Steunmaatregel N 4/2004 België Waals steunplan voor de binnenvaart

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, C(2004)2043fin Betreft: Steunmaatregel N 4/2004 België Waals steunplan voor de binnenvaart Excellentie, 1 Procedure 1. In haar brief van 22 december 2003, die is geregistreerd op 6 januari 2004, heeft de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie de Commissie in kennis gesteld van het Waals steunplan voor de binnenvaart. Deze kennisgeving is geregistreerd onder nummer N 4/ Aangezien de kennisgeving niet compleet was heeft de Commissie gevraagd om nadere informatie in haar brief van 4 maart Op 29 maart 2004 heeft een vergadering op technisch niveau plaatsgevonden van de Waalse autoriteiten en de diensten van de Commissie. 3. België heeft op 8 april 2004 het verzoek van de Commissie beantwoord, en haar antwoord is door de Commissie op 14 april 2004 geregistreerd. 2 Beschrijving van de steun 2.1 Doelstelling 4. Met de regeling wordt beoogd de ontwikkeling van de binnenvaart in Wallonië te stimuleren in het kader van de doorvoering van een duurzaam en milieuvriendelijk mobiliteitsbeleid. Zijne Excellentie de heer Louis MICHEL Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat 15 B BRUSSEL Europese Commissie, B-1049 Brussel - België. Telefoon: (32-2)

2 5. De regeling omvat dezelfde maatregelen als die van het vorige Waalse steunplan voor de binnenvaart over , alsmede een nieuwe maatregel betreffende de ontwikkeling van geregelde containertransportdiensten per binnenvaart in het Waals Gewest. 2.2 Begunstigden 6. Iedere in de sector goederenvervoer per binnenvaart werkzame natuurlijke persoon en iedere rechtspersoon bestaande als in de Banque-Carrefour des Entreprises ingeschreven handelsonderneming Beschrijving van de steunmaatregel a) Premie voor de technische aanpassing van de Waalse binnenvaartvloot 7. Subsidiabele investeringen: investeringen in verband met modernisering of technische aanpassing van binnenschepen. Alleen investeringen in nieuw aanschaf van materieel zijn subsidiabel. Om voor de premie in aanmerking te kunnen komen moeten de begunstigde ondernemingen KMO s zijn In concreto komt het hier op neer: aanschaf en installatie van een krachtiger motor met betere economische en ecologische eigenschappen dan de motoren van de vorige generaties; aanschaf en installatie van een boegmotor die het schip beter bestuurbaar maakt en het aanleggen veiliger; plaatsing van een dubbel stalen dek (in plaats van het traditionele houten dek); aankoop en installatie van moderne navigatie- en telecommunicatieapparatuur zoals radar, automatische piloot, GPS, enz.; aankoop en installatie van nieuwe luiken die automatische openen en sluiten; plaatsing van een telescopische stuurcabine voor containervervoer in meerdere lagen; aankoop en installatie van stroomaggregaten; 1 N 567/99, besluit van de Commissie van Men dient te bedenken dat bij de goedkeuring van de wet van 16 januari 2003 (Belgisch Staatsblad van 5 februari 2003, inwerkingtreding 19 mei 2003, met bijgaand afschrift) tot oprichting van een kruispuntbank van ondernemingen, tot modernisering van het handelsregister, tot oprichting van erkende ondernemingsloketten en houdende diverse bepalingen, de inschrijving in het handelsregister en andere informatie betreffende ondernemingen vervangen zijn door toekenning van één enkel ondernemingsnummer door één of meer ondernemingsloketten. Deze inschrijving is verplicht voor iedere handelsonderneming als omschreven in de artikelen 2, 4 en 5 van voornoemde wet van 16 januari Volgens de definitie van bijlage I van Verordening (EG) nr. 70/2001 van 12 januari 2001 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen. PB L 10 van

3 aanpassingen van schepen aan specifieke transporten, zoals containertransport of transport van voedingsmiddelen waarvoor een speciale beschermende verf moet worden aangebracht; werkzaamheden die nodig zijn om het schip aan te passen aan de ADNRnormen, zodat het gevaarlijke stoffen kan vervoeren. 9. De volgende investeringen zijn niet subsidiabel: Tweedehandse apparatuur of meubilair Vernieuwd materieel Materieel of meubilair voor expositie- en demonstratiedoeleinden Investeringen in nieuwe scheepscapaciteit, zoals de aanschaf van nieuwe schepen Reserveonderdelen Investeringen voor huur Vervangingsinvesteringen. 10. Steunintensiteit : 21% van de subsidiabele investeringen. 11. Budget: euro per jaar. 12. De Belgische autoriteiten hebben zich ertoe verbonden om in geen geval de limiet van euro per begunstigde onderneming over een periode van drie jaar te overschrijden. b) Premie voor materieel voor goederenoverslag 13. Subsidiabele investeringen: nieuw aanschaf van vaste of mobiele bovendekse installaties voor de overslag van per binnenvaart aangevoerde of aan te voeren goederen (speciale kranen voor de binnenvaart, storttrechters met transportbanden enz.). 14. De investeringen moeten minstens euro bedragen en de begunstigde moet zich verbinden tot het realiseren en instandhouden van binnenvaart die nieuw is of een aanvulling op het bestaande vervoer, en wel gedurende vier jaar na het jaar dat de investeringen worden gedaan. Indien de vastgestelde met het nieuwe of aanvullende transport overeenkomende tonnage niet wordt gehaald moet de premie worden terugbetaald. 15. Intensiteit van de steun: 30% van de totale kosten van de subsidiabele investeringen met een plafond van euro in alle gevallen. 16. Budget: euro per jaar. 3

4 c) Steun voor de ontwikkeling van geregelde containervervoersdiensten per binnenvaart in Wallonië 17. Met deze steun wil men ontwikkeling van gecombineerd vervoer per binnenvaart van en naar Wallonië stimuleren tegenover het containervervoer in Wallonië dat praktisch volledig over de weg plaatsvindt. 18. De steun zal worden verleend aan de exploitanten van geregelde diensten - bestaande of nieuwe diensten van gecombineerd containervervoer via de binnenvaart vanuit een terminal aan de in Wallonië gelegen waterweg. 19. Om voor de steun in aanmerking te komen moet de exploitant: - één of meer nauwkeurige en voor het gehele jaar geldende vaarschema s in beide vaarrichtingen indienen; - zorgen voor het aanbod; - zorgen voor niet-discriminerende toegang tot de diensten voor alle potentiële gebruikers; - zich houden aan de vastgestelde dienstregelingen en frequenties; - een financieel plan indienen waarin de kosten van de uitoefening van de activiteit vermeld staan en de verwachte rentabiliteit (de projecten moeten levensvatbaar zijn na een steunperiode van maximaal drie jaar). 20. De exploitant krijgt steun op basis van het aantal containers dat leeg of vol is overgeslagen van of naar de waterweg. Concreet worden de subsidies als volgt berekend: 12 euro voor iedere container van 20 voet die in een binnenschip wordt geladen of gelost 18 euro voor iedere container van 30 voet die in een binnenschip wordt geladen of gelost 24 euro voor een container van 40 voet die in een binnenschip wordt geladen of gelost 27 euro voor een container van 45 voet die in een binnenschip wordt geladen of gelost. Deze bedragen zijn berekend op basis van tarieven die in Oostenrijk gelden in het kader van het Pilotprogramm zur Entwicklung von Intermodalen Verkehren und zur Förderung von Projekten im kombinierten Verkehr auf der Wasserstrasse Donau 4. Deze subsidie is gebaseerd op een studie 5 die de externe kosten van wegvervoer en binnenvaart vergelijkt. 21. In ieder geval moet, volgens de aangemelde maatregel, de steunintensiteit beneden de 30% van de exploitatiekosten van de dienst blijven. 4 N 219/2001 Oostenrijk. Besluit van de Commissie van Herry/Trafico. 4

5 22. De steun wordt verleend voor een periode van twee jaar vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de indiening van de subsidieaanvraag bij de administratie. Als evenwel aan het einde van deze periode blijkt dat tijdens de zes laatste maanden dat de subsidies zijn verleend de dienst voor gemiddeld minder dan 80% is vervuld, mag de subsidieverlening nog doorgaan voor een derde en laatste periode van één jaar. 23. Budget: euro per jaar. 2.4 Cumulering met andere steun 24. Cumulering met andere nationale of communautaire subsidies is niet toegestaan. 25. Wat betreft de cumulering van de steun van de maatregel c) met andere eventuele subsidies die voortvloeien uit Europese steunprogramma s voor internationaal vervoer of door naburige landen of regio s verleende steun: de totale steun mag in alle gevallen ten hoogste 30% van de totale vervoerskosten bedragen. 2.5 Toezicht- en controlemechanismen 26. De premie wordt pas uitgekeerd nadat de administratie gecontroleerd heeft of de investeringen zijn gedaan (hetzij aan de hand van door de onderneming ingediende stukken, hetzij ter plekke). 2.6 Duur en budget 27. De regeling geldt voor de periode Het totale voorziene budget bedraagt euro per jaar. 2.7 Rechtsgrondslag 28. Ontwerp-besluit van de Waalse regering tot toekenning van een premie voor de aanpassing van de Waalse binnenvloot; ontwerp-besluit van de Waalse regering tot toekenning van een premie voor ondernemingen die investeren in de ontwikkeling van de binnenvaart; ontwerp-besluit van de Waalse regering tot verlening van subsidie voor de ontwikkeling van geregelde containervervoerdiensten per binnenvaart in Wallonië. 3. Beoordeling van de steun 3.1 Bestaan van steun 29. Op grond van artikel 87, lid 1, van het Verdrag zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt. 5

6 30. In het onderhavige geval verlenen de Waalse autoriteiten steun aan ondernemingen en exploitanten van binnenvaart door met staatsmiddelen een commercieel voordeel te verlenen dat concurrerende exploitanten niet ontvangen. 31. Het criterium van effect op het handelsverkeer tussen de lidstaten kan hier wel als van toepassing worden beschouwd, aangezien de begunstigde ondernemingen spelers zijn op een geliberaliseerde markt. 32. De hierboven beschreven regeling is staatssteun als bedoeld in artikel 87, eerste lid, van het Verdrag. Zij is dus alleen verenigbaar met de gemeenschappelijke markt als hiervoor één van de in het Verdrag voorziene vrijstellingen geldt. 3.2 Verenigbaarheid van de steun a) Premie voor de technische aanpassing van de Waalse binnenvloot, en b) Premie voor materieel voor goederenoverslag 33. Op grond van artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag kunnen als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden beschouwd: steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 34. De ontwikkeling van activiteiten die omschakeling van vervoer over de weg naar andere vervoerswijzen mogelijk maken is in het gemeenschappelijk belang als bedoeld in artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag 6. De Commissie is dus van mening dat artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag de rechtsgrondslag is waaraan de maatregelen a) en b) van de steunregeling moeten worden getoetst. 35. Technische aanpassing van schepen, zodat die aan de eisen van de moderne vervoerstechnieken beantwoorden en een hoog veiligheidsniveau van de vloot wordt bereikt, waardoor de vervoerders nieuwe markten kunnen veroveren, is in het belang van de Gemeenschap. 36. De steunintensiteit lijkt, gezien het beoogde doel en de hoge investeringskosten die moeten worden opgebracht, aanvaardbaar. De voor genoemd materieel voorziene steun wordt in overeenstemming geacht met het door de Commissie gevoerde beleid op het gebied van gecombineerd vervoer en binnenvaart 7. 6 Zie besluit van de Commissie van 8 juli 1999, N 121/99- Oostenrijk, PB C 245 van 28 augustus 1999, blz. 2; besluit van de Commissie van 4 mei 1999, Italië, PB L 227 van 28 augustus 1999, blz. 12; besluit van de Commissie van 9 december 1998, N 598/98- Nederland, PB C 29 van 4 februari 1999, blz. 13; besluit van de Commissie van 21 januari 1997, C 2/97- Nederland, PB C 93 van 22 maart 1997, blz Zie besluit van de Commissie van 9 december 1998, N 598/98 Nederland, PB C 29 van 4 februari 1999, blz. 13; besluit van de Commissie van 8 juli 1999, N 121/99 Oostenrijk, PB C 245 van 28 augustus 1999, blz. 2; besluit van de Commissie van 4 mei 1999 Italië, PB L 227 van 28 augustus 1999, blz. 12; besluit van de Commissie van 21 december 2000, N 508/99 Italië - 6

7 37. Bovendien verbindt de Belgische staat zich ertoe dat geen enkele onderneming de grens van euro over een periode van drie jaar zal overschrijden. Men mag dus stellen dat steun die dit plafond niet te boven gaat geen voor het gemeenschappelijk belang schadelijk effect heeft op het handelsverkeer tussen de lidstaten. 38. Wat betreft de premie voor overslagmaterieel zij opgemerkt dat dit materieel wordt beschouwd als van essentieel belang voor de goede werking van de gecombineerd vervoerketen. 30% van de kosten van het intermodaal vervoer houdt rechtstreeks of indirect verband met overslag. Daarom kunnen met staatssteun voor overslagmaterieel de systeemkosten van het gecombineerd vervoer worden gedrukt en kan derhalve de concurrentiepositie van deze vervoerswijze tegenover het wegvervoer worden verbeterd. De steunintensiteit die in deze regeling voor genoemd materieel is voorzien wordt geacht in overeenstemming te zijn met het door de Commissie op dit gebied gevoerde beleid Daarom beschouwt de Commissie de steun als een bijdrage tot de ontwikkeling van de gecombineerd vervoersector waarvan het effect op het handelsverkeer niet schadelijk is voor het algemeen belang. De steun valt dus binnen het toepassingsgebied van artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag. c) Steun voor de ontwikkeling van geregelde containervervoersdiensten per binnenvaart in Wallonië 40. Herstel van het evenwicht tussen de vervoerswijzen en een betere werking van de intermodale vervoersketen als geheel zijn prioritaire doelstellingen van het communautair vervoerbeleid. Derhalve kunnen de coördinerende maatregelen van regeringen die overheveling van vervoer over de weg naar andere milieuvriendelijker vervoerswijzen beogen onder bepaalde voorwaarden beantwoorden aan de behoefte aan van coördinatie van vervoer. 41. De Commissie is van oordeel dat artikel 73 van het Verdrag de juiste rechtsgrond vormt voor het toetsen van de verenigbaarheid van de maatregel met de gemeenschappelijke markt. Verordening (EEG) nr. 1107/70 van de Raad van 4 juni 1970 betreffende de steunmaatregelen op het gebied van het vervoer per spoor, over de weg en over de binnenwateren 9 is een nadere uitwerking van artikel 73 en bevat specifieke vrijstellingen. Bozen- Alto Adige- Law 4/97, PB C 71 van 3 maart 2001, blz. 21 ; besluit van de Commissie van 6 september 2000 België, PB C 284/ Zie besluit van de Commissie van 9 december 1998, N 598/98 Nederland, PB C 29 van 4 februari 1999, blz. 13; besluit van de Commissie van 8 juli 1999, N 121/99 Oostenrijk, PB C 245 van 28 augustus 1999, blz. 2; besluit van de Commissie van 4 mei 1999 Italië, PB L 227 van 28 augustus 1999, blz. 12; besluit van de Commissie van 21 december 2000, N 508/99 Italië - Bozen- Alto Adige- Law 4/97, PB C 71 van 3 maart 2001, blz PB L 130 van

8 42. Artikel 3, eerste lid, onder b) van Verordening (EEG) nr. 1107/70 bepaalt als volgt: Tot het in werking treden van gemeenschappelijke voorschriften inzake de toerekening van de kosten van de weg, wanneer de steun wordt toegekend aan ondernemingen die de kosten van de door hen gebruikte infrastructuur moeten dragen, terwijl andere ondernemingen zulks niet doen; bij de beoordeling van de hoogte der aldus toegekende steun moet rekening worden gehouden met infrastructuurkosten welke de concurrerende takken van vervoer niet behoeven te dragen 43. Gewoonlijk stelt de Commissie drie voorwaarden waaraan moet worden voldaan om van de in artikel 3, eerste lid, onder b) van Verordening (EEG) nr. 1107/70 voorziene vrijstelling te kunnen genieten: - De steun moet beperkt blijven tot vergoeding van de bijkomende externe kosten die bij gebruik van concurrerende infrastructuur niet behoeven te worden gedragen. - Bij de toekenning van de steun mogen geen discriminerende voorwaarden worden gesteld. - Steun mag geen concurrentievervalsing teweegbrengen die schadelijk is voor het algemeen belang 10. Beperking van de steun ter compensatie van de externe kosten die niet verbonden zijn aan vervoer over de weg 44. In het onderhavige geval is de steun bedoeld als financiële compensatie voor de externe kosten die bij gebruik van het concurrerende vervoer over de weg niet behoeven te worden opgebracht. De studies om een geldwaarde aan de externe kosten toe te kennen kunnen een goede basis vormen voor verlening van staatssteun, voorzover de toegepaste methoden transparant zijn en gebaseerd op de best beschikbare informatie De studie die als basis is gebruikt in de aangemelde regeling is door de Commissie reeds aangemerkt als een goed instrument om de voorgestelde steunbedragen te onderbouwen Wat de evenredigheid van de steun betreft, de subsidie voor de laadonderbreking is evenredig met de ten doel gestelde modale overdracht, overwegende dat gecombineerd vervoer op zichzelf concurrerender is over lange afstanden of 10 Besluit van de Commissie van 21 april 1999, N 588/98 Denemarken, PB C 166 van 12 juni 1999, blz. 6; zie ook artikel 4 van het voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende steunverlening voor de coördinatie van het vervoer per spoor, over de weg en over de binnenwateren, COM(2000) 5 def. van 26 juli 2000, PB C 365 E van 19 december 2000, blz Besluit van de Commissie van 21 april 1999, N 588/98 Denemarken, PB C 166 van 12 juni 1999, blz. 6; besluit van de Commissie van 20 juni 2001, N 219/2001-Proefprogramma Donau. 12 N 219/2001 Oostenrijk. Besluit van de Commissie van

9 wanneer er minder laadonderbrekingen zijn. De steun zal hoger worden naarmate de vervoersafstand korter is of de intermodale vervoersketen complexer. Bovendien strookt de steunintensiteit, die hoe dan ook onder de 30% van de totale transportkosten zal blijven, met het door de Commissie op dit gebied gevoerde beleid De Commissie concludeert hieruit dat de hoogte van de toegekende subsidies evenredig is en dat zij worden toegekend om verschillende externe en specifieke infrastructuurkosten verbonden aan het gebruik van concurrerende vervoersinfrastructuur te compenseren en zo de toegangskosten van de binnenvaart daadwerkelijk te drukken. Niet-discriminerende behandeling 48. De toegang tot het steunprogramma is niet-discriminerend en open voor alle ondernemingen in de Europese Unie die één of meer geregelde containervervoersdienst(en) per binnenvaart exploiteren vanaf een terminal aan de zich in Wallonië bevindende waterweg. De in het kader van de steunregeling gehanteerde criteria zijn transparant en gebaseerd op commerciële en kwantitatieve gegevens die een objectieve selectie/beoordeling van de diensten mogelijk maken. 49. De steun wordt berekend op basis van het aantal laadeenheden zonder rekening te houden met de afgelegde afstanden. Dit helpt de neutraliteit van de steun te garanderen, aangezien alle haveninstallaties, ongeacht hun geografische ligging, op dezelfde manier worden behandeld. 50. De Commissie is dus van oordeel dat de regeling een niet-discriminerende behandeling garandeert. De steun kan niet leiden tot concurrentievervalsing die het algemeen belang schaadt 51. Om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van onaanvaardbare concurrentievervalsing moet worden gekeken of er sprake is van mogelijke vervalsing van de concurrentie tussen binnenvaart en wegtransport en tussen de verschillende bestaande intermodale vervoersdiensten. 13 Zie besluit van de Commissie van 9 december 1998, N 598/98 Nederland, PB C 29 van 4 februari 1999, blz. 13; besluit van de Commissie van 8 juli 1999, N 121/99 Oostenrijk, PB C 245 van 28 augustus 1999, blz. 2; besluit van de Commissie van 4 mei 1999 Italië, PB L 227 van 28 augustus 1999, blz. 12; besluit van de Commissie van 21 december 2000, N 508/99 Italië - Bozen- Alto Adige- Law 4/97, PB C 71 van 3 maart 2001, blz

10 (1) Binnenvaart - weg 52. Het vrachtvervoer over de weg en de binnenvaart moeten aan verschillende behoeften voldoen. 53. De overdracht van vervoer van de weg naar de binnenvaart die van de subsidie wordt verwacht betekent geen concurrentievervalsing die het algemeen belang schaadt. De door de Waalse autoriteiten voorgestelde maatregel strookt met het gemeenschappelijk vervoerbeleid dat overdracht van vervoer wil stimuleren. (2) Bestaande intermodale vervoersdiensten 54. Op het ogenblik bestaat er in Wallonië slechts één gecombineerd vervoersdienst van en naar de terminalcontainer van Renory (Luik). Een groot aantal in- en exportbedrijven in het Gewest sturen containers naar de haven van Antwerpen of van Rotterdam en omgekeerd. Deze twee vervoersstromen verlopen op het ogenblik hoofdzakelijk langs de weg. Het spoorvervoer concentreert zich vooral op rechtstreekse verbindingen met Italië die niet noodzakelijkerwijs concurrentie betekenen voor de binnenvaart. 55. Deze conclusie geldt eveneens voor de industriegebieden van Charleroi en Bergen waar de momenteel over de weg plaatsvindende containervervoersstromen ruimte bieden voor een alternatief binnenvaartaanbod. 56. Tenslotte zij erop gewezen dat de subsidies zullen worden uitgekeerd aan exploitanten van gecombineerd vervoersdiensten via de binnenvaart en niet aan de terminalbeheerder. Daardoor wordt een voordeeleffect (massale beweging van exploitanten van gecombineerd vervoer naar een terminal die wel steun krijgt) vermeden, hetgeen het gevolg zou kunnen zijn van toekenning van steun aan de terminalbeheerder. De Commissie is van oordeel dat aan de voorwaarden van Verordening (EEG) nr. 1107/70 is voldaan, en dat er geen sprake is van concurrentievervalsing die het algemeen belang schaadt. 10

11 4. Besluit Op grond van bovenstaande beoordeling heeft de Commissie besloten om geen bezwaar te maken. Zij acht de maatregelen onder a) en b) verenigbaar met de gemeenschappelijke markt op grond van artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag, en de maatregel onder c) in overeenstemming met de gemeenschappelijke markt op grond van artikel 3, eerste lid, onder b) van Verordening (EEG) nr. 1107/70 in samenhang met artikel 73 van het Verdrag. Ingeval deze brief vertrouwelijke gegevens mocht bevatten die niet mogen worden bekendgemaakt, wordt U verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Ontvangt de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek, dan neemt zij aan dat U instemt met mededeling aan derden en bekendmaking van de volledige tekst van dit schrijven in de authentieke taal op Internet: Dit verzoek dient bij aangetekend schrijven of bij faxbericht te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Energie en vervoer Directoraat A B-1049 Brussel Faxnummer: 0032 (0) Hoogachtend, Voor de Commissie Loyola de PALACIO Vice-voorzitster 11