonden Veneus ulcus: meest frequent, 1% vd populatie Arterieel ulcus Diabetisch ulcus Andere oorzaken van chronische wonden 2. Veneus ulcus 2.1. Etiopathogenese Chronische
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Inhoudsopgave Wat is trombose... 1 Wat is diep veneuze trombose... 1 Oorzaken van diep veneuze trombose... 2 Verschijnselen van diep veneuze trombose... 2 Diagnose stellen bij diep
Nadere informatieSpataderen. Behandeling door de chirurg. Algemene informatie. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 0343
Spataderen Behandeling door de chirurg Algemene informatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 0343 Inleiding U heeft spataderen. Binnenkort wordt u hieraan behandeld door de chirurg. In deze
Nadere informatieG E B R U I K E R S T I P S
ALGEMENE TIPS VOOR THERAPEUTISCH ELASTISCHE KOUSEN Aantrekken Trek uw therapeutisch elastische kousen direct na het opstaan aan en draag ze iedere dag. Maak gebruik van onze speciale aantrekhandschoenen
Nadere informatieBehandeling van spataderen
Behandeling van spataderen 1 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te
Nadere informatieInleiding Spataderen
SPATADEREN Inleiding Bij de polikliniek Dermatologie het en Flebologisch Centrum kunt u op beide locaties terecht voor de behandeling van verschillende typen spataderen. Veel mensen krijgen in de loop
Nadere informatieIntermitterende Pneumatische Compressie
Intermitterende Pneumatische Compressie Intermitterende Pneumatische Compressie De toepassing van Intermitterende Pneumatische Compressie (IPC) is een essentieel onderdeel van de moderne behandeling van
Nadere informatieUlcus cruris venosum. Inleiding. Epidemiologie, etiologie en symptomatologie. Dr. M.B. Maessen-Visch
254 24 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2015 Ulcus cruris venosum Dr. M.B. Maessen-Visch De richtlijn dateert uit 2014 en is onderdeel van de overkoepelende richtlijn Veneuze pathologie Inleiding
Nadere informatieLeefstijlbegeleiding. Chronische veneuze insufficiëntie Informatie & preventie Patiëntenboekje
mogelijkheden. Veel zorgverzekeraars vergoeden een deel van de kosten. Voor meer informatie over stoppen met roken, kunt u terecht bij STIVORO (het expertisecentrum voor tabakspreventie). Zie ook www.stivoro.nl.
Nadere informatieInleiding. Wij wensen u alvast een spoedig herstel en een aangenaam verblijf op ons heelkundig dagziekenhuis.
Inleiding Welkom op onze dienst vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één of beide benen vastgesteld die best kunnen verholpen worden met een heelkundige ingreep. Deze folder geeft u uitleg over de
Nadere informatieBehandeling van spataderen
Behandeling van spataderen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te
Nadere informatieSteunkousen LIVIT ORTHOPEDIE LIVIT.NL. Uw specialist op het gebied van Therapeutisch elastische kousen. Volg ons ook op:
Steunkousen LIVIT ORTHOPEDIE Uw specialist op het gebied van Therapeutisch elastische kousen Volg ons ook op: LIVIT.NL Steunkousen Heeft u problemen met de doorbloeding in uw benen of armen? Dan kunnen
Nadere informatieSPATADERS DUPLEXGELEIDE FOAMSCLEROSE. - Patiëntinformatie -
SPATADERS DUPLEXGELEIDE FOAMSCLEROSE - Patiëntinformatie - Inleiding. Welkom op de dienst Vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één of beide benen vastgesteld die best kunnen verholpen worden met
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting
Patiëntenvoorlichting Auteur: E. Ploeg-Schreur, L. Ars Vertaald/bijgewerkt: Nieuwsbrief: 1998 Pagina: 37-41 Jaargang: 14 Nummer: 3 Toestemming: Illustraties: Bijzonderheden: Kernwoorden: Patiëntenvoorlichting
Nadere informatiePatiënteninformatie. Zwachtelen (Ambulante Compressie Therapie) Zwachtelen (Ambulante Compressie Therapie)
Patiënteninformatie Zwachtelen (Ambulante Compressie Therapie) Zwachtelen (Ambulante Compressie Therapie) 20180005 Zwachtelen.indd 1 1 30-01-18 10:20 Zwachtelen (Ambulante Compressie Therapie) Polikliniek
Nadere informatiePatiënteninformatie. Druktherapie met korte rekwindels
Patiënteninformatie Druktherapie met korte rekwindels Inleiding Deze brochure geeft u meer uitleg over de behandeling van druktherapie met korte rekwindels bij veneuze insufficiëntie. Bij deze aandoening
Nadere informatieOedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie
00 Oedeemtherapie Manuele lymfedrainage methode Vodder Afdeling Fysiotherapie 1 Het lymfestelsel Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen
Nadere informatieDiep veneuze trombose
Diep veneuze trombose Wat is trombose? Trombose is een bloedstolsel (bloedprop) in een bloedvat. Door groei van het stolsel kan het bloedvat verstoppen en uiteindelijk volledig afgesloten raken. Van dit
Nadere informatieSPATADEREN VARICES. Dicht op de huid
SPATADEREN VARICES Dicht op de huid SPATADEREN Spataderen staan in de top tien van klachten waarmee men de huisarts bezoekt. Spataderen (varices) zijn afwijkingen aan de aderen, wat zich veelal kenmerkt
Nadere informatieSPATADERS SCLEROTHERAPIE (DROOGSPUITEN) - Patiëntinformatie -
SPATADERS SCLEROTHERAPIE (DROOGSPUITEN) - Patiëntinformatie - Inleiding. Welkom op de dienst vaatheelkunde. Bij u werden aan één of beide benen spataders vastgesteld die best kunnen verholpen worden met
Nadere informatieChronisch veneuze insufficiëntie
Chronisch veneuze insufficiëntie Wat is veneuze insufficiëntie? In ons lichaam wordt het bloed vervoerd via bloedvaten. Zuurstofrijk bloed wordt door slagaderen van het hart naar de weefsels, zoals huid
Nadere informatieSpataderen, Varices, Besenreiter, Takkebosvenen
Spataderen, Varices, Besenreiter, Takkebosvenen Wat zijn het? Aderen zijn de bloedvaten die zorgen voor de terugstroom van het bloed naar het hart. De slagaderen vervoeren het bloed van het hart naar de
Nadere informatieLymfoedeem: Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst 29-01-16. Mireille Lauret-Roemers. Oedeem- en Oncologiefysiotherapeute
Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst Mireille Lauret-Roemers Oedeem- en Oncologiefysiotherapeute www.oofu.nl info@oofu.nl Lymfoedeem: behandeling nu en in de toekomst 1 Inhoud 1. Wat is oedeem?
Nadere informatieWCS-congres 2017 Grenzeloze wondzorg Parallelsessie vaatchirugische patiënt 28 november 2017, Utrecht
WCS-congres 2017 Grenzeloze wondzorg Parallelsessie vaatchirugische patiënt 28 november 2017, Utrecht Emmy Muller, Verpleegkundig Specialist WEC Groene Hartziekenhuis Gouda, ZorgBrug Commissielid chirurgische
Nadere informatieBehandeling van spataderen
Behandeling van spataderen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te
Nadere informatieLymfoedeem van het been
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Naast bloedvaten kent het lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar het bloedvaatstelsel.
Nadere informatieCOMPRESSIETHERAPIE: KORT OF LANG JEANNINE SPINNAEL VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST WONDZORG UZ BRUSSEL
COMPRESSIETHERAPIE: KORT OF LANG JEANNINE SPINNAEL VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST WONDZORG UZ BRUSSEL 1 Gezondheidssysteem Effectiviteit Financiële tegemoetkoming Gezondheidsmedewerkers Werkingsmechanisme Ervaring
Nadere informatieInformatie over diagnose, behandeling en gevolgen van een trombosebeen
Patiënteninformatie Trombosebeen Informatie over diagnose, behandeling en gevolgen van een trombosebeen 1234567890-terTER_ Trombosebeen Informatie over diagnose, behandeling en gevolgen van een trombosebeen.
Nadere informatie- 1 - Decubitusbehandelprotocol
- 1 - Definitie Decubitus is de medische term voor doorliggen, dit betekent weefselversterf, veroorzaakt door de inwerking op het lichaam van druk-, schuif- en wrijfkrachten of een combinatie van deze
Nadere informatieBEHANDELING VAN SPATADEREN
BEHANDELING VAN SPATADEREN 25731 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de meest gebruikelijke behandelmogelijkheden. Het is goed u te
Nadere informatieOpen been (ulcus cruris)
Open been (ulcus cruris) 1 Uw behandelend arts heeft een open been bij u geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is een open been? Een
Nadere informatieOnderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker
Onderwerp Behandelmogelijkheden voor lymfoedeem na borstkanker voorstellen Inge Jansen Oedeemfysiotherapeute Opleiding Master oncologiefysiotherapie Praktijk voor Fysiotherapie in Terborg 18-11- 14 Inhoud
Nadere informatieWond Expertise Centrum IJssellandziekenhuis
Wond Expertise Centrum IJssellandziekenhuis Duodagen 12 en 13 april 2018 Annemarie Okkerse, dermatoloog Pascale Kim, verpleegkundig specialist Disclosure sheet Vereniging Medische Staf (Disclosure slide
Nadere informatie5. Spataderen. Dermatologie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
5. Spataderen Dermatologie Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Wat zijn spataderen? Spataderen (varices) zijn afwijkingen aan de aders. Aders zijn bloedvaten voor het afvoeren
Nadere informatieH Spataderbehandeling volgens Müller techniek
H.341885.0415 Spataderbehandeling volgens Müller techniek 2 Inleiding U heeft samen met uw arts besloten om uw spataderen te laten behandelen. Dit is de spataderbehandeling door middel van de Müller techniek,
Nadere informatieInleiding. Wij wensen u alvast een spoedig herstel en een aangenaam verblijf op ons heelkundig dagziekenhuis.
Inleiding Welkom op onze dienst vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één of beide benen vastgesteld die best kunnen verholpen worden met een heelkundige ingreep. Deze folder geeft u uitleg over de
Nadere informatieSpataderen Wat zijn spataderen? Hoe ontstaan spataderen? - Aanleg - Zwangerschap - Hormonale factoren
Spataderen Wat zijn spataderen? Spataderen (varices) zijn afwijkingen die veelvuldig voorkomen, meer bij vrouwen dan bij mannen. Men kan met recht spreken van een volksziekte. Onder spataderen wordt hier
Nadere informatieCellulitis en erysipelas. Ontstekingen van de huid en onderhuids vet- en bindweefsel
Cellulitis en erysipelas Ontstekingen van de huid en onderhuids vet- en bindweefsel Inleiding U heeft van uw arts gehoord dat u cellulitis of erysipelas heeft. In deze folder leest u meer over deze aandoening
Nadere informatieSpataderen strippen. Varices strippen of crossectomie
Spataderen strippen Varices strippen of crossectomie 2 Uw behandelend arts heeft u vanwege uw spataderklachten voor een onderzoek en of behandeling naar de poli flebologie van het CWZ verwezen. Deze folder
Nadere informatiewww.heelkunde-azdamiaan.be
Wat zijn varices (spataders)?... 2 Soorten spataders?... 5 1. Teleangiëctasieën, spider naevi, spinnekopjes, gesprongen adertjes ; 5 2. De klassieke varices of spataders: 5 3. Inwendige spataders of stamvaricose:
Nadere informatieSclerotherapie van spataderen
Sclerotherapie van spataderen Dermatologie alle aandacht Sclerotherapie van spataderen De behandeling Bij sclerotherapie wordt op verschillende plaatsen in de spatader een kleine hoeveelheid vloeistof
Nadere informatieSPOEDEISENDE HULP / INTERNE GENEESKUNDE / DERMATOLOGIE. Trombosebeen
SPOEDEISENDE HULP / INTERNE GENEESKUNDE / DERMATOLOGIE Trombosebeen Trombosebeen Er is bij u een trombosebeen vastgesteld. Uw behandelend arts heeft u al een en ander uitgelegd, maar vaak blijven er toch
Nadere informatieDermatologie. Spataderen. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
Dermatologie Spataderen Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Wat zijn spataderen? Spataderen (varices) zijn aderafwijkingen die vaak voorkomen. Ze
Nadere informatieDe behandeling van spataderen
Dermatologie Patiënteninformatie De behandeling van spataderen U ontvangt deze informatie, omdat u spataderen heeft. Hierin kunt u lezen wat spataderen precies zijn en wat de verschijnselen hiervan zijn.
Nadere informatie1.1 Doel van ambulante compressietherapie
Compressie therapie Compressietherapie is het uitoefenen van druk van buitenaf op het (onder)been of arm. De ambulante compressietherapie wordt uitgevoerd bij patiënten die kunnen lopen (de spierpomp gebruiken)
Nadere informatieUlcus Cruris & Ambulante Compressie Therapie Janine Huesken Wondverpleegkundige Florence
Ulcus Cruris & Ambulante Compressie Therapie Janine Huesken Wondverpleegkundige Florence In samenwerking met: - Selma van Lobenstein, Wondverpleegkundige Florence / Sophia - Barbara den Boogert, Wondconsulent
Nadere informatieLymfoedeem Dermatologie
Lymfoedeem Dermatologie Wat is lymfoedeem? In de huid zijn zeer kleine lymfevaatjes aanwezig. Dit zijn kleine vaatjes die tussen de weefsels vocht en eiwitten afvoeren naar de lymfeklieren.wanneer deze
Nadere informatieDatum: 11 maart Onderstaand de volledige uitspraak. Compressiekousen bij ulcus cruris venosum (dubbellaags koussysteem) Samenvatting
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 11 maart 2010 Uitgebracht aan: Zorgvorm: Compressiekousen bij ulcus cruris venosum (dubbellaags koussysteem) vallen onder het basispakket Zvw De behandeling
Nadere informatieBEHANDELING VAN SPATADEREN. (Behandeling van varices)
BEHANDELING VAN SPATADEREN (Behandeling van varices) Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van spataderen (varices) en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden.
Nadere informatieSPATADERS (of varices)
SPATADERS (of varices) Inleiding Welkom op onze dienst vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één of beide benen vastgesteld die best kunnen verholpen worden met een heelkundige ingreep. Deze brochure
Nadere informatieRichtlijn algemene wondverzorging
Richtlijn algemene wondverzorging Inhoud -De Huid -Soorten wonden -WCS -Vochtig wondmilieu -Producten De huid: epidermis, dermis en subcutis Het grootste orgaan van ons lichaam Opbouw: Opperhuid (epidermis)
Nadere informatieVarices of spataders Informatie voor patiënten
Varices of spataders Informatie voor patiënten 2 Varices of spataders Wat zijn spataders? Spataders (varices - spataderen) zijn abnormale verbredingen van een ader. Dit resulteert meestal in zichtbare
Nadere informatieWat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel
Oedeemtherapie Oedeemtherapie De therapeuten Ingrid Algera - de Vroom Dagmar Berkelaar Koster Dagmar en Ingrid hebben hun opleiding gevolgd bij het Nederlands Paramedisch Instituut (NPI) en zijn beiden
Nadere informatieST. ANTONIUS SPATADERCENTRUM. Spataders
ST. ANTONIUS SPATADERCENTRUM Spataders Spataders Spataders zijn aders in het been die duidelijk zichtbaar zijn door de huid. Ze ontstaan doordat er bloed in de aders blijft staan doordat de wanden van
Nadere informatieUlcus Cruris Therapie aanpak
Ulcus Cruris Therapie aanpak Cutimed Geavanceerde wondverzorging Geavanceerde wondverzorging Een handleiding voor de succesvolle Alle wonden zijn verschillend, maar toch hebben ze één ding gemeen: elke
Nadere informatieH.40021.0516. Wondzorgboek
H.40021.0516 Wondzorgboek Inleiding Voor u ligt het wondzorgboek van de Saxenburgh Groep. Het is een leidraad voor verpleegkundigen, artsen en andere hulpverleners bij de behandeling van uw wond. Met
Nadere informatieTIPS VOOR GEZONDE BENEN
ONTSTAAN/BEHANDELING VENEUZE AANDOENINGEN TIPS VOOR GEZONDE BENEN VenoTrain COMPRESSIEKOUSEN broschuere_patient_int_5c_105x210_170125_12seiten.indd 1 BAUERFEIND.COM 30.01.2017 13:31:47 roschuere_patient_int_5c_105x210_170125_12seiten.indd
Nadere informatieThemabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling
Themabijeenkomst lymfoedeem en huidklachten na oncologische behandeling Even voorstellen Karlijn Sterkenburg info@onze-huid.nl Patricia Stienstra info@patriciastienstra.nl Agenda De huid en het lymfesysteem,
Nadere informatieBehandeling van spataderen
Behandeling van spataderen Endo-coagulatie techniek of Endoveneuze laser therapie In deze informatie leest u: Wat zijn spataderen Hoe ontstaan spataderen Wie krijgt spataderen Wat zijn de klachten Welke
Nadere informatieFysiotherapie. Lymfe- en oedeembehandeling
Fysiotherapie Lymfe- en oedeembehandeling 1 Wat is oedeem? Oedeem is een vochtophoping in een deel van het lichaam. Dit uit zich door toename van de omvang, een vermoeid en zwaar gevoel, tintelingen, pijn,
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorzorgsmaatregelen voor lymfoedeem Na verwijdering of bestraling van lymfeklieren is er altijd een kans op lymfoedeem. Er zijn een aantal factoren die de kans op lymfoedeem
Nadere informatieToetsstation. Zwachtelen ulcus cruris venosum
Toetsstation Zwachtelen ulcus cruris venosum Algemene gegevens Classificatiecode(s) S97, S56 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is om volgens de richtlijnen van de NHG- Standaard 'Ulcus cruris
Nadere informatieSpataderen. Dermatologie. Beter voor elkaar
Spataderen Dermatologie Beter voor elkaar 2 Wat zijn spataderen? Spataderen (varices) zijn aderafwijkingen die veelvuldig voorkomen. Ze komen meer bij vrouwen voor dan bij mannen. Spataderen behoren tot
Nadere informatieDe behandeling van spataderen. Huidziekten
De behandeling van spataderen Huidziekten Spataderen U bezoekt ons ziekenhuis omdat u last hebt van spataderen (varices). Met spataderen wordt bedoeld: iedere abnormale verwijding van een ader. In het
Nadere informatieSt. Antonius Flebologie Centrum. Spataders
St. Antonius Flebologie Centrum Spataders Spataders Spataders zijn aders in het been die duidelijk zichtbaar zijn door de huid. Ze ontstaan doordat er bloed in de aders blijft staan doordat de wanden van
Nadere informatieSCLEROTHERAPIE (DROOGSPUITEN)
SCLEROTHERAPIE (DROOGSPUITEN) BEHANDELING VAN SPATADERS - Patiëntinformatie - 1 2 3 Inleiding Welkom op de dienst Vaatheelkunde. Bij u werden spataders aan één of beide benen vastgesteld. Deze kunnen worden
Nadere informatiePatiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel
Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem
Nadere informatie