Onderhoudskosten in de zorg

Transcriptie

1 Onderhoudskosten in de zorg 13 november 2017

2 Inhoudsopgave Introductie 1. Inleiding 2. Onderhoudskosten Wetgeving vóór de ZZP/NHC ZZP-tarieven NHC-financiering Integrale tarieven 3. Vergoedingen Vergoedingen vóór de ZZP/NHC NHC-vergoeding ZZP-tarieven Samenvatting 4. Kostenkengetallen Bronnen Kengetallen Database AAG Zorgvastgoed (V&V-sector) 5. Samenvatting & conclusie

3 Introductie Zorgorganisaties staan aan de vooravond van de invoering van een integraal tarief ter vervanging van de zorgzwaartepakketten (ZZP s) en de Normatieve Huisvestingscomponent (NHC). Veel zorgorganisaties brengen het onderhoud van hun vastgoed, dat wordt bekostigd vanuit deze tarieven, in kaart. Zowel intern als extern is er behoefte aan kengetallen vanuit de ZZP en NHC voor exploitatie en instandhouding. In de markt is veel informatie beschikbaar over de onderhoudskosten voor zorgvastgoed in Nederland. Daarom zijn de gegevens uit verschillende bronnen geanalyseerd. Deze bedragen zijn teruggebracht tot bedragen per vierkante meter bruto vloeroppervlakte (BVO). De vraag is in welke mate de onderhoudsuitgaven afwijken van de vergoedingen zoals berekend in de tarieven. Deze analyse is in verschillende zorgsectoren te maken. Recente opdrachten en een interne behoefte heeft echter geleid tot voorliggende analyse van de V&V-sector die wij graag met u delen.

4 1. Inleiding Als de NHC-tarieven onderhandelbaar worden is het van belang zo goed mogelijk inzicht te hebben in de kosten. Daarnaast moeten de risico s worden beperkt en de kwaliteit van zorgvastgoed worden gewaarborgd. Zorgorganisaties zoeken steeds meer naar vergelijkingsmateriaal om hun eigen situatie te beoordelen. Hoe doen wij het ten opzichte van onze concurrenten of onze collegaorganisaties? Hoe doe ik het ten opzichte van andere markten? Als dé zorgvastgoedadviseur beschikt AAG over heel veel vastgoeddata uit de zorgsector. Data die een schat aan informatie kan opleveren. In deze whitepaper hebben we, naast de wettelijke kaders en de kostenkengetallenboekjes, gebruik gemaakt van de door AAG opgestelde meerjarenonderhoudsbegrotingen. Binnen deze onderhoudsplannen wordt per activiteit onderscheid gemaakt in exploitatie- en instandhoudingsonderhoud. Daardoor is een goede vergelijking te maken met de getallen voor ZZP (exploitatie) en NHC (instandhouding) uit de wettelijke kaders en de kostenkengetallenboekjes.

5 2. Onderhoudskosten Wetgeving vóór de ZZP/NHC Voor de invoering van de ZZP en de NHC was de Beleidsregel materiele kosten een belangrijke leidraad voor het bepalen van de onderhoudskosten van zorgvastgoed. In deze beleidsregel is in 2001 voor het laatst een uitsplitsing gemaakt van de materiele kosten. Hierin is een vergoeding opgenomen voor: Kosten van voeding en andere; Voedingsmiddelen; Algemene kosten; Patiënt c.q. bewoner gebonden kosten; Onderhoud gebouwen, terreinen en installaties; Onderhoud en aanvulling inventaris. De vergoeding bedroeg toen 2.364,18 voor een eigendomsplaats. Hiervan was 622,44 bestemd voor onderhoud van gebouwen, terreinen en installaties. Dit betrof vastgoedonderhoud zoals dat nu in de ZZPvergoeding is opgenomen. Daarna was er sprake van een lumpsum-vergoeding. Het onderhoud werd vergoed op basis van het aantal beschikbare plaatsen. (Jaarlijkse) instandhouding In de V&V-sector werd onderscheid gemaakt tussen instandhouding en jaarlijkse instandhouding. Voor verzorgingshuizen was sprake van een vergoeding die via een aanvraag bij het bouwcollege, een zogenoemde verkorte procedure, werd verstrekt. De vergoeding bepaalde het jaarmaximum. Voor verpleeghuizen was er in 2003 een vergoeding van 15,17 beschikbaar per vierkante meter. Hierbij werd per plaats gerekend met een normatieve oppervlakte per plaats van 59 m². Om voor vergoeding in aanmerking te komen diende men een melding te doen. Bovengenoemde vergoedingen zijn voor verzorgingshuizen vergelijkbaar met die van de lichtere ZZP s (1 t/m 4) en voor verpleging met ZZP 5 t/m 8.

6 ZZP-tarieven In 2007 is een nieuw systeem voor de bekostiging van de intramurale zorg ingevoerd. De loon- en materiele kosten voor de voormalige AWBZ-zorg is sindsdien geregeld met een prestatiebekostiging in de vorm van ZZP s. De ZZP-tarieven zijn onderverdeeld in ZZP 1 t/m 10. ZZP 9 en 10 betreffen specialistische zorg die verder buiten beschouwing wordt gelaten in deze whitepaper. Een zorgzwaartepakket (ZZP) is een volledig pakket van intramurale zorg dat aansluit op de kenmerken van de klant en de soort zorg die de klant nodig heeft. Een ZZP bestaat uit een beschrijving van het type klant (een klantprofiel), het aantal uren zorg dat bij dit klantprofiel beschikbaar wordt gesteld en een beschrijving van die zorg. In ieder ZZP-tarief zit een component voor onderhoud van gebouwen, installaties en terreinen zoals dat voorheen in de materiele kosten was opgenomen. NHC-financiering In 2012 is voor de kapitaallasten van intramurale langdurige zorg de overstap gemaakt van een aanbod naar een vraaggestuurde wijze van financieren. In 2012 is de NHC geïntroduceerd met als doel stapsgewijs over te gaan naar een volledige prestatiebekostiging in 2018: de vergoeding voor onderhoud is niet langer aan een object gekoppeld, maar is productiegebonden aan een cliënt. Integrale tarieven De invoering van de integrale tarieven die is begonnen bij de invoering van de ZZP en de NHC leidt tot 3 grote veranderingen: 1. Vergoeding van de kapitaallasten is niet langer gebonden aan een object. 2. De gegarandeerde nacalculatie op kapitaallasten is vervallen. 3. Het moment van investeren en de vergoeding van kapitaallasten zijn ontkoppeld. Met het integrale tarief zoals dat vanaf 2018 gehanteerd wordt is de NHC volledig geïntegreerd in het ZZP-tarief. Volgens de oorspronkelijke plannen moest het tarief in 2018 onderhandelbaar worden. Recent heeft Actiz de visie van de zorgverzekeraars op de tarieven in 2018 bekend gemaakt. Daaruit blijkt dat de tarieven in 2018 nog niet onderhandelbaar zullen zijn. Wij verwachten dat dit wordt uitgesteld tot 2019.

7 3. Vergoedingen Vergoedingen vóór de ZZP/NHC In 2008 is de laatste beleidsregel uitgegeven vóórr de invoering de NHC en de ZZP. In die beleidsregels zijn de volgende bedragen vastgesteld voor onderhoud: Verpleeghuis Instandhouding 16,52 (/plaats obv 59 m 2 normatief) Onderhoud 671,02 (/plaats obv de verdeling uit 2001) Verzorging Instandhouding 788,05 (/plaats eigendom) 394,18 (/plaats huur) Onderhoud 639,33 (/plaats eigendom) 470,09 (/plaats huur) 3.831,67 (/toelating)

8 NHC-vergoeding Investeringsbedrag per ZZP Voor de investeringsbedragen per ZZP is het rapport van TNO Centrum Zorg en Bouw, Investeringskosten per zorgzwaartepakket; Basis voor NHC in de Care van 12 november 2009 als basis genomen. In dit rapport wordt per ZZP een investeringsbedrag berekend, dat nodig is voor de nieuwbouw van Wlz-voorzieningen. Centrum Zorg en Bouw heeft in een tweede rapport, van 2 augustus 2010, een vertaling gemaakt waarin de beleidsvrijheid in het toekennen van specifieke voorzieningen is meegenomen. Een nieuwe normatieve systematiek biedt zorgaanbieders de mogelijkheid om zelf keuzes te maken voor specifieke voorzieningen. Op basis van de beschikbare financiële middelen is hiervoor een algemene toeslag van 2% op de NHC beschikbaar gesteld, in plaats van de diverse specifieke toeslagen die in het kader van het bouwregime mogelijk waren. De beschikbare 2% is na overleg met de brancheorganisaties en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en na inhoudelijke toetsing door Centrum Zorg en Bouw op enkele punten specifiek toegedeeld aan de ZZP s. Dit heeft geleid tot de investeringsbedragen zoals opgenomen in Beleidsregel CA-BR-1613a. De investeringsbedragen uit de rapporten van Centrum Zorg en Bouw (van november 2009 en augustus 2010) zijn gebaseerd op de Bouwnota 2008 en zijn geïndexeerd naar het prijspeil van januari 2011 met een percentage van / 1%. Dit laatste negatieve percentage is het gevolg van de positieve aanbestedingsresultaten in de periode

9 Rekenvoorbeeld Voor de NHC Onderhoud is een percentage berekend van 0,8% van de investeringskosten. Uit voorgaande tabel is voor ZZP 5 een investeringsbedrag opgegeven van ,--. 0,8% daarvan is 1.309,--, Delen we dit bedrag door het BVO voor ZZP 5 (71,6 m²), dan komen we uit op een bedrag van 18,31 per m² BVO. Instandhouding in per m 2 bvo

10 ZZP-tarieven Tegenwoordig wordt de vergoeding voor onderhoud nog steeds als een lumpsumbedrag uitgekeerd per dag per ZZP. In de Beleidsregel BR-Reg17137c zijn de bedragen vermeld die in dit document zijn gehanteerd en waar wij mee hebben gerekend. Dit betreft een vergoeding per dag per ZZP. Het ZZP-dagtarief is opgebouwd uit verschillende componenten zoals in hoofdstuk 2 is aangegeven. Met behulp van het ZZP-rekenmodel van AAG, dat is gebaseerd op het rapport Functiegerichte kostprijzen AWBZ van KPMG, is per ZZP de component voor onderhoud bepaald. In de tabel is dit per ZZP weergegeven. Omdat in de (zorg-)vastgoedwereld veel wordt gewerkt met bedragen per vierkante meter BVO is vervolgens gezocht naar oppervlakten voor de V&V-sector. Ook hiervoor is gebruik gemaakt van eerdergenoemd TNO rapport. Hierin zijn per ZZP rekenoppervlaktes bepaald. In de tabel is de vergoeding per ZZP berekend per vierkante meter op basis van het TNO rapport.

11 Nemen we het gemiddelde over alle ZZP-tarieven, gedeeld door de oppervlakte van alle ZZP s, dan komen we gemiddeld uit op 25,00 terwijl het gemiddelde van ZZP 1 4 op 18,00 uitkomt. Het gemiddelde van de ZZP-tarieven 5 t/m 8 komt uit op 40,00. Het laatst bekende tarief voor onderhoud was berekend per plaats en kwam voor een verpleeghuisplaats uit op 671,02/plaats en voor een verzorgingshuisplaats op 639,33/plaats. Voor de verpleeghuisplaats werd in die tijd gerekend met 59 m² (normatief). Voor een verzorgingshuisplaats nemen we in dit geval 59 m² aan per plaats. Een verpleeghuisplaats komt dan op 11,37/m² en een verzorgingsplaats op 10,84/m². Geïndexeerd volgens de zorgindex materiele kosten komen deze bedragen op 12,85 resp. 12,05 uit. Samenvatting NHC ZZP 1-4 gemiddeld 16,00 ZZP ZZP 1-4 gemiddeld 18,00 Totaal 34,00 NHC ZZP 5-8 gemiddeld 18,48 ZZP ZZP 5-8 gemiddeld 40,00 Totaal 58,48

12 5. Kostenkengetallen Bronnen De productieafhankelijke kosten zijn nu inzichtelijk. Voor een goed beeld van de uitgaven is input nodig vanuit de markt. Hiervoor is informatie gebruikt uit verschillende bronnen, nl.: De Vastgoedtaxatiewijzer Zorggebouwen Vastgoed exploitatiewijzer Database AAG Zorgvastgoed Kengetallen De kengetallenboekjes maken geen onderscheid in exploitatie en instandhouding. Uiteraard geven zij wel een beeld van de uitgaven in de zorg aan onderhoud. 1. Vastgoedtaxatiewijzer zorggebouwen 44,00 2. Vastgoed exploitatiewijzer 36,00 (care) 3 Onderzoek 36 zorgorganisaties 40,00 (eigendom) 29,00 (huur)

13 Database AAG Zorgvastgoed (V&V-sector) Uiteraard hebben we een analyse gemaakt van de door onze adviseurs opgestelde meerjarenonderhoudsplannen. In die plannen is het onderhoud van gebouwen, installaties en het terrein opgenomen en uitgesplitst naar exploitatie, meerjarenexploitatie (reservering groot onderhoud) en instandhouding. Die analyse levert interessante aanvullende informatie op. Als de onderhoudskosten worden gesplitst naar exploitatieonderhoud, groot onderhoud en instandhouding wordt er 26,70 uitgegeven aan exploitatieonderhoud, 18,50 aan jaarlijkse exploitatie en 8,20 aan meerjarenexploitatie. Aan instandhouding wordt gemiddeld 19,40 besteed. De onderhoudskosten per vierkante meter komen hierbij op 46,10. Uitgezet in een grafiek ziet dat er als volgt uit:

14 6. Samenvatting & conclusie Samenvatting Onderhoudsuitgaven per vierkante meter Kengetallenboekjes gemiddeld 40,00 Gemiddelde uitgaven MJOP AAG 46,10 Inkomsten totaal De gemiddelde inkomsten voor ZZP 1 t/m 4 34,00 De gemiddelde inkomsten voor ZZP 5 t/m 8 58,48 NHC en ZZP 47,02 Instandhouding De berekende gemiddelde NHC vergoeding (ZZP 1-8) komt op 17,20 Instandhoudingsvergoeding 16,52 (2008) geïndexeerd naar 2017 komt op 18,37 De uitgaven binnen de NHC (AAG) komen op 19,40 Exploitatie De gemiddelde vergoeding exploitatieonderhoud binnen de ZZP (1-8) komt op 29,82 De gemiddelde uitgaven exploitatieonderhoud binnen de ZZP (AAG) komen op 26,70 Conclusie Tijdens het schrijven van deze whitepaper is duidelijk geworden dat de tarieven voor 2018 nog niet vrij onderhandelbaar zijn. Dit neemt echter niet weg dat zorgorganisaties een duidelijk onderhoudsbeleid kunnen bepalen waarop het onderhoudsplan wordt ingericht. Op basis van de uitkomsten kan worden geconcludeerd dat de organisaties de vergoedingen voor onderhoud, zoals die op basis van de historie zijn te herleiden, uitgeven aan onderhoud. Mochten de tarieven onderhandelbaar worden, dan is het van belang een helder inzicht te hebben in deze cijfers. Aangezien inkomsten en uitgaven nu aardig in lijn liggen is het van belang een strategie te bepalen voor toekomstig onderhoud en eventuele bezuinigingen die doorgevoerd dienen te worden.

15 Meer weten over onderhoud? Neem contact met mij op Marcel van Wijk senior adviseur

16 AAG maakt de zorg beter. Samen met u. 13 november 2017