BouwKennis Whitepaper. Zorgmarkt in beeld

Transcriptie

1 BouwKennis Whitepaper Zorgmarkt in beeld

2 Voorwoord Zorginstellingen krijgen steeds meer vrijheid en verantwoordelijkheid over hun investeringen. Dit geldt ook voor de manier waarop zij naar hun gebouwen en locaties kijken. Het streven naar maximalisatie van het aantal vierkante meters maakt hierdoor plaats voor het zoeken naar optimalisatie. Voor marktpartijen die op deze ontwikkelingen willen inspelen, is kennis van de sector onmisbaar. Voor de Zorgmarkt in beeld ondervraagt BouwKennis om het jaar uitvoerig hoofden van de facilitaire dienst van ziekenhuizen en grote en middelgrote zorginstellingen in Nederland zoals verpleeghuizen en verzorgingshuizen. Hiermee bieden wij partijen in de bouwsector antwoord op vragen als hoe facilitaire diensten van zorginstellingen actief zijn, hoe zij omgaan met planmatig onderhoud en renovaties en natuurlijk hoe je hierop inspeelt. Binnenkort verschijnt de Zorgmarkt in beeld Met deze whitepaper op basis van het rapport uit 2012 bieden wij je alvast een voorproefje op dé handvatten om je beleid op deze kansrijke markt vorm te geven. Deze whitepaper begint met een prognose van de utiliteitsbouwproductie voor 2014, 2015 en Hierbij wordt in het bijzonder gekeken naar de zorgsector. Vervolgens laten we zien wie de ontwerpende partij kiest bij nieuwbouw of uitbouw en wie de uitvoerende partijen. Hierna is er aandacht voor drie thema s: domotica, binnenklimaat en de zorgzwaartepakketten. Ten slotte hebben we een zorgkaart Nederland toegevoegd op basis van het nieuwe rapport. Hierop zie je in één oogopslag in welke provincie de komende jaren de meeste bouwkansen liggen en wat hier de populairste klussen zijn onder zorginstellingen. Heb je vragen over deze whitepaper of wil je meer weten over de Zorgmarkt in beeld 2014? Neem dan contact met ons op via de website, of via of Veel leesplezier en inspiratie gewenst! Boudewijn Goedhart BouwKennis B.V. BouwKennis Zorgmarkt in beeld 2

3 Inhoudsopgave Colofon Uitgever BouwKennis BV Max Euwelaan MA ROTTERDAM T E info@bouwkennis.nl Uitgever/directeur Boudewijn Goedhart 2 Voorwoord 4 Bouwprognoses Zorgsector 7 Wie is de DMU? 9 Domotica in de zorg 11 Zorgzwaartepakketten Verkoop Jacco Ridderhof Maurice van Dijk Dimitri Kraak T Top-3 klussen per provincie 14 BouwKennis Redactie Guido van Beek Leo Kranenburg Vormgeving Shirrin Vonk Inlichtingen T E info@bouwkennis.nl Bestellingen info@bouwkennis.nl Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd of gedupliceerd. BouwKennis Zorgmarkt in beeld 3

4 Bouwprognoses Zorgsector De utiliteitsnieuwbouw gaat nog enkele magere jaren tegemoet, maar het beeld per sector loopt uiteen. Sectoren die afhankelijk zijn van de export, zullen eerder geneigd zijn te investeren in nieuwe panden. Daarentegen hebben sectoren die afhankelijk zijn van consumentenbestedingen het voorlopig moeilijk. De budgetafhankelijke sectoren, waar de zorgsector nog altijd toe behoort, zullen de komende jaren naar verwachting krimpen. De vergunningverlening ontwikkelt zich in de budgetsector namelijk maar matig. De totale nieuwbouwproductie in de utiliteit komt in zowel 2014 als 2015 uit op circa 3,7 miljard. Vanaf 2016 treedt er een krachtig herstel op, met name in de marktsector. Deze tekst is afgesloten op 16 september Hoewel de zorgsector steeds meer een privaat karakter krijgt, wordt deze net als overheden en organisaties zonder winstoogmerk nog altijd tot de budgetsector gerekend. De bouwactiviteit komt hier tot stand via het budgetmechanisme: de bouw wordt betaald uit potjes met veelal publiek geld. De budgetsector is niet gericht op winst, maar op een passende gebouwcapaciteit. Het denken over capaciteit is echter weer afhankelijk van de conjunctuur. In tijden van economische groei zullen de budgetten ruim zijn en zal men eerder uitbreiden. Hierbij is het belangrijk te weten dat zorginstellingen sinds 1 januari 2012 verantwoordelijk zijn voor hun eigen vastgoed. Voorheen werden de kapitaallasten op vastgoedfinancieringen betaald door de overheid, met als tegenprestaties dat de bouwambities moesten worden goedgekeurd door het Bouwcollege. Tegenwoordig mogen zorginstellingen zelf hun beleid bepalen. Budgetsector Als gekeken wordt naar de budgetsector moet allereerst worden opgemerkt dat de budgetten momenteel onder druk staan door bezuinigingen bij alle overheidslagen. Tevens zorgen tegenvallers op grondexploitaties rond commerciële bouwprojecten dat verevening van overwinsten naar bouwprojecten van publieke aard minder zijn. Daarnaast is de vastgoedverantwoordelijkheid in de zorg zoals gezegd ontkoppeld van de overheidsbudgetten. Vanwege het niet-commerciële karakter van zorgdiensten blijven wij de zorgsector onder de budgetsector scharen. Overige dienstverleners (cultuur, sport, milieudienstverlening) zijn gedeeltelijk commercieel gedreven en daarom minder budgetafhankelijk. Hier is de klap van lagere budgetten dus minder hard. De neerwaartse trend in het voortschrijdend 12-maandstotaal van de nieuwbouwproductie voor de budgetsector neemt versneld af. BouwKennis heeft de productieverwachting daarom neerwaarts bijgesteld. Het dal voor de budgetsector valt nu naar verwachting in 2015, terwijl eerder in 2014 het dieptepunt werd verwacht. BouwKennis Zorgmarkt in beeld 4

5 Vergelijking cumulatieve verloop vergunningverlening (index) * 2015* Openbaar bestuur Onderwijs Zorg Overig Totaal Budgetsector Bron: CBS StatLine/bewerking BouwKennis, maart 2014 * Raming In de zorgsector wordt het aantal bouwplannen de laatste jaren flink teruggeschroefd. De reactie op de verzelfstandiging van de zorg en de eigen verantwoordelijkheid voor de kapitaallasten op de gebouwen, lijkt de zorgdienstverleners terughoudend te maken. De vrije val in de vergunningverlening lijkt in het najaar van 2013 echter gestopt. De vergunningverlening ligt al ruim 2,5 jaar onder het niveau van de productie. Op de middellange termijn zal er dus geen productieherstel plaatsvinden. Raming nieuwbouwproductie In 2013 is de nieuwbouwproductie van utiliteitsgebouwen met 17,4% gedaald ten opzichte van Volgens de nieuwste prognose zal daar naar verwachting in 2014 nog eens 4,9% vanaf gaan. Het verloop van de vergunningverlening voor de budgetsector blijft achter bij eerdere ramingen, waardoor de productieverwachting voor met name 2015 neerwaarts bijgesteld is. In 2015 verscherpt de tegenstelling tussen de markt- en budgetsector. De productie voor de marktsector groeit dan met 3,5%, terwijl de productie voor de budgetsector met nog eens 8,4% daalt. In 2016 wordt een substantieel herstel verwacht van circa 9%. De groei is het grootst in de marktsector, die met vertraging profiteert van de aantrekkende economie vanaf Groeipercentage bouwproductie per jaar per hoofdsector * 2015* 2016* Marktsector -25,3-14,5-16,3-19,9-2,1 3,5 10 Budgetsector -7,2-3,6-9,8-14,2-8,4-7,8 7 Totaal -19,3-10,3-13,6-17,4-4,9-1,3 9 Bron: CBS Voortgangsstatistiek/berekening BouwKennis, september 2014 * Raming BouwKennis Raming in cijfers De nieuwbouwproductie komt de komende jaren uit op de volgende waarden, zowel vermeld in euro s als in vierkante meters. De prognoses zijn uitgesplitst naar zowel sector als gebouwtype. Op basis van de prognose van de bouwproductie per sector is een vertaalslag gemaakt naar de gebouwtypen. Binnen die vertaalslag blijft er een nogal groot volume overige gebouwen over. Deze gebouwen passen qua functie niet bij de andere gebouwtypen. In geld en in vierkante meters komt de verwachting voor de komende jaren er als volgt uit te zien: BouwKennis Zorgmarkt in beeld 5

6 Bouwproductie per sector, , in mln. euro s, prijzen * 2015* 2016* Agrarisch Industrie & bouwnijverheid Handel & horeca Vervoer & communicatie Zakelijke dienstverlening subtotaal marktsector Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheidszorg Overige dienstverlening subtotaal budgetsector Totaal Bron: CBS Voortgangsstatistiek/berekening BouwKennis, september 2014 *Prognose Brongebruik Voor het ramen van de productie per sector en gebouwtype gebruikt BouwKennis de Voortgangsstatistiek van het CBS. Uit deze registratie van de vergunningverlening per sector wordt de bouwproductie afgeleid door het CBS. Tussen de vergunningverlening en de productie zit een vertraging, de bouwtijd. BouwKennis maakt op basis van de verhoudingen tussen de vergunningverlening en de productie uit het verleden een raming naar productie per sector. Hierbij wordt gebruikgemaakt van andere variabelen per sector, zoals de werkgelegenheid, het productieniveau of relevante beleidsontwikkelingen. De prognoses sluiten qua macro-economische verwachtingen aan bij de ramingen van het Centraal Planbureau. Literatuur BouwKennis (2013). Bouwproductie in detail. Centraal Planbureau (2014). Centraal Economisch Plan Den Haag: Sdu. Rabobank (2013). Visie op Geraadpleegd op BouwKennis Zorgmarkt in beeld 6

7 Wie is de DMU? Door de liberalisering van de zorgmarkt hebben zorgbestuurders meer keuzevrijheid en verantwoordelijkheid als het gaat om hun vastgoed. Zij mogen daarbij steeds meer ondernemen, terwijl in deze sector voorheen nauwelijks risicodragend ondernemerschap bestond. Om mee te doen in deze interessante markt, dienen bedrijven niet alleen te werken aan een goed imago, professionele klantproposities en nieuwe samenwerkingsvormen, maar ook aan een goede relatie met de beslissers binnen de zorgsector. Maar wie zijn dit? Wie kiest de ontwerper en de uitvoerende partijen? Er zijn veel marktpartijen die hun oog op de zorg hebben laten vallen en hierbij zeer competitieve proposities hebben op het gebied van bouwen, verbouwen en ontwikkelen, maar ook voor integraal beheer, onderhoud en financiering. De concurrentiedruk is kortom groot en hierdoor is het des te belangrijker dat u weet wie er uit deze grote groep aanbieders de uiteindelijke keuze maakt. Is dit de zorginstelling zelf, of wordt dit door een externe partij gedaan? Om dit inzichtelijk te maken, heeft BouwKennis aan zorginstellingen allereerst gevraagd door wie de ontwerpende partij voor nieuwbouw- en uitbouwprojecten wordt geselecteerd. Hierbij is een onderverdeling gemaakt naar ziekenhuizen en grote zorginstellingen enerzijds en middelgrote zorginstellingen anderzijds. De belangrijkste beslisser bij een zorginstelling blijkt vooral de eigen organisatie te zijn. Gemiddeld zes op de tien zorginstellingen kiest zelf een ontwerper. Bij ziekenhuizen of grote zorginstellingen gebeurt dit overigens vaker dan bij middelgrote zorginstellingen: 68% tegenover 44%. Andere beslissers zijn met name het adviesbureau of bouwprojectmanagementbureau, de projectontwikkelaar en met name bij middelgrote zorginstellingen de woningbouwcorporatie. Bijna één op de vijf instellingen geeft daarnaast aan dat de ontwerpende partij in overleg bepaald wordt. In dat geval is er dus sprake van een diffuse DMU, die lastiger te beïnvloedden zal zijn. Door wie wordt de ontwerpende partij voor nieuwbouw- en uitbouwprojecten geselecteerd? Totaal Ziekenhuis of grote zorginstelling Middelgrote zorginstelling Eigen organisatie In overleg Adviesbureau/ bouwprojectmanagementbureau Projectontwikkelaar Woningbouwcorporatie Eigenaar Er wordt geen ontwerpende partij betrokken Anders Weet niet/geen mening Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 BouwKennis Zorgmarkt in beeld 7

8 Dezelfde vraag is vervolgens ook gesteld voor uitvoerende partijen. Ook hierbij blijken zorginstellingen zelf het vaakst de knoop door te hakken, al gebeurt dit minder vaak dan bij de ontwerpende partij. Gemiddeld de helft van de zorginstellingen (59% ziekenhuis of grote zorginstelling en 37% middelgrote zorginstelling) kiest zelf met welke uitvoerende partijen men in zee gaat. Bij een op vijf gebeurt dit in overleg, terwijl 8% hiervoor een adviesbureau of bouwprojectmanagementbureau inschakelt. Bij middelgrote zorginstellingen blijkt de eigenaar relatief vaak een vinger in de pap te hebben (9%) bij de keuze voor uitvoerende partijen. Door wie worden de uitvoerende partijen geselecteerd bij nieuwbouw- of uitbreidingsprojecten? Totaal Ziekenhuis of grote zorginstelling Middelgrote zorginstelling Eigen organisatie In overleg Adviesbureau/ bouwprojectmanagementbureau Projectontwikkelaar Eigenaar Architect Woningbouwcorporatie Anders Weet niet/geen mening Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 BouwKennis Zorgmarkt in beeld 8

9 + Domotica in de zorg Zorgtechnologie is in opkomst. De voordelen voor patiënten zijn helder. Het is steeds gebruikelijker om bijvoorbeeld bij zorgafhankelijke cliënten met sensoren te bekijken: of iemand uit bed komt of zich naar een andere kamer begeeft. Sterker nog, de inspectie stimuleert inmiddels het gebruik van domotica vooral om meer mensonvriendelijke manieren van vrijheidsbeperking, als gebruik van bedhek, onrustband of deur op slot, terug te dringen. Dit toenemend gebruik brengt natuurlijk kansen met zich mee. Waarin wordt momenteel binnen zorginstellingen het meest geïnvesteerd? Wanneer het draait om domotica binnen de zorg, kan er inmiddels al gesproken worden over diverse primaire veiligheidsvoorzieningen, zoals brandbeveiliging, zorgalarmering en toegangsbewaking. Daarnaast krijgen zorginstellingen te maken met een groot aantal aanvullende wensen om bewoners al dan niet met een beperking zelfstandig te kunnen laten wonen. Dit varieert van iets eenvoudigs als internet of telefonie tot ingewikkeldere en ingrijpendere maatregelen als uitluistervoorzieningen, videomonitoring en omgevingsturing van deuren, verlichting, gordijnen enzovoort. Maar nog niet alle zorginstellingen hebben een domoticasysteem of plannen hiertoe. Gemiddeld drie op de tien instellingen geeft aan geen systeem te hebben en geen plannen. Daarentegen geeft 13% aan nog geen systeem te hebben, maar wel plannen hiertoe. Wanneer zorginstellingen wel beschikken over een domoticasysteem, dan is dit vooral geplaatst om veiligheidsredenen of om zorg op afstand te bieden (beide 24%). Dit komt bij grote zorginstellingen of ziekenhuizen vaker voor dan bij middelgrote instellingen. Heeft u een domoticasysteem, en zo ja voor welke eigenschappen heeft u dit met name geplaatst? Totaal Ziekenhuis of grote zorginstelling Middelgrote zorginstelling Geen systeem, ook geen plannen Veiligheid Zorg op afstand Automatisering zorg Geen systeem, wel plannen Comfort Energiebesparing Alarm Uitluisteren Verlichting Wegloopsignalering Anders Weet niet/geen mening Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 BouwKennis Zorgmarkt in beeld 9

10 Eén op de tien zorginstellingen heeft een domoticasysteem dat met name geplaatst is met het oog op comfort van de patiënten. Hierbij zal veel aandacht zijn voor het binnenklimaat. Zeker voor een lang verblijf is dit een onmisbaar aspect. In de Zorg Bouwplannen Scan 2012 wordt zorginstellingen onder andere gevraagd welke onderhouds- en renovatiewerkzaamheden de komende twee jaar zullen worden uitgevoerd. Aan de ondervraagden die aangaven dat het binnenklimaat verbeterd zou worden, is vervolgens gevraagd hoe zij verwachten dat dit zal gebeuren. Gemiddeld 23% wil het binnenklimaat verbeteren door aanpassingen aan het bestaande aircosysteem. Middelgrote zorginstellingen (13%) doen dit minder vaak dan ziekenhuizen of grote zorginstellingen (27%). Nog eens 23% richt zich op het aanpassen van het bestaande verwarmingssysteem. Ruim één op de vijf zorginstellingen wil ventilatieroosters plaatsen, terwijl 18% gaat voor een nieuw aircosysteem. U heeft aangegeven dat er verbeteringen aan het binnenklimaat gemaakt zullen worden. Kunt u aangeven op welke wijze u verwacht dat dit zal gebeuren? Totaal Ziekenhuis of grote zorginstelling Middelgrote zorginstelling Aanpassingen bestaande airco systeem Aanpassingen bestaande verwarmingssysteem Plaatsen ventilatie roosters Nieuw airco systeem Verwarmingssysteem Luchtbehandeling Nog onderzocht Anders Weet niet/geen mening Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 BouwKennis Zorgmarkt in beeld 10

11 Zorgzwaartepakketten Ouderen of mensen met een langdurige ziekte of handicap kunnen niet altijd zelfstandig wonen. De zorg die zij nodig hebben, wordt beschreven in een zorgzwaartepakket (ZZP). Het zorgzwaartepakket bepaalt ook hoeveel geld een verblijfsinstelling krijgt voor de zorg aan de cliënt. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) geeft de indicatiebesluiten af en bepaalt welk zorgzwaartepakket daarbij hoort. Patiënten uit de laagste drie zorgzwaartepakketten krijgen in de toekomst geen zorg meer vanuit instellingen, maar vanuit de eigen omgeving. Dit heeft gevolgen voor de vastgoedbehoefte van zorginstellingen. Maar over welk deel praten we dan? Een ZZP omvat wonen, zorg, diensten en eventueel ook dagbesteding en behandeling. Er zijn lichte pakketten voor mensen die alleen hulp nodig hebben bij de dagelijkse verzorging, en zware pakketten voor mensen met bijvoorbeeld een ernstige beperking of een zware vorm van dementie. Deze pakketten zijn gerangschikt van 1 (licht) tot 8 (zwaar). De zorgaanbieder krijgt voor elk ZZP een bedrag. De instelling mag een deel van dat bedrag besteden aan gemeenschappelijke voorzieningen. Voor een aantal van deze pakketten verschuift de zorg vanuit de instelling naar de thuisomgeving van de patiënt. Volgens het Kunduz-akkoord zou het scheiden van wonen en zorg voor de drie minst zware zorgindicaties (ZZP1 tot en met 3) versneld ingevoerd worden per Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten (VWS) heeft nu besloten dat dit voorlopig alleen voor de eerste twee categorieën geldt. Er zijn nu nog teveel knelpunten om de zogenoemde extramuralisering voor mensen met de zorgindicatie ZZP3 nu al in te voeren. De begeleiding en zorg thuis moet goed geregeld zijn. Bovendien signaleert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) dat de extramuralisering van deze groepen vooral voor kleinere instellingen kan leiden tot financiële problemen. Ook voor woningcorporaties, als verhuurder van zorgvastgoed, is het van belang dat deze instellingen nu extra tijd hebben gekregen om aan oplossingen te werken. Invoeringstermijn Het extramuraliseren van de zorgzwaartepakketten 1 en 2 start nu per 1 januari 2013 voor de sectoren verpleging en verzorging (VV), geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en verstandelijk gehandicaptenzorg (VG). Eind 2013 gaat het om ongeveer cliënten in de sector VV, 600 in de VG en 900 in de GGZ, totaal ongeveer mensen die geen indicatie voor verblijf krijgen en dus langer thuis blijven wonen. Per 1 januari 2014 wordt ook zorgzwaartepakket VV 3 geëxtramuraliseerd voor nieuwe cliënten en per 2015 wordt gestart met extramuraliseren van de zorgzwaartepakketten VG 3 en GGZ 3. Voor kinderen, jeugdigen en jongvolwassenen tot en met 22 jaar en voor de pakketten LVG 1 en LVG 2 (voor jeugdig licht verstandelijk gehandicapten met gedragsproblematiek) wordt nog geen maatregel doorgevoerd. Huidige situatie Er staan de komende jaren dus nogal wat veranderingen gepland. Maar hoe staat het er momenteel voor? Gemiddeld biedt bijna een kwart van de zorginstellingen momenteel een zorgzwaartepakket van niveau 8 aan. Dit is beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op verzorging en verpleging. Vooral grote zorginstellingen bieden dit pakket het vaakst aan. Vervolgens worden door één op de tien instellingen pakketten 4, 5, 6 en 7 aangeboden. BouwKennis Zorgmarkt in beeld 11

12 De lichtere pakketten worden aangeboden door in totaal 14% van de zorginstellingen. Bij middelgrote zorginstellingen geldt dit voor 18% en bij ziekenhuizen of grote zorginstellingen voor 13%. Het gaat hierbij dus om het deel patiënten dat momenteel nog in een zorginstelling zit, maar binnenkort in de eigen omgeving hulp zal krijgen. Welk zorgzwaartepakket (ZZP) biedt uw organisatie momenteel aan? Totaal Ziekenhuis Middelgrote Grote Ziekenhuis of Middelgrote zorginstelling zorginstelling grote zorginstelling zorginstelling Pakket 8* Pakket 4* Pakket 5* Pakket 6* Pakket 7* Pakket 3* Pakket 1* Pakket 2* Weet niet/geen mening Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 * Pakket 1: Beschut wonen met enige begeleiding Pakket 2: Beschut wonen met begeleiding en verzorging Pakket 3: Beschut wonen met begeleiding en intensieve verzorging Pakket 4: Beschut wonen met begeleiding en uitgebreide verzorging Pakket 5: Beschermd wonen met intensieve dementiezorg Pakket 6: Beschermd wonen met intensieve verzorging en verpleging Pakket 7: Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op begeleiding Pakket 8: Beschermd wonen met zeer intensieve zorg, vanwege specifieke aandoeningen, met de nadruk op verzorging/verpleging Heeft uw organisatie plannen om in de komende 2 jaar Door de uitstroom van patiënten zullen sommige instellingen in de toekomst minder bedden nodig hebben. Het is een ander zorgzwaartepakket aan te bieden? vanzelfsprekend nog afwachten hoe deze ruimte ingevuld gaat worden, maar dit kan bijvoorbeeld leiden tot een verbouwing of juist tot het afstoten van vastgoed. Om dit te ondervangen kunnen zorginstellingen bijvoorbeeld een ander zorgzwaartepakket gaan aanbieden. Aan zorginstellingen is gevraagd of zij hiertoe plannen hebben en zo Totaal Ziekenhuis of grote zorginstelling Middelgrote zorginstelling ja: wat voor pakket dit dan wordt. Gemiddeld blijkt ruim Ja, een lichter pakket Nee Ja, een zwaarder pakket Weet niet/geen mening de helft van de instellingen geen plannen te hebben om een ander ZZP aan te bieden. Dit geldt vaker voor grote Bron: BouwKennis/USP Marketing Consultancy, oktober 2012 zorginstellingen en ziekenhuizen dan voor middelgrote zorginstellingen. Bijna één op de drie zorginstellingen is van plan een ander pakket aan te bieden. Bij het merendeel van de instellingen gaat dit dan om een zwaarder pakket. Dit is een logisch vervolg van de veranderende regelgeving. Zorginstellingen zullen toch voldoende inkomsten moeten creëren en willen daarom hun bedden optimaal benutten. Als pakketten 1, 2 en uiteindelijk 3 wegvallen, moeten ze een zwaarder zorgzwaartepakket aanbieden. BouwKennis Zorgmarkt in beeld 12

13 Top-3 klussen per provincie 1 Schilderwerk 2 Vervanging CV-ketels 3 Gipswanden 1 Warmte- en koudeopslaginstallaties 2 Schilderwerk 3 Brandmeld- en noodverlichting Groningen Aantal geplande klussen Hoog Gemiddeld Laag Friesland 1 Schilderwerk 2 Armaturen 3 Sanitair 1 Schilderwerk 2 Armaturen 3 Verbeteringen aan binnenklimaat excl. CV-ketels Zuid- Holland Noord- Holland Utrecht Flevoland Gelderland Drente Overijssel 1 Binnendeuren 2 Schakelmateriaal 3 Brandmeld- en noodverlichting 1 Sanitair 2 Vloerbedekking 3 Armaturen 1 Brandmeld- en noodverlichting 2 Schilderwerk 3 Liften Zeeland Noord-Brabant 1 Brandwerende maatregelen 2 Schilderwerk 3 Sanitair 1 Schilderwerk 2 Verbeteringen aan binnenklimaat excl. CV-ketels 3 Kozijnen 1 Schilderwerk 2 Armaturen 3 Automatische deuren Limburg 1 Schilderwerk 2 Toegangscontrolesystemen 3 Brandmeld- en noodverlichting BouwKennis Zorgmarkt in beeld 13

14 BouwKennis MEER WETEN? Het onderzoek in deze whitepaper is grotendeels gebaseerd op de BouwKennis Zorg Bouwplannen Scan Binnenkort verschijnt de nieuwe editie van dit rapport, de Zorgmarkt in beeld Dit rapport bestaat uit twee delen: een basisrapport dat inzicht geeft in de vraag hoe beslissingen rondom bouwplannen tot stand komen en een één-opéén rapportage waarin de resultaten per individuele zorginstelling worden weergegeven. Zo weet je per instelling welke uitbouw-, renovatie- en planmatige onderhoudsplannen er de komende twee jaar uitgevoerd gaan worden. Daarnaast krijgt je de contactgegevens van de beslisser binnen de zorginstelling. Je kunt dus direct contact zoeken met de juiste persoon. Wil je meer weten over de BouwKennis Zorgmarkt in beeld 2014? Ga dan naar onze website of neem contact met ons op via de onderstaande gegevens. OVER ONS BouwKennis helpt al meer dan 10 jaar meer dan bedrijven in de bouw-, vastgoed- en installatiesector bij het maken van de juiste beslissingen. Hoe? Door hen te voorzien van actuele, betrouwbare markt- en marketinginformatie. Hiervoor volgen wij relevante bronnen in de markt op de voet en voeren we zelf uitgebreid marktonderzoek uit. Wij signaleren en onderbouwen hiermee de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de markt en voorzien deze van praktische handvatten. Wij helpen onder andere met: Relevante markt- en marketinginformatie Marktcijfers- en prognoses Signaleren van kansen Aanbrengen van focus in uw strategie Versterken van uw netwerk en klantenkring Bijblijven bij trends & ontwikkelingen Onderbouwen van uw investeringen Via producten als: Jaarrapport Nederland Marketing Score Card Klanttevredenheid Marketing Score Card Naamsbekendheid & Imago Hotel Bouwplannen Scan Corporatie Bouwplannen Scan Bouwproductie in detail Monitor Communicatie Monitor Dit doen we al voor: MEER INFORMATIE BouwKennis Max Euwelaan MA Rotterdam T W CONTACT Maurice van Dijk E vandijk@bouwkennis.nl T Jacco Ridderhof E ridderhof@bouwkennis.nl T BouwKennis Zorgmarkt in beeld 14